Yangi biotexnologik mahsulotlar va preparatlar bozori - Biotexnologiya - Slaydlar

Yangi biotexnologik mahsulotlar va preparatlar bozori

Yuklangan vaqt:

04.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

321.0322265625 KB

Ko'chirib olish

Yangi biotexnologik mahsulotlar va preparatlar bozori

* Reja: 1. Sanoatda biotexnologiya 2. Biotexnologiya faning asosiy vazifalari 3. Sanoatda biotexnologiya fanining bo’limlari

* Sanoatda biotexnologiya bir necha fanlarning qushilishidan va ularning muvaffaqiyatlaridan xosil bo’lgan, ya’ni biologik, kimyoviy va texnik fanlar yigindisidir. Biotexnologiya – bu biologik jarayonlarni va agentlarni ishlab chiqirishda qullash va shular orasida yuqori effektli mikroorganizmlar, xujayra kulturasi va o’simlik xamda, xayvonlar tuqimasini asosli maqsadlar uchun olishdir.

* Biotexnologik jarayonlar bir necha bosqichdan iborat: obyektlarni tayyorlash, ularni o’stirish, tabiatdan ajratish, tozalash, modifikatsiya va olingan maxsulotdan foydalanish. Ko’p bosqichli jarayonlarni bajarish uchun bir nechta mutaxasislar jalb qilinishi kerak. Genetiklar, molekulyar biologlar, bioximiklar, biorganiklar, virusologlar, mikrobiologlar, xujayra fiziologlari, injener texnologlar, biotexnologik asbob uskunalar uchun konstruktorlar va boshqalar.

* Biotexnologiya fanining rivojlanishi asosan 3 bosqichdan iborat. Birinchidan, 1953 yilda Senger insulin oqsilining tuliq tuzilishini aniqladi. Uotson va Krik dezoksiribonuklein kislota (DNK) ikki zanjirdan iborat ekanligini isbotladi. Ikkinchi muxim bosqich , anatomik uslublarning mukammallanishi natijasida oqsilning strukturasini avtomatik yo’l bilan aniqlashga erishildi. 1978 yilda 500 dan ortiq oqsillarning birlamchi strukturasining ketma-ketligi o’rganilib, "oqsil otlasi" tashkil qilingan va u kompyuter sistemasida saqlanmoqda. Uchinchi muxim bosqichda biopolimerlarni kerakli strukturada sintez qilish. 1963 yilda Merrifilning izlanishlariga asoslanib polipeptidlarni kommercheskiy avtomatik priborlar (asboblar) yaratildi. Ular ilmiy tekshirish laboratoriyalarida va farmotsevtika ishlab chiqarishida qo’llaniladi.

* Biotexnologiya fanining bir nechta bo’limlari mavjud: qishloq xujaliy biotexnologiyasi, ishlab chiqarish biotexnologiyasi, tibbiyot biotexnologiyasi, immunobiotexnologiya, ekologik biotexnologiya, biogeotexnologiya va boshqa soxalar. Ushbu soxalar bo’yicha biotexnologiya fanini o’rganishda batafsil o’rganiladi.

* 70-yillaridan boshlab eng yangi biotexnologiya, ya'ni molekulyar biotexnologiya shakllana boshladi. Bu fanning bir qismi sanoat mikrobiologiyasi va kimyo injenerlik sohalarining yutuqlariga asoslangan bo'lsa, uning molekulyar qismi mikroorganizmlarning molekulyar genetikasi, molekulyar biologiyasi va nuklein kislotalarning enzimologiyasi kabi fan tarmoqlarining yutuqlariga asoslangan.

* Sanoatda biotexnologiya esa tabiiy biologik obyektlardan foydalangan holda turli mahsulotlarni ishlab chiqarish usullari va texnologiyalaridan iborat O'zbekistonda biotexnologiyaning rivojlanishi va shakllanishini O'zRFA akademigi O.S.Sodiqov nomidagi Bioorganik kimyo institutining tashkil etilganidan ham bilishimiz mumkin. Ayni shu institutda birinchilardan bo’lib, tabiiy biologik faol modda — gossipolning polimorf kompleks hosil qilishi isbotlangan va uning asosida yigirmadan ortiq yangi dorivor moddalar va boshqa preparatlar ishlab chiqilgan. Bularga misol qilib, viruslarga qarshi ishlatiladigan 3% li gossipol linimcnti, immunomodulyator — timoptin, qon to'xtatuvchi «Lagoden», xlamidiyaga qarshi qo'llaniladigan dorivor vosita «Polinil» va boshqalarni keltirib o'tish mumkin.

* Adabiyotlar: 1. Биотехнология (под ред. Н. С. Егорова, Д. В. Самуилова) в 8 томах. Изд-во «Высшая школа», М. 1987. 2. Сассон А. Биотехнология: надежды и свершения. Изд-во «Мир», 1987. 3. Бич Г., Бест Д., Брайерли К. и др. Биотехнология, принципы и применение. Изд-во «Мир», 1988. 4. Бекер А. Введение в биотехнологию. Рига, «Зинатне», 1981. 5. Виестур У. Э. и др. Биотехнология, биологические агенты, технология, аппаратура. Рига, «Зинатне», 1987.

Test 1. Kop bosqichli jarayonlarni bajarish uchun qaysi muttaxasislar jalb qilingan? a) Genetik, biolog b) bioximik, virusolog c) mikrobiolog d) hamma javoblar togri 2. 1953-yilda Senger nimani aniqlagan? e) Oqsil tuzilishi f) Aminikislota g) Gormon h) DNK 3. Kimlar DNK ni 2 zanjirli degan? a)Uotson b)Krik c)Gryu d)A va B 4. Qachon oqsilning birlamchi strukturasi aniqlangan? i) 1878 j) 1978 k) 1983 l) 1987 5. 20-asrda nechta birlamchi oqsil aniq bolgan? a)400 b)500 c)600 d)700 6. Kommerchskiy priborlar kim tomonidan yaratilgan? a) Merrif b) Uotson c) Guk d) Senger 7. Molekulyar biotexnologiya qachon rivojlana boshlagan? a)60-yillar b)70-yillar c)80-yillar d)90- yillar 8. Uzbekistonda biotexnologiyaga oid qanday institut mavjud? a)Biokimyo instituti b) Bioorganik kimyo c)Kimyo-texnologiya d) Mikrobiologiya 9.Biorganik kimyo institutida kashf etilgan 1- tabiiy biologik faol modda ? a)Gossipol b)Timotin c)Lagoden d)Polinil 10.Virusga qarshi gossipol necha foizli boladi? a)1 b)2 c)3 d)4

O'xshashlar

Biotexnologik usulda olingan yangi materiallar (biopolimerlar va boshqalar). Biomassa va energiya

Biotexnologik jihozlar

Tabiiy va sun’iy mahsulotlar

Farmatsevtik biotexnologiya

Mikroorganizmlarni kulturalashning biotexnologik jarayonlari