logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Biologiya
  4. Tabiiy fanlar tizimida genetikaning o’rni

Tabiiy fanlar tizimida genetikaning o’rni

Yuklangan vaqt:

23.09.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2831.587890625 KB
Ko'chirib olish
Tabiiy fanlar tizimida genetikaning o’rni Irsiyat va o‘zgaruvchanlik organizmlarning ko‘payishi bilan aloqador. Ko’payish, irsiyat va o‘zgamvchanlik asosida murakkab biokimyoviy, fiziologik jarayonlar yotadi. Bu bilan genetikani biokimyo va fiziologiyaga bogiiqligi izohlanadi. Organizmlaming individual rivojlanishi irsiy omil — genlar faoliyati bilan belgilanadi. Genlar ta’sirini ontogenezning umumiy qonuniyatlaridan ajratilgan holda tushuntirish mumkin emas. Bu esa genetikaning embriologiya bilan bog‘liqligini ko‘rsatadi. Hozirgi zamon biokimyo, fiziologiya, embriologiya va boshqa biologik fanlar genetika bilan o ‘zaro aloqada boimay, o ‘z maqsadlariga erishadilar deyish noto‘g‘ridir. Chunki irsiy o‘zgarishlar — mutatsiyalar organizmdagi barcha fiziologik, biokimyoviy jarayonlarni qamrab oladi. Genetika o ‘simliklar va hayvonlar sistemasiga o ‘z ta’sirini ko‘rsatmoqda. Faqat irsiyatning moddiy asoslarini tadqiq qilish orqali o‘simlik va hayvonlaming turli sistematik gumhlari orasida filogenetik yaqinlikni aniqlash mumkin. Genetikaning tibbiyot fani bilan aloqasi nihoyatda dolzarb sanaladi. Odamlarda olib borilgan genetik tadqiqotlar tufayli 5000 ga yaqin irsiy kasalliklar aniqlandi. Ulaming xromosomalar, genlaming o‘zgarishi bilan aloqador ekanligi maium boidi. Tibbiy genetik bilimlar asosida irsiy kasalliklarga tashxis qo‘yish, bu kasalliklaming oldini olish tadbirlari belgilanmoqda. Genetikaning ekologiya fani bilan bog‘liqligi nihoyatda xilma-xil. Awalo atrof muhitning ifloslanishi o‘simliklar, hayvonlar, odamlar irsiyatiga zararli ta’sir etishi va shunday ta’sirlar natijasida paydo bo’ladigan irsiy kasalliklaming oldini olish uchun ekologik tadbirlar belgilanmoqda. Genetika evolyutsion ta’limot bilan ham uzviy aloqador. Ch.Darvinning ta’biricha o ‘zgaruvchanlik tufayli oiganizmda yangi belgi va sifatlar vujudga kelsa, irsiyat ulami bo‘g‘inJarda mustahkamlaydi, tabiiy tanlanish esa ma’lum sharoitga moslanishni vujudga keltiradi. Natijada foydali o‘zgaruvchanlikka ega organizmlar yashab, zararli o‘zgaruvchanlikka ega organizmlar esa yashash uchun kurashda nobud boiadilar. Genetikaning asosiy vazifalariga genning o’zgarishi, kelib chiqishi, genlaming ta’sir mexanizmlari, ulaming nazoratidagi jarayonlar va butun organizmda murakkab belgi va xususiyatlarning boshqarilishini o‘rganish kiradi. Hozirgi zamon genetikasining vazifasi nazariy muammolar bilan birga muhim amaliy vazifalarni hal etishdir. Genetika hayvonlar, o‘simliklar, mikroorganizmlaming irsiyatini tushuntirish va ulami inson manfaatlariga mos ravishda o‘zgartirish metodlari va yo‘llarini ishlab chiqishga mas’uldir.

O'xshashlar

Genetikaning nazariy va amaliy ahamiyati, DNK replikatsiyasi
Biologiya fani, vazifalari, uslublari va boshqa fanlar bilan bog’liqligi. Biologik fanlar sistemasi. Tirik organizmlarning zamonaviy sistemasi
O’simlikshunosliknig tabiiy biologik asoslari
Tabiiy fanlarning tadqiqot ob'yekti
Sitologiya fanining qisqacha tarixi va boshqa fanlar bilan aloqasi