Radioaktiv nurlardin’ organizimge tasiri Nurlaniw dozasi - Biologiya - Slaydlar

Radioaktiv nurlardin’ organizimge tasiri Nurlaniw dozasi

Yuklangan vaqt:

28.02.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3562.91015625 KB

Ko'chirib olish

Tema : Radioaktiv nurlardin’ organizimge tasiri Nurlaniw dozasi

Reje : 1. Radioaktivlik tusinigi 2. Radioaktiv nurlardin’ organizmge tasiri 3. Nurlaniw dozasi 4. Radioaktiv nurlardin’ otkiziwshenligi

Radioaktiv dep turaqli bolmag’an yadrolardin’ o’zinen basqa yadrolar yamasa elementler bo’leksheler shig’arip darz ketiwine aytiladi.Bunin’ xarakterli tareplerden biri reaksiyanin’ o’z- o’zinen boliwi bolip tabiladi.

Radioaktivlik TABIY Tabiy radioaktivlikti 1896-jilda francuz fizig Bekkerel Urandi aniqladi,keyinrek basqa salmaqli yadroli elementler Aktiniy,toriy,poloniy,radiyga da ten ekenligi aniqlandi.Poloniy ham Radiy nurlaniwin 1896-jili Per ham Mariya Kyurilar ashqan. JASALMA Jasalma radioaktivlik bolsa yadro reaksiyalari waqti dagi nurlaniwlar bolip tabiladi

Radioaktiv elementler málim jeke ózgesheliklerine iye bolıp, insan organizmine tásir etiwi nátiyjesinde qáwipli jaǵday payda bolıwı múmkin. Radioaktiv elementlerdıń eń qáwipli tárepi sonda, onıń tásirin insan organizmindegi seziw shólkemlerine sezilmeydi.

Yaǵnıy insan radioaktiv nurlar tásirinde uzaq waqıt islewine qaramastan, olardıń zıyanlı tásirinlerin ulıwma sezbewi múmkin. Sol sebepli de radioaktiv elementler menen islegende, ásirese, oǵada ıqtıyatlı bolıw kerek.

Insan organiziminde radioaktiv nurlaniw turleri Sirtqi IshkiSırtqı tárepden nurlanıw málim sırtqı nurlanatuǵın derek tásirinde keshkenligi sebepli, tarqalıp atırǵan nurlardıń kirip barıw kúshi úlken áhmiyetke iye. Kirip barıw kúshi joqarı bolǵan nurlardıń organizmge tasiri de kúshlilew boladı . Ishki nurlanıw nur taratıwshı elementlar insan organizminiń ishki sistemalarına, mısalı, yemirilgan teri qatlamları arqalı qanǵa, dem alıw aǵzaları, ókpegе, as sińiriw aǵzalarına túsip qalǵan táǵdirde júz beredi.

Radioaktiv nurlanıwlar tásirinde organizmdiń ulıwma qan aylanıw sistemasınıń buziliwi gúzetiledi. Bunda qan aylanıw ritmi susayadi, qandıń quyilish ózgesheligi joǵala baradı, qan tamırları, ásirese, kapilyar qan tamırları mort bolıp qaladı, awqat as sińiriw aǵzalarınıń iskerligi buz'ladı, adam azib ketedi hám organizmdiń sırtqı juqpalı keselliklerge qarsı gúresiw qábileti azayadı. Radioaktiv elementlerdin’ qolǵa tásir etiwi basta sezilmeydi,waqıt ótiwi menen qol tartilatugin bolıp qaladı, ol jaǵdayda jarılıwlar gúzetiledi, tırnaqlar túsip ketedi

Nurlaniw dozasi birlik massasi tarepinen jutqan dozaga salistirg’anda alinadi yagniy 1grat-1j/kg. Nurlaniw qansha tigiz bolsa ol halda ol sonsha biologiyaliq tasir etedi.Har bir nurlaniwdin sapa korsetkishi bar .Sapa korsetkishine qaray onin’ tasir effekti da joqari boladi. Aam organiziminde nurlaniwdi o’lshew ushin ekvivalent dozasinan paydalaniladi.

Radioaktiv nurlardin otkiziwshenligi

Alfa Nurlaniwi • Nurlanadi: eki proton ham eki neytron • O’tiwshenligi: To’men • Nurlaniw uzinligi: 10sm shekem • Nurlaniw tezligi: 20 000 km/s • Biologiyaliq tasiri: Joqari • Alfa nurlaniwi –geliy yadrosinin’ agimi

Beta Nurlaniwi • Nurlanadi: elektronlar ham pozitronlar • O’tiwshenligi: Ortasha • Nurlaniw uzinligi: 20 m ge shekem • Nurlaniw tezligi: 300 000 km/s • Biologiyaliq tasiri: Ortasha • Beta nurlaniwi – elektronlar agimi

Gamma Nurlaniwi • Nurlanadi: fotonlar korinisindegi energiya • O’tiwshenligi: Joqari • Nurlaniw uzinligi: onlab metal g’a shekem • Nurlaniw tezligi: 300 000 km/s • Biologiyaliq tasiri: tomen • Gamma nurlaniwi – kvantlar (fotonlar) agimi

Paydalanilg’an adebiyatlar: 1. E.YSMOILOV N.MAMATQULOV va boshqalar Biofizika ham radiobiologiya"SANO-STANDART ‘’nashiriyoti 2018 jil 2. Biofizika ham Radiobiologiya lekciya toplami 3. Google.uz.com

ITIBARIN'IZ USHIN RAXMET

O'xshashlar

Radioaktiv nurlarınıń tiri organizmge tásiri. Nurlanıw dozasi

Ionlaniwshi nurlardin biologiyaliq tasir mexanizmleri

Nurlaniwshi antitelolar usiliniń virusologiyada qollaniliwi

Oqsıllarga ıngıbıtor va faollantıruvchı moddalar ta’sıri

Organizmlarning individual rivojlanishi