Assimiliyatsiya va Dissimiliyatsiya - Biologiya - Slaydlar

Assimiliyatsiya va Dissimiliyatsiya

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

421 KB

Ko'chirib olish

Q.D.P.I.Q.D.P.I. Kimyo-Biologiya fakulteti.Kimyo-Biologiya fakulteti. ““ Kimyo” yo’nalishi 1 – Kimyo” yo’nalishi 1 – «« CC »» bosqich bosqich talabasi talabasi Ergasheva Feruzaning Ergasheva Feruzaning ““ Umumiy biologiya” fanidan Umumiy biologiya” fanidan Mustaqil ishi Mustaqil ishi Mavzu: Mavzu: Assimiliyatsiya va Dissimiliyatsiya O’qituvchi: O’qituvchi: Haydarov S.Haydarov S. Qo’qon – 2011 y.Qo’qon – 2011 y. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

REJA: 1. Assimiliyatsiya jarayoni haqida umumiy ma’lumot 2. Dissimiliyatsiya jarayonining umumiy tarifi 3. Assimiliyatsiya va Dissimiliyatsiya jarayonlarining ahamiyati WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

ASSIMILYATSIYA 1771 yili ingliz olimi Pristli xavoda O2 borligini aniqlaydi. Pristli o‘simliklar tomonidan SO2=hazm qilishini masalasini tekshiradi. Havo tarkibida SO2=miqdori 0,03%.Ammo Pristli qaysi vaqtda o‘simliklar SO2 ni yutishini aniqlay olmaydi.Uning shogirdi Gollandiya olimi Yan Ingenxuz 1779 yilda o‘simliklar SO2 =kunduzi, quyosh bor vaqtida yutilishini aniqladi. Bulardan keyin Shvetsariya olimlari Senebye, Sossyur quyosh bor vaqtida havoda SO2 kamayib,O2 ko‘payishini ,rus olimi Vinogradov SO2 o‘simlik hujayrasida O2 va karbonga parchalanib, havoga chiqib ketishini payqaydi.1860 yili nemis olimi Saks o‘simliklarning hujayrasida SO2 ning suv bilan qo‘shilishidan kraxmal (S6N10O5 )n hosil bo‘lganligini aniqladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

Kraxmal hosil bo‘lishi quyosh nuriga bog‘liq bo‘lgani uchun, bu protsess "fotosintez"deb ham ataladi. Quyosh nurining ahamiyatini K.A.Timiryazov aniqladi. Timiryazovning ko‘rsatishicha quyosh-ning 75% nurini yutadi.qolgan 25% ni o‘simlik organidan yutilmasdan o‘tib ketadi. Yutilgan 75% nurning 1-5% i fotosintezda ishtirok etadi. Ba’zan 10% ga yaqini o‘simliklar tomonidan sun’iy bug‘lantirishga sarf bo‘ladi.Timiryazov xlorofillning spektrini aniqladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

Ya’ni quyosh spektri 7 ta nurdan iborat bo‘lsa, xlorofil 3 tasini yutadi.Timiryazev ko‘rsatishicha xlorofil quyoshning V b -n S orasidagi qizil nurni, ko‘k va binafsha nurini ko‘p yutadi. O‘simliklarning bir yildagi fotosintezi uchun 162 tirillion kkal issiqlik sarf bo‘ladi. Rus olimi Vinogradov fotosintez protsessida SO2 emas, balki N2O parchalanishini isbotladi. U N2 O karbon bilan birikadi O2 esa havoga chiqib ketadi deb hisoblaydi. Ya’ni u Timiryazev ko‘rsatgan fikrni tasdiqlaydi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

SO2 + N2 O ---- SN ON+O2 CO2 ildiz orqali olingan suv bilan birikib,chumoli aldegid hosil qiladi. Ortiqcha O2 havoga chiqib ketadi. SNON ning 6 molekulasi xlorofil donalarida birikib ,1 molekula shakar hosil bo‘ladi.(S6 N12 O6 ). Rus olimi Butlerov laboratoriyada chumoli aldegid SNON dan glukoza S6 N12 O6 olgan,1 molekula shakar hosil bo‘lishi uchun 674 kkal quyosh energiya sarf bo‘ladi.1 g molekula 180 g shakar. Assimilyatsiya protsessining formulasini quydagicha yoziladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

6 SO2+6N2 O +674kkal S6 N 12 O6 +6O2 ______ xl.dona.ich. Ko‘pchilik o‘simliklarda shakar darhol xlorofill, donalari ichida kraxmalga aylanadi. S6 N12 O6 +N2 O diastaza (S6 N 10 O 5 )p _____ Shakarning kraxmalga aylanishi diastaza fermenti ta’sirida bo‘ladi. Kraxmal ba’zi o‘simliklarda : lolagullilar oilasiga kiruvchi o‘simliklarda(lola,piyoz,chesnok)da bo‘lmaydi. Bu o‘simliklarda oziqli modda sifatida ikkilamchi shakar va kraxmal to‘planadi. Birlamchi shakar va kraxmal qisman sarflanadi,qisman oziqli modda sifatida to‘planadi. Oziqli modda sifatida to‘plangan shakar va kraxmal "ikkilamchi" deyiladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

DISSIMILYATSIYA O ‘ simliklar hayvon va odamlarga o ‘ xshash havodan O yutib С O chiqaradi . O achitish xususiyatiga ega , yonishga yordam beradi . O ta ’ sirida oziqli moddalar tuzilgan qismlarga parchalanadi . Natijada oziqli moddalar tarkibidagi yashirin potensial energiya ajralib chiqadi . Ya ’ ni kinetik energiyaga aylanadi . Kinetik energiya hisobiga organizm yashaydi , o ‘ sadi va taraqqiy etadi . Nafas olish protsessini mohiyatini akad . Palladin va professor Kostichevlar tekshirishgan . 2 2 2 2 WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

O ‘ simliklarning yosh va o ‘ suvchi organlarining nafas olishi odamlarning nafas olishi bilan barobar , ba ’ zan undan ortiq bo ‘ ladi . Mas : nafas olish protsessida o ‘ z og ‘ irligidan 1- 2% yo ‘ qotadi . Unib chiqmoqchi bo ‘ lgan urug ‘ lar ham shuncha og ‘ ir - ligini yo ‘ qotadi . Xamirturish zamburug ‘ ning nafas olish 6 marta , bakteriyalarniki 200 martadan ko ‘ p . ( Odamlarga nisbatan ). Nafas olish protsessiga, havodagi O2 va N2O larning miqdoriga bog‘liq. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

100 ko ‘ tarilsa , nafas olishi 2 marta kuchayadi . Ammo bu kuchayishi 400 - 500 gacha boradi . 500 darajadan yuqorida nafas olish protsessi susayadi . Ba ’ zi o ‘ simliklar qishda nafas olishni davom ettiradi . Mas : lishayniklar -100 ham nafas oladi . Daraxtlarning kurtaklari xamda archa va qarag ‘ ayning ignasimon barglari 200 - 250 da ham nafas olishini davom ettiradi . Urug ‘ lar quruqlikda juda sust nafas oladi . Chunki uning tarkibida 10-15%, N 2 O bor . Una boshlagan urug ‘ larda nafas olish 10.000 marta kuchayadi . Una boshlagan urug ‘ larda 30% N 2 O bor . Nafas olish o ‘ simliklarning yoshiga ham bog ‘ liq . Nafas olish yosh organda tez , qari organda sust roq bo ‘ ladi . Ba ’ zi o ‘ simliklar mas : ba ’ zi bakteriya va zamburug ‘ lar O 2 siz ham yashay oladi . O 2 bilan yashovchi o ‘ simliklar Aerob deyiladi . Kislorodsiz yashovchilarni Anaerob deyiladi . O 2 bilan nafas olishi oksidaza fermenti , kislorodsiz nafas olish esa Zimaza fermenti ta ’ sirida bo ‘ ladi . Ya ’ ni Aerob oksidaza fermenti ishtirokida , Anaerob zimaza fermenti ishtirokida nafas oladi . Aerob O2 bilan nafas olishning reaksiyasi: WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

S6 N12 O6 +6 O2 oksidaza SO2 + 6 N2 O + 674 kkal. ______ f.isht. Aaerob-O2 siz nafas olish reaksiyasi: S6 N 12 O6 zimaza 2SO2 +2S2 N5 ON+25 kkal. ______ f . ish . t . WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

O 2 bilan nafas olishda oziqli modda to ‘ liq parchalanadi . Shuning uchun ham 1 g molekula shakar xosil bo ‘ lishida ketgan energiyaning hammasi ajralib chiqadi . O 2 siz nafas olishda oziqli modda qisman parchalanadi . Shakar etil spirtiga aylandi . Shuning uchun energiya ham qisman 25 kkal ajratadi . Energiya spirt tarkibida qoladi . Assimilyatsion va Dissimilyatsion protsessining qarama- qarshiligi quydagilardan iborat: 1. Assimilyatsiyada o‘simliklar SO2 yutib, O 2 ni chiqaradi. Dissimilyatsiyada o‘simliklar O2 ni yutib, SO2 ni chiqaradi. 2.Assimilyatsiyada oddiy anorganik moddalardan murakkab organik moddalar tuziladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

Dissimilyatsiyada esa,murakkab organik moddalar odatda anorganik moddalarga parchalanadi. 3.Assimilyatsiya natijasida organizm og‘irlashadi. Dissimilyatsiya natijasida organizm yengillashadi. 4.Assimilyatsiya faqat xlorofil bor xujayralarda bo‘ladi. Dissimilyatsiya protsessi hamma tirik xujayralarda bo‘ladi. 5.Assimilyatsiya faqat quyosh bor vaqtda Dissimilyatsiya esa hamma vaqtda bo‘lib turadi. 6.Assimilyatsiyada energiya to‘planadi. Dissimlyatsiyada energiya sarflanadi . Bu qarama-qarshi protsesslar har bir organizmda bo‘lib turadi. Ularning birligi ham bor. Birligi shundan iboratki, tirik organizmning yashashi,o‘sishi,taraqkiy etishidir. Bu 2 protsess to‘xtasa,organizm xalok bo‘ladi. WWW.ARXIV.UZWWW.ARXIV.UZ

O'xshashlar

Modda va energiya almashinuvi va uning oqibatlari

Vaksinalar va zardoblar

Biosfera va inson

Organizm va Muhit

Organizm va muhit