Антропоген фаолият - Biologiya - Slaydlar

Антропоген фаолият

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

409 KB

Ko'chirib olish

КиришКириш • Планетамиздаги тирикликнинг асосий хусусиятларидан бири Планетамиздаги тирикликнинг асосий хусусиятларидан бири хилма-хиллик ҳисобланади. Бу эса эволюция жараёнида хилма-хиллик ҳисобланади. Бу эса эволюция жараёнида тирик организмларнинг адаптагенези натижасида юзага тирик организмларнинг адаптагенези натижасида юзага келган. Ҳозирги вақтда олимларимиз томонидан келган. Ҳозирги вақтда олимларимиз томонидан ҳайвонларнинг 2 миллионга яқин тури, 500 минг ўсимлик ҳайвонларнинг 2 миллионга яқин тури, 500 минг ўсимлик тури, 100 мингдан ортиқ замбуруғ тури ва 40 мингдан ортиқ тури, 100 мингдан ортиқ замбуруғ тури ва 40 мингдан ортиқ содда ҳайвонлар тури қайд қилинган. Бу рақамлар доимий содда ҳайвонлар тури қайд қилинган. Бу рақамлар доимий эмас,чунки ҳар йили янги турлар кашф этилади.эмас,чунки ҳар йили янги турлар кашф этилади. • Хилма-хиллик нафақат тирик мавжудотларда, балки Хилма-хиллик нафақат тирик мавжудотларда, балки экотизмлар ва биомларда ҳам учрайди. Шундай қилиб, экотизмлар ва биомларда ҳам учрайди. Шундай қилиб, биологик хилма-хиллик деганда тирик организмларнинг биологик хилма-хиллик деганда тирик организмларнинг хилма-хиллиги, шунингдек, экотизмлар, экологик комплекслар хилма-хиллиги, шунингдек, экотизмлар, экологик комплекслар ва улар мавжуд бўлган бўғинлар тушунилади. ва улар мавжуд бўлган бўғинлар тушунилади. Мутахасисларнинг тахминий фикрига кўра, табиатда ҳаёт Мутахасисларнинг тахминий фикрига кўра, табиатда ҳаёт кечирувчи барча организмларнинг сони 30-70 миллионни кечирувчи барча организмларнинг сони 30-70 миллионни ташкил этади. ташкил этади. • Биологик хилма-хилликни бир неча жиҳатлар бўйича Биологик хилма-хилликни бир неча жиҳатлар бўйича тавсирлаш мумкин: тавсирлаш мумкин: • Генетик хилма-хиллик,Генетик хилма-хиллик, • Турлар хилма-хиллиги,Турлар хилма-хиллиги, • Экотизмлар хилма-хиллиги.Экотизмлар хилма-хиллиги.

ТАБИИЙ БИРЛИК КЎРИНИШЛАРИ ВА ТАБИИЙ БИРЛИК КЎРИНИШЛАРИ ВА УНИНГ ШАКИЛЛАНИШ ЙЎЛЛАРИУНИНГ ШАКИЛЛАНИШ ЙЎЛЛАРИ • Тур хилма-хиллиги бу қандайдир организмлар жамоаси, Тур хилма-хиллиги бу қандайдир организмлар жамоаси, экотизмлар, регионлар ичидаги ҳар хил турлар сонидир. Агар экотизмлар, регионлар ичидаги ҳар хил турлар сонидир. Агар экотизмда қанчалик тур хилма-хиллиги юқори бўлса, ҳар хил экотизмда қанчалик тур хилма-хиллиги юқори бўлса, ҳар хил ноқулай шароитларга унинг барқарорлиги шунча юқори ноқулай шароитларга унинг барқарорлиги шунча юқори бўлади.бўлади. • Экотизмлар хилма-хиллиги яшаш жой хилма-хиллиги, Экотизмлар хилма-хиллиги яшаш жой хилма-хиллиги, биосферадаги биотик жамоалар ва экологик жараёнларни ўз биосферадаги биотик жамоалар ва экологик жараёнларни ўз ичига олади. ичига олади. • Ер юзидаги барча тирик мавжудодлар нафақат умумий келиб Ер юзидаги барча тирик мавжудодлар нафақат умумий келиб чиқиш жиҳатдан боғланган, балки бир зум ҳам тўхтамайдиган чиқиш жиҳатдан боғланган, балки бир зум ҳам тўхтамайдиган ўзаро қўллаб –қувватлаш билан тирикликни сақлаб қолишда ўзаро қўллаб –қувватлаш билан тирикликни сақлаб қолишда иштирок этишади. Ҳар бир тур ўзининг махсус фукциясини иштирок этишади. Ҳар бир тур ўзининг махсус фукциясини бажаради ва бошқасининг ўрнида бўла олмайди. Турли-туман бажаради ва бошқасининг ўрнида бўла олмайди. Турли-туман турларнинг барча мажмуи Ер юзасида тирикликни турларнинг барча мажмуи Ер юзасида тирикликни таъминлаб туриш учун хизмат қилади. Биологик-хилма-таъминлаб туриш учун хизмат қилади. Биологик-хилма- хиллик муаммолари анча кенг ва мураккаб. Биологик хилма-хиллик муаммолари анча кенг ва мураккаб. Биологик хилма- хилликни ўрганишнинг асосий мақсади бу-генофондни хилликни ўрганишнинг асосий мақсади бу-генофондни сақлаб қолиш. сақлаб қолиш.

ТАБИИЙ БИОХИЛМА-ХИЛЛИК ВА УНИНГ ТАБИИЙ БИОХИЛМА-ХИЛЛИК ВА УНИНГ ЎЗГАРИШИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАРЎЗГАРИШИГА ТАЪСИР ЭТУВЧИ ОМИЛЛАР • Одам ўз фаолияти жараёнида табиатга, айниқса, ўсимликлар ва ҳайвонлар ҳаётига кучли таъсир кўрсатади. Бунга антропоген омил дейилади. Инсоннинг табиатга кўрсатадиган таъсирини икки гуруҳга бўлиш мумкин. Улардан бири тирик организмларга ёки уларнинг айрим вакилларига кўрсатаётган тўѓридан – тўѓри таъсири бўлса, иккинчиси эса инсоннинг атроф – муҳитни ўзгартириш каби салбий таъсири ҳисобланади. Одамлар қўриқ ер ларни экинзорларга айлантириш, ботқоқликларни қуритиш, ўрмонларни кесиш ва яйловларда узлуксиз мол боқиш йўли билан жуда катта майдон лардаги ўсимликлар қиёфасини ўзгартириб юбо риши мум кин, бу эса ўз навбатида ана шу жойларда яшайдиган ҳайвонлар попу ляцияларига ҳам ўз таъсирини кўрсатади. Шунингдек, ихота дарахтзор лари барпо қилиш, сунъий яйловлар ташкил этиш ўсимликни бир жой дан иккинчи иқлим шаротига кўчириш билан ҳам ўсимликлар ҳаётини анча ўзгартирадилар.

МуМу ҳҳ ит омилларининг тирик ит омилларининг тирик организмларга таъсириорганизмларга таъсири

АНТРОПОГЕН ФАОЛИЯТ ТУФАЙЛИ АНТРОПОГЕН ФАОЛИЯТ ТУФАЙЛИ ШАКЛЛАНАЁТГАН СУНЪИЙ БИРЛИК ШАКЛЛАНАЁТГАН СУНЪИЙ БИРЛИК КЎРИНИШЛАРИКЎРИНИШЛАРИ • Инсоннинг табиатга таъсир этиши одам пайдо бўлган Инсоннинг табиатга таъсир этиши одам пайдо бўлган даврлардан бошланган. Лекин, кишилик жамияти даврлардан бошланган. Лекин, кишилик жамияти ривожланишининг илк даври—ибтидоий жамоа даврида ривожланишининг илк даври—ибтидоий жамоа даврида одамлар асосан териб-термачлаб, овчилик ва балиқ тутиш одамлар асосан териб-термачлаб, овчилик ва балиқ тутиш билан кун кечирганларида уларнинг ҳаёт фаолияти табиий билан кун кечирганларида уларнинг ҳаёт фаолияти табиий шароит ва ресурслар билан айниқса чамбарчас боғлиқ эди. шароит ва ресурслар билан айниқса чамбарчас боғлиқ эди. Инсоннинг табиатга бўлган таъсири эса, асосан йирик Инсоннинг табиатга бўлган таъсири эса, асосан йирик ҳайвонлар сонининг камайишида акс этган. Бинобарин, ҳайвонлар сонининг камайишида акс этган. Бинобарин, ибтидоий босқичда инсон фаолиятида табиат таъсири ибтидоий босқичда инсон фаолиятида табиат таъсири устунлик қилган. Инсоннинг табиатга кўрсатадиган таъсири эса устунлик қилган. Инсоннинг табиатга кўрсатадиган таъсири эса унча сезиларли эмас эди. Бироқ инсоннинг табиатга унча сезиларли эмас эди. Бироқ инсоннинг табиатга етказадиган салбий таъсир доираси тобора кенгая борган: етказадиган салбий таъсир доираси тобора кенгая борган: йирик ҳайвонлар овланавериб камайиб кетган, ўрмонлар йирик ҳайвонлар овланавериб камайиб кетган, ўрмонлар ёнғинлар натижасида зарар кўрган ва хоказо. Демак, ўша ёнғинлар натижасида зарар кўрган ва хоказо. Демак, ўша вактдаёқ экологик инқироз намуналари кузатила бошланган: вактдаёқ экологик инқироз намуналари кузатила бошланган: овланадиган йирик ҳайвонлар тугай бошлагач ибтидоий овланадиган йирик ҳайвонлар тугай бошлагач ибтидоий одам кун кечиришнинг янги шаклларига, чунончи, одам кун кечиришнинг янги шаклларига, чунончи, деҳқончилик билан чорвачиликка ўтишга мажбур бўлган.деҳқончилик билан чорвачиликка ўтишга мажбур бўлган.

АНТРОПОГЕН ФАОЛИЯТИ ТУФАЙЛИ ЧЎЛ ЗОНАСИДА АНТРОПОГЕН ФАОЛИЯТИ ТУФАЙЛИ ЧЎЛ ЗОНАСИДА ШАКИЛЛАНАЁТГАН СУНЪИЙ БИРЛИКЛАРДА УЧРОВЧИ ШАКИЛЛАНАЁТГАН СУНЪИЙ БИРЛИКЛАРДА УЧРОВЧИ ТУРЛАР ЭКОЛОГИЯСИГА ДОИРТУРЛАР ЭКОЛОГИЯСИГА ДОИР • Ўрта Осиёда энг улкан дарёлар — Амударё ва Сирдарё Ўрта Осиёда энг улкан дарёлар — Амударё ва Сирдарё жиловланиб, йирик сув омборлари, каналлар қурилди ва жиловланиб, йирик сув омборлари, каналлар қурилди ва курилмоқда. Бу улкан ўзгаришлар чўлу саҳроларни курилмоқда. Бу улкан ўзгаришлар чўлу саҳроларни ўзлаштириш, пахтачиликни ривожлантириш ва қишлоқ ўзлаштириш, пахтачиликни ривожлантириш ва қишлоқ хўжалик махсулотларини кўпайтириш учун жуда катта хўжалик махсулотларини кўпайтириш учун жуда катта имкониятларни очиб берди. Шу билан бирга бундай имкониятларни очиб берди. Шу билан бирга бундай гидроиншоотлар балиқчиликни ривожланти риш учун ҳам гидроиншоотлар балиқчиликни ривожланти риш учун ҳам зарур бўлган шарт-шароитларни вужудга келтирмоқда.зарур бўлган шарт-шароитларни вужудга келтирмоқда. • Маълумки, Орол денгизининг фожиага юз тутиши сабабли Маълумки, Орол денгизининг фожиага юз тутиши сабабли баликчилик хўжалигидаги аҳамиятини йўқотди ва 1985 баликчилик хўжалигидаги аҳамиятини йўқотди ва 1985 йили балиқ овлаш ишлари бутунлай тўхтатилди. Шу йили балиқ овлаш ишлари бутунлай тўхтатилди. Шу сабабдан халқимизни балиқ ва балиқ маҳсулот-лари билан сабабдан халқимизни балиқ ва балиқ маҳсулот-лари билан таъминлашда ички табиий ва сунъий сув ҳавзаларимиздан таъминлашда ички табиий ва сунъий сув ҳавзаларимиздан кенгроқ фойдаланиш, айниқса, сув омборларидан комплекс кенгроқ фойдаланиш, айниқса, сув омборларидан комплекс равишда, нафақат ирригация мақсадида, балки балиқчилик равишда, нафақат ирригация мақсадида, балки балиқчилик хўжалигини хисобга олган ҳолда ҳам фойдаланиш хўжалигини хисобга олган ҳолда ҳам фойдаланиш зарурдир.зарурдир.

Х У Л О С АХ У Л О С А • Одамлар табиат қонунларини қанча чуқур билсалар, ишлаб чиқариш Одамлар табиат қонунларини қанча чуқур билсалар, ишлаб чиқариш кучларнинг ривожланиш даражаси қанча юқори бўлса, бу қонунлар кучларнинг ривожланиш даражаси қанча юқори бўлса, бу қонунлар инсон манфаатлари учун шунча кўп хизмат қилиши ва табиий инсон манфаатлари учун шунча кўп хизмат қилиши ва табиий ресурслардан шунча кенг фойдаланиш мумкин бўлади.ресурслардан шунча кенг фойдаланиш мумкин бўлади. • Ишлаб чиқариш кучлари ривожланган сари хўжалик фаолиятига жалб Ишлаб чиқариш кучлари ривожланган сари хўжалик фаолиятига жалб қилинадиган моддалар массаси кўпаяди, натижада инсониятнинг қилинадиган моддалар массаси кўпаяди, натижада инсониятнинг (жамиятнинг) ўзи яшаетган шароитга таъсири тўхтовсиз орта боради. Бу (жамиятнинг) ўзи яшаетган шароитга таъсири тўхтовсиз орта боради. Бу жараён табиатда тобора чуқур ўзгаришларга олиб келади, бинобарин, жараён табиатда тобора чуқур ўзгаришларга олиб келади, бинобарин, уни ўрганиш зарурдир.уни ўрганиш зарурдир. • Сўнгги йилларда табиий ресурсларни истеъмол қилиш ҳажми ва Сўнгги йилларда табиий ресурсларни истеъмол қилиш ҳажми ва суръатининг ўса бориши билан боғлиқ ҳолда инсониятнинг табиатга суръатининг ўса бориши билан боғлиқ ҳолда инсониятнинг табиатга кўрсатаётган таъсири ҳам тобора кучаймоқда.кўрсатаётган таъсири ҳам тобора кучаймоқда. • Ижтимоий ишлаб чиқаришда инсон билан табиат ўртасидаги модда ва Ижтимоий ишлаб чиқаришда инсон билан табиат ўртасидаги модда ва энергия алмашинуви асосан техника воситалари ёрдамида амалга энергия алмашинуви асосан техника воситалари ёрдамида амалга оширилади. Бинобарин, фан-техника инқилоби инсоннинг табиатга оширилади. Бинобарин, фан-техника инқилоби инсоннинг табиатга бўлган таъсирининг орта боришида ҳал қилувчи роль ўйнайди. Бу бўлган таъсирининг орта боришида ҳал қилувчи роль ўйнайди. Бу таъсирнинг кучайиши табиатдаги айрим компонентлар таъсирнинг кучайиши табиатдаги айрим компонентлар мувозанатинигина эмас, балки бутун бир ландшафтлар мувозанатининг мувозанатинигина эмас, балки бутун бир ландшафтлар мувозанатининг бузилишини кучайтирмоқда. Табиатдаги бу кескин ўзгаришлар эса, бузилишини кучайтирмоқда. Табиатдаги бу кескин ўзгаришлар эса, кўпинча инсоннинг ҳаёт фаолиятига салбий таъсир кўрсатади.кўпинча инсоннинг ҳаёт фаолиятига салбий таъсир кўрсатади.

O'xshashlar

Чекловчи ва оптимал омиллар

Биосфера ҳақида тушунча ва унинг функциялари

Биосфера хакида тушунча

Энергия ва моддалар алмашинуви

Biologiya fani, vazifalari, uslublari va boshqa fanlar bilan bog’liqligi. Biologik fanlar sistemasi. Tirik organizmlarning zamonaviy sistemasi