Muhammadsharif So`fizoda hayoti va ijodi - Adabiyot - Slaydlar

Muhammadsharif So`fizoda hayoti va ijodi

Yuklangan vaqt:

02.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

86.1083984375 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Muhammadsharif So`fizoda hayoti va ijodi. Reja: 1. M.So`fizodaning hayoti va ijodini o`rganilish tarixi. 2. M.So`fizoda she’riyati. 3. M.So`fizoda-ma’rifatparvar shoir. 4. M.So`fizoda ijodining milliy uyg`onish davri adabiyotida tutgan o`rni.

Muhammadsharif So`fizoda 1869-yilning 29-yanvarida Namangan viloyati, Chust tumanida hunarmand oilasida tug`ilgan. Otasi Egamberdi So`fi pichoqchilik bilan shug`ullangan. Onasi Zaynab xolaning sa’yi-g`ayrati evaziga Muhammadsharif yon qo`shnisi Manzura otin qo`lida savod chiqaradi, so`ng esa mahallasidagi eski maktabda ta’lim oladi. Bo`lajak shoirning adabiyotga ko`ngil qo`yishida g`azalni did bilan o`quvchi bu xushovoz ayolning ta’siri katta bo`lgan. U Hofiz, Bedil,Alisher Navoiy, Muqiymi va Furqat kabi allomalar ijodini chuqur o`zlashtirib, she’rlar mashq qila boshlaydi. Turkistonda chiqadigan “ Turkiston viloyatining gazeti” kabi Qozon, Oremburg va Boqcha saroyida chiqadigan ro`znoma, oynomalar bilan qiziqadi. Boku va Tiflisda chop etilgan ozor tilidagi asarlarni mutolaa qiladi. Shoir juda qisqa muddat Ichida odiy pichoqchi Egamberdi So`fining o`g`li Muhammadsharif “ Vahshiy”, “So`fizoda” taxalluslari bilan butun Farg`ona vodiysida shuhrat topdi. Lekin uning mutaassib dindorlarni, ishtimoiy tuzum homiylarini sharmanda qiluvchi hajviyalari shoir boshiga katta yashvish olib keldi. Uni “ Dahriy” deb e’lon qildilar.Unga “Beadab”, “Badasl” degan tavqi la’nat bosdilar.Shunday qilib shoirning hayoti qiyinchiliklar bilan o`tdi.

So`fizoda adabiyotga ishtimoiy dart bilan yonib kirgan shoirlardan biri edi. U o`zining birinchi she’rlaridayoq ishtimoiy tengsizlik va nohaqlikka, jaholat va nodonlikka qarshi isyon ko`targanlardandir. So`fizoda dastlab o`z zamondoshlari, safdoshlari singari ma’rifatparvar shoir sifatida tanildi. Uning “ Qalaysizlar” she’ri jamiyatning ikki tabaqasi tilidan yozilgan bo`lib har bir tabaqa fikri o`z tili, ya’ni har bir tabaqa uchun hos bo`lgan lug`at tuzilishi va shevalari bilan ifodalanadi. So`fizoda xotin-qizlar haqida yozdi. Ularning zulmatga burkangan hayotidan,ma’rifatdan uzoq kelayotgan turmushi, dunyo ayollaridan ortda qolib ketganliklaridan so`z ochadi. Sho’irni ko`proq badihago`y deyishadi. Chunki hozirgacha ko`cha devorlariga,darvozalar tepasiga, choyxonalar eshigiga yozib qoldirgan she’rlari haligacha halq o`rtasda saqlanib qolgan.

Fuzuli yo`lida yozilgan “ Vatan”, lirik g`azallari “ G`ubor dardu alam”, “O`ray”. Hajviyalari “ Dakaning”, “ Bedanang”. Ma’rifat haqidagi she’rlari “O`qing onalar”, “Gazeta to`g`risida”, “Xonimlar isminda”. Ma’naviy tanazzulni fosh etuvchi “Chustiylarbizlar”. Uning maqolalari,she’rlari “Turkiston viloyatining gazeti”, “Sadoyi turkiston”, “Sadoyi Farg`ona” gazetalarida chiqib turgan.

So`fizodaning ifodiy faoliyatida ma’rifatparvarlik ustuvor ahamiyatga ega. U gazetaga alohida ahamiyat berdi va halqning madaniy hayotida gazetaning katta rol o`ynashini tushuntirdi.Maskur mavzuga bag`ishlangan “ Yashnatib dil g`unchasin fasli bahor aytar gazet” deb boshlanuvchi g Muazeta to`g`risida g`azali diqatga sazovordir.Mumtoz adabiyotimizning taniqli namouondalari izidan brogan So`fizoda baytlar tarkibida bir qator she’riy san’atlardan istiora,tashbeh she’riy san’atlaridan ham muvaffaqiyatli foydalana olgan shoirdir.

Avvalo, shuni aytish kerakki,Sofizoda XX asr milliy uyg`onish davrining yirik namoyondasidir. Shoir katta iste’dod sifatida zamondoshlari tomonidan e’tirof etildi. Hatto rasmiy matbuot “Mushtum” jurnali 1925-yilda uning bir she’rini e’lon qilar ekan, muallifini “ Xalq shoiri” deb tanishtiradi. Holbuki bunday unvon hali Respublikada yo`q edi. 1926-yil 27-fevralda bu unvon ta’sis etilib, birinchi nishon egasi So`fizoda bo`ldi.

Tashrifiy qadam etsa,shu olamg`a xamono, Hargiztaniyolmas edi shar’ini nabino, Bizlarni ko`rub, der edi:umatmi shu holo?! Jonvorlaringga shukr dag`i,xudoyo, Quvdi mani johillar o`shandog` vatanimdan, Lekin quva olmas suxanimni dahanimdan. So`fizoda sho`rolar hukumati davrida ham xalqiga chin dildan xizmat qilaverdi. 1937-yilda “xalq dushmani “ deb e’lon qilinib, qamoqqa olindi. 57-yoshida halok bo`ldi. 1935-yilning 29-yanvarida So`fizodaning tug`ilganiga 55-yil to`lishibilan yubiley o`tkazilgan va ikkiyuzdan ortiq she’ri nashr etish uchun to`plangan edi.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

O'xshashlar

So`fizoda hayoti va ijodi

Uvaysiy hayoti va ijodi

Nishotiy hayoti va ijodi

Zulfiya hayoti va ijodi

Nodirabegim hayoti va ijodi