logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Adabiyot
  4. Mirtemir

Mirtemir

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2943.08203125 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Mirtemir Reja: 1. • Shoirning hayot yo’li. 2. • Mirtemirning ijodiy faoliyati. 3. • Mirtemir-do`stlik va qardoshlik kuychisi. Mirtemir hayotidagi muhim sanalar: • 1910-yili, bug`doy o`rog`ida, Turkiston shahriga qarashli Iqon qishlog`ida dunyoga keldi. • 1921-yil Toshkentga kelib, Almaiy nomidagi ish maktabiga joylashadi. • 1926-yilda yoshlar gazetasida “Tanburim tovushi” degan dastlabki she`rini e`lon qildi. • 1928-yili “Shu`lalar qo`ynida” degan ilk she`rlar to`plami nashr etildi. • 1929-yil Samarqanddagi Pedakademiyaning til va adabiyot fakultetida o’qiy boshlagan. • NKVD xodimlari 1932-yil 7-avgust kuni 22 yashar Mirtemirni Samarqandda qamoqqa oladilar. • 1935-yilda ozod etilgan. • 1978-yil 24-yanvarda 68 yoshida vafot etdi. Mirtemir faoliyati: • 1936-yilda “Yangi hayot” gazetasida adabiy xodim; • 1941-yilda respublika radio qo’mitasida bosh muharrir; • 1942-yilda O’zbekiston Davlat nashriyotida muharrir; • 1943-1944-yillarda Opera va balet teatrida adabiy emakdosh; • 1957-1964-yillarda Yozuvchilar uyushmasida bo’lim mudiri va maslahatchi; • 1965-1966-yillarda Badiiy adabiyot nashriyotida muharrir lavozimlarida xizmat qilgan. Mirtemirning ijod yo’li: • Mirtemirning ilk sheʼrlar toʻplami — "Shuʼlalar qoʻynida" (1928) milliy sheʼriyatimiz uchun yangi janr — sochma (nasriy sheʼr) janrida yozilgan boʻlib, davrning muhim masalalariga bagʻishlangan. Shundan keyin "Zafar" (1929), "Qaynashlarim" va "Bong" (1932) sheʼriy toʻplamlarini eʼlon qilgan. • 30-yillarda oʻzbek sheʼriyatida doston janri katta mavqe kasb etadi.Shu davrda "Barot" (1930), "Xidir" (1932), "Dilkusho", "Suv qizi" (1937), "Oysanamning toʻyida" (1938), "Qoʻzi" (1939) kabi dostonlarni yozadi va ularning aksarida oddiy mehnat axli vakillari obrazini yaratadi. Shoir hayoti va ijodidan videolavha. Mirtemir-do`stlik va qardoshlik kuychisi. • Mirtemir xalqlar o’rtasidagi do’stlikni insonga shodlik, kuch- quvvat va po’lat qanot bag’ishlovchi hayotbaxsh omil sifatida ta’riflaydi. Darhaqiqat, Mirtemirning “E-lu yurt maqtovi”, “Bizga keling”, “Ukrainamsan”, “Qirg’iziston”, “Qirg’iz xalqiga”, “Maxtumquli to’yida”, “Barhayotlik”, “Qozog’im”, “Olmaotaning qishi” kabi she’rlari o’zbek she’riyatida xalqlar do’stligi mavzusida yozilgan eng yaxshi asarlardan hisoblanadi. • Mirtemir 30-yillardayoq Qoraqalpoq hayotini aks ettiruvchi “Amuqirg`oqlari”, “Oysanamning to`yida”. Shundan keyin shoir ko`p yillar mobaynida bo`lajak turkum uchun materiallar yig`adi, bir necha marta Qoraqalpog`istonga boradi, qardosh xalqning hayotini, madaniyatini, adabiyotini o`rganadi. Shu maqsadda 1957-yili “Qoraqalpoq daftari” maydonga keladi. Adibning xizmatlari doimo qalbimizda! • Shoirning avlodlarga qoldirgan ijodiy merosi ardoqlanib, to’rt jildlik “Asarlar”i nashr etildi. O Mustaqillik yillari Mirtemir domlaning xalqimiz ma’naviyatini yuksaltirishdagi ulkan xizmatlari taqdirlanib, 2002- yilda «Buyuk xizmatlari uchun» ordeni berildi. A h m a d A ’ z a m . O g ’ u h a m b o l t o ’ l i q …  B i r k u n i M i r t e m i r d o m l a o ’ z o y o g ’ i b i l a n k i r i b k e l i b , s h u k u r s i g a l o p e t i b o ’ t i r i b o l s a ! H a , o ’ z i k i r i b k e l d i , m e n g a b i r b o s h i r g ’ a b , s h u k u r s i g a o ’ t i r i b o l d i . A s q a d M u x t o r n i n g m u h t a s h a m k a b i n e t i , Va h o b R o ’ z i m a t o v n i n g h a y h o t d e k x o n a s i g a k i r m a y, t o ’ g ’ r i m e n i n g o l d i m g a k e l i b d i . O ’ r n i m d a n s a p c h i b t u r d i m u q a y t i b o ’ t i r i s h n i b i l m a y k a l o v l a n i b q o l a v e r d i m . H a , a y t g a n c h a , M i r t e m i r m e n a y t g a n g u m b u r - g u m b u r b u y u k l a r s i r a s i g a k i r m a s , o ’ z i m o ’ q i y d i g a n d u n y o a d a b i y o t i b a l a n d l i k l a r i d a n q a r a g a n d a h a m q a n d a y d i r t i n c h , t o g ’ d e k f a r y o d l a r n i i c h i g a y u t g a n , t i g ’ d e k o ’ t k i r n u r t a r a t i b t u r a d i g a n b i r c h o ’ q q i , s h a x s s i f a t i d a u l u g ’ k a m t a r e d i …Q A L A M A H L I – S H O I R Z I K R I DA:  “ Esdaliklar» quyidagi so’zlar bilan boshlangan: “1932 -yilning 7-avgusti kechasi soat birda Samarqand shahrida, o’z uyimda siyosiy idora tomonidan qamoqqa olindim. Uyda: onam, singlim, inim, o’rtog’im va qizalog’im qoldi. O’zim hech narsa sezmasdan ketdim”. “O’zim hech narsa sezmasdan ketdim” — Mirtemirning bu so’zlarini bunday tushunish kerak: u nima uchun qamoqqa olayotganlarini bilmagan, biror aybi bo’lmagani uchun bu holni qandaydir anglashilmovchilik, deb o’ylagan va “siyosiy idora”ga borib, o’zini tanitgach, shu zahoti uzr so’rab, qo’yib yuborishlariga ishongan. Lekin qoq yarim kechada uning uyini taqillatib kelgan chekistlar kimning uyiga va nima maqsadda kelganlarini yaxshi bilar edilar… Naim Karimov. Mirtemir haqida.  Sa’dulla Siyoyev. Qalamdosh.  «Qayriladigan» kunim kelganda kutilmagan voqea yuz berdi. Mirtemir akaning tobi qochib, kasalxonaga tushib qoldi. Ko’rgani bordim. U xonada bir o’zi yotar, deraza yoniga qo’yilgan baland karavotning bosh tomonida qalam, daftar, jurnal va kitoblar, katta-kichik shishalarda dori-darmonlar saflab qo’yilgan. Mirtemir aka «bolam»lab, «bo’tam»lab mehmon qila boshladi…  B U L U T I  K о ’ k y u z i d a p a g ’ a b u l u t - o q b u l u t , O q b u l u t d a n s u t y o g ’ a r m i y o k i q u t ? P a g ’ a b u l u t - y a x s h i k o ’ k l a m e l c h i s i , H a v o l a r d a y o m g ’ i r i s i , s e l i s i . . .  K o ’ k y u z i d a d a m q a l d i r o q , d a m s u k u t , Yo g ’ m a y o ’ t m a , p a g ’ a b u l u t - o q b u l u t ! Yo g ’ i b o ’ t s a n g - t i z z a b o ’ y i o ’ t b o ’ l u r , O ’ t b o ’ l u r , h a m s u t b o ’ l u r , h a m q u t b o ’ l u r.  I I  K o ’ k y u z i d a p a g ’ a b u l u t - o q b u l u t . . . B i r q a r a s a n g - o s m o n t o ’ l a o q q u v l a r , B i r q a r a s a n g - b a l a n d q o r l i c h o ’ q q i l a r , B i r q a r a s a n g - k o ’ z i l g ’ a m a s o q b a r q u t .  K o ’ k y u z i d a - y o r u g ’ , o y d i n b i r r o ’ y o . . . U s t a r a s s o m c h i z m i s h a j i b m a n z a r a - Te p a - t e p a p a x t a - b e g ’ u b o r , s a r a , K u z g i x i r m o n l a r n i n g a k s l a r i g o ’ y o . . . I J O D I DA N L AV H A:  To n g b e l g i b e r g a n d a n o q  O ’ t i b o s m a k o ’ p r i k d a n ,  J a r ke t i g a c h o p a r d i m -  J a r ke t i o ’ z g a o l a m .  To ’ l d i r i b c h a n o q - c h a n o q  G o ’ y o s u t d e k k o ’ p i k d a n , Tu t g a n d e k g ’ o y i b q o ’ l l a r -  J i l v a g a r ko ’ z g a o l a m .  G ’ o ’ z a y a p r o q l a r i d a ,  Ko ’ k a t l a r n i n g b a r g i d a , C h e c h a k l a r n i n g b a g ’ r i d a  Ya l t i r a r l a k - l a k i n j u .  S h o ’ x s o y q i r g ’ o q l a r i d a ,  N i h o l l a r k u r t a g i d a ,  S a l e p k i n d a s i m o b d a y  Q a l t i r a r l a k - l a k i n j u .  Ya l t i r a r s u y r i t e p a ,  Ya l t i r a r q i r u z u n c h o q ,  Ke l i n l a r t a q i n c h o g ’ i ,  U z u k ko ’ z l a r i m i y o .  C h o r a t r o f s a b z a l a r d a  J i m i r- j i m i r к о ’ z m u n c h o q , B o ’ y - b o ’ y d i l r a b o l a r n i n g  S u z u k ko ’ z l a r i m i y o ?  Yo ’ q , b u g i r y o n ko ’ z l a r n i n g  Ya r q i r o q z a m z a m a s i .  Ke c h a s i o n a m t a g ’ i n  Yi g ’ l a b d i - d a c h a m a s i . . .S H U D R I N G . Mustahkamlash. • Mirtemir hayoti va ijodi haqida so’zlab bering. • Shoirning birinchi she’ri va to’plami qanday nomlanadi, ular qachon e’lon qilingan? • Shoir ijodidagi bosh mavzular haqida so’zlang. • «Bulut» she’rida badiiylik, jumladan, ohangdoshlik nimalarda ko’rinadi? • «Shudring» she’rida shoir tabiat hodisasini nimalarga o’xshatadi va uni qanday badiiy izohlaydi? • Mirtemir she’rlarida bolalik xotiralarining о’rnini qanday izohlaysiz? • Mirtemir she’riyatining ahamiyati haqida mulohaza yuriting. • Nega Mirtemir she’rlari o’qimishli, xalqga yetib borishi oson? • Mirtemir she’rlarining milliyligi to’g’risida nima deya olasiz? Uyga vazifa: • Mirtemir she’rlaridan yod aytishga tayyorgarlik ko’ring. E’tiboringiz uchun rahmat!

O'xshashlar

XX asr 20-50 - yillari adabiyoti
Abdulla Oripov 3
Abay ijod yo’li
Erkin Vohidovning “O’zbegim” qasidasida Vatan madhi
Mustaqillik davri o’zbek adabiyoti