Hozirgi adabiy jarayon - Adabiyot - Slaydlar

Hozirgi adabiy jarayon

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

851.5 KB

Ko'chirib olish

HOZIRGI ADABIY HOZIRGI ADABIY JARAYONJARAYON

Bugungi poemachiligida Bugungi poemachiligida izlanish, yasharish, izlanish, yasharish, yangilanish jarayoni. yangilanish jarayoni.  Bugungi poemachilikda izlanish, yasharish, Bugungi poemachilikda izlanish, yasharish, yangilanish jarayoni kechmoqda.. Voqelik va yangilanish jarayoni kechmoqda.. Voqelik va inson tabiatining tinmay o’zgarib turishi, yangi-inson tabiatining tinmay o’zgarib turishi, yangi- yangi yuyalarning tug`ilishi, makon va zamon yangi yuyalarning tug`ilishi, makon va zamon xossalarini yangicha idrok etish - bularning xossalarini yangicha idrok etish - bularning barchasi hayot qatlamlarini tadqiq qilishni barchasi hayot qatlamlarini tadqiq qilishni teranlashtirish bilan barobar yangi shakllarni teranlashtirish bilan barobar yangi shakllarni qam yuzaga chiqarmoqda; adabiyotimizda qam yuzaga chiqarmoqda; adabiyotimizda voqea bo’lgan har bir asar esa janr qirralarini voqea bo’lgan har bir asar esa janr qirralarini boyitmoqda. boyitmoqda.

 xalq hayotining hozirgi xalq hayotining hozirgi tarixiytarixiy taraqqiyot taraqqiyot bosqichidagibosqichidagi muhimmuhim ijtimoiy-siyosiy ijtimoiy-siyosiy masalalarni masalalarni zamondoshlarimiz zamondoshlarimiz ruhiyati bylan, kungilda ruhiyati bylan, kungilda tug`ilib qolgan gaplar tug`ilib qolgan gaplar bilan omuxtalikda bilan omuxtalikda chuqur tahlil qilish chuqur tahlil qilish kuchaydi; inson nima kuchaydi; inson nima uchun dunyoga keladi, u uchun dunyoga keladi, u qanday yashashi lozim qanday yashashi lozim kabi savollar hozirgi kabi savollar hozirgi poemachiligimizning poemachiligimizning diqqat markazida diqqat markazida turadi.turadi.

Epik elementlar aralashgan Epik elementlar aralashgan poema-dostonlar.poema-dostonlar.  Hozirgi lirik poemalarimiz Hozirgi lirik poemalarimiz ob’ektiv ko’rinishi jihatidan ob’ektiv ko’rinishi jihatidan ii kkiga bo’linadi. Birinchkkiga bo’linadi. Birinch ii si, si, monolog tipidagi sof lirik monolog tipidagi sof lirik poemalar bo’lsa, ikkinchisi, epik poemalar bo’lsa, ikkinchisi, epik elementlar aralashgan lirik elementlar aralashgan lirik poemalardir. Bu har ikki tur poemalardir. Bu har ikki tur bugungi kun poemachiligimiz bugungi kun poemachiligimiz taraqqiyotida etakchi o’rinni taraqqiyotida etakchi o’rinni egallab borayotir.egallab borayotir.

Monolog tipidagi sof lirik Monolog tipidagi sof lirik poemalar poemalar  Monolog tipidagi sof lirik poemalarda lirik Monolog tipidagi sof lirik poemalarda lirik qahramon qalbi hamda undagi tug`yonli qahramon qalbi hamda undagi tug`yonli hissietlar , kechinmali o’ylar orqali hissietlar , kechinmali o’ylar orqali ob’ektiv voqelik xossalarini ko’ramiz va ob’ektiv voqelik xossalarini ko’ramiz va his qilamiz. Umuman, hayot materialiiing his qilamiz. Umuman, hayot materialiiing xarakteri tasvir yo’nalishini taqozo qiladi. xarakteri tasvir yo’nalishini taqozo qiladi. So’nggi yillarda lirik poemalarga epik So’nggi yillarda lirik poemalarga epik elementlarning kirib kelishini hayot elementlarning kirib kelishini hayot materialining o’zi talab qildi. materialining o’zi talab qildi.

 Shunday hayot Shunday hayot materiallari ham bo’ladiki, materiallari ham bo’ladiki, ular mohiyaitini ular mohiyaitini monologda , lirik planda monologda , lirik planda ochish qiyin. Shu boisdan ochish qiyin. Shu boisdan uning xarakteri epik uning xarakteri epik elementlarni taqozo elementlarni taqozo qiladi. Hayot materiali qiladi. Hayot materiali o’zini (o’rni kelganda) o’zini (o’rni kelganda) ob’ektiv tarzda tasvirlash ob’ektiv tarzda tasvirlash uchun shoirni "majbur uchun shoirni "majbur qiladi". qiladi".

Liro-epik va dramatik turdagi Liro-epik va dramatik turdagi poema-dostonlar poema-dostonlar  So’nggi yillarda bu har ikki tipdagi So’nggi yillarda bu har ikki tipdagi poemalarda ham lirpoemalarda ham lir ii k qahramon k qahramon xarakterini yaratishda tasvirda ruhiyat xarakterini yaratishda tasvirda ruhiyat bosh omilga aylandi. Ya’ni, lirik qahramon bosh omilga aylandi. Ya’ni, lirik qahramon ruhiyatini ijtimoiy muhit, voqelik ruhiyatini ijtimoiy muhit, voqelik masalalari bilan uyg`un holda tadqiq masalalari bilan uyg`un holda tadqiq etish mayli kuchaydi. Buni quyidagi etish mayli kuchaydi. Buni quyidagi ob’ektiv va sub’ektiv omillar bilan ob’ektiv va sub’ektiv omillar bilan izohlash mumkin,izohlash mumkin,

BirinchidanBirinchidan  SS o’nggi yillarda inson shaxsiga bo’lgan o’nggi yillarda inson shaxsiga bo’lgan e’tiborning kuchayishi insonning ruhiy e’tiborning kuchayishi insonning ruhiy iqlimlarini qalbining to’rt faslini tadqiq etish iqlimlarini qalbining to’rt faslini tadqiq etish bevosita, uning oigi, saviyasi, fantaziyasini bevosita, uning oigi, saviyasi, fantaziyasini ham keng qamrab olishni taqozo etdi. Keyingi ham keng qamrab olishni taqozo etdi. Keyingi paytda hayotimizdagi ulkan o’zgarishlar, paytda hayotimizdagi ulkan o’zgarishlar, mustaqillikka erishish uning sharofati bilan mustaqillikka erishish uning sharofati bilan keng dunyoga chiqish, inson ma’naviy keng dunyoga chiqish, inson ma’naviy dunyosini ham ongini ham, fikrlashini ham, dunyosini ham ongini ham, fikrlashini ham, tubdan o’zgartirib yubordi, Bu tubdan o’zgartirib yubordi, Bu mushohadakorlik teran fikrlash jarayoni faqat mushohadakorlik teran fikrlash jarayoni faqat ayrim odamlar shaxsidagina ro’y berib qolmay, ayrim odamlar shaxsidagina ro’y berib qolmay, butun xalq uchun xarakterilidir.butun xalq uchun xarakterilidir.

IkkinchidanIkkinchidan  BB ugungi inson qalbini jamiyat qalbi bilan ugungi inson qalbini jamiyat qalbi bilan omuxta tadqiq etish, ijodkorndan unga omuxta tadqiq etish, ijodkorndan unga chuqur mushohavdalik bilan yondashishni chuqur mushohavdalik bilan yondashishni talab etadi.. Natijada, falsafiy o’ylar bilan talab etadi.. Natijada, falsafiy o’ylar bilan yo’grilgan poemalar yuzaga kelmoqda. yo’grilgan poemalar yuzaga kelmoqda. Demak, janr tabiatida (lirik qahramon Demak, janr tabiatida (lirik qahramon ruhiyatini namoyon qilishda) intilektuallik ruhiyatini namoyon qilishda) intilektuallik , falsafiylik, fikriy toleranlik singari , falsafiylik, fikriy toleranlik singari belgilar chuqur ildiz otyapdi.belgilar chuqur ildiz otyapdi.

 Keyingi davrda bir qator Keyingi davrda bir qator dostonlar yaratildi. Bular dostonlar yaratildi. Bular Faxryorning "Yoziq" Faxryorning "Yoziq" (1998 y.) , Nabi (1998 y.) , Nabi Jalolidning "Chiptasiz Jalolidning "Chiptasiz odamlar" (Bulgakov va odamlar" (Bulgakov va Cho’lponga Cho’lponga bagishlangan) , Ikrom bagishlangan) , Ikrom Otamurodning "Ichkari. Otamurodning "Ichkari. tashqari" (1997 y.), tashqari" (1997 y.), Cho’lpon Ergashning Cho’lpon Ergashning "Ra’noning savdosi" "Ra’noning savdosi" (1997 y.), To’lan (1997 y.), To’lan Nizomning "Cho’lpon" Nizomning "Cho’lpon" dostonidir.dostonidir.

Hozirgi adabiy jarayonda Hozirgi adabiy jarayonda poeziyaning o`rni va ahamiyatipoeziyaning o`rni va ahamiyati

O'xshashlar

Hozir adabiy jarayon

Adabiy tur va janr nazariyasi

Hozirgi o’zbek hikoyalarida inson va shaхs masalasi

Majolis un-nafois” ning adabiy-tanqidiy qarashlar tarixidagi ahamiyati

Adabiy norma va nutq madaniyati masalalarini o’rganishda E. Begmatov va A. Mamatovlarning xizmatlari