Chingiz Aytmatovning “Jamila” qissasi - Adabiyot - Slaydlar

Chingiz Aytmatovning “Jamila” qissasi

Yuklangan vaqt:

23.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2494.1826171875 KB

Ko'chirib olish

BuxDU filologiya fakulteti o`zbek filologiyasi ta’lim yo`nalishi 3-kurs “D” guruh talabasi Rasulova Maftunaning “Adabiyot o`qitish metodikasi” fanidan bajargan mustaqil ishi.

Mavzu: Chingiz Aytmatovning “Jamila” qissasi

* Chingiz Toʻraqulovich Aytmatov XX asr qirgʻiz adabiyotining eng iste’dodli va jahonga tanilgan yirik namoyandalaridan biri boʻlib, u 1928 yil 12 dekabrda Qirgʻizistonning Talas vodiysidagi Shakar ovulida tugʻilgan. * Bobosi Aytmat ogʻa ajoyib qoʻbuzchi, otasi Toʻraqul Aytmatov davlat va jamoat arbobi, onasi Naima opa oʻqimishli, oqila ayol edi. Chingiz dastlab rus maktabida, keyin qirgʻiz maktabida oʻqidi, qishloq shoʻrosida kotib, soliq yigʻuvchi, brigada hisobchisi boʻlib ishladi. U 1948 yilda Jambul zooveterinariya texnikumini, 1953 yili Qirgʻiziston qishloq xoʻjalik institutini tamomlagan. 1956 - 1958 yillarda Moskvada Yozuvchilar uyushmasi qoshidagi Oliy adabiyotchilar kursida tahsil oldi.

Chingiz Aytmatov bolaligidanoq badiiy adabiyotga ulkan mehr qoʻygan boʻlib, nasriy asarlar yaratish bilan astoydil shugʻullanadi. Adib nomini ilk bor xalqaro miqyosda mashhur qilgan, 1958 yilda yozilib, jahon xalqlarining 40 dan ortiq tillariga tarjima qilingan asar «Jamila» qissasi boʻldi. «Jamila» qissasini Lui Aragon «Muhabbat haqida yozilgan jahondagi eng ajoyib qissa» deb atagan. Chingiz Aytmatov davlat va jamoat arbobi sifatida ulkan ishlarni amalga oshirmoqda. U Q. Muhammadjonov bilan hamkorliqda «Fudziyamadagi uchrashuv» nomli drama yozgan.

• Chingiz Aytmatov Qirgʻiziston xalq yozuvchisi (1968), 1995 yildan Markaziy Osiyo xalqlari madaniyati assambleyasi Prezidentidir. U Mustaqil Oʻzbekistonning «Doʻstlik» (1995), «Buyuk xizmatlari uchun» (1998) ordenlari bilan mukofotlangan. Qirgʻiziston Reslublikasida Chingiz Aytmatov nomidagi Xalqaro «Oltin medal» mukofoti ta’sis etilgan (1999). Chingiz Aytmatovning asarlari 80 dan ortiq xorijiy tillarga tarjima qilingan.

Asarlari «Yuzma-yuz», «Sarvqomat dilbarim», «Somon yoʻli» (1963), «Momo yer», «Alvido Gulsari» (1966), «Oq kema», «Sohil yoqalab chopayotgan olapar» (1977), «Hoshim», «Gazetachi Dzyuydo», «Oq yomgʻir», «Sepoyachi», «Qiyomat» (1986, qahramonlari: Ober-Kandalov, Iso, Avdiy, Pontiy Pilat, Iuda, Grishan, Bozorboy, Koʻchqorboyev, Guram Juxadze, Boʻston, Sandro va boshq.), «Birinchi muallim» (1962), «Asrga tatigulik kun», «Kasandra tamgʻasi» (1990), «Erta qaytgan turnalar» va boshq.

Bizning Sheker ovulimiz (b u Talas vodiysida) chekkasidagi Qurqureu daryosining qirg‘og‘ida eski, yerga botib borayotgan tegirmon toshi bor. Yillar o‘tgan sayin u ko‘proq yemirilib, yerga chuqurroq singib bormoqda. Ana shu yerda bobomning tegirmoni bo‘lgan. Bu tegirmon bir yilcha is hlagan xolos, keyin yonib ketgan. Shundan keyin inqirozga uchragan bobom 12 yoshli o‘g‘li To‘raqul — mening otam bilan bu yerdan ketib, Mayman stansiyasi yaqinidagi temiryo‘l tunnellari qurilishida ishlagan. Shu yerdan mening otam rus bojxona ma’muriyati y ordamida Avliyoota shahridagi (hozirgi Jambul) rus -tuzem maktabiga o‘qishga kirdi. Keyin u ikki marotaba Moskvada o‘qidi. Qirg‘izistonda rahbarlik lavozimlarida ishladi. Onam — Nagima Hamzayevna Aytmatova o‘qimishli, o‘z davrining ilg‘or xotin -qizlaridan b o‘lgan. Bu narsa ota - onamga meni rus madaniyati, tili va adabiyotiga oshno qilish imkonini bergan.

* Aytishlaricha, qiyinchilik ko‘rmaguncha yaxshi kunlarning qadriga yetmaysan. Bolalikda men hayotni yorqin, go‘zal tasavvur etgan bo‘lsam, endi u ko‘z o‘ngimda o‘ta achchiq, og‘ir, beshafqat tarzda namoyon bo‘ldi. Men xalqimning boshqa bir sharoitdagi, Vatan taqdiri xavf ostida turgan paytdagi, ruhiy va jismoniy jihatdan nihoyatda zo‘riqqan davrlardagi ahvol-ruhiyatini o‘z ko‘zim bilan ko‘rdim. * Urush yillari RayFOda soliq agenti, keyin bug‘doy yig‘imida traktorchilar brigadasi hisobchisi bo‘lib ishladim. Urush davom etar, hayot esa ko‘z oldimda xalq kundalik turmushining yangidan yangi sahifalarini ochib berardi.

 Bu taassurotlarimning hammasi «Jamila», «Qizil durrali sarvqomatim», «Momo yer», «Yuzma-yuz»da aks etgan.

* Chingiz Aytmatovning «Jamila», «Qizil durrali sarvqomatim», «Bo‘tako‘z», «Birinchi muallim», «Erta qaytgan turnalar», «Momo yer», «Alvido, Gulsari», «Oq kema» qissalari, «Asrga tatigulik kun», «Qiyomat» romanlari XX asr jahon adabiyotining noyob durdonalari hisoblanadi. Bu asarlar jahonning yetmishdan ziyod tiliga tarjima qilingan.

 Chingiz Aytmatov nomini jahonga mashhur qilgan asar «Jamila» qissasi bo‘ldi. 1958-yilda yozilgan bu asar hozirgacha qirqdan ortiq tillarga tarjima qilingan. Qissani fransuz tiliga tarjima qilgan Lui Aragon uni «muhabbat haqida yozilgan jahondagi eng ajoyib qissa» deb baholaydi. Bu kichik qissadan keltirilgan parchani o‘qib, o‘zingiz xulosa chiqararsiz.

O'xshashlar

Chingiz Aytmatovning “Oq kema” qissasi tahlili dars ishlanma

CHingiz Aytmatovning “Qiyomat” romani

Chingiz Aytmatovning alvido, Gulsari asari

Chingiz Aytmatov Asrga tatigulik kun asari badiiy tahlili

Chingiz Aytmatov