Abdulla Avloniy she’riyati - Adabiyot - Slaydlar

Abdulla Avloniy she’riyati

Yuklangan vaqt:

02.05.2025

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

767.7724609375 KB

Ko'chirib olish

Abdulla Avloniy she’riyati

REJA: 1 • Abdulla Avloniy hayot yo‘li. 2 • Shoir va dramaturg sifatida. 3 • Ta’lim sohasidagi ishlari.

 1878-yil 12-iyul  Toshkent, Shayhontohur, Mergancha  Otasi – Miravlon, onasi – Fotima  1885-yil, Akramxon domla, mullo Umar Oxund  Mirobod “usuli savtiya”, Degrez mahallasi  “ Birinchi muallim”, “Ikkinchi muallim”, “Maktab gulistoni”, “Turkiy Guliston yoxud axloq”, “Adabiyot yoxud milliy she’rlar”  “ Muxtasar tarixi anbiyo va tarixi islom”  1907-yil “Shurat”gazetasi, “Sadoyi turkiston”, “Jamiyati hayriya”  1913-yil Turon teatr truppasi  1933-yil “Adabiyot xrestomatiyasi”  Hijron, Nabil, Indamas, Shuhrat, Tangriquli, Surayyo, Shapaloq, Chol, Ab, Chig‘atoy, Abdulhaq  “ Mehnat qahramoni”, “O‘zbekiston xalq maorifi zarbdori”  1934-yil 25-avgust

ILK TA’LIM U 7 YOSHIDA O‘QCHI MAHALLASIDAGI BOSHLANG‘ICH MAKTABGA O‘QISHGA BORDI, UNI 1897-YILI TUGATGACH,SHU MAHALLADAGI MADRASADA TAHSIL OLDI. KEYINROQ TAHSILNI SHAYHONTOHURDAGI MADRASADA DAVOM ETTIRDI.2908 1D08 24 08 22 22 08 01 1A 08 22 08 24 08 13 08 2C

Qish kunlarida o‘qib, yoz kunlarida mardikorlik bilan mashg‘ul bo‘ldi. YOSH ABDULLADA SHE’R YOZISHGA ISHTIYOQ 15-16 YOSHLARIDA PAYDO BO‘LDI.01 10

Abdulla Avloniyning ilk she’riy mashqlari 1894-yilda bitilgan. U 1905-yildan boshlab o‘z mashqlari bilan matbuot sahifalarida qatnasha boshladi.B ilib o lin g ! S h o ir lir ik s h e ’r la r id a H ijr o n t a x a llu s in i q o ‘lla g a n .

 1906-yilda chiqa boshlagan “Taraqqiy”, “Xurshid” gazetalarida ishladi, ular yopilgach, “Shuhrat” gazetasini chiqarishda bosh-qosh bo‘ldi.  1907-yil 4-dekabrda Avloniy muharrirligida bu gazetaning 1-soni bosmadan chiqdi.  Ma’rifatparvar shoir uni o‘z uyida – hozirgi Mirobod tumanida tayyorlab, chop etdi.

XAYRLI ISHI 1913-yili “Turon” jamiyatini ochdi. Uninig vazifasi:  Aholi o‘rtasida sahna ishlariga qiziqish uyg‘otish;  Xalq uchun spektakllar qo‘yib berish va ular orqali ommagama’naviy oziq berish;  Klub, musiqa kurslari, kutubxona va qiroatxonlar ochish.

E’TIROF  Abdulla Avloniy 1919-1920-yillarda diplomatik vazifalarda ishladi. So‘ng umrining oxirigacha O‘rta Osiyo Davlat universitetida dars berdi. Abdulla Avloniy 1927-yilda “Mehnat qahramoni” unvoni bilan taqdirlanadi.  1930-yili “ O‘zbekiston xalq maorifi zarbdori” unvoni beriladi.

Avloniy – serqirra ijodkor. U shoir, noshir, dramaturg, san’atkor, mutarjim, maktabdor sifatida faoliyat olib bordi. “ Advokat- lik osonmi”“ Ikki sevgi” Dramalari“ Portugaliya inqilobi” “ Pinak ” “ Biz va siz”“ Bo‘ron”

“ Advokatlik osonmi?” dramasida o‘sha davrning ijtimoiy muammolari ko‘rsatib berilgan. “Pinak” da yozuvchi turli obrazlar yordamida o‘sha paytdagi xalqning, jamiyatning ma’naviy qiyofasini, haqiqiy ahvolini ochib bergan. Xalqning deyarli savodsiz va omi bo‘lgani, ilm-ma’rifatdan yiroq ekanini ko‘rsatib beradi. “Portugaliya inqilobi” dramasini yozishdan yozuvchining maqsadi Turkistonning o‘sha paytdagi ahvolini o‘zgartirishga xalqni undashdan iborat bo‘lgan. Yozuvchi shohparastlar va jumhuriyatchilar jamoasini taqqoslash orqali ularning afzallik va kamchiliklarini ko‘rsatib bergan. “Biz va siz” dramasida jamiyatdagi kishilarning ilmsizligi va jaholat qurboniga aylanayotgani ko‘rsatib berilgan.

MA’RIFATPARVARLIK QARASHLARI • Furqat va Sattorxonovlar boshlab bergan, Saidrasul Aziziy, Mahmudxo‘ja Behbudiy, Shakuriylar tomonidan yangicha shakllarda davom ettirilgan ma’rifatparvarlik yo‘nalishini rivojlantiradi. U Mirobod da “usuli savtiya” deb ta’riflangan maktab ochadi. Xuddi shunday maktabni 1909-yilda Degrez mahallasida ham ochadi. Avloniy xalqni uyg‘otish, ma’rifatga chorlash, o‘zligini anglashga undaydi. Avvalo, yangi usuldagi maktablar uchun bir qator darsliklar yozadi.

“ BIRINCHI MUALLIM” • Ushbu darslik alifbosi “usuli savtiya”da 1912-yilda yaratilgan bo‘lib,o‘qish va o‘rganishning eng qulay va oson yo‘llaridan foydalandi. Darslikning birinchi qismida harflar, ularning yozilish qoidalari bilan tanishtirilgach, soda va ixcham, bolalarbop qilib tuzilgan matnlar beriladi. Darslikda “Taqsim”,”Neki devona”, “Ochko‘zlik”, “Aqlli bog‘bon” kabi hikoyalar berilgan. Keltirilgan har bir ta’limiy hikoyalar hajman kichik, ammo undan chiqariladigan xulosa ahamiyatli bo‘lib, bular bolalar axloqini shakllantirishdagi ahamiyati masalasiga alohida e’tibor qaratildi.

“ IKKINCHI MUALLIM” Darslik 1912-yilda yaratilgan bo‘lib, ikkinchi sinf o‘quvchilariga alifbodan keyin o‘qitilgan.”Birinchi muallim”ning mantiqiy davomi bo‘lib, undagi matnlar o‘zining badiiyligi, hayotiyligi, tilining puxta, ravonligi, sodda va samaradorligi bilan ajralib turadi. Unda ham ta’lim va tarbiya masalalari yetakchilik qiladi. Didaktik xarakterdagiadabiy matnlar berilgan. Yana bir tomoni matnlarning oxirida qissadan hissa chiqariladi. Muallif darslikka quyidagi misralarni epigraf qilib oladi: Shavkati inson erur ilmu adab, E’tibor etmas anga molu nasab.

 “ Maktab gulistoni”, “Turkiy Guliston yoxud axloq”, “Adabiyot yoxud milliy she’rlar to‘plami” avvalgi darsliklarning mantiqiy davomi bo‘lib, asosan, usuli jadida maktablarining yuqori sinf o‘quvchilariga mo‘ljallab yozilgan. Ular ifodali o‘qishda o‘quvchilarga asosiy qo‘llanma bo‘lib xizmat qilgan.  Bulardan tashqari Abdulla Avloniy islom tarixiga oiddarslik- qo‘llanmalar yaratadi. “Muxtasar tarixi anbiyo va tarixi islom” risolasi Islom dini va payg‘ambarlar tarixi, xususan, Muhammad Mustafo(s.a.v.)ning siyratlari, yuksak ma’naviyatlarini yoritib beruvchi asar sifatida qadrli.

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!411B1A2F 0829 40

O'xshashlar

Abdulla Avloniy

Abdulla Avloniy 3

Abdulla Avloniy 2

Abdulla Avloniy va Munavvar Qori Abdurashidxonovlarning pedagogik ta`limoti

Shermuhammad Munis she’riyati