Kontrollerning apparat tuzulish strukturasi - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Kontrollerning apparat tuzulish strukturasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1273 KB

Ko'chirib olish

Kontrollerning apparat tuzulish strukturasi Reja: 1 .Kontrollerning asosiy modullari. 2.Kontroller modullarinig tuzilishi. 3. Himoya moduli

Kontrollerning asosiy modullari Umumiy foydalanishga mo‘ljallangan kontroller 8.1-rasmda ko‘rsatilganidek kompyuterga o‘xshash qurilma bo‘lib, zaruriy bo‘lgan barcha funksional modullarga ham egadir. Umumiy foydalanish kompyuteriga ma‘lumotlarni kirish/chiqarish qurilmalari sifatida klaviatura va displeylardan foydalaniladi, kontrollerda esa huddi shunday kirish /chiqarish modullari bor. 8.2- rasm kontroller apparat ta‘minotining strukturaviy ko‘rinishi ko‘rsatilgan. kontrollerning strukturasi va turli modullarining funksialari keying boblarada yoritib berilgan. Ishlab chiqarishda kontrollerlarni strukturalari turlicha bo‘lishi mumkin, ishlab chiqaruvchilarning hohishiga qarab. Xozir ko‘rib chiqayotgan qurilmamiz, bu turdagi qurilmalar ichida oddiysi hisoblanib, shu turdagi qurilmalarni ishlash prinsplarini yaxshiroq tushunish uchun ko‘rib chiqamiz. 8.1.-Rasm Kontroller – mantiqiy strukturasi

8.2.- Rasm Kontroller fizik strukturasi. Rama – mexanik tashkil etuvchi bo‘lib, uning ichiga funksional modular o‘zlariga mos keluvchi va shuningdek manba va axborot shinasini ulash qulay bo‘lgan joylardan iborat. Rama umumiy konstruksiyasining ko‘rinishi 8.3 rasmda ko‘rsatilgan. ramaga cheklangan miqdorda funksional modullarni joylashtirish mumkin. Bundan kelib chiqqan holda ko‘proq modullarni joylashtirish uchun qo‘shimcha ramalar kerak bo‘ladi. Ramalar ikki hil turda bo‘lada: Asosiy va kengaytirilgan yoki qo‘shimcha. Ular bunday ko‘rinishda bo‘lganiga qaramay o‘z ichida yana strukturaviy ajratiladi, va ular o‘rtasidagi farqlar qo‘shimcha seksiyalarga taluqlidir. Odatda ramaning bir necha (odatda bir necha birinchi) bo‘limlari maxsus funksional modullar uchun rezerv xolda ushlab turiladi, ularga misol qilib elektro energiya, protsessor, xotira, va axborot almashinish modullari.

Shina passiv elektron agrigat hisoblanib, funksional modullarga elektro energiya uzatish, shuningdek funksional modular ya‘ni protsessor va boshqa asosiy qurilmalar o‘rtasidagi ma‘lumot almashuvini ta‘minlovchi kanal vazifasini ham bajaradi. Oddiy shina o‘zining eng sodda ko‘rinishida shina yoki kanallar quyidagilarni uzatadi: - Hamma funksional modullarga energiya (elektro energiya shinasi). - Funksional modullarning adreslar xotirasi (adreslar shinasi). - Ikki yo‘nalishda axborot almashinuvi (axborotlar shinasi). - O‘qish va yozishni boshqarish (boshqaruv shinasi). - Aralashuv (xalaqit) va soat (maxsus shina). 8.3.- Rasm Ramaning ko‘rinishi.

8.4.- Rasm Shinalarni - fizik sturkturasi. 8.5.- Rasm Shinalarning - mantiqiy strukturasi.

8.6.- Rasm Funksional modul. Shinadagi kanallar yoki linyalarning soni protsesserning arxitekturasidan (mikroprotsessor / kompyuter) ishlatiladigan kontrollerlardan kelib chiqqan bo‘ladi. Funksional modular. Funksional modullar aniq bir maqsadda xizmat qiladi, shuningdek protsessorli modul bilan axborot almashinish uchun shinaga ulanish imkoniyatiga ham ega. Funksional modullarda odatda quyidagilar bo‘ladi: - Xotira - Kirish/chiqish - Aloqa tizimi - Himoya sxemasi. Funksional modulning yuqori qismi shina interfeysining elektron sxemasiga, shuningdek modulning quyi ya‘ni pastgi qismi esa protsessor interfeysining elektron sxemasiga egadir. Shina interfeysining elektron sxemasi modulga quyidagilarni bajarish imkonini beradi: - Protsessor bilan axborot almashininsh uchun aloqani ta‘minlash. - Modul bilan bog‘liq axborotni uni qayta ishlashga yoki modul protsessoriga yuborilguniga qadar vaqtinchalik saqlab turush.

- Modulni boshqarish va nazorat qilib turish. - Moduldagi xatoliklarni tashhislab borish. Protsessor interfeysining elektron sxemasi modulga protsessor (o‘lchov qurilmalari orqali) signallari bilan aloqani ta‘minlashga yordam beradi, shuningdek kirayotgan elektron signallarni axborotga yoki chiqish axborot signallarni elektron signallar ko‘rinishiga o‘tkazadi. Tizim kabeli. Tizim kabeli ko‘p o‘zakli (mnogajilniy)signal kabel ko‘rinishida bo‘lib, o‘lchov qurilmalari yoki foydalanuvchi interfeysi qo‘shimchalari bilan ulashda qulaylik uchun kabelning bir uchida funksional modulga ulanish va, kabelning qarama qarshi uchida esa terminal bloki bilan ulanish uchun maxsus konektori mavjud. Kabel ichidagi signal simlari soni funksional modul uchun zaruriy ulanishlardan kelib chiqiladi. Umuman olganda tizim kabellari funksional modullardan kantroller korpusiga kirish/chiqish signallarini uzatish uchun ko‘p qo‘llaniladi. 8.7.- Rasm. Tizim kabeli. Shinadagi axborot almashinuvi. Bu asosiy tushunchalarni tushuntirish uchun, protsessor moduli shnadagi asosiy qurilma sifatida aytilgan paytda, shinadagi boshqa barcha funksional modullar

ya‘ni kirishtish/chiqarish , aloqa tizimi, shuningdek havsizlikni ta‘minlovchi sxema, shinada ikkinchi darajali qurilmalar bo‘lib qoladi. Shinadagi axborot almashinuvi to‘liq protsessor moduli tomonida boshqariladi. Axborot almashinuvi quyidagi ketma ketlikda amalga oshiriladi:  Boshqariluvchi moduldan protsessor moduliga: - Protsessor moduli boshqariluvchi modulning shinadagi manzilini aniqlaydi. - Protsessor moduli shinaga nazorat signalini yuboradi. - Boshqaruv moduliga adresslangan axborot shinaga joylashtiriladi. - Protsessor moduli shinadan kelayotgan axborotlarni qabul qiladi.  Protsessor modulidan boshqariluvchi modulga. - Protsessor moduli boshqariluvchi modulning shinadagi manzilini aniqlaydi. - Protsessor moduli shinaga axborotni joylashtiradi. - Protsessor moduli shinaga axborotni yozish buyrug‘ signalini yuboradi. - Boshqariluvchi modulga adreslanga axborotni shinadan qabul qilib oladi. Boshqariluvchi funksional modullar o‘zaro axborot almashina olmaydi. Agar funksional modullar o‘rtasida axborot almashinuvi zarur bo‘lib qolsa, bu amalni protsessor moduli yordamida amalga oshiriladi va to‘liq protsessor moduli nazorati ostida bo‘ladi. Kontroller modullarinig tuzilishi Protsessor moduli Protsessor moduli – kontrollerning yadrosi hisoblanib, avtomatlashtirish stratigiyasi asosida qurilgan, shuningdek buyruqlar bajarilishini nazorat qilish va boshqa bir necha amallar bakarilishini o‘z ichiga oladi. Bu modul funksional modullar yordamida axborotlarni yeg‘ish va boshqaruvni amalga oshiradi. 8.9 rasmda ko‘rsatilganidek modulda impuls takt generatori mavjud, bu impulslar yordamida modul hamma sinxronlashlar va o‘zi bajarayotgan amallarni sinxron ravishda bilib turishi shuningdek vaqtni aniqlashda ham foydalanadi. Shuningdek protsessor takt signallar yordamida shinadagi boshqa funksional modullar bilan axborot almashinuvini to‘g‘risidagi tashqi sinxrolashtirishlarda ham ishlatiladi. Shinali interfeys sxemasi protsessor modulining yuqori qismida joylashtirilgan.

8.8.- Rasm Protsessor moduli. Xotira moduli xotira moduli ikki qisimdan iboratdir: - Energiya talab qilmaydigan xotira (ROM – doimiy xotira yoki shu turdagi xotira) bo‘lib tizimni saqlab turish va avtomatlashtirish tizimi dasturlarini saqlab turish uchun ishlatiladi. - Energiya talab xotira (RAM – operativ xotira) bo‘lib joriy axborotlarni, ma‘lumotlarni qayta ishlash va saqlash uchun ishlatiladi. 8.9.- Rasm Xotira moduli

Himoya moduli Himoya moduli, yoki nazoratchi modul kontrollerning holatini nazorat qilib boradi va ishlash jarayonida hatoliklar yuz bergani haqida (hal qilib bo‘lmas va hal qilib bo‘ladigan xatoliklar) darxol xabar beradi. Bu holat protsessor ish xolatida bo‘lgan vaqtda kontrollerlar matnli dasturlar bilan fonavoy rejimda ishlaydi (avtomatlashtirish funksiyalarini bajarishdan ozod bo‘lgan vaqtda). Agar funksional modullarning ishlash jarayonida biron xatolik yuz bersa bu haqda u darxol xabar beradi. Bunday xatoliklar yuz bergan holatlarda, o‘z turiga qarab bartaraf qilinadi, chunki kontroller aynan shu defektiv moduldan tashqari ish xolatida. Protsessor ish holatiga qaytganda bu haqida himoya moduli orqali xabar beradi. 8.10-Rasm. Himoya moduli. O‘z o‘zini diagnostika qilish paytida protsessor ya‘ni kotrollerning yadrosi ish xolatidan bir necha sabablar tufayli ishlamay qoladi. Bunday xatoliklar tuzatib

bo‘lmas xatoliklar safiga kiradi, bunday xatoliklar yuz berganda darxol xabar berish kerak. Odatiy tuzatib bo‘lmas xatoliklar quyidagi elementlarning shikastlanishidan kelib chiqadi: - Elektro energiya - Protsessor - Xotira Elektro energiya bilan bog‘liq xatolik istalgan tashqi energiya ta‘minoti bilan yoki elektro energiya modulining o‘zida ham sodir bo‘lishi mumkin. Protsessor bilan bog‘liq xatolik apparat ta‘minotidagi shikastlanishlar (ya‘ni protsessor yoki xotiraning shikastlanish) bilan yoki dasturiy ta‘minot (dasturlarning siklik takrorlanishi yoki dasturlarning osilib qolishi) bilan ham bog‘liq bo‘lishi mumkin. bu xatoliklardan istalgan bittasi kontrollerni ishlamay qolishiga sabab bo‘ladi. Keying bo‘limlarda kontrollerda hosil bo‘lgan tuzatib bo‘lmas va tuzatish imkoniyati bor xatoliklar to‘g‘risida ko‘rib chiqamiz. Himoya tizimi fatal xatoliklar, ya‘ni protsessor umuman ishlamay qolgan vaqtda (elektro energiyadagi sakrashlar) yuz bergan xolatlarda o‘zi darxol xabar beradi. Raqamli kirishli modul Raqamli kirishli modul diskret signallarga ega o‘lchov qurilmalarining chiqish signallarini va foydalanuvchi tizim osti interfeysi, ularni shu signallarga mos keluvchi (ekvivalent) kompyuter signallariga o‘zgartirib shina yordamida protsessorga keying qayta ishlash uchun yuboradi. 8.11-rasmda ushbu modulning funksional sxemasi ko‘rsatilgan.

8. 11.- Rasm. Raqamli kirishli modul.

Raqam chiqishli modul Raqamli chiqishlimodul protsessorning chiqishidan diskret ko‘rinishdagi signalni shina orqali kompyuter signallariga ekvivalent bo‘lgan signallarni qabul qilib oladi va uni mos keluvchi elektron signallarga o‘zgartirib o‘lchov qurilmalari quyi tizimiga va foydalanuvchi tizim osti interfeysiga yuboradi. 8.12- rasmda ushbu modulning funksional sxemasi keltirilgan. 8.12.- Rasm. Raqamli chiqishli modul. Analog kirishli modul Protsessor analog ko‘rinishdaga signallarni o‘qish va ularni qayta ishlash amallarini bajara olmaydi, agar ularni protsessorga tushunarli ekvivalentiga o‘zgartirilmagan bo‘lsa. Analog kirishli modul uzuluksiz ravishda elektron ko‘rinishdagi signallarni o‘lchov qurilmalari va foydalanuvchi tizim osti boshqaruvidan qabul qilib ularni o‘zlariga mos kompyuter ekvivalentlariga analog- raqamli o‘zgartirgich (ARO‘) yordamida o‘zgartiribshina orqali protsessorga qayta ishlash uchun yuboradi.

8.13.- Rasm. Analog kirishli modul Analog chiqishli modul Analog chiqishli modul analog signalning kopyuter ekvivalentini protsessordan shina orqali qabul qilib, uni uzluksiz elektron ekvivalentiga raqamli – analog o‘zgartirgich yordamida (RAO‘) o‘zgartirib, o‘lchov qurilmalar tizimiga va foydalanuvchi tizim osti interfeysiga yuboradi. 8.17 rasmda ushbu modulning funksional sxemasi ko‘rsatilgan.

8.14.- Rasm. Analog chiqishli modul. Impuls kirishli modul Impuls kirishli modul o‘lchov tizimi va foydalanuvchi tizim osti interfeysidan elektron ko‘rinishdagi tebranuvchi kiruvchi signalni qabul qilib olib, (ketma- ket parallel o‘zgartirish) ularni o‘ziga teng ekvivalent bo‘lgan kompyuter signallariga o‘zgartirib yana qayta ishlash uchun protsessorga shina orqali yuboradi. 8.15- rasmda ushbu modulning funksional ko‘rinishi tasvirlangan 1 . 1 Dr.KLS Sharma ―Overview of Industial Process Automation‖ , India, 2011.

8.15.- Rasm. Impuls kirishli modul. Impuls chiqishli modul Avval ko‘rib chiqanimizdek impuls chiqishli modul protsessordan shina orqali kompyuter signali ekvivaleti ko‘rinishidagi impulsli chiqish signalini qabul qilib oladi va uni impulsli oqim ko‘rinishidagi (ketma- ket parallel o‘zgartirish) elektron signalga o‘zgartirib o‘lchov tizimi va foydalanuvchi tizim osti interfeysiga yuboradi. 8.16-rasmda ushbu modulning funksional sxemasi keltirilgan. Amaliyotda protsessor chiqishidagi (ma‘lumotlarni yeg‘ish) impuls signallar, shuningdek va texnalogik jarayon kirishiga (boshqaruvni amalga oshirishga) mo‘ljallangan impulsli signallar, elektron signallar bilan solishtirganda juda kichik chastotalarga egadir. Shundan kelib chiqib raqamli kiritish chiqarish modullari, tez ishga tushgani uchun impulsli kiritish chiqarish modullarida foydalanishimiz mumkin. Xozirda ishlatilayotgan va biz yuqorida ko‘rib chiqgan raqam

kirishli/chiqishli modullar raqamli hamda impulsli kirishli/chiqishli signallarni qayta ishlash maqsadida ishlab chiqarilgan. Ishlab chiqarishda va avtomatlashtirishda yuqori tezlik kerak bo‘lganda foydalaniladigan maxsus modullar ham mavjud. 8.16.- Rasm. Impuls chiqishli modul.

Qo’shimcha adabiyotlar 1. Kodirov A.A. Paxta tozalash va to‗qimachilik sanoati korxonalari jarayonlarini avtomatlashtirish. –Toshkent. TTESI, 2011. 2. Pod red. K.A. Pupkova. Metodi klassicheskoy i sovremennoy teorii avtomaticheskogo upravleniya Uchebnik. Tom 1-5. - M.: MGTU im. Baumana, 2004. 3. Vlasov K . P . Teoriya avtomaticheskogo upravleniy . Ucheb. posobiye. 4. Xarkov. Izd-vo Gumanitarniy sentr, 2007.

O'xshashlar

Korxona laboratoriya strukturasi

Kirish chiqish modullarining otkazuvchanligi

Mikrokontrollerlarning tarkibi va tashkillashtirilishi

Avtomatlashtirish tizimi turlari

Elektr himoya vositalari