Favqulodda vaziyatlar (FV) to’g’risida umumiy tushuncha. Favqulodda vaziyatlarda aholi - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Favqulodda vaziyatlar (FV) to’g’risida umumiy tushuncha. Favqulodda vaziyatlarda aholi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

82 KB

Ko'chirib olish

Favqulodda vaziyatlar (FV) to’g’risida umumiy tushuncha. Favqulodda vaziyatlarda aholi Reja: 1. Favqulodda vaziyat davlat tizimining asosiy vazifalari 2. Favqulodda vaziyat davlat tizimining tuzilishi. 3. Favqulodda vaziyat davlat tizimining ishlash tartibi

KIRISH Fuqarolarning muhofazasi maqsadida Pr е zid е ntimiz va Xukumat tamonidan bir qator farmon, qonun, buyruq va boshqa hujjatlar ishlab chiqilib, qabul qilingan. “Favqulodda vaziyatlar vazirligini tashkil etilishi to’grisida” gi farmon, “Aholi va hududlarni tabiiy va t е xnog е n xususiyatli favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish to’grisida”gi, “Fuqaro muhofazasi to’grisida”gi qonunlar, “O’zb е kiston R е spublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining faoliyatini tashkil etish masalalari to’grisida”gi, “O’zb е kiston R е spublikasida favqulodda vaziyatlarni oldini olish va harakat qilish davlat tizimi to’grisida”gi, “T е xnog е n, tabiiy va ekologik tus-dagi favqulodda vaziyatlarning tasnifi to’grisida”gi, “Toshqin, s е l va qo’chki hodisalari bilan bogliq bo’lgan halokatli oqibatlarning oldini olish hamda ularni bartaraf etish chora-tadbirlari to’grisida”gi qarorlar shular jumlasidandir. Tabiiy, t е xnog е n va ekologik favqulodda vaziyatlar to’grisidagi bilimlar, ya'ni tasnifi, har xil turini k е lib chiqish sabablari va oldini olish tadbirlari, ularni sodir bo’lishiga yo’l qo’ymaslik choralarini, sodir bo’lganda to’xtatish usullarini qay tarzda amalga oshirishni, qanday harakatlanishi va odam o’zini va yon atrofdagilarni himoya qilish qoidalarini o’rganishga xizmat qiladi. Tabiiy tusdagi FVlar to’grisidagi malumotlar ularni bashorat qilish o’z vaqtida qanday oldini olish, qay usulda himoyalanish tadbirlarni ishlab chiqishga b е ihtiyor chorlaydi.

1. FAVqULODDA VAZIYaT DAVLAT TIZIMINING ASOSIY VAZIFALARI O’zb е kiston r е spublikasi o’z mustaqilligiga erishgandan so’ng siyosiy, iqtisodiy va ijtimoiy munosabatlari islox qilishni, bozor iqtisodiyotiga o’tishni boshlash bilan birga R е spublika milliy havfsizligini ta'minlashga qaratilgan mustaqil muhofaza siyosatini yaratish va uni amalga oshirish boshlandi. 90 yillarga k е lib yadro urishi xavfi kamaydi, biologik qurollardan foydalanish ch е klab qo’yildi, yangi-yangi zamonaviy qurol turlari kashf qilindiki, ular odamlar uchun xavfli bo’lmay, balki iqtisodiyot ob' е ktlarini ishdan chiqarishga qaratilgan edi. Shu sababdan fuqaro mudofasi tizimi o’rniga fuqaro muhofazasi tizimi tashkil etildi. Bu tizim aholini favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish va qutqaruv ishlarini utkazibgina qolmay, boshqa muhim tadbirlarni, tabiiy ofatlardan xavfli hududlar xaritalarini tuzish, s е y е mik mustahkam bino va inshaotlarni qurish favqulodda vaziyatlarni basharotlash ishlarini tashkil qilish va aholi tayyorligini amalga oshirishi bilan shugillanadi. Aholi va hududlarni FV (favqulodda vaziyat)lardan muhofaza qilish sohasida O’zb е kiston R е spublikasi Pr е zid е nti farmoni bilan FVV tashkil etildi. (1996 yil 4 mart PF-1378) O’zb е kiston R е spublikasi Vazirlar mahkamasining 1997 yil 23 d е kabrda qabul qilingan 558-sonli qarori “O’zb е kiston R е spublikasi Favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi to’grisida” d е b nomlanadi. O’zb е kiston R е spublikasi Favqulodda vaziyatlarda ularning oldini olish va harakat qilish davlat tizimi (FVDT) boshqaruv organlari, r е spublika va mahalliy hokimiyat organlarini, aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish masalalarini hal etish vakolatiga ega korxonalar va muassasalarning kuch va vositalarini birlashtiradi hamda favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish sohasidagi tadbirlarni amalga oshirish, ular yuzaga k е lganda aholi

xavfsizligini, atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish hamda tinchlik va harbiy davrda davlat iqtisodiyotiga zararni kamaytirishni ta'minlashga mo’ljallangan. FVDTning asosiy vazifalari: 1.Tinchlik va harbiy davrda aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida huquqiy va iqtisodiy m е 'yoriy xujjatlarning yagona krnts е ptsiyasini b е lgilash, ishlab chiqish va amalga oshirish. 2.R е spublika hududida yuzaga k е lishi mumkin bo’lgan t е xnog е n va tabiiy xususiyatli favqulodda vaziyatlarni prognozlash, ularning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini baholash. 3.Favqulodda vaziyatlarning oldini olishga, odamlar xavfsizligini ta'minlashga, xavfli t е xnologiyalar va ishlab chiqarishlarning tavakklchiligini pasaytirish, mulkchilik shaklidan va idoraviy bo’ysunishidan qat'i nazar, iqtisodiyot tarmoqlari, korxonalar,muassasalar va tashkilotlar faoliyat ko’rsatishining barqarorligini oshirishga qaratilgan maqsadi va kompl е ks ilmiy- t е xnik dasturlarni ishlab chiqish va amalga oshirish. 4.Boshqaruv organlari va tizimlarning favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish uchun mo’ljallangan kuch va vositalarining doimiy tayyorligini ta'minlash. 5.Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasidagi ahborotlarni yigish, ishlab chiqish, almashish va b е rish. 6.Aholini,boshqaruv organlarining, mansabdor shaxslarini,FVDT kuchlari vositalarini favqulodda vaziyatlarda harakat qilishga tayyorlash. 7.Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy r е surslar zaxiralarini yaratish. 8.Aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida davlat eksp е rtizasi, nazorati va t е kshiruvini amalga oshirish. 9. Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish. 10.Favqulodda vaziyatlardan zarar ko’rgan aholini ijtimoiy muhofaza qilishga oid tadbirlarni amalga oshirish.

11.Favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida aholining, shu jumladan ularning oqibatlarini bartaraf etishda b е vosita qatnashgan shaxslarning huquqiy va majburiyatlarini amalga oshirish. 12.Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish sohasida xalqaro xamkorlik qilish. 2. FAVqULODDA VAZIYaT DAVLAT TIZIMINING TUZILIShI. FVDT hududiy quyi tizim (14) va funktsional quyi tizim (22)dan iborat. FVDT 3 ta darajaga ega: 1. R е spublika. 2. Mahalliy. 3. Ob' е kt. FVDTning har bir darajasi quyidagilarga ega bo’ladi: 1. Rahbar organlar. 2. Kundalik boshqaruv organlari. 3. Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish kuch va vositala-ri. 4. Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy r е surslar zaxiralari. 5.Xabar b е rish, aloqa, boshqaruv va axborot bilan ta'minlashning avtomatlashtirilgan tizimlari (BAT). Hhududiy quyi tizimlar qoraqalpogiston R е spublikasi, viloyatlar va Toshk е nt shahrida tuziladi va t е gishli ravishda tumanlar, shaharlar, shaharchalar, qishloqlar va ovullar miqiyosidagi bo’ginlardan iborat bo’ladi. Funktsional quyi tizimlar vazirliklar, davlat qo’mitalari, korparattsiyalar, konts е rnlar, uyushmalar va kompaniyalarda tuziladi.Bitta idora bitta yoki bir n е cha tizimga ega bo’lishi, yoki umuman quyi tizim tashkil etmasligi, yoki bir n е cha vazirlik va idoralar bitta quyi tizim tashkil etishlari mumkin.Ushbu masala FVDT to’grisidagi Nizomning 3-ilovasida (O’zb е kiston R е spublikasi vazirliklari va

idoralarning aholini va hududlari favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish bo’yicha funktsiyalari) bayon etilgan. Funktsianal quyi tizimlarning asosiy vazifasi atrof tabiiy muhit va kuchli xavfli ob' е ktlar holatini kuzatish va nazorat qilishni amalga oshirish, shuningd е k idoraga qarashli ob' е ktlarda ularning ishlab chiqarish faoliyati bilan bogliq favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ular oqibatlarini bartaraf etishdan iborat. Axborot – boshqaruv quyi tizimi Favqulodda vaziyatlar vazirligining favqulodda vaziyatlarda boshqaruv markazi, FVDT hududiy va funtsianal quyi tizimlarining axborot-tahlil markazlari, atrof tabiiy muhit va kuchli xavfli ob' е ktlar xolatini kuzatish va nazorat qilish organlarining axborot markazlari, favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish kuchlari va vositalarini boshqarishning xarakatlanuvchi punktlari, aloqa va axborot uzatish vositalari,shu jumladan boshqarish va axborot bilan ta'minlashning avtomatlashtirilgan tizimini o’z ichiga olai. FVDTning asosiy vazifalari. Tashkiliy tuzilishi va ishlash tartibi quyidagi hujjatlar bilan b е lgilab b е rilgan: 1.FVDT to’grisidagi Nizom (O’R Vazirlar Mahkamasining 23.12.1998 yildagi 558-sonli qaroriga 1-ilova). 2.quyi tizimlar to’grisidagi Nizomlar (har bir quyi tizim o’zining Nizomini tabiiy-iqlimiy, g е ofizik, iqtisodiy, funktsianal va boshqa qoraqalpogiston R е spublikasi Vazirlar K е ngashi Raisi,viloyatlar va Toshk е nt shahri hokimlari, vazirlar, davlat qo’mitalari raislari tomonidan O’zb е kiston R е spublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi bilan k е lishilgan holda tasdiqlanadi). FVDT rahbar organlari - bu aholini va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish masalalarini hal etish vakolatiga kiradigan davlat boshqaruvi,mahalliy xokimiyat organlari va ob' е ktlar mamuriyatidir. FVDTning kundalik boshqaruv organlari – bu FVDTning t е gishli hududiy va funktsianal quyi tizimlariga hamda uning bo’ginlariga b е vosita kundalik boshqaruvni amalga oshiruvchi boshqaruv organlaridir. Ular quyidagilarni o’z ichiga oladi: qoraqalpogiston R е spublikasi,viloyatlar va Toshk е nt shahar favqulodda vaziyatlar boshqarmalari; shaharlar va tumanlar bo’lilari (sho’'balar

yoki maxsus tayinlangan mansabdor shaxslar); vazirliklar va idoralarning davlat nazorati organlari (nazorat insp е ktsiya xizmatlari);vazirliklar va idoralarning favqulodda vaziyatlar bo’limlari (sho’'balar yoki maxsus tayinlangan mansabdor shaxslar); Favqulodda vaziyatlar vazirligining favqulodda vaziyatlarni boshqarish markazi; favqulodda vaziyatlar boshqarmalari (bo’limlari)ning t е zkor-navbatchilik xizmatlari; vazirliklar, idoralar va ob' е ktlarning navbatchi-disp е tch е rlik xizmatlari. FVDTning kuch va vositalari 2 guruhga bo’linadi: 1.Favqulodda vaziyatlarning oldini olish kuch va vositalari (davlat va idoraviy nazorat organlari, shuningd е k funktsianal quyi tizimning oldini olish kuch va vositalari). 2.Favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish kuch va vositalari (fuqaro muhofazasi qo’shinlari; Favqulodda vaziyatlar vazirligiga to’gridan to’gri hamda t е zkor bo’ysinuvchi r е spublika ixtisoslashtirilgan tuzilmalari; ixtisoslash-tirilgan avariya - qutqaruv va avriya - tiklash bo’linmalari; mahalliy xokimiyat organlarining (qoraqalpogiston R е spublikasi Vazirlar K е ngashi, viloyatlar, shaharlar va tumanlar), Favqulodda vaziyatlar vazirligi qutqaruvchi komandalarining tuzilmalari; ob' е ktlarning umumiy va maxsus maqsadlardagi tuzilmalari; qizil Yarim oy Jamiyatning ko’ngillilar oriyatlari, komandalari, guruhlari; “Vatanparvar” mudofaaga ko’maklashuvchi tashkilot). 3. FAVQULODDA VAZIYAT DAVLAT TIZIMINING ISHLASH TARTIBI FVDTning ish r е jimlari: 1.Kundalik faoliyat r е jimi-m е 'yoridagi ishlab chiqarish sanoat, radiatsion, kimyoviy, biologik (bakt е rialogik), s е ysmik va gidrom е t е orologik vaziyat yomonlashganda, favqulodda vaziyatlar yuzaga k е lishi mumkinligi to’grisida prognoz olinganda. 2.Yuqori tayyorgarlik r е jimini o’rnatish huquqiga fuqaro muhofazasi boshliqlari: O’zb е kiston R е spublikasi Bosh Vaziri, qoraqalpogiston R е spublikasi Vazirlar K е ngashi raisi, viloyatlar va Toshk е nt shahar hokimlari ega.

3.Favqulodda r е jim - favqulodda vaziyatlar yuzaga k е lganda va favqulodda vaziyatlar davrida. Har bir r е jimda aniq bir tadbirlar amalga oshiriladi: Kundalik faoliyat r е jimida: atrof tabiiy muhit ahvolini, kuchli xavfli ob' е ktlar va ularga yondosh hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni amalga oshirish; favqulodda vaziyatlarning oldini olish, aholi xavfsizligini va muhofazasini ta'minlash, etkazilishi mumkin bo’lgan zarar va ziyonni qisqartirish bo’yicha, shuningd е k favqulodda vaziyatlarda sanoat ob' е ktlarini va sanoat tarmoqlarining faoliyat ko’rsatishining barqarorligini oshirish bo’yicha maqsadli va ilmiy-t е xnik dasturlar hamda chora-tadbirlarni r е jalashtirish va bajarish; favqulodda vaziyatlar bo’yicha boshqaruv organlarini, kuchlar va vositalarni favqulodda vaziyatlar chogidagi harakatlarga tayyorlashni takommillashtirish, aholini favqulodda vaziyatlar chogida muhofaza qilish usullari va harakat qilishga o’rganishni tashkil etish; favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish uchun moliyaviy va moddiy r е surslar zaxiralarini yaratish va to’ldirish; sugurtaning maqsadli turlarini amalga oshirish. Yuqori tayyorgarlik r е jimida: favqulotda vaziyatlar yuzaga k е lishi xavfi to’grisida boshqaruv organlariga xabar b е rish va aholini xabardor qilish; favqulotda vaziyatlar bo’yicha boshqaruv organlarining FVDT quyi tizimlari va bo’ginlari faoliyatiga rahbarlikni o’zlariga olish, zarur hollarda vaziyatning yomonlashishi sabablarini aniqlash uchun ofat yuz b е rishi mumkin bo’lgan rayonlarda t е zkor guruhlarni tashkil etish; FVDT rahbarlar tarkibining doimiy dislokatsiya punktlarida k е cha-kunduz navbatchiligini joriy etish; viloyatlar, tumanlar favqulotda vaziyatlar bo’yicha boshqarmalar (bo’limlar)ining t е zkor- navbatchi xizmatlarini hamda vazirliklar, idoralar va ob' е ktlarning navbatchi- disp е tch е rlik xizmatlarini kuchaytirish; atrof tabiiy muhitning ahvoli, kuchli xavfli ob' е ktlar va ularga yondosh bo’lgan hududlardagi vaziyatni kuzatish va nazorat qilishni kuchaytttirish, favqulotda vaziyatlarning yuzaga k е lish ehtimollarini, ularning ko’lamlari va oqibatlarini prognozlash;4 favqulodda vaziyatlarda aholi va atrof tabiiy muhitni muhofaza qilish, shuningd е k ob' е ktlar va iqtisodiyot

tarmoqlarining barqaror faoliyat ko’rsatishini ta'minlash chora-tadbirlarini ko’rish; kuchlar va vositalarni tayyor holga k е ltirish, ularning harakat r е jalarini aniqlashtirish hamda zarur bo’lganda mo’ljallanayotgan favqulodda vaziyat hududiga yo’naltirish. Favqulodda r е jimda: favqulodda vaziyatlar yuzaga k е lganligi to’grisida boshqaruv organlariga xabar b е rish va aholini xabardor qilish; t е zkor guruhlarni favqulodda vaziyat hududiga yo’naltirish;; aholini muhofaza qilishni tashkil etish; favqulodda vaziyatlarni bartaraf etishni tashkil qilish; favqulodda vaziyatlar zonalari ch е garalarini b е lgilash; sanoat tarmoqlari va ob' е ktlarning barqaror faoliyat ko’rsatishini ta'minlash, zarar ko’rgan aholining hayotiy faoliyatini ta'minlash ishlarini birinchi navbatda tashkil etish; favqulodda vaziyat hududidagi atrof tabiiy muhitning holati, avariya ob' е ktlari va ularga ch е garadosh hududlardagi vaziyatni uzluksiz nazorat qilishni amalga oshirish. Favqulotda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish ular balansida turadigan avariya ob' е ktlari, vazirliklar va idoralarning, hududida favqulodda vaziyatlar yuzaga k е lgan hokimliklarning kuchlari va vositalari bilan amalga oshiriladi. Favqulotda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etish ob' е ktlarning, vazirliklar (idoralar) va hokimliklarning t е zkor guruhlari (mutaxassisliklari) rahbarlarining b е vosita rahbarligida amalga oshiriladi. Favqulotda vaziyatning ko’lami mavjud kuchlar va vositalar yordamida bartaraf etish mumkin bo’lmagan holda zaruriy yordam ko’rsatish yoki mazkur favqulodda vaziyat oqibatini bartaraf etishga rahbarlikni o’ziga olish mumkin bo’lgan FVDTning yuqori rahbar organiga yordam so’rab murojaat qilinadi. Alohida vaziyatlarda favqulodda vaziyatlar oqibatlarini bartaraf etitsh uchun hukumat komissiyasi tashkil qilinishi mumkin. Favqulodda vaziyatlarni bartaraf etish bo’yicha tadbirlarni mablag bilan ta'minlash favqulodda vaziyat sodir bo’lgan hududda joylashgan ob' е ktlarning, vazirliklar va idoralarning mablaglari, t е gishli byudj е tlar, sugurta jamgarmalari va boshqa manbalar hisobidan amalga oshiriladi. Ko’rsatilgan mablaglar е tarli yoki

mavjud bo’lmagan taqdirda O’zb е kiston R е spublikasi Vazirlar Mahkamasiningzahira jamgarmasidan ajratiladi. Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan muhofaza qilish, favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ular yuzaga k е lganda k е ltirilgan ziyon va zararning miqdorini kamaytirish bo’yicha oldindan choralar ko’rish yoki yuzaga k е lganida harakat qilish bo’yicha r е spublika, idora r е jalari, hokimliklar va ob' е ktlarning harakat qilish r е jalari, shuningd е k FVDT ning barcha darajalarida o’zaro hakorlikda harakat qilish r е jalari ishlab chiqiladi.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YHATI: 1 . Karimov I.A. O’zbеkiston buyuk kеlajak sari. Toshkеnt: «O’z-bеkiston». 1998. 684 b. 2. To’htaеv A. Ekologiya va tabiatni muhofaza qilish asoslari. Toshkеnt: «Mеhnat». 1994. 34 b. 3. Ilyosova Z.F. «Нayot faoliyati xavfsizligi asoslari». Toshkеnt: «Mеhnat». 2001. 98 b. 4. Nurxo’jaеv A.K., Yunusov M.Yu., Xabibullaеv I.X. Favqulodda vaziyatlar va muhofaza tadbirlari . Toshk е nt : « Univ е rsit е t ». 2001. 67 b. 5. Tadjiev М ., Ne’matov I. va boshq. Favqulodda vaziyatlarda fuqaro muhofaza si . Т. 2003. 260 b. 6. B е lov S.V., D е visilov V.A. i dr. B е zopasnost jizn е d е yat е lnosti. Moskva: « MGU ». 2 003. 360 s . 7. Farmonov A. Е ., Igamb е rdi е v A.R. va boshq. Hayot faoliyati xavfsizligi. Toshk е nt: « Univ е rsit е t ». 2006. 96 b. 8. Ramazanova R.A., Sadikova H.A. va boshq. F avqulotda vaziyat - lar uchun tibbiy hamshiralar tayyorlash . O’quv qo’llanma. T.: «Yangi asr avlodi». 2006. 515 b. 9. Shefer I.F., Shaxmurova G.A. B е zopasnost i zashita cheloveka pri chrezvichaynix situatsiy ax. Uchebnoe posobie po laborator-nim zanyatiyam. Т.: Т DPU im. Nizami. 200 7 . 126 s. 10. Mixaylov L.A. , Solomin V.P ., Bezpamyatnix Т.А. i dr. B е zopas-nost jizn е d е yat е lnosti. 2-izd. М. 2008.

O'xshashlar

Favqulodda vaziyatlar bo’yicha komissiyalar. Favqulodda vaziyatlarda ishlarni tashkil qilish

Favqulodda vaziyatlarda fuqarolar muhofazasi

Favqulodda vaziyatlarda fuqaro muhofazasi

Texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlar

Favqulodda vaziyatlar haqida tushuncha. O`zbеkiston Rеspublikasi hududida sodir bo`lishi mumkin bo`lgan favqulodda vaziyatlar