Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko’rsatish - Xayot faoliyati xavfsizligi - Referatlar

Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko’rsatish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1209.5 KB

Ko'chirib olish

Baxtsiz hodisalarda shikastlanganlarga birinchi yordam ko’rsatish Reja: 1. Baxtsiz hodisalarda birinchi yordam ko’rsatish. 2. Jarohatlanganda va lat eganda birinchi yordam ko’rsatish. 3. Elektr tokidan jarohatlangan kishiga birinchi yordam ko’rsatish. 4. Ko’yganda va sovuq urganda birinchi yordam ko’rsatish. 5. Zaharlanganda birinchi yordam ko’rsatish.

1. Baxtsiz hodisalarda birinchi yordam ko’rsatish Ma’lumki, jarohatlanish oqibati o’z vaqtida ko’rsatilgan yordamga ko’p jihatdan bog’liq bo’ladi. SHuning uchun har bir ishlovchi bevosita baxtsiz hodisa sodir bo’lgan joyda vrachga birinchi yordam ko’rsatishni bilishikerak. Ishlab chiqarish korxonalari, tashkilotlarida sexlarda, bo’limlarda, brigadalarda, dala shiyponlarida, fyermalarda, ustaxonalar va boshqa ishlab chiqarish uchastkalarida birinchi yordam ko’rsatishga maxsus o’qitilgan 3-4 kishidan iborat sanitar postlar tashkil etiladi. Sanitar postlari zarur medisina dorilar va bog’lash materiallari mavjud bo’lgan aptechkalar bilan ta’minlanadi. Ishlab chiqarishda jarahotlanish uni keltirib chiqarish sabablariga ko’ra shartli ravishda tashkiliy va texnik turlarga bo’linadi. Tashkiliy xaraktyyerga ega bo’lgan ishlab chiqarish jarohatlarining sabablariga quyidagilar kiradi: 1) bevosita kunlik ishlarni yoki ishlayotgan odamlarni sog’ligi uchun yuqori darajada xavfli bo’lgan ishlarni bajarish oldidan xavfsizlik texnikasi bo’yicha yo’riqnomalarni o’tilmasligi; 2) xavfsizlik texnikasi bo’yicha yo’riqnomalarni o’tilishi, lekin ishni bajarish jarayonida unga rioya qilinishini etarlicha nazorat qilmaslik; 20.1.-rasm. Kichik va chuqur bo’lmagan jarohatlarni likoplastir bilan boglash. 20.2.-rasm. Barmoqlarni krest (yoki sakkiz) bog’lash.

3) ishni (har xil ishlab chiqarish topshiriqlarini) bajarish vaqtida zarur himoya (ko’zoynak, niqob, respirator, to’siq va boshqa) vositalardan foydalanmaslik; 4) ishchi zonada ishni bajarish uchunkeraksiz bo’lgan buyum va narsalarni mavjudligi; 5) murakkab va mas’uliyatli ishlarda maxorati etarlicha bo’lmagan ishchilar mehnatidan foydalanish; 6) jarohatlash ehtimoli mavjud joylarda o’rab turuvchi shitlar, to’siqlar va kojuxlarni yo’qligi; 7) odam sog’ligi uchun xavf yuqori bo’lgan ish joylarini etarlicha yoritilmasligi; 8) xavf haqida «To’xta! YUqori kuchlanish», yoki «Ehtiyot bo’ling! Rabotlar avtomatik rejimda ishlamoqda», «Yo’l yo’q, xavfli zona» va boshqa kabi ogohlantiruvchi belgilarning yo’qligi; 9) texnologik rejimdan chalg’ish, texnologik jarayonlarni q o’pol buzilishi va boshqalar; 10) u yoki bu sabablarga ko’ra ishchiga ish vaqti davomida tanaffus va dam olish vaqtini berilmasligi; Texnik xaraktyyerga ega bo’lgan ishlab chiqarish jarohatlarining sabablariga quyidagilar misol bo’ladi: 1) ishchining aybisiz texnologik uskuna yoki stanokning biror bir qismini avariya sabab ishdan chiqishi; 2) murakkab opyerasiyalarni bajarayotgan biror bir mexanizmni ogohlantirilmasdan elektr energiyasidan ajratish; 3) yuk ko’tarish vaqtida kutilmaganda yuk ko’tarish mexanizmining po’lat arqonini uzilishi; 4) har xil o’zgaruvchan tebranma yuk ostida elektr uzatish simini u zilishi; 5) qisilgan gaz ballonini quyosh nuridan yoki boshqa issiqlik manbai ta’sirida qizib ketishi natijasida portlashi; 6) gazogenyeratorli qurilmalarni ximiyaviy reaksiyalar jarayonida i ch ki

kuchli qizishidan portlashi; 7) ishlab chiqarishni ichki sistemalarini ta’minlovchi gaz, issiq suv yoki bug’ quvurlarini u zilishi; 8) yuqori bosim ostida ishlovchi idishlarni portlashi; 9) har xil meteorologik omillar (kuchli jala, q alin q or, dovul va boshqa) ta’sirida binolar tomi va konstruksiyalarini q u lashi; YUqorida qayd etilganlardan ishlab chiqarishda jarohatlarni oldini olishning eng samaralisi tashkiliy xaraktyerdagi tadbirlar deb xulosa chiqarish mumkin. Bu tadbirlar quyidagi ishlarni o’z ichiga oladi: 1) korxona ma’muriyati, texnika xavfsizligi bo’yicha mutaxassis hamda usta va brigadirlarni ishchilar tomonidan texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilinishini, mehnatni to’g’ri tashkil etilishini doimiy nazorat qilish va tekshiruv ishlarini olib borilishi; 2) narkotik modda yoki alkogol ta’siri ostida h ushyorlikni yo’qotgan, texnika xavfsizligi qoidalarini b u zgan ishchilarni zudlik bilan ishdan ozod etish; 3) funksional rejimi buzilgan yoki nosoz mexanizm va uskunalarda ishlashni to’xtatish; 4) murakkab, ko’p diqqat talab etadigan ishlar bilan band bo’lgan ishchilarni doimiy tibbiy ko’rikdan o’tkazish; 5) ishchilarni xavfsizlik texnikasi bo’yicha asosiy ma’lumotlarni o’z ichiga olgan texnik o’ q ishga doimiy va davriy jalb etish ishlarini tashkil etish; 6) ishga qabul qilingan har bir ishchini texnika xavfsizligi qoidalari bilan tanishtirish, ularga sanitar-texnik yo’riqnomalar o’tish; 7) ishchini qo’shimcha ishga yoki asosiy mutaxassisligidan (kasbidan) boshqa ishda ishlashiga yo’l qo’ymaslik. Texnik sabablar bo’yicha ishlab chiqarish jarohatlanishi profilaktikasi quyidagilarni o’z ichiga oladi: 1) har xil uskuna, jihoz, mexanizmlarni doimiy sistematik tekshirish va sinovdan o’tkazish; 2) stanok, mashina, uskunalarni asosiy qismlarini davriy taftishdan

o’tkazish; 3) bosim ostida ishlaydigan idish va uzatish quvurlarini davriy sinovdan o’tkazish; 4) murakkab texnik munosabatdagi qurilmalarda yoki ishlayotgan uskunalar sistemasidagi har xil himoya rele yoki klapanlari ishlashini doimiy tekshirish. 2. Jarohatlanganda va lat eganda birinchi yordam ko’rsatish YOrdam ko’rsatuvchi kishi qo’lini sov u n bilan yaxshilab yuvishi lozim, agar buning ilojisi bo’lmasa barmoqlarni yod nastoykasi bilan yog’lashikerak. Jarohat joyini suv bilan yuvish, uni tozalash va unga hatto yuvilgan qo’l bilan tegish mumkin emas. Agar jarohat joyi kuchli ifloslangan bo’lsa uning atrofi mikroblardan tozalash vatasi yoki doka bilan artiladi, xolos. 1 2 3 20.3.-rasm. Qon to’xtatuvchi jugut va uning o’rnini bosuvchi narsalar;1-kamar belbogidan foydalanish; 2-burama kuyish; 3-rezina jgut. Qon oqmaydigan, shilingan, sanchilgan, kichik jarohatlangan joylarni 5% li yod nastoykasi bilan yog’lash va mikrobga qarshi bog’lash zarur. Uncha katta bo’lmagan jarohatlarga dezinfiksiyalovchi va ifloslanishdan saqlovchi plastir, 5F – 6 kleyi va boshqalar bilan kleylashkerak. Agar jarohatlangan joydan qon oqsa birinchi yordam ko’rsatish usuli qon oqishining ko’rinishiga bog’liq bo’ladi. Qon oqishi odatda qon tomirlari butunligi buzilganda har xil intensivlikdagi qon oqishi bilan kuzatiladi. Qon oqish: tashqi (qon tana tashqarisida, ustidan oqqanda) va ichki (qon ichki organlarda,

to’qimalarda oqqanda) bo’ladi. Qon tomirlarining jarohatlanishlariga bog’liq ravishda qon oqish ko’rinishlari bir necha xil bo’ladi. Tashqi arterial -puls bilan tez, qon rangi-och-qizil, shu bilan birga u jarohat joyidan favvoralanib oqadi, organizmda umumiy kuchsizlik va tananing shikastlangan joyida kuchli og’riq bilan kechadi. Vena qon tomiri jarohatlanganda qon qora-qizil rangda tizillab oqa boshlaydi. Agar qon alohida tomchi ko’rinishida oqsa va jarohat joyi ham qonasa bu kapillyar qon oqish hisoblanadi. Arteriya qon tomiri jarohatlanganda jarohat joyidan uzik-uzik tizillagan qon oqishi kuzatiladi. 1 2 3 4 5 6 20.4.-rasm. Arteriyani ostki suyaklarga barmoqlar bilan qisish usullari: 1- chakkaga oid; 2-pastki jag’ga oid; 3- bo’yinga oid; 4-bilakka oid; 5-kaftga va kaft ustiga oid; 6-songa oid. Vena va kapillyar qon oqishini jarohatlangan joyni material bilan jips bog’lash orqali to’xtatiladi. Buning uchun jarohatlangan joyga mikroblarni o’ldiruvchi doka bo’lakchasi buklab qo’yilib uning ustiga vata qatlami qo’yiladida bint bilan mahkam bog’lanadi. Arteriyadan qon oqishi eng xavfli hisoblanadi. Bunday jarohatlanishda

qonni to’xtatish uchun jarohat joyidan yuqoriroqdan arteriyani mahkam qisib bog’lash, agar bu bilan qon to’xtamasa jgut yoki buramadan foydalanishkerak bo’ladi (20.3, 20.4.-rasm). Buning uchun rezina quvur, ip, qayish, rumol va boshqalardan foydalaniladi. Jgut bilan arteriyaning jarohatlangan joyini yuqorisidan ma’lum no’qtalardan tanaga mahkam qisib bog’lanadi. Tanadagi jarohatlangan joylardan qonlarni oqishini to’xtatish no’qtalari 20.5.-rasmda ko’rsatilgan. Oyoqlar jarohatlanganda, qon oqimini to’xtatishning eng muhim usuli oyoqni, belning yuqori qismiga mahkam qisib bog’lash hisoblanadi. Jgutni bog’lashdan oldin oyoqlar ko’tariladi. SHuningdek bilak tirsaklar jarohatlanib arteriyadan qon oqishini kuzatilganda jarohatlanish ko’rinishiga qarab jgut yoki uning o’rnini bosadigan materiallar bilan bog’lanadi 20.6.-rasm. Jgutni qon to’xtaguncha qisishkerak. Jgutni qisilgan holatda 1,5…2 soatdan ortiq qoldirish mumkin emas, aks holda to’qimalarda hujayralarni o’lishi boshlanadi. Bu vaqt oralig’ida shikastlangan odamni yaqin atrofdagi tibbiyot muassasasiga etkazish zarur bo’ladi.

1 2 3 4 20.5.-rasm. Arteriyadan okayotgan qoni to’xtatishda oyoqlarni maksimal egish; 1-elka oldi; 2-elka; 3-bel; 4-boldir. Agar jarohat muskul ostida yoki shu kabi noqulay joylarda, murakkab holatlarda bo’lsa jgutdan foydalanish mumkin emas. Bunda qorin bilan son orasiga porolon yoki boshqa yumshoq material qo’yiladi. So’ng oyoqlar maksimal egiladi va u belning yuqori qismiga mahkam bog’lanadi. Qo’l va oyoqlarni va boshqa joylarni suyaklari singanda va chiqqanda jarohatlanganlarga birinchi yordamni singan joylarini qimirlamaydigan qilib mahkam bog’lash va ularni qulay holatda yotqizishdan boshlashkerak. Singan joylarni bog’lashda qulay va uni og’riqsizligini taminlashda yupka taxta, tayoqcha va karton qog’ozlardan foydalaniladi va ularni bog’lash bint, qayish, ip va boshqalar bilan amalga oshiriladi (20.6.-rasm). Jarohatlangan joylarni taxtakachlashda taxta va shunga o’xshashlardan shunday foydalanishkerakki, bunda ular singan joylarni pastki hamda yuqori joylarini ham qamrab olsin. Ochiq sinish holatda uni bog’lashdan oldin qon oqishini to’xtatishkerak. 20.6.-rasm. Oyoqlar singanda jarohatlangan kishiga birinchi yordam ko’rsatish. Umurtqada sinish ro’y byyerganda jarohatlangan odamni tag qismiga panyer yoki te k is yog’och qo’ yish lozim (20.7.-rasm).

20.7.-rasm . U murtqasi singan kishiga birinchi yordam ko’rsatish. Bunda jarohatlangan kishini gavdasi egilmasligini taminlashkerak. Jarohatlangan kishining qovurg’asi singan (nafas olishda og’riq bo’lsa) nafas chiqarishda ko’krakni bint yoki sochiq bilan qisib o’rashkerak bo’ladi. Organizmda suyaklar chiqqanda ularga faqat tibbiy yordam ko’rsatishga ruxsat beriladi. Jarohatlanganda lat egan shishgan joylar mahkam bog’lanadi va lat egan joy ga sovutuvchi narsa bosiladi. Qorin atrofida lat eyishi juda xavflidir. Bunday holda jarohatlangan kishini tezlik bilan kasalxonaga etkazishkerak. .3. Elektr tokidan jarohatlangan kishiga birinchi yordam ko’rsatish Inson elektr tokidan jarohatlanganda uni avvalo elektr tokining ta’siridan qutqarishkerak. Bunga jarohatlangan kishini tok u zatuvchi qismlardan ajratish yoki kuchlanishni o’chirish bilan yerishiladi. Kuchlanish 1000 V gacha bo’lgan setlarni tok o’zatuvchi qismlardan odamni ajratish, quruq tayoq, yog’och, kiyim yoki boshqa biror bir tok o’tkazmaydigan narsalar yordamida amalga oshiriladi. Agar odamni tok u zatuvchi qismlardan ajratish qiyin bo’lsa, tok uzatuvchi simni quruq dastali bolta yoki boshqa izolyasiyalangan dastali qurol bilan chopishkerak. Kuchlanish 1000 V dan yuqori bo’lgan setlarda jarohatlangan kishini ajratish izolyasiyalangan shtanga yoki q is q ich, dielektrik qo’lqop va botinkalar yordamida bajariladi. SHu bilan birga u nutmaslikkerakki, tok ta’siri ostida odamga elektr xavfsizligi chora tadbirlari ni ko’rmasdan tegish qutqaruvchi kishining o’zi uchun xavflidir. Jarohatlangan kishiga yordam berishda muvaffaqiyatning asosiy sharti

yordam berishning tezligi hisoblanadi . CH unki , inson yuragi shol bo’lgandan besh minutdan so’ng uni asrab qolish mumkin emas. Agar jarohatlangan kishi balandlikda bo’lsa kuchlanishni o’chirishdan oldin uni yiqilishi xavfsizli gi ni taminlashkerak. Elektr tokidan shkastlanishning barcha holatlarda jarohatlangan kishini holati qanday bo’lishidan qat’iy nazar vrachga murojaat qilish lozim. Elektr toki ta’siridan inson qutqarilgandan so’ng uning holatini aniqlash zarur bo’ladi. Agar jarohatlangan kishi odam h ushida bo’lsa uni qulay joyga yotqizish va vrach etib kelguncha uni tinch qo’ yish va doimiy ravishda nafas olishini va yurak urishini kuzatish talab etiladi. Agar shikastlangan kishi hushini yo’qotgan holatda bo’lib, lekin nafas olayotgan va yuragi urayotgan bo’lsa uni qulay holatda yotqizib, yoqa tugmalarini va belidagi qayishini echish hamda bo’rniga nashatir spirtga namlangan paxta t u tish , yuziga suv purkash v a uni tinch qo’ yish lozim. Nafas olish va yurak faoliyatini to’xtashi elektr toki ta’sirini eng og’ir oqibati hisoblanadi. Agar jarohatlangan kishi nafas olmayotgan lekin yuragi urayotgan bo’lsa unga sun’iy nafas berishga kirishishkerak. Agar yurak urishi ham to’xtagan bo’lsa unga sun’iy nafas berish bilan birgalikda yuragini ham tashqi massaj qilishni bajarish talab etiladi. Sun’iy nafas berishning eng samarali yo’li jarohatlangan kishining og’zidan yoki burnidan og’iz bilan havo puflash hisoblanadi. Bunda jarohatlangan kishi orqasi bilan yyerga yotqizilib uning qopqoqlari va bo’yni ostiga kiyimlari yoki boshqa narsa larni o’rab qo’yilib bo’yni ko’proq orqaga egiltiriladi (20.8.-rasm) va og’iz bo’shlig’i suvdan tozalanadi va tili chiqariladi. Jarohatlangan kishini burni qisiladi og’iz va burunga quruq rumolcha yoki doka salfetka qo’yilib yordam byerayotgan kishi ikki-uch chuqur nafas olib jarohatlangan kishi og’ziga havo puflaydi. Sun’iy nafas berish chastotasi minutiga 12…14 martadan oshmasligi lozim, chunki bu insonni tabiiy nafas olish ritmiga mos keladi. Sun’iy nafas berishni jarohatlangan kishida ritmik nafas olish tiklanguncha davom ettirish lozim.

Sanoatda sun’iy nafas berishning apparatlari chiqarilgan. Bu moslama komplekti g a niqob va har xil o’lchamdagi (katta yoshdagilar va o’smirlar, bolalar uchun) havo puflagichlar kiradi. 20.8.-rasm. “Og’izdan og’izga” sun’iy nafas berish (chapdan) va yurakni (tik bo’lmagan holda) tashqi massaj qilish (o’ngdan). Agar shikastlangan kishida yurak urishi kuzatilmasa yuragi tashqi massaj qilinadi. Buning uchun jarohatlangan kishi orqasi bilan biror bir qattiq tekis yuzaga yotqizilib, old tugmalari echilib ko’kragi ochiladi. YOrdam beruvchi odam bunda bir qo’lini ko’krak qafasiningkerakli joyiga kafti bilan, ikkinchi qo’lini esa ko’krakka qo’yilgan qo’l ustiga kafti bilan qo’yilgan holda ko’krakni umurtqa tomonga bosadi (20.8.-rasm, o’ngdan pastdagi). Bunda ko’krak qafasi faqat tik holatda 3…4 sm gacha chuqurlikka minutiga 60 marta chastota bilan bosiladi. Ko’krakdan bunday bosishda yurakdan siqib chiqarilgan qon tomirlarga kiradi. YUrakni massaj qilishda qovurg’aga zarar byermaslik uchun ehtiyot bo’lishkerak. Massajning samaradorligi katta arteriya qon tomirlarda pulsning paydo bo’lishi bilan baholanadi. Ko’p hollarda jarohatlangan kishilarni yuragini massaj qilish ularga sun’iy nafas berish bilan birga olib boriladi. Bunda sun’iy nafas berishni ko’krak qafasini bosish vaqti oralig’ida bajarishkerak. YAxshisi buni ikki kishi bajargani maqul, bir kishi ko’krak qafasini 4…5 marta bosadi, so’ngra ikkinchi kishi jarohatlangan

kishi o’pkasiga havo puflaydi. Bu jarayon shu holatda takrorlanadi. Medisina xodimi yurak faoliyatini tiklovchi samarali usul tajribalariga ega bo’ladi. B u maqsad uchun defibrillyator degan maxsus apparatlar qo’llaniladi va ular yordamida yurak orqali yuqori kuchlanishli qisqa elektr zaryadi hosil qilinadi va bu yurak muskullarini umumiy qisqarishiga sabab bo’ladi. 4. Kuyganda va sovuq urganda birinchi yordam ko’rsatish Kuyishlar teriga yuqori haroratni ta’sirida (tyermik) va kislota va ishqorlarni ta’sirida (kimyoviy) sodir bo’ladi. Og’irligi bo’yicha kuyishlar to’rt darajaga bo’linadi. Birinchi darajali kuyishda terining qizarishi, unda shish paydo bo’lishi, ikkinchida – suyuqlikka tulgan pufaklarni paydo bo’lishi, uchinchida – terini o’lishi, to’rtinchida – terining ko’mirga aylanishi kuzatiladi. Birinchi darajali kuyishda terining kuygan joyi toza suv oqimi, sovuq sut mahsulotlari (qatiq, smetana va boshqa), odekalon, aro q yoki margansovkaning kuchsiz yeritmasi, 70 0 li spirt bilan namlanadi. Ikkinchi va uchinchi darajali kuyishda terining jarohatlangan joyiga mikroblarni o’ldiradigan material qo’yib bog’lanadi. Suyuqlikka to’la pufaklarni yorish va kiyimlarni yopishgan joylarini ajratish mumkin emas. Tananing kuygan joylarini kiyimlardan ajratishda o’ta ehtiyot bo’lish talab etiladi. Bunday hollarda kiyimni echishda, tananing kuygan joyi shilinmasligi va ifloslanmasligikerak. Elektr yoyi ta’sirida ko’zlar kuyganda uni 2 % li bor kislotasi yeritmasi bilan chayishkerak. Kislota va ishqorlar ta’sirida tananing kuygan joyi 12…20 minut davomida sovuq suv oqimi bilan yuviladi. So’ng, kislotadan kuygan holatda soda yeritmasi bilan, ishqorda kuyganda esa sirka yoki bor kislotasining kuchsiz yeritmasi bilan chayiladi.

To’rtinchi darajali kuyish terini og’ir jarohatlanishiga olib keladi, bundan tashqari u jarohatlangan odamni esankirashiga ham sabab bo’lishi mumkin. Bunday holatda esankirash hushni yo’qotishga olib keladi. Buning natijasida tomir urishi qiyinchilik bilan aniqlaniladi, ko’z aylanadi, nafas olish tez va yuzaki bo’ladi, ba’zan sezgirlik yo’qolib, inson birdan oqarib ketadi. Bunday kuyishda vrachgacha birinchi yordam quyidagilardan iborat bo’ladi: jarohatlangan kishini kuygan joyiga yopishgan qolgan kiyimlari ehtiyotlik bilan echiladi. Kiyim bo’laklari tortib olinmaydi, balki, kuygan joy chegarasidan qaychi bilan kesib olinadi. Teriga margansovkani kuchsiz yeritmasi bilan ishlov berilib sterillangan bog’lam qo’yiladi. Vrachgacha birinchi yordam ko’rsatilgandan so’ng jarohatlangan kishi tezlik bilan tibbiyot muassasasiga olib boriladi. Sovuq urish holatlari asosan yilning sovuq davrida ochiq havoda ishlaganda kuzatiladi. Sovuq urishi ham kuyish kabi to’rt darajaga bo’linadi. Birinchi darajali sovuq urishda terida oqarish va shish kuzatiladi, uning sezgirligi kamayadi. Ikkinchi darajali sovuq urishning xaraktyerli belgilari terida yorqin rangli suyuqlik pufaklari paydo bo’ladi. Uchinchi darajali sovuq urishda terini o’lishi, qonli suyuqliklarga to’lgan pufaklar va to’rtinchi darajali sovuq urishda barcha yumshoq to’qimalarning o’lishi kuzatiladi. Birinchi darajali sovuq urishda tanani shikastlangan yuzasi toza yumshoq m aterial bilan qizarguncha yoki issiqlik sezgunicha ishqalanadi. So’ng terining sovuq urgan joyi odekalon yoki aroq bilan artiladi va qizdirilgan mikrobni o’ldiradigan material qo’yib bog’lanadi. Sovuq urgan terini qor bilan ishqalash tavsiya etilmaydi, bunda teri shikastlanishi va infeksiyalanishi mumkin. Terining katta qismini sovuq urib, butun organizm sezilarli yaxlaganda, jarohatlangan kishiga issiq vanna (37 0 S dan yuqori bo’lmagan) qabul qilish tavsiya etiladi. Bunda bir vaqtda uni massaj qilish va butun tanasini ishqalashkerak. Bu vaqtda jarohatlangan kishiga issiq choy yoki kofe ichirish mumkin. Tananing sovuq urgan yuzasini xona haroratidagi suvga to’ldirilgan tog’ora yoki satilga tushirish va suvni haroratini asta-sekin 37 0 S ga etkazishkerak. Ikkinchi, to’rtinchi

darajali sovuq urganda shikastlangan teri mikroblarni o’ldiradigan material bilan bog’lab, jarohatlangan kishini davolash muasasasasiga olib borish mumkin lozim. Og’ir xollatlarda, agar shikastlangan kishida hayot alomati ko’zga ko’rinmasa, sun’iy nafas berish tavsiya etiladi. 5. Zaharlanganda birinchi yordam Ishlab chiqarish sharoitida zaharlanish organizmga zaharli gazlar suyuqliklar yoki changlarni kirishidan sodir bo’ladi. Uglyerod oksidi (is gazi) bilan zaharlanish isitish uskunalaridan noto’g’ri foydalanganda yuz beradi. Ichki yonuv dvigatellaridan chiqayotgan gaz tarkibida ham ugryerod oksidi ko’p miqdorda bo’ladi. Uglyerod oksidi bilan zaharlanganda bosh og’rig’i, bosh aylanishi, kungil aynishi, hansirash, og’ir holatlarda esa yo’ldan chalg’ish va hushni yo’qotish mumkin. Zaharlanish alomati sezilganda shikastlangan kishini toza havoga olib chiqish, boshiga sovuq kompress bosish va nashatir spirtni hidlatishkerak. SHikastlangan kishi qayd qilmoqchi bo’lsa uni yoni bilan yotqizish lozim. Agar hushini yo’qotsa zudlik bilan vrachni chaqirish va u kelgunga qadar sun’iy nafas berishkerak. Zaharli ximikatlar bilan zaharlanish alomati sezilganda shikastlangan kishiga zudlik bilan birinchi yordam berishkerak. Har qanday zaharlanishda avvalo organizmga zaharlarni kirishini to’xtatish tadbirlarini ko’rishkerak. Agar zaharlanish xonada yuz byersa shikastlangan kishini toza havoga olib chiqish, zaharli ximikatlar bilan ifloslangan kiyimlarini echish zarur. Agar zahar organizmga tomoq yo’llari orqali kirgan bo’lsa, shikastlangan kishiga bir necha stakan iliq suv yoki margansovkaning kuchsiz yeritmasidan ichirish, so’ng qayt qildirishkerak. Qayt qilgandan keyin, zaharni yo’qotish uchun jarohatlangan kishiga 2-3 osh qoshiq faollashtirilgan ko’mir qo’shilgan yarim

stakan suv ichirish zarur. Qayd qilingan tadbirlar, zahar turidan qat’iy nazar qo’llaniladi. Agar zahar turi aniq bo’lsa uning tarkibiga bog’liq ravishda, qo’shimcha tadbirlar qo’llaniladi. Buning natijasida oshqozonga kiritilgan modda zahar ta’sirini neytrallashtiradi. Zaharli ximikatlar teriga tekkanda suv oqimi bilan yaxshilab sovunlab yuvish yoki zaharni teriga ishqalamasdan, artmasdan doka latta yordamida tushirish so’ng esa sovuq suv yoki kuchsiz ishqorli yeritma bilan yuvish talab etiladi.

O'xshashlar

Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish

Shikastlanganda tibbiy yordam ko’rsatish

Birinchi tibbiy va birinchi vrachlik yordamini tashkil qilish. Birinchi tibbiy yordam ko’rsatish shikastlanish o’chog’idagi ishini tashkil qilish

Jarohatlanish, baxtsiz hodisa va kasb kasalliklari. Jarohatlanishlar (shikastlanishlar) sodir bo’lganda birinchi yordam kor’satish

Jarоhatlanganlarga malakali ihtisоlashgan tibbiy yordam ko’rsatish