Атв бўйича эҳтиёт қисмлар ҳисобини олиш ва ташкил этиш - Transport - Referatlar

Атв бўйича эҳтиёт қисмлар ҳисобини олиш ва ташкил этиш

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1266.5 KB

Ko'chirib olish

Атв бўйича эҳтиёт қисмлар ҳисобини олиш ва ташкил этиш Режа: 1 Эҳтиёт қисмга бўлган талабни аниқлаш 2 Эҳтиёт қисмлар заҳирасини бошқариш тизими 3 Автотранспорт корхоналарида омбор хўжалигини ташкил этиш

Эҳтиёт қисмга бўлган талабни аниқлаш АТКнинг эҳтиёт қисмларга бўлган талабини аниқлашда, уларни сарфлаш меъёридан фойдаланилади. Сарфлаш меъёрлари, эҳтиёт қисмларни ишлаб чиқариш, режалаштириш ва уларга буюртма бериш ҳажмини ҳамда АТК бўйича эҳтиёт қисмларга кетадиган сарфларни аниқлашда ишлатилади. Эҳтиёт қисмларнинг йириклаштирилган ва номенклатура бўйича меъёрлари қўлланилади . АТВ эксплуатацияси даврида эҳтиёт қисм ва материалларга кетадиган сарфларнинг йириклаштирилган меъёрлари (сўмда) ТХК ва таъмирлаш ишларини режалаштириш учун қўлланилади. Номенклатура бўйича эҳтиёт қисмлар меъёри. Номенклатура меъёри, ҳар бир детал бўйича ўртача эҳтиёт қисмлар сарфини доналарда белгилайди, 100 автомобил учун, бир йилга. Номенклатура бўйича эҳтиёт қисмлар меъёри асосан уч усул бўйича аниқланади:1.деталларнинг ҳақиқий сарфи; 2. деталларнинг ресурси; 3. эҳтимоллик усули. Деталларнинг ҳақиқий сарфи бўйича меъёрда, маълум давр ичида (кузатув вақтида) назорат остига олинган автомобиллар эксплуатацияси жараёнида, АТК ва таъмирлаш корхоналарида, ҳар бир детал бўйича ҳақиқий сарфланган эҳтиёт қисмлар сони асосида меъёр аниқланади (НАМИ усули): ( М э + М к )100 L й Н = L умум бу ерда: Н a –эҳтиёт қисм сарфи меъёри (кўрилаётган детал бўйича), дона / 100 автомобил учун бир йилга; М Э – АТКда эксплуатация жараёнидаги деталларнинг ҳақиқий сарфи, дона;М К – таъмирлаш корхоналарида автомобилларни таъмирлаш жараёнидаги деталларнинг ҳақиқий сарфи, дона; L Й – автомобилларнинг меъёрий, йиллик йўли, минг км; L умум - назорат остига олинган автомобиллар кузатув вақтида босиб ўтган масофалар йиғиндиси, минг км.

Мисол: деталларнинг ҳақиқий сарфи усули билан эҳтиёт қисм сарфи меъёрини аниқланг. Керакли маълумотлар 1-жадвалда келтирилган.1 Жадвал Эҳтиёт қисмлар сарфи меъёрини деталларнинг ҳақиқий сарф усули билан аниқлаш Кўрсаткичлар Белгилани ши Бирл иги Қиймати АТКда, эксплуатация жараёнида деталларнинг ҳақиқий сарфи М Э дона 55 Таъмирлаш корхоналарида, автомобилларни таъмирлаш жараёнида деталларнинг ҳақиқий сарфи М К дона 10 Автомобилларнинг меъёрий йиллик йўли L Й минг км 70 Назорат остига олинган автомобиллар кузатув вақтида босиб ўтган ма- софалар йиғиндиси Lумум минг км 6000 Эҳтиёт қисмлар сарф меъёри: Н = = 76 дона / 100авт.бир йил Деталларнинг ресурси бўйича эҳтиёт қисмлар сарф меъёрлари деталларнинг ишончлилиги (ресурси), эксплуатация жадаллиги ва

автомобилларнинг ҳисобдан чиқарилгунгача хизмат муддати бўйича маълумотлар тўпланиб, қуйида-гича аниқланади: H = 100 × n( L a − L l )/( L 2 × t a ), бу ерда: Н –эҳтиёт қисм сарф меъёри (кўрилаётган детал бўйича), дона / 100 автомобил учун бир йилга n - автомобилдаги бир хил номли деталлар сони; L а - автомобилнинг амортизацион масофаси, минг км;L 1 - деталнинг биринчи алмаштиргунча бўлган ресурси (ишлаган муддати), минг км; L 2 - деталнинг алмаштиришлар орасидаги ресурси, минг км; t а - автомобилнинг хизмат муддати, йиллар. Деталларнинг биринчи ва кейинги алмаштиришлари орасидаги ресурслари камайган сари, эҳтиёт қисмлар сарфи ошиб боради. Автомобилдаги бир хил номли деталларнинг сони ошган сари, меъёри ҳам ошиб боради. 9.16 формула эса L a >L 1 шарт бажарилган вақтдагина ўринли. Мисол: кўрилаётган деталнинг ресурси бўйича эҳтиёт қисм сарф меъёрини аниқланг. Керакли маълумотлар 2-жадвалда келтирилган. H = 100 × 2(700 − 150)/(120 × 10) = 92 дона / 100авт.бир йил Агарда L a ≤ L 1 бўлса, эҳтимоллик усули қўлланилади. Кўрсаткичлар Белгиланиши Бирлиги Қиймати Автомобилдаги бир хил номли де - таллар сони n дона 2 Автомобилнинг амортизацион ма - софаси L а минг км 700 Детални биринчи алмаштиргунча бўлган ресурс L 1 минг км 150 Деталнинг кейинги алмаштириш - лар орасидаги ресурси L 2 минг км 120 Автомобилнинг хизмат муддати t а йил 10 Эҳтиёт қисмлар сарф меъёри тенг :

Номенклатура бўйича меъёрлаш ёрдамида автомобил парки учун эҳтиёт қисмларга бўлган талаб қуйидагича аниқланади: H L й Q = × A p × × К 1 × К 2 × К 3 , (3) 100 L й Q- автомобил паркининг эҳтиёт қисмларга бўлган йиллик талаби, дона; Н - кўрилаётган детал бўйича йиллик меъёри, дона/100 авт.йил. А р - автомобил парки бўйича кўрилаётган автомобил турининг сони, дона; L й - автомобилларнинг ўртача йиллик босиб ўтадиган масофаси, минг км; L й м - эҳтиёт қисм меъёри аниқланаётгандаги автомобилнинг ўртача йиллик масофаси,минг км: К 1 , К 2 , К 3 - эҳтиёт қисмлар сарфига автомобилнинг ишлаш шароити тоифасини, ҳаракатдаги таркибининг модификацияси ва табиий – иқлим шароитини эътиборга олувчи коэффициентлар. Эҳтимоллик усули Автомобиллар парки учун эҳтиёт қисмларга бўлган эҳтиёжни аниқлашда эҳтимоллик усули ҳам қўлланилади. Бу усул бўйича автомобиллар паркининг «ёши» (йиллар ёки ўтилган масофа бўйича автомобил гуруҳи) ва шу «ёш» гуруҳига тўғри келувчи буюмнинг бузилишлар оқими параметри ҳамда эҳтиёт қисм эҳтиёжи аниқланиши керак бўлган давр ҳисобга олинади: k Q ур =∑ Ai × ω i(L) ×∆ L, i = 1 бу ерда : А i – i- нчи « ёш » гуруҳидаги автомобиллар сони , дона ; ω i (L) – i- нчи « ёш » гуруҳига мос келувчи буюмнинг бузилишлар ( алмаштиришлар ) оқими параметри , бузилиш / буюм 1000 км ; ∆ L – оралиқ масофа , минг км ; k – « ёш » гуруҳлари сони .

Паркдаги i-нчи «ёш» гуруҳи автомобиллари сонини топиш учун, энг аввало, уларнинг фойдаланишдан бошлаб, то башорат охиригача босиб ўтадиган масофа (L баш )си аниқланади: Lбаш = Lбаш.б +∆ Lбаш бу ерда: L баш.б – автомобилнинг фойдаланишдан бошлаб то башорат бошлангунгача босиб ўтган масофаси, минг км; ∆ L баш – автомобилнинг башорат даврида босиб ўтиладиган масофаси. Ушбу масофа бўйича автомобил ўзининг «ёш» гуруҳига киритилади. Синов натижалари бўйича буюмнинг бузилишлар оқими параметри ҳар бир оралиқ учун қуйидагича аниқланади: n j ω ( L ) = N j ×∆ L бу ерда: n j -кўрилаётган буюм бўйича j-нчи оралиқда вужудга келган бузилиш(алмаштириш)лар сони; N j - j-нчи оралиқда назорат остидаги автомобиллар сони; ∆ L -оралиқ масофа (5, 10, 20, 25, 40, 50), минг км. Оралиқлар бўйича аниқланган буюмнинг бузилишлар оқими параметрини амалда қўллаш учун назарий эгри чизиқлардан фойдаланилади, яъни ω (L) = C 1 L + C 2 L 2 + C 3 L 3 + …. + C n L n , бу ерда: С 1 , С 2 , …, С n – полином коэффициентлари. Мисол: муайан детал бўйича синов натижаларига кўра оралиқлардаги бузилиш оқими параметрини ва назарий эгри чизиқ тенгламасини аниқланг. Керакли маълумотлар, ҳисоб натижалари 3 − жадвал ва 1 − расмда келтирилган.

3 жадвал Бузилиш оқими параметрини ҳисоблаш 1- расм. Буюмнинг бузилишлар оқими параметрининг масофа бўйича ўзгариши i-нчи «ёш» гуруҳи учун назарий бузилишлар оқими параметри қуйидагича аниқланади. в i ∫ω ( L ) dL ω i ( L ) = ai ∆ L БАШ бу ерда: а i – автомобилларнинг i-нчи «ёш» гуруҳининг бошланғич қиймати, минг км; в i – автомобилларнинг i-нчи «ёш» гуруҳининг охирги қиймати, минг км. y = 7E-08x 3 - 1E-05x 2 + 0,0007x 00 , 01020 ,0 03, 04,0 40200 80 10060 L, минг кмw (L )

«Ёш» гуруҳининг оралиғи ( ∆ L БАШ ), бир ойлик, чорак, ярим ёки бир йиллик босиб ўтиладиган масофалар асосида, яъни Эҳтиёт қисмлар қайси давр учун аниқланаётганига қараб олинади. Эҳтиёт қисмлар заҳирасини бошқариш тизими Тизимнинг асосий кўрсаткичлари Омборда сақланадиган эҳтиёт қисмлар номенклатураси ва ҳажмини аниқлаш усули ҳамда ушбу заҳираларни оптимал даражада сақлаш жараёнига заҳирани бошқариш, дейилади. Бозор иқтисодиёти шароитида эҳтиёт қисмлар бўйича бериладиган буюртманинг энг қулай ҳажмига ва уни олиб келиш даврига катта эътибор берилади. Агар йил давомда ишлатиладиган эҳтиёт қисмларни ҳаммаси бирданига олиб келинса, уларни омборда сақлаш учун харажатлар ҳаддан ташқари ошиб кетади, чунки капитал маблағлар тўлиқ ҳаракатда бўлмайди ва омбор майдонидан унумли фойдаланилмайди. Шундай қилиб, керакли эҳтиёт қисмлар заҳирасини кичик ҳажмда ва катта даврийликларда олиб келиш қулай. Аммо бунда ташиш ҳаражати ва қўшимча харажатлар ошади ҳамда истеъмолчилар катта ҳажмда оладиган моллари учун бериладиган молиявий имтиёздан маҳрум бўладилар. Шулар сабабли, олиб келинадиган эҳтиёт қисмлар партиясининг харажатига ва олиб келиш даврийлигига иккита омил бирдай таъсир этади: -буюртмани олиб келиш учун кетадиган харажатлар; -заҳирани сақлаш учун кетадиган харажатлар. Эҳтиёт қисмлар заҳира ҳажмини ва буюртма бериш вақтини аниқлаш учун оддий жадвал усулидан тортиб, то мураккаб иқтисодий-математик усулларгача, ҳар хил усуллар қўлланилади.

Иқтисодий-математик усуллар энг қулай (оптимал), эҳтиёт қисм ҳажмини ва буюртма бериш даврийлигини аниқлашга қаратилган. Бу усул шартига кўра, битта детални олиб келиш ва уни сақлаш учун харажатлар йиғиндиси энг кам (минимал) бўлиши керак. Эҳтиёт қисм заҳирасини бошқариш учун йиллик харажатлар (К) қуйидаги тенглама бўйича ҳисобланади: Q q × JK = A + C , (9) q 2 бу ерда: Q - кўрилаётган детал бўйича, АТКда йил давомида керак бўладиган эҳтиёт қисмлар ҳажми, дона; q -бериладиган буюртма(олибкелинадиган партия) ҳажми, дона; А -буюртма партиясини ташиб келиш ва тайёрлаш учун ўзгармас харжатлар, сўм; J -эҳтиёт қисмларни сақлаш харажатларни эътиборга олувчи коэффициент (тахминан 0,15…0,35); С -эҳтиёт қисмнинг нархи, сўм. Тенгламадаги биринчи йиғинди йил давомида буюртмаларни олиб келишга, иккинчи қисми эса уларни сақлаш харажатлари йиғиндисини кўрсатади. Энг қулай буюртма ҳажми тенглама йиғиндисининг энг кичик қийматига тўғри келади р асм) 3 1 2

2-расм . Эҳтиёт қисмлар заҳирасини бошқариш харажатларининг буюртма ҳажмига боғлиқлиги 1-буюртмани олиб келиш харажатлари, сўм; 2- буюртмани сақлаш харажатлари, сўм; 3- харажатлар йиғиндиси, сўм. Юқоридаги тенгламани q бўйича дифференциалаб, нўлга тенглаштирилса, энг қулай буюртма ҳажми топилади: Ушбу энг қулай буюртма ҳажми орқали заҳирани бошқаришнинг кўп кўрсаткичлари аниқланади: -йил давомида бериладиган буюртмалар сони: Qn = q ОПТ -буюртмалар бериш даврийлиги (t б ): t б = n -жорий вақтдаги ўртача заҳира ҳажми эса, энг қулай буюртма ҳажмининг ярмига тенг қилиб олинади: q ОПТ Р УР = 2 Мисол: Агар АТКга йил давомида кўрилаётган детал бўйича талаб Q = 320 донани, битта деталнинг нархи С = 5000 сўмни, унинг бир партиясини олиб келиш учун ташиш ва тайёрлаш сарфлари А = 40000 сўмни, эҳтиёт қисмларни сақлаш харажатларини эътиборга олувчи коэффициент эса J = 0.2 ни ташкил этса, энг қулай буюртма ҳажми ва заҳирани бошқариш кўрсаткичларининг топинг. Ечиш: энг қулай буюртма ҳажми: q ОПТ = = 160. йил давомида бериладиган буюртмалар сони: n = = 2. буюртмалар бериш даврийлиги (t б ): t б = = 183. 50002.0 400003202 × ××

-жорий вақтдаги ўртача заҳира ҳажми: Р УР = = 80. Суғурта заҳираси Амалда заҳирадаги эҳтиёт қисмлар сарфи бир текис бўлмайди, буюртма бериш ва олиб келиш орасидаги вақт, яъни даврийликлари ўзгарувчан бўлади. Шунинг учун омборлардаги ҳар хил тасодифларни эътиборга олганда, қўшимча эҳтиёт қисмлар заҳираси, яъни суғурта заҳираси бўлиши керак, у қуйидагича аниқланади: Р СУГ = t 1 − P σ , (14) где: t 1-P – нормал қонунининг интеграл функцияси (1-P) эҳтимоллиги билан қиймати (махсус жадвалдан олинади); Р- эҳтиёт қисмнинг танқис бўлиш эҳтимоллиги; σ - эҳтиёт қисмларни олиб келиш даврийликларининг ўрта квадратик оғиши: σ= , (15) ёки σ= t Б × V , (16.10) бу ерда: t i - i-нчи буюртмани олиб келиш даврийлиги (вақт), кун; n – маълум давр ичида буюртмалар олиб келиш сони; t - буюртмани олиб келиш орасидаги ўртача даврийлик (вақт), кун; V- буюртмаларни олиб келиш ораларидаги даврийликларининг варияция коэффициенти. 1 )( 1 2 − − ∑ = n ttn I I

Эҳтиёт қисмларнинг танқис бўлиш эҳтимоллиги қуйидагича аниқланади: J × C Р = , (17) J × C + С 3 бу ерда: C 3 - йил давомида эҳтиёт қисм йўқлигидан келиб чиқадиган сарф (талофат), сўм. Мисол: Юқоридаги мисол шартлари ва натижаларига асосланиб ва йил давомида эҳтиёт қисм йўқлигидан келиб чиқадиган сарф (талофат) С 3 = 4000 сўмни, буюртмаларни олиб келиш орасидаги даврийликлар варияцияси коэффициенти V = 0.20 бўлса, суғурта заҳира ҳажмини топинг. Ечиш: эҳтиёт қисмларни олиб келиш даврийликларининг ўрта квадратик оғиши: σ= 183 × 0.2 = 37 . эҳтиёт қисмларнинг танқис бўлиш эҳтимоллиги: Р == 0.2 0. нормал қонун интеграл функциясининг (1-P) эҳтимолликдаги қиймати махсус жадвалдан олинади: t1-P = t1-0.2 = t0.8 = 1.28 Суғурта заҳира ҳажми: Р СУГ = 1.28 × 37 = 47 дона. Омбор заҳирасини тартибга солиш Омборларда вужудга келадиган етишмайдиган ёки сарфланмайдиган эҳтиёт қисмлар номенклатурасини ўз вақтида бартараф этиш заҳирани шакллантириш ва назоратлаш тизимига боғлиқ. Бу тизим, эҳтиёт қисмларга бўлган талаблар асосида, заҳира даражасини шундай ушлайдики, уларни тез

айланиб туриш (сарфлаш) ва сақлаш харажатлари энг кичик бўлишини таъминлайди. Бу эса қуйидаги бошқариш кўрсаткичларига боғлиқ: - жорий вақтда омборлардаги заҳира ҳажми; - суғурта заҳира ҳажми; - энг қулай буюртма ҳажми; - буюртмалар бериш даврийлиги. Аниқланган энг қулай буюртма ҳажми, энг юксак хусусий ҳол учун келтирилган, яъни заҳира сарфи қатъий бир текисда сарфланади, заҳира нўлга тушиши билан, бирданига Р, янги буюртма олиб келинади, деб қаралади (3-расм). 3-Расм. Омбордаги эҳтиёт қисм заҳирасини тартибга солиш графиги 1- заҳиранинг нўлинчи даражаси; 2- суғурта даражаси; 3- ўртача даражаси; 4- максимал даражаси. Заҳирани максимал сақлаш даражаси қуйидагича аниқланади: P max = Pсуг + qопт , Ўртача сақлаш даражаси: q опт Pур = Pсуг + P min = P суг , 2 Минимал сақлаш даражаси: Кўрилаётган эҳтиёт қисм бўйича омборда заҳира ҳажми тугаганда, нўлинчи даража ҳосил бўлади. t t б 4 3 2 1 t б дона 207 127 47

Мисол: Юқорида келтирилган мисоллар натижаларига асосланиб, эҳтиёт қисм заҳирасини тартибга солиш кўрсаткичларини аниқлаш: Ечиш: заҳирани максимал сақлаш даражаси: P max = 47 + 160 = 207 . Заҳирани ўртача сақлаш даражаси: P ур = 47 + = 127. Заҳирани минимал сақлаш даражаси: P min = Pсуг = 47 . Уушбу маълумотларга асосланиб, омбордаги эҳтиёт қисм заҳирасини тартибга солиш графиги чизилган (9.3-расм). Омборларда сақланадиган эҳтиёт қисмлар номенклатурасини аниқлаш Эҳтиёт қисмлар заҳирасини бошқариш жараёни омборларнинг поғона(даража)сига қараб, ҳар хил усулда аниқланади. Энг кенг тарқалганидан бири АВС усулидир. Усулнинг моҳияти шундан иборатки, омборда бир вақтнинг ўзида сақланаётган эҳтиёт қисмлар рўйхати (номенклатура) ҳар бир автомобил тури бўйича алоҳида тузилади. Бу рўйхатдаги эҳтиёт қисмларга бўлган талаб (ёки нарх)лар йиғиндиси бўйича вариация қаторининг энг катта қийматидан кичигига қаратиб рўйхати тузилади (Расм-4).

4-Расм . Номенклатура, эҳтиёт қисм ва материалларга бўлган талаб (нарх)ларни таҳлил этишдаги АВС усули Биринчи А (юқори талаб этиладиган деталлар) гуруҳи - умумий эҳтиёт қисмлар номенклатурасидан 10%га яқинини ўз ичига олади ёки 85%га яқин бўлган талабни қондиради, нархи бўйича, эса умумий номенклатура нархидан 70% га яқинини ташкил этади. Иккинчи В (ўртача талаб этиладиган деталлар) гуруҳи - умумий эҳтиёт қисмлар номенклатурасидан 15%га яқинини ўз ичига олади ёки 10%га яқин бўлган талабни қондиради, нархи бўйича эса, умумий номенклатура нархининг 20%га яқинини ташкил этади. Учинчи С (кам талаб этиладиган деталлар) гуруҳи - умумий эҳтиёт қисмлар номенклатурасидан 75% ташкил этади ёки у орқали фақат 5% яқин бўлган талаб қондирилади, нархи бўйича эса умумий номенклатура нархидан 10% ни ташкил этади.

Деталларни юқорида келтирилган тақсимлаш гуруҳлари асосида эҳтиёт қисмлар номенклатураси билан таъминлаш тизими ташкил этилади. АТК(ТХКС) қуввати ва марказий, минтақавий омборларнинг қаерда жойлашишидан қатъи назар А гуруҳига кирувчи эҳтиёт қисмлар номенклатурасини заҳирада сақлаш зарур. Вгуруҳига кирувчи деталлар номенклатурасини заҳирада сақлаш эса АТК(ТХКС) қуввати ва марказий, минтақавий омборларнинг қаерда жойлашганлиги, эҳтиёт қисмларни олиб келиш даври ва ҳажми бўйича аниқланади. С гуруҳига кирувчи деталлар номенклатурасини эса АТК(ТХКС) омборларида сақлаш зарурияти йўқ, улар асосан юқори даражали омборларда, кичик ҳажмларда бўлса, бас. Автотранспорт корхоналарида омбор хўжалигини ташкил этиш Автотранспорт корхоналари омборларида сақланадиган эҳтиёт қисм ва материаллар асосан юқори талаб этиладиган деталлар (А) гуруҳи бўлиб, номенклатураси 3.....4 минг номга етиши мумкин ва улар қуйидагаларга бўлинади: - агрегат, узел ва эҳтиёт қисмлар; - эксплуатацион материаллар; - умумий фойдаланиладиган материаллар; - қиммат бўлмаган ва тез ейиладиган материаллар. Автотранспорт корхоналарида агрегатлар асосан алоҳида агрегат омборларида сақланади. Ушбу агрегат омборларида янги, таъмирланган ва

олдин ишлатилган агрегатлар бўлиб, улар ўз навбатида айланма агрегатлар фондини ташкил этади. Агрегатлар махсус тагликларга қўйилади (5-Расм). 5-расм. Агрегатларни омборларда сақлаш Эҳтиёт қисмлар асосан кўп қаватли токчаларда сақланади (6-расм). Омбор майдонидан унумли фойдаланиш учун майда ва нормал (болт, гайка, винт ва б.) деталларни сақлаш учун айрим автотранспорт корхона ва техник хизмат кўрсатиш станцияларида бир неча бўлимли сиғим(ковш)лар бўлиб ва улар вертикал эскалатор занжирига кетма-кет жойлаштирилиб чиқилади. Ҳар бир номли деталга алоҳида бўлим ажратилади. 6-Расм . Эҳтиёт омборларда сақлаш қисмла рни Токчаларда сақлашнинг асосий талаблари: - енгил ва кичик ўлчамли материаллар сақланиши керак;

- токчаларда аввал картонли ёки пластмассали қутти (яшик) жойлаштирилади, ундан кейин уларга деталллар қўйилади; - оғир ва катта деталларни иложи борича токчаларнинг паст қаватига, кам талаб этиладигани, эса энг пастки қаватига жойлаштирилади; - кўп талаб этиладиган деталларни асосан инсон кўкраги баландлигидаги токчаларда сақлаш керак; - токчалар орасидаги масофа қути ўлчамига қараб созланиши (йиғма токчаларда) керак. Хўжаликда умумий фойдаланадиган материаллар кўпинча 10 гуруҳга бўлинади(материаллар; асбоб-ускуна ва мосламалар; электротехник қурилмалар ва материаллар; хўжалик мосламалари;химикатлар; қурилиш таъмирлаш материаллари; ёрдамчи материаллар; махсус кийимлар; дастгоҳлар ва бошқа материаллар). Ушбу материалларни бир жойда айримларини техник хавфсизлиги сабабли сақлаб бўлмаганлиги учун автотранспорт корхоналарида қуйидаги омборлар мавжуд: эҳтиёт қисм; агрегат; материаллар; шина; мой; бўяш материаллари; химикатлар; асбоб ускуналар. 7-Расм . Шиналарни омборларда сақлаш Шиналар асосан шина омборларида қуёш нури туширилмасдан тахтали ёки металли токчаларда, вертикал ҳолатда, иситиш асбобларидан 1м узоқликда сақланади (7-расм). Автотранспорт корхоналари омборига олиб келинадиган моддий бойликлар ҳисобини олиш учун Ўзбекистон Респупликаси Молия Вазирлиги ва Давлат Солиқ қўмитаси томонидан тасдиқланган намунавий бирламчи ҳужжатлар ишлатилади: кирим ордери, материаллар қабул қилингани ҳақидаги ҳисоб-фактура, қабул қилинаётган материалларга қўшиб юбориладиган ҳужжат(накладная, омборда материаллар ҳисобини олиб

борувчи варақа, омбордан материалларни тарқатишдаги “талабнома” варақаси. Ушбу ҳужжатларнинг ҳаммасида материалларнинг нархи кўрсатилади. Ҳар ойнинг охирида корхона омбордаги материаллар бўйича кирим ва сарфланадиган материаллар сони ва нархи бўйича қайднома тузилади (расм). Ушбу қайдномада келтирилган нархлар йиғиндиси “Бухгалетирия бўлимидаги” ҳисоблар билан солиштирилади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. Асатов Э.А., Тожибоев А.А. «Ишончлилик назарияси ва диагностика асослари». Ўқув қўлланма.- Т.: «Эзгулик манбаи нариёти», 2006.- 160 б. 2. Надёжность в технике. Методў оценки показателей надёжности по экспериментальнўм даннўм. Методические указания. РД50-690-89., М.: Издательство стандартов, 1990 –132 с. 3. Эксплуатация дорожнўх машин. Учебник для вузов / А.М. Шейнин, Б.И. Филиппов, В.А. Зорин и др.: Под ред. А.М. Шейнина. – М.: Транспорт, 1992 –328 с. 4. Я.Б. Шор, Ф.И. Кузьмин. «Таблицў для анализа и контроля надёжности» М.: Издательство «Радио», 1968. – 288 с. 5. Проников А.С. Параметрическая надёжность машин. -М.: Изд-во им. Н.Э. Баумана, 2002.-560с. 6. Техническая эксплуатация автомобилей: Учебник для ВУЗов. 4-е изд., перераб. и дополн. / Е.С.Кузнецов, А.П.Болдин, В.М. Власов и др.-М.: Наука, 2004. 535 с. 7. Техническая эксплуатация автомобилей: Учебник для ВУЗов. / Под ред. Г.В. Крамаренко. 2-е изд., перераб. и доп. / и др. - М.: Транспорт, 1983. - 488 с. 8. Диагностика технического состояния автомобилей. Говоруҳенко Н.Я. Изд-во «Транспорт», 1970 г., стр. 1-256. 9. Мирошников Л.В. и др. Диагностирование технического состояния автомобилей на автотранспортнўх предприятиях. М., «Транспорт», 1977.

O'xshashlar

Автомобил транспорти воситаларининг техник ҳолати. Умумий қоидалар

Автотранспорт воситаларини (атв) такомиллаштириш анъаналари

Автотранспорт корхоналари ва техник хизмат кўрсатиш станцияларида автотранспорт воситаларига техник хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишларини ташкил этиш усуллари

Автосервис корхоналарининг моддий-техник таъминоти

Автотранспорт воситалари сервиси корхоналари ва уларнинг тавсифи