Tarash jarayoni tarash zonalari va ularning qoplamalari - To'qimachilik - Referatlar

Tarash jarayoni tarash zonalari va ularning qoplamalari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

255.5 KB

Ko'chirib olish

Tarash jarayoni tarash zonalari va ularning qoplamalari Reja: 1. Tarash jarayonining maqsadi, mohiyati va usullari. 2.Tarash mashinasining mahsuldorligiga ta‟sir etuvchi omillar; 3. Garnituraning tola sig’imdorligi afzalliklari va kamchiliklari; 4. Mahsulotni tarashga tayyorlash afzalliklari 5. Faol tarash zonasi xususiyatlari (kengaytirilganligi)

Tarash jarayonining maqsadi, mohiyati va usullari Tarash jarayonining maqsadi tolalarni cho’zish asboblarida alohida- alohida harakatlanishga tayyorlashdan iborat. Tarash jarayonining mohiyati tolalar guruhlarini alohida tolalarga ajratish, begna aralashmalarni, kalta tolalarni chiqarib tashlash va tolalar qatlamini tahminan yuz marta ingichkalashtirishdir. Tarash jarayonining usullari tolalarni karda sirtlarda tarash yassi taroqlarda qayta tarashdan iborat. Karda sirtlarda tarash shlyapkali, valikli va mmiq tarash mashinalarida, yassi taroqlarda tarash esa qayta tarash mashinalarida amalga oshiriladi. Tarash mashinasi ishining asosiy ko’rsatkichi taram sifatidir, lekin mashina mahsuldorligi ham katta ahamiyatga ega ko’rsatkichlardan biri hisoblanadi. Tarash mashinasining mahsuldorligiga ta’sir etuvchi omillar Tarash mashinasining mahsuldorligi taram yoki pilta chiqish tezligi va uning chiziqiy zichligiga to’g’ri proporsionaldir, ya‟ni mazkur omillar kattalashishi bilan mahsuldorlik unga mos ravishda oshadi. Demak, tarash mashinasida ikkita omil, ya‟ni chiqaruvchi ishchi organi tezligini va pilta chiziqiy zichligini mahsulot sifatini pasaytirmay oshirish asosiy masala hisoblanadi. Birinchi omil ishchi organi tezligini oshirish ustida ko’p yillardan beri mutaxassislar tegishli tadqiqot ishlarini olib borishmoqda. So’nggi 50-55 yil davomida shlyapkali tarash mashinasining mahsuldorligi 3-5 kg/s dan 200 kg/s gacha oshirildi. Mahsulot (pilta) chiziqiy zichligi 2,5 kteksdan 7 kteksgacha kattalashdi. Shu bilan bir vaqtda mahsulot (taram) sifati yomonlashmay, aksincha yaxshilandi. Bunday yutuqlarga erishilgan barcha holatlar (yo’nalishlar) tarash texnologiyasi yangiliklari hisoblanib, bu borada quyida ma‟lumotlar ma‟lum. Ilgari, ya‟ni o’tgan asrning 70-yillarigacha shlyapkali tarash mashinasida bosh barabanning garniturasi ajratuvchi baraban garniturasi (№3) dan yirikroq (№5) bo’lgan. Demak, bosh baraban garniturasining tola sig’imdorligi ajratuvchi barabannikidan kattaroq bo’lganligi bois, undagi qoldiq tola sezilarli hajmni tashkil etib, undagi tolalarning ajratuvchi baraban sirtiga o’tishi kechikgan. Qoldiq tola

qatlami bosh baraban garniturasi bilan birga qayta-qayta aylanib taralishi natijasida, uning tarkibidagi ayrim tolalar yumalab, qo’shimcha tugunchalar- nepslar paydo bo’lishi prof.N.M.Ashnin (Rossiya, San Piterburg) tadqiqotlarida aniqlangan. Shungacha qoldiq qatlamning mavjudligi tarash afzalligi deb hisoblangan, chunki tolalar garniturada qayta-qayta qo’shilishi natijasida taram (pilta) ning chiziqiy zichligi ravonlashishi hamda uning strukturaviy notekisligi kamayishi aniqlangan. Garnituraning to’la sig‘imdorligi afzalliklari va kamchiliklari Tezliklarning oshishi natijasida qoldiq qatlam afzalligidan qo’shimcha nepslar hosil bo’lishdek kamchiligi ko’proq namoyon bo’la boshlaganligi uchun bosh baraban garniturasi o’lchamlari minimal darajada kamaytirilgan. Bu bilan bosh baraban sirtida qolib, qoldiq qatlamni hosil qiluvchi tolalar miqdori kamaytirilgan. Natijada tarash mashinasidan olinuvchi taramda nepslar soni keskin kamayib, tarash samarasi, ya‟ni uning sifati oshgan. Mashina unumdorligini oshirish maqsadida ajratish barabani garniturasi sig’imdorligi oshirilib, ya‟ni, yiriklashtirilib chiqayotgan mahsulot chiziqiy zichligi kattalashtirildi. Etakchi firmalar mashinalarida bosh baraban sirti eng kichik o’lchamli, yupqa tishli, zich joylashgan garnitura bilan, ajratuvchi baraban sirti esa nisbatan yirik va siyrak garnitura bilan qoplanadi. Tarash mashinacining garnituralari bo’yicha ixtisoslashgan firmalardan “Graf” firmasi mahsulotlari, ya‟ni bosh baraban va ajratuvchi baraban garnituralari 1-rasmda keltirilgan.

1-rasm. Bosh baraban garniturasining tavsilotlari Demak, tarash mashinasining bosh barabani sirtida qoldiq qatlam bo’lishiga imkon qoldirilmagan, ya‟ni faqat yakka tolalargina joylasha oladi, mayda yopishqoq begona zarrachalar hamda kalta tolalar esa ilasholmaydi. Shu yo’l bilan tarash sifati va samaradorligi hamda mahsuldorligi keskin oshishiga erishilgan. Ajratuvchi baraban garniturasi yiriklashtirilganligi tufayli unda yig’iladigan tolalar qatlami qalinlashtirilgan va yo’g’onroq piltani kattaroq tezlikda ishlab chiqarishga muvaffaq bo’lingan. Shu yo’l bilan tarash mashinasi unumdorligi oshirilgan. Ajratuvchi baraban garniturasi parametrlari tavsiloti 2-rasmda keltirilgan.

2-rasm. Ajratuvchi baraban garnituralari tavsiloti Garnitura tishlari parametrlarini taqqoslab, ajratuvchi baraban garniturasi uch marta yirikligi (o’lcham kattaligi) tufayli uning siyrakligi (bir dyuym sm 2 da 1080ta, 280-365ta) ni ko’rish mumkin. Tarashga tayyorgarlik xususiyatlari Tarash mashinasi funksiyasi-tarash jarayonining bir qismi oldingi o’timlardagi jarayonlar (tozalash) ga yuklatilgan. Tozalagichlar (Uniflex B60, CVT, CL va UNIstore 79) da igna sirtli, arra tishli garniturali tozalash barabanlari o’rnatilib, tolalar bo’lakchalarini tarash jarayoni qisman bajarilganligi tufayli tarash mashinasining vazifasi engillashtirilgan. SHuning uchun ham tarash tezligini oshirishga muvaffaq bo’lindi. Bundan tashqari tarash mashinasi garniturasini to’ldirib, uni vaqti-vaqti bilan tozalashga majbur etuvchi kalta tolalar va mayda begona jismlar aerodinamik tozalagichlarda (perfosirtli qurilmalarda) ajratilishi tufayli garnituralarda o’ta kalta tolalar to’planmay tarash tezligi oshishiga erishilgan. Faol tarash zonasi Bundan tashqari dastlabki tarash zonasi hisoblangan qabul barabani zonasini takomillashtirilib, asosiy tarash zonasi funksiyasi ideal darajada amalga

oshirilmoqda. Bu faqatgina texnologik jarayonlar nuqtai nazardan qaraganda ko’zga tashlanuvchi yangiliklar xalos. Shunday qilib, tozalashdan qolgan tola tutamchalarini alohida tolalarga ajratish bilan tarash mashinasida titish jarayoni o’z poyoniga etadi. Albatta, tutamchalarni alohida tolalarga ajratish bilangina sifatli taralgan pilta olib bo’lmaydi, chunki pilta notekisligi tarash jarayonining asosiy ko’rsatkichi hisoblanib, u yakuniy mahsulot ipning sifatiga ta‟sir etadi. Buni inobatga olib, mashinada yo’g’onlik avtoroslagichlari o’rgatilgan bo’lib, mahsulot notekisligini berilgan mezon darajasida bo’lishini ta‟minlaydi. Shuni ta‟kidlash kerakki, tezlik oshgan sari dinamik ta‟sirlar kattalashib, mahsulot sifati yomonlashadi. Shuning uchun mashina mahsuldorligini oshirish uchun, albatta, mahsulot sifati pasayishining oldini oluvchi chora-tadbirlar ishlab chiqilib, uning asosida maxsus mexanizmlar yaratilgan va tarash mashinasida o’rnatilgan. Quyidagilar so’nggi paytlarda yaratilgan yangiliklar turkumini tashkil etadi: bir me‟yorda ta‟minlash uchun to’la integrallangan DIRECTFEED ta‟minlagichi; piltadagi qisqa to’lqinli notekisliklarni bartaraf etish uchun SENSOFEED molanuvchan integral lotok; chiqindi hajmini zudlikda sozlash uchun pichoqlarni rostlashning PMS aniq tizimi; shlyapkalarni asbobsiz tez almashtiruvchi shlyapkalarning rezbasiz birikmalari; magnotop magnitli shlyapkalar; PFS shlyapkalarni rostlash tizimi; FLATCONTROLshlyapkalarni aniq sozlash tizimi; NEPCONTROL onlayn tizimida nepslarni aniq sanash; bor potensialdan foydalanish maqsadida T-Con sozlovchi optimizator; WEBFEED tolalarni dastlabki ohista titish tizimi va boshqalar. DIRECTFEED ta‟minlash bunkeri ikki kamerali prinsipda ishlaydi. Yuqori bunker katta hajmli bo’lib, 60-180% tola sig’imiga ega. Katta zahiradagi tola hajmi, pastki bunkerning optimal geometriyasi va unda tolaning yo’li uzaytirilganligi tufayli piltaning notekisligi kamayishiga erishilgan.Ta‟minlash

silindri oldida havo chiqishi teshiklarining mavjudligi tolaning bir xil zichlikda joylashishiga olib keladi (3-rasm ) . 3rasm.Directfeed ta’minlash bunkeri 1.Yuqori bunker 2.Integrallashgan havo taqsimlagich 3.Ta‟minlovchi valik 4.Qisuvchi nov 5.Tituvchi valik 6.Yopiq havo konturi 7.O’zi tozalanuvchan taroq 8.Sensofeed moslashuvchan nov Sensofeed moslashuvchan integrallangan nov yordamida ta‟minlovchi material qalinligi nazorat qilinib, dastlabki tozalash WEBFEED tizimiga uzatadi. Uning ta‟minlovchi stolchasi tolalarni zichlab, nov tig’iga uzatadi. Tig’ga material tegib, qalinroq joyi bilan uni qisman deformatsiyalaydi va bu ijrochi mexanizmga uzatilganda ta‟minlash tezligi mutanosib ravishda o’zgaradi. Shunday yo’l bilan piltaning notekisligi kamaytiriladi. Rostlashning PMS aniq tizimi dastlabki tarash zonasida chiqindi miqdorini tezkorlikda rostlab turishga mo’ljallangan (4-rasm). 4-rasm. PMS aniq tizimi 1.Taminlovchi valik 2. Rostlovchi yo’naltirgich 3. Rыchag 4. Chang so’ruvchi patrubka

Shlyapkali tarash mashinalarining yangiliklaridan biri shlyapkalarning rezbasiz mahkamlash, ya‟ni uzluksiz zanjirga shtiftlari bilan ilinishidir. Ikkinchi konstruktiv yangiligi shlyapkalar profili duralyuminiydan, uning mustahkamligini oshirish uchun esa qovurg’asini baland qilib yasalganligi hisoblanadi (5-rasm). 1.All yuminiy profil 2.Garnitura 3.Ishqalanishgachidamli, issiqbardosh shtift 4.Plastikdan yasalgan tashuvchi 5.Tozalovchi kigiz 5-rasm.Tarash mashinasining shlyapkasi. Shlyapkadagi yana bir yangilik profilga garnitura matosini qisqichlar(klips)siz mahkamlashdir. Buning uchun Magnotop shlyapkasidan foydalanish tavsiya etilmoqda. Magnotop shlyapkasida garnitura magnit plastinkali mato asosga mahkamlanadi (6-rasm).Tryuchler firmasining ta‟kidlashicha shlyapkalarning garnituralarini almashtirishga sarflanadigan vaqt 14 soat o’rniga 2 soatga tushurilgan. 1.Alyumin shlyapka, 2.Shlyapka qisqichi, 3.Garnitura, 4.Yelim qatlam, 5.Neodimli magnit, 6.Yupqa metall asos 6-rasm. Klassik a) va Magnotop b) alyuminiy shlyapkalar

FVK oshirilganligi (to‘xtab turish kamaytiriganligi) Tarash mashinasining mahsuldorligini oshiruvchi ikkinchi omil piltaning chiziqiy zichligini kattalashtirish maqsadida, mashinaning eni kengaytirilgan. Masalan, RIETER firmasining S60, S70 mashinalari eni 1,5 m ga, TRUZCTSHLER firmasi TS 11 tarash mashinasining eni esa 1,28m ga kengaytirilgan (6-rasm). Buning natijasida taramning qalinligi kattalashib, mahsuldorlik keskin oshirilib 200 kg/c ga etkazilgan. 6-rasm. TС 11 tarash mashinasining eni Mashinaning to’xtab turishini kamaytirish, ya‟ni FVKni oshirish maqsadida tarash mashinasini ta‟mirlashda juda kam vaqt sarflanadi. Detallar alohida olinmay yaxlit qism yoki qurilma yohud moslama echib olinadi. Buning uchun rezbali birikmalardan deyarli foydalanilmaydi. Magnotop tizimi shunga misol bo’ladi, chunki garnitura klipsilar bilan mahkamlanmay magnit yordamida plastinkaga tortilib turiladi (5-rasm). Energiyadan samarali foydalanish So’ngi paytlarda yaratilgan tarash mashinalarida harakat uzatmalarini kamaytirib, uzatmalarda energiya yo’qotilishining oldi olingan. Ayrim hollarda har bir ishchi organi uchun alohida elektrodvigateldan foydalanilgan. Shuning uchun ham shlyapkali tarash mashinasida o’ntadan ortiq kichik, ya‟ni minidvigatellardan foydalaniladi. Quvvati 170 vtli minidvigatel shlyapkalarni harakatlaniradi. Boshqalari bundan ham past quvvatga ega dvigatellar qo’llanilgan. Ular ishchi

organlaridagi uzatmalarni soddalashtirib, harakatni uzatishda sodir bo’luvchi energiya yo’qolishini kamaytiradi. Shuning uchun dvigatellar ko’p, lekin energiya sarfi pasaytshiga erishilgan. Tarash mashinasining umumiy yangiliklari asosan shulardan iborat.

Foydalanilgan adabiyotlar: 1. Pirmatov A.P.va boshqalar, Xom ashyoni yigirishga tayyorlash, leksiyalar matni, TTESI, 2015y. ; 2. www.rieter.com, mashina pasportlari; 3. www . truetzschler . com , mashina pasportlari; 4. www.marzoli . i t, mashina pasportlari

O'xshashlar

Oddiy (karda) tarash tizimidagi tarash mashinasi

Takomillashgan qayta tarash tizimi qayta tarash mashinalari

Yangi tarash mashinalarining imkoniyatlari

Yigirish yangiliklari

Bosh barabandan ajratuvchi barabanga tolalarning utish jarayoni