Erkak kishining libossiz komati (old tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda) - To'qimachilik - Referatlar

Erkak kishining libossiz komati (old tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Yuklangan vaqt:

13.04.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

47 KB

Ko'chirib olish

Erkak kishining libossiz komati (old tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda) Reja: 1. Yalang‘och qomat proporsiyasi. 2. Mavzuda peshona, kalla, yonok va iyak suyaklariga ishlov berish. 3. Qo‘l va oyoq chizmatasviri. 4. Qismlar shaklini ishlash

Yalang‘och qomat proporsiyasi. Turli tarafdan ko‘z, burun, og‘iz, quloq qismlarining nisbat o‘lchamlarini bosh harakteriga mutanosibligini topish va ularni anik ishlab kursatib berish lozim. Bosh va yelka, gavda va oyok-qo‘l orasidagi bog‘liqliklar, nisbatlarni to‘g‘ri va aniq ko‘rsatib, tasvirlab berish kerak bo‘ladi. Jism yoritilganlik darajasisiga e’tibor beriladi va yorug‘lik yuqori tomondan tushishi va hosil bo‘lgan soyada shakl yaxshi ko‘rinishi kerak. Qomatni shunday joylashtirish kerakki, bir-biri bilan bo‘g‘im va paylar orqali birikkan alohida suyaklardan tashkil topgan qomatni aniq tasavvur etish imkonini beradi. Inson tanasining plastik va nisbiy tuzilishini namoyon etadi. Chunki suyaklarning o‘lchami tana qimlari o‘lchami va nisbatlarini belgilab beradi. Ularning o‘zaro birlashgan joyi esa tana harakatini ko‘rsatadi. Bundan tashqari, suyaklar qattiq va ularning shakli o‘zgarmas, mushaklar esa harakatga ko‘ra kichrayib yoki kattalashib turadi. Natura va talabalar oralig‘idagi masofa eng kamida bir-ikki anatomik qomat uzunligiga teng holatda joylashtiriladi. Shunda natura va uning barcha qismlari yaqqol ko‘rinadi. Markaziy chiziq esa, juft (simmetrik) shakllarni ishlash chog‘ida mo‘ljal vazifasini o‘taydi. Inson qomati chizmatasvirini ishlashning bosqichi boshqa jismlar chizmatasvirini ishlashdan farq qilmaydi. Rassom modelni o‘rganadi va aniq ko‘rish nuqtasini tanlaydi. Rassom tasvir vositalarini tayyorlaydi. Anatomik qomat berilgan o‘lchamdagi qog‘ozga to‘liq sig‘ishi uchun, avvalambor, uning eng yuqori va eng pastki nuqtalarini aniqlash kerak. Shuningdek, chizmatasvir ishlash jarayonida tasvir kog‘ozining markazida joylashishi shart. Chizmatasvirni bir ko‘rish nuqtasidan ishlash katta ahamiyatga ega, ammo jismning turli tomonlarini bilish va kuzatish kerak. Odam qomati chizmatasirini ishlash chog‘ida doimo shuni yodda tutish kerakki, hajmli shakllar chizmatasvir ishlashning asosi bo‘lib hisoblanadi, chizmatasvir ishlash ketma-ketligi esa umumiydan alohida qismlarga va qismlardan boyitilgan umumiy tasvirga o‘tish tartibidan amalga oshirilishi kerak. Naturadan chizmatasvir ishlash tartibiga amal qilmaslik natijasida, ishlangan tasvir notabiiy

ko‘rinish kasb etadi. Har bir ish o‘z boshlanishi, davom etishi va yakunlanishiga ega bo‘lganidek, chizmatsvir ishlash jarayoni ham shu uchta bosqich asosida amalga oshirilishi kerak. Umumiy qismlarga, oddiydan murakkabga o‘tish tartibi - chizmatasvir ishlash jarayonidagi asosiy bosqichlar bo‘lib hisoblanadi. Ish boshlash avvalida talaba chizmatasvirning umumiy ko‘rinishini belgilab oladi. Bu yerda u shaklning joylashuvi, harakati va xarakterini hisobga olishi lozim. Chizmatasvir ishlashda qomatni shu qomat joylashgan gorizontal yuzaga nisbatan hamda kenglikda vertikal bo‘yicha to‘g‘ri joylashtirish katta ahamiyatga ega. Buning uchun, avvalambor, bo‘yin chuqurchasidan tos suyagi tomon cho‘zilgan tomon cho‘zilgan va dum suyagi bilan yakunlangan markaziy o‘q chizig‘i holatini aniqlash zarur. Inson tanasi simmetrik va uning markaziy o‘q chizig‘i tana asosi harakatini aniq ko‘rsatib beradi. Ko‘pincha yosh rassomlar tomonidan ishlangan tik holatdagi qomat yiqilayotgan ko‘rinish kasb etadi. Buning asosiy sababi markaziy og‘irlik chizig‘i bo‘ylab tushirilgan vertikal tasvirlanayotgan inson oyoqlariga (yoki tana og‘irligi tushayotgan oyoqqa) to‘g‘ri kelmaydi. Rassom tananing asosiy qismlarini bir-biriga nisbatan qanday holatda joylashganini aniqlashi muhim (qaysi oyoqqa tana tiralgan, tos suyagi oyoqlarga nisbatan qanday holatda joylashgan va u qay darajada egilgan, bosh va qo‘llarning burilganligi va h.k.). Model harakati chizmatasvirda to‘g‘ri ifodalanishi lozim. Buning uchun esa rassom model pozasini, joylashivuni to‘g‘ri tahlil qilishi muhimdir. Inson qomati chizmatasvirini ishlashning dastlabki bosqichida rassom butun qomatining umumiy ko‘rinishini belgilab oladi. Qomat qog‘ozda belgilab olinganidan keyin, ishlashni ko‘rsatilgan ketma-ketlik bo‘yicha quyidagi suyaklar birlashgan joyini (bo‘g‘imlarni) topishdan boshlanadi : qomatdagi oyoqlarning holatini aniqlash uchun tos va son suyaklari birlashgan joyni; tizza bo‘g‘imi va qopqog‘i holatini aniqlash uchun son va boldir suyaklari (katta va kichik boldir suyaklari) birlashgan joyi;

ichki va tashqi tovon yuqorisidagi do‘mboqlar holatini aniqlash uchun boldir suyaklarining tovon bilan birlashgan joyini; ikki o‘mrov suyagining kurak va yelka suyaklari bilan birlashgan joyini; tirsak bo‘g‘imi joylashuvini aniqlash uchun yelka suyagining bilak va tirsak suyaklari bilan birlashgan joyini; bilak va tirsak suyaklarining qo‘l kafti (kaft usti suyagi) bilan birlashgan joyini aniqlash lozim. Chizmatasvir ishlashda bu joylar mo‘ljal vazifasini o‘taydi. Qomat qismlarini ishlashga kirishilganda belgilar o‘chiriladi. Anatomik qomat chizmatasvirini ishlashni oyoqdan ham boshlash mumkin. Mahoratning zarur darajasiga yetgandan keyin ular keyingi bosqichga, tirik modellardan chizishga o‘tishgan. Ularning ko‘pi soyalashtirish va modellashtirish tashvishini qilayotgandek tuyulardi, va ko‘pincha butun figurani kuzatish amalga oshmagan. Keyinchalik u yerda ta’lim beruvchilar o‘z talabalariga figurani qismlarga bo‘lib emas, yaxlit ko‘ra olish mahoratini o‘rgatganlar. Ular akademik ta’lim emas, maxsus tayyorgarlik berganlar. Hozirda, biz obrazlar va ta’sirlar bilan yuklangan axborotlar asrida hali ham chinakam mavjud dalilga akademik tayyorgarlik zarurmi. Biz his qilamizki, rassom uchun hali ham qalamni qog‘ozga qo‘ygandan ko‘ra kattaroq lazzatlanish yo‘q. Mavzuda peshona, kalla, yonok va iyak suyaklariga ishlov berish. Boshning o‘rta chizig‘i holati, burilishi yon tomonga yegilishini aniqlab qog‘oz tekisligiga joylashtirish. Bosh tasvirini tekislikka joylab, yuz qismlarining asasiy o‘lchamlari; jag‘dan peshona do‘ngligigacha, qoshdan burunning pastigacha, burun asosidan jag‘gacha bo‘lgan o‘lchamlar belgilanadi. Ko‘z chuqurchasini o‘rni, qoshning tepa yoyi, yanoq suyagining chekkalari, quloq chuqurchalari va boshqalar ko‘rsatiladi. Yuz qismidagi burun, lab, yanoq suyaklari, jag‘ning yuqori va pastki o‘lchamlari, boshning vertikal chizig‘iga nisbatan burilishiga bog‘liq bo‘lib qismlari perspektiv qisqaradi. Bularni naturadan sinchiklab kuzatganimizda birinsi va orqa plandagilarni chiziqlar yordamida aniqlaymiz. Gorizontal chizig‘i pastda

bo‘lsa; burun, yanoq, peshona, jag‘larning vertikal tekislikdagi qisqarishini ko‘ramiz. Shuning bilan birga jag‘ning pastki qismi, burun asosi, qo‘zning yuqori qismi gorizontal tekisligi kattalashadi. Bosh pastga yegilgan bo‘lsa yuqoridagilarning aksi holatini kuzatamiz. Boshni chiziqli qurishdan keyin shakllarga rang beriladi. Rang berishda yeng qoramtir qismidan boshlanadi va tus nisbatlarini saqlagan holda yengil davom ettiriladi. Yoritish manbasiga yaqin shakllar soyasi to‘qroq, uzoqdagilari esa biroz xiraroq ko‘rinishda bo‘ladi. Naturadan rangda tasvirlash jarayoni o‘z qonun qoidalariga ega ishning boshlanish qismida nimalar qilish, o‘rtasida qaysi masalalrni hal etish va oxirlab qolganda uni qanday yakunlash kerakligini bilish zarurdir. Rangtasvirda quyidagi asosiy masalalarni hal etish zarur : • umumiy tus va rang holatdari va natura bo‘yoqlarining bir-biriga yaqinligidagi tus va rang munosabatlarini topa bilish; • katta rang-tusli munosabatlar chegarasidagi rang-tuslarning “cho‘zilishi”, alohida buyumlarning hajmli shakllarining batafsil rangli qayta ishlanishi; • butun tasvirning umumiyligi, yaxlitligi hamda kompozitsiya markazini ko‘rsata bilish. Qo‘l va oyoq chizmatasviri. Chizmatasvirda inson qomatini va boshni xususan o‘rganish bilan bir qatorda, qo‘l va oyoq panjalari chizmatasvirini o‘rganish ham nazarda tutiladi. Qo‘l va oyoq panjalari murakkab shakldan iborat, ularning ma’lum ma’noda ichki suyak va muskallar qurilmasini bilmay turib, tashqi ko‘rinishini, shaklini tushunib bo‘lmaydi. Shuning uchun naturani jonli oyoqlardan tkrli holatda chizish bilan birga, qo‘l va oyoq panjalari suyaklaridan, shuningdek ularning muskul qoplamlaridan homaki chizmalar bajariladi. Ammo bu qismlarning yaxshi tasvirini berish yetarli emas, ularning alohida xususiyatlari, betakror mutanosibligi, yosh, kasb va boshqa bir qator sabablar o‘z izini qoldirgan shakllarni ifodalash zarur.

O‘ng qo‘lning ko‘rsatkich barmog‘i shakli tasviridagi ayrim tarqoqlikni chizmatasvirning kamchiligi deyish mumkin. Qo‘l panjalari faqat har xil vaziyatda homaki ishlangan. Oyoq panjalari va ularning mushaklari o‘zining umumiy guruhida qo‘l panjalarini eslatadi, shuning uchun ularni o‘rganish metodikasi bir xil. Bu yerda ham uning anatomik qurilmasini o‘rganish naturadan ishlash bilan mustahkamlanishi zarur. Naturadan chizish esa anatomiyadan olingan amaliy bilimlar bilan mustahkamlanadi. Qo‘l va oyoq panjalarining bir-biriga o‘xshashligi sababli ularni bir postanovkada berish mumkin .

Adabiyotlar : 1. O’zbekiston Enstiklopediyasi ―J‖ harfi 2. Boymetov B. ―Qalamtasvir‖. Darslik 1-qism. Toshkent,2006 3. Tolipov N., Abdirasilov S., Oripova N. Rangtasvir. T., 2006. 4. Abdirasilov S. Tolipov N., Oripova N. ―DastgoHli rangtasvir‖ (2qism). T., 2003. 5. Tojiev B. ―DastgoHli rangtasvir‖ fanidan ma’ruzalar matni. T.,2000. 6. Tolipov N. Abdirasilov S. ―DastgoHli rangtasvir‖-Toshkent. 2005. 7. Tojiev B. ―Qalamtasvir asoslarini o’rganish‖. Toshkent 1994.

O'xshashlar

Erkak kishining libossiz komati (orka tarafidan tasviri, anatomik taxlili bilan, keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Erkak kishining libossiz yarim komati. (Keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, shartli chizma suniy yorug‘likda)

Libossiz yarim qomat old tarafidan. (Keksa chayir kishi, yarim shartli chizma, sun’iy yorug‘likda)

Libossiz yarim qomat ort tarafidan. (Keksa chayir kishi, yarim shartli chizma, sun’iy yorug‘likda)

Qo‘l, oyoq tasviri (erkak yoki ayol kishi) anotomik tahlili bilan. (Keksa chayir kishi, konstruktiv yechimda, taxminiy chizma, sun’iy yorug‘likda)