logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Tilshunoslik
  4. Услубий фигуралар

Услубий фигуралар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

34.5 KB
Ko'chirib olish
Услубий фигуралар Reja: 1. Антитеза. 2. Градация. 3. Риторик сўроқ. 4. Эллипсис. 5. Такрор. Тилшуносликда бу ҳодиса учун фигуралар поэтик синтаксис, баъзан эса риторик фигуралар терминларидан фойдаланилади. Услубий фигуралар ҳақида гапирилганда тингловчига умумий ҳиссиёт таъсир кўрсатувчи, нутқнинг мана шу таъсирини оширувчи махсус синтактик қурилмалар назарда тутилади. Услубий фигуралар ва троплар бир – бирларини тўлдиради, бири иккинчисига аниқликлар киритади. Такрор, тинч қолиш, сукут, риторик сўоқ, антитеза, градация, кўп боғловчилик ва боғловчисизлик, инверсия, эллипсис кабилар услубий фигураларнинг асосий кўринишларидандир. Антитеза – грекча сўз бўлиб, қарама – қарши қўйиш маъносини билдиради. Антитеза ифодалиликни кучайтириш учун қарама – қарши тушунчаларни, фикр, образ, нарсаларни, шахсларнинг характерларини қиёслаш ёки бир хил нарса – ҳодисаларнинг даража жиҳатидан қарама – қарши ҳолатини тасвирлаш учун фойдаланилади. Икки қарама – қарши қшйилган белги ёки хусусият эса бири иккичисини инкор қилади. Градация. Лотин тилидан олинган бўлиб, зинапоя (аста – секин юқорига кўтарилиб бориш ёки юқоридан пастга қараб бориш) маъносини билдиради. Градация нарса, белги, хусусият ёки ҳаракатини биридан иккинчиси кучлироқ ёки кучсизроқ маъно оттенкалари синонимик ёки бир хилдаги сўзлар воситасида кучайтириб ёки камайтириб бориш орқали тасвирлашдир. Риторик сўроқ. Риторик хитоб. Риторик сўроқ услубий приём сифатида ўқувчининг ёки тингловчининг диққатини маълум бир мавзу ёки унинг қисмига жалб қилиш учун ишлатилади. Одатда сўроқ гап тингловчидан жавоб талаб қилади, риторик сўроқ гапларда эса жавоб талаб қилинмайди. Риторик сўроқ гапларда оҳанг катта роль ўйнайди, оҳанг ёрдамида кўпинча сўроқ гапнинг ўзи айни шаклда тасдиқин ифодалаб туради. Эллипсис (рекча сўз бўлиб, тушириб қолдириш демакдир). Эллипсис ёзма ва оғзаки нутқда тезлик, кескинлик, шошилинчилик хусусиятини белгиловчи воситалардан ҳисобланади. Нутқий матндан осонгина билиб олинадиган сўзнинг ёзувчи томонидан атайлаб тушириб қолдирилиш эллипсис дейилади. Эллипсис ихчамликни таъминлайди. Эллипсиснинг энг оддий турлари сифатида ушуб турларини: Меҳнат қаҳрамонларига шон – шарафлар!, буйруқ характеридаги қичқириқларни – Олға! Отларга! Бекининг! Ётинг!... кўрсатиш мумкин. Такрор. Илмий адабиётларда аллитерация, анафора, эпифора, рифма (қофия), ассонанс, консонанс, монорим, плеоназм, тавтология, нақорат кабилар бадиий такрорнинг турли хил кўринишлари сифатида талқин қилинади. Тавсия этиладиган адабиётлар 1. Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози,Ўзбекисто шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. 2. Алишер Навоий. Маҳбуб ул-қулуб.-Т.:Ғофур Ғулом номидаги нашриёт, 1993. 3. Карнеги Д. Как вырабатывать уверенность в себе и влиять на людей,выступая публично.-Т: Шарк, 1992. 4. Введенская Л.А., Павлова Л.Г. Культура и искусство речи. Современнаяриторика.2-е изд. -Ростов-на-Дону: Феникс, 1998. 5. Политические коммуникации.Учебное пособие./Петрунин Ю.Ю. и др. -М.: Аспект Пресс, 2004. 6. Кнорринг В.И. Основы искусства управления. Учебное пособие.М.:Дело, 2003. 7. Жуманиёзов Р., Салимов С. Ғоявий тарбияда нотиқлик санъати. 16.-Т.,2002. 8. П.Маҳмудов Н. Ўзимиз ва сўзимиз.-Т.: Ғофур Ғулом номидаги нашриёт, 1997.

O'xshashlar

Бадиий матнларда лақабларнинг айрим услубий хусусиятлари ҳақида
Матнда жамловчи олмошларнинг айрим функционал-услубий хусусиятлари
Қўшма гапларда экспрессивликни ифодалаш ва уларнинг услубий имкониятлари
Метафора метонимия синикдоха муболаға
Эмоционал—экспрессив буёкдорлик ва услубий жихатдан узбек тили лексикаси