Упка йирингли касалликлари - Tibbiyot - Referatlar

Упка йирингли касалликлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

89 KB

Ko'chirib olish

Упка йирингли касалликлари Режа: 1. Этиологрия ва патогенези ёритиш 2. Классификация ва клиника 3. Танаффус 4. Беморни курсатиш 5. Лаборатор-инструментал диагностика 6. Даволаш ва профилактика 7. Хулоса . Саволларга жавоб

ЎПКА АБСЦЕССИ ВА ГАНГРЕНАСИ ТАРИФИ. ЎПКА АБСЦЕССИ - ўпка тўқимасининг некрозли ва йирингли емирилиши бўлиб, якка ёки кўп бўшлиқ ҳосил бўлиши билан ифодаланади. Йиринглаш ўчоғи соғлом тўқимадан чегараланган яллиғланиш инфильтрацияси (бириктирувчи тўқима пардаси) билан ўралган. ЎПКА ГАГРЕНАСИ - қўланса хидли балғам ажралиши билан кечадиган ўпка тўқимасининг нобуд бўлиши, чириб емирилиши. Унинг соғлом тўқимадан аниқ ажралиш чегараси йўқ (абсцессдан фарқи). ЭТИОЛОГИЯСИ. Касаллик инфекция аралашган ҳар хил моддаларни, ёт жисмларни, бурун-томоқ суюқликларининг нафас йўли орқали бронх ва ўпкага тушиши, ўткир зотилжамлар, инфекцияли ўпка эмболияси, кўкрак қафасининг шикастланиши натижасида вужудга келади. Касалликни ҳар хил бактериялар - стрептококк, стафилококк, пневмококк, фридлендер диплококклари, ичак таёқчалари, ҳамда анаэробли микроорганизмлар чақиради. ПАТОГНЕЗИ. Инфекциянинг ўпка тўқимасига киришининг бир қанча йўллари мавжуд. Бронх ёки бронх ўпка йўли.  Ўпка ва бронхларга инфекция аралашган овқат парчалари ва қуруқ моддалар тушиши натижасида ривожланадиган аспирационли абсцесс алоҳида ўрин эгаллайди. Бундай ҳодисалар бемор хушини йўқотганда, наркоз ва маст ҳолатларда юзага келади.  Баъзи ҳолларда абсцесс бронхнинг ўпка ателектази билан сиқилиши натижасида вужудга келади. Масалан, бронх ўпка саратонида, аорта аневризмасида, кўкс оралиғи ўсмаларида.  Учоқли ва крупозли зотилжамдан кейинги абсцесс алоҳида ўринни эгаллайди. Бунга сабаб ўткир зотилжамни кеч даволаш, антибиотик

дозасининг камлиги, организмнинг иммун-биологик ва реактивлик хусусиятининг пасайишидир. Гематоген йўли. Бунда абсцесс ўпка томирларида инфекцияланган эмболларни қон оқими билан ўпкага тушиши натижасида ривожланади. Бу ҳолат септикли эндокардит, тромбофлебит, туғруқдан кейинги септикопиемияда куза тилади. Лимфа йўлида қўшни аъзоларда - жигар, талоқ ва диафрагма ости абсцессида, йирингли медиастенит ва плевритларда, паранефритларда, қизилўнгач саратон касаллигида тўпланган йиринг ўпкага силжийди ва абсцессни вужудга келтиради. Шикастланиш йўли орқали абсцесс ривожланиши кўкрак қафасининг очиқ ва ёпиқ жароҳатланишида кузатилади. Бунда жароҳатланган ўпка соҳасида қон қуйилиши қон айланиши бузилиши ва йиринглашни вужудга келтирувчи инфекциянинг қўшилиши аҳамиятга эга. 1 ПАТАЛОГИК АНАТОМИЯСИ. Абсцесс якка ёки бир нечта бўлиши мумкин. Асосан улар ўнг ўпкада жойлашади, бунга сабаб ўнг бронхнинг анча катталиги ва кенглигидир. Аксарият ўпканинг пастки соҳалари шикастланади, чунки бу қисмдаги бронхларнинг дренаж фаолияти заифроқ Абсцес бўшлигининг юзаси нотекис, грануляция билан қопланган ва йиринг сақлайди. Унинг атрофини ўпка тўқимасининг яллигланиш инфилтрацияси қоплайди. Гангренада бўшлиқ аниқ чегарага эга эмас, гангренали соҳа сезилмаган ҳолда соғлом тўқимага қўшилиб кетади. 1 Уткир абсцесснинг клиник кўриниши. Касаллик кечишида 3 давр фарқланади. Абсцесс шаклланиши даври. Ўпка тўқимасида 10-12 кун давомида йиринг тўпланади. Шикояти. Касаллик бошланишида енгил қалтираш, эт увишиши, юқори ҳарорат, кўп терлаш, ҳансираш, бош огриғи, оғиздан ёқимсиз ҳид

келиши, қуруқ йўтал ёки жуда оз миқдорда шиллиқ-йирингли балғам ажралиши, кўкра қафасининг шикастланган томонида огриқ, ифодаланган интоксикация белгилари (дармонсизлик, иштаҳа йуқолиши, бўгимлардаги огриқ) аниқланади. Объектив белгилари. Бемор аҳволи оғир, ранги бўзарган, лаблари кўкарган. Нафас олиши тез ва юзаки. Кўпинча беморлар шикастланган томонни босиб ётадилар. Пальпацияда зарарланган соҳанинг қовурғалар орасида бемор огриқ сезади, товуш титраши кучайган. Перкуссияда шикастланиш ўчоги юза жойлашганда ва катта ҳажмда бўлганида бўгиқроқ ёки бўгиқ товуш аниқланади. Аускультацияда дагал везикуляр, баъзида бронхсимон нафас, оз миадорда қуруқ ва майда пуфакчали нам хириллашлар эшитилади. Қонда нейтрофилли лейкоцитоз (15,0 - 26,0 • 10 9 г.л.), лейкоцитлар формуласининг чапга силжиши (миелоцитлар пайдо бўлиши), ЭЧТ ошиши кузатилади. Рентгенда оддий пневмония ёки сил инфильтратига ўхшаш четлари тўгри бўлмаган катта ўчоқли қорайиши аниқланади. 2-давр — йиринглаш ўчоғининг бронх йўлига ёрилиши тўсатдан йўтал билан огиз тўлиб кўп миқдорда қўланса ҳидли йирингли, баъзида қон аралаш балгам ажралиши кузатилади. Балгамнинг бир кеча-кундузги миқдори патологик жараён характерига, бўшлиқ хажмига ва бронхлар дренаж фаолияти ҳолатига боғлиқ (200 мл дан 1-2 литргача). Балгам кўчишининг кўпайиши билан бемор аҳволи яхшиланиб боради: тана ҳарорати пасаяди, аста-секин кўкрак қафасидаги оғриқ, хансираш, заҳарланиш белгилари йўқолади, иштаҳа тикланади, гематологик кўрсаткичлар нормага яқинлаша боради. Абсцесс бўшлиғи йирингдан тозалангач, унинг жойлашиши ва ҳажмига нисбатан физикал маълумотлар ҳар хил бўлиши мумкин. Агар бўшлиқ катта ва юза жойлашган бўлса, перкуссияда тимпаник товуш, аускультацияда бронх ва хатто амфорик нафас, чегараланган ўпка қисмларида жарангли ўрта ва катта пуфакчали нам хириллашлар эшитилади. Балғам стаканда тиндирилганда 3 қаватга бўлинади: юқориси - кўпикли, шиллиқли, ўртаси-серозли, чўзилувчан лойқа суюклик, пасткисида йиринг

бўлади. Микроскопияда: кўп миқдорда лейкоцитлар, эритроцитлар, чўзилувчан толалар, парчаланган ўпка тўқималари аниқланади. Рентгенда юмалоқ ёки тухумсимон шаклда чегараланган оқиш жойлар кўринади. Агар бўшлиқ бронх билан туташса, унда экссудат ва ҳаво бўлса, у ҳолда бўшлиқда суюқликнинг горизонтал юзаси пайдо бўлади, суюқлик сатҳи кўриниши тана ҳолатига қараб ўзгаради. Қонда гипохромли анемия, нейтрофилли лейкоцитоз, ЭЧТ ортиши кузатилади. 3-давр - пировард-абсцесснинг якуни бемор соғайиши ёки умумий қониқарли аҳволда ўпкада бўшлиқ ҳосил бўлиши ёки жараённинг сурункали турига ўтиши билан якунланади. Соғайиш ҳолатида 15-20 кундан кейин йўтал камаяди, балгам ажралиши, заҳарланиш белгилари йўқолади. Рентгенда бўшлиқ йуқолиши аниқлнади. Бунда жароҳатланган ўпка соҳасида қон қуйилиши қон айланиши бузилиши ва йиринглашни вужудга келтирувчи инфекциянинг қўшилиши аҳамиятга эга. Агар рентгенограммада ва томограммада ўпкада ҳосил бўлган ковакнинг кичрайганлиги кўринмаса ва плевра қаватлари бирикиб кетган бўлса, бу ўткир абсцессни сурункали турига ўтганлигини кўрсатади. КЕЧИШИ. Ўткир ўпка абсцессининг ривожланиши ва унинг битиши бўшлиқнинг жойлашишига, унинг йирингни ташқарига чиқариш хусусиятига, асоратларига боғлиқ. Кўп ҳолларда ўпка абсцесси тузалади ва бўшлиқ ўрнида ўчоқли пневмосклероз ҳосил бўлади. АСОРАТЛАРИ: плевра эмпиемаси ёки пневмоторакс, ўпкадан қон кетиши, ички аъзолар амилоидози, йирингли медиастенит, абсцессни мияга, жигарга ва бошқа аъзоларга метастази. Сурункали абсцесснинг клиник кўриниши. Ўткир ўпка абсцессининг сурункали турига ўтганлигини кўрсатувчи асосий клиник белгилар ажралаётган балғам мидорининг барқарорлашиши ва ҳидининг камайиши, давомли субфебрил ҳарорат, заҳарланиш симптомларининг камлиги.

ТАШХИСИ касалликнинг клиник манзараси ва рентген маълумотларига асосланиб қўйилади. Узоқ давом этадиган зотилжамда ўпка йирингланиши ривожланишини ўйлаш керак. Рентгенда бўшлиқда суюқликнинг горизонтал юзаси аниқланади. ҚИЁСИЙ ТАШХИСИ. Касалликни сил кавернаси, бронхоэктазия касаллиги, ўпка саратонининг кавакли тури ва сурункали ўпка абсцесси билан фарқлаш керак. Ўпка сили билан шикатланиш торпид кўринишида субфебрил ҳарорат ва кўп терлаш билан кечади. Балғамнинг бир кунлик миқдори 100-150 мл дан ошмайди ва ҳидсиз бўлади. Рентгенда парчаланаётган инфилтрат ёки шаклланаётган бўшлиқ атрофида соялар, балғам ва бронх ювиндиси таркибида, парчаланган бўшлиқ биоптатида сил микобактериялари топилади. Бронхоскоп билан текширилганда бронхларнинг шиллиқ пардасида сил гуддаларининг аниқланиши сил ташхисини тасдиқлайди. Ўпка саратонининг парчаланишида ва кўпинча ўсманинг иккиламчи йирингланишида фарқлаш қийинчилиги содир бўлади, лекин ташхисни аниқлашда қуйидаги белгиларга эътибор бериш керак. Саратон касаллиги аксарият ёши 50дан катталарда, абс ц есс эса, ёшларда учрайди. Саратон касаллигида ўткир давр деярли ифодаланмаган, тана ҳарорати нормал ёки субфебрил, йўтад изтиробли, оз миқдорда ажралувчи балғам одатда ҳидсиз ва таркибида кам мивдода микрофлора аниқ;ланади. Рентгенда бўшлиқ деворининг ташки кўриниши, абсцессдан фарқи, етарли аниқ, атрофида яллиғланиш инфилтрацияси йўқ, ички кўриниши эса, текис эмас. Саратон бўшлиғида суюқлик йуқ , бўлса ҳам жуда кам миқдорда. Цитологияда аксарият атипик хужайралар аниқланиши мумкин. Бронхоэктаз Касаллигига давомли анамнез, оғиз тўла балғам ажралиши, кўп қонли қайталаниш ва ремиссия даврлари хос. Рентген текширишлари ўпка тўқимасининг ари уячалари расмини аниқлайди.

Сурункали ўпка абсқессининг қайталаниши , ўткир туридан, пневмосклероз, "ногора чўпи" симптоми ва кахексия ривожланиши билан фарқланади. ДАВОЛАШ патологик флора ўчоғини йўқотиш, бронхлар дренаж фаолиятини тиклаш, заҳарланиш симптомларига қарши курашиш, организмнинг ҳимоя кучини оширишга қаратилади.  Беморнинг умумий аҳволини қайта тиклаш ва бузилган гомеостазни созлаш учун беморни яхши парваришлаш керак: бемор ҳавоси тоза, ёруғ хонада даволанади. Беморга таркиби оксил ва витаминларга бой юқори калорияли овқатларни истемол қилишлик тавсия қилинади.  Оқсил йўқотилишини қоплаш мақсадида оқсил гидролизатлари (аминокровин, гидролизин, инфузоаминлар) томир ичига томчилаб, анаболик гармонлар (ретаболил, неробол) мушак орасига юборилади.  Камқонликка қарши янги олинган қон ёки эритроцитлар массаси хафада 1-2 марта 250-500 мл томирга томчилаб қўйилади.  Детоксикация учун витаминлар, гемодез, полиглюкин, плазма, 5 фоизли глюкоза эритмаси, 8-14 бирликда инсулин ва калий ионини сақлайдиган дорилар томирга томчилаб борилади. Оғир беморларга гемосорбция ёки плазмоферез буюриади.  Гипоксемияга қарши оксигенотерапия қўлланилади.  Балғам ажралишини енгиллаштириш учун 2 фоизли калий йодид эритмаси, муколитилар қабул қилинади.  Й иринг оқимини кучайтириш мақсадида постурал дре наж (30 дақиқадан кунига 8-10 марта) тавсия қилинади. Бунда дренаж қилинаётган бронх пастга вертикал йўналишда бўлиши керак.  Даволаш бронхофиброскопияси усулида деструкқия ўчоғидаги йиринг сўриб олинади ва бўшлиқни физиологик калий перманганат, фурагин эритмалари билан ювилади, сўнгра мукометикюр, протеолитиклар, ферментлар, бронхолитиклар, антибиотиклар юборилади.

 Инфек ц ион жараённи қўзғатувчи микроорганизмга қар ши курашиш учун микрофлоралар сезгирлигини ҳисобга олган ҳолда катта дозада антибиотиклар (пени ц илин ва унинг синтетик ҳосилалари, гентами ц ин, линкоми ц ин, пефло ц ин, це парин, доло ц ин ва ҳ.к.) буюрилади.  Организмнинг иммунологик ҳимоя омилларини тиклаш ва кучайтириш учун ўринбосар иммунтерапия (қизами к да ва стафилококка қарши гамма- глобулин) қўлланилади.  Консерватив даво фойда бермаса хирургия чоралари қўлланилади. ПРОФИЛАКТИКАСИ . Ўпка абсцессини олдини олишда алкогол ва чекишга рўжу қўйишга қарши курашиш катта аҳамиятга эга. Мунтазам равишда оғиз бўшлиги ва халқумни тозалаш, респираторли вирус инфек ц ияларини даволаш керак. Иккиламчи профилактикага ўпка - бронх тизимидаги яллиғланиш жараёнларни ўз вақтида фаол даволаш чоралари киради. Антимикроб, балғам ажратувчи, бронхоспазмолитиклар ва гипосенсибилизациялаштирувчи моддалар аэрозолидан ингаляция усулида фойдаланилади. Физиотерапиядан дециметрли тўлқин, калий ва йод электрофарезлари, ҳамда умумий ультрабинафши нурлари қўлланилади. БРОНХЭКТАЗ КАСАЛЛИГИ Бронхэктазия- бронх деворининг ташкилий қисмларини яллиғланиш, дистрофия ва склероз натижасида деструкция ёки асаб-мушак тонусини бузилиши туфайли содир бўлган бронхларнинг сегментарли кенгайиши. Бронхэктазияга инфекция тушса ва йирингласа, у ҳолда бронхэктаз касаллиги деб номланади. ТАРҚАЛИШИ. Мазкур дард билан хасталаниш 0,3-0,6 % аҳоли орасида кузатилади. Одатда болалик ва ўсмирлик даврларида кўпроқ учрайди. 75% хасталик белгилари 5 ёшдан кичик бўлган болаларда аниқланади. Эркаклар аёлларга нисбатан 3 марта кўпрок касалланади.

ЭТИОЛОГИЯСИ.  Болаларда майда бронхлар инфекция таъсирига, шиллиқлар димланиши, ёт жисмлар тиқилиши ёки лимфа тугунлари босиш натижасида содир бўладиган обструкция-ларга (бронх ўтказувчанлиги бузилишига) жуда сезгир.  Ўрта яшарда хасталик узоқ давом этувчи сурункали бронхит ва зотилжамда, ҳамда ўпка ателектазида кузатилади.  Мойил шароитлар - туғма патология. (бронх деворининг тугма заифлиги, ўпка киста касаллиги, бронх стенози ёки аномалияси, бронх артериялари билан бронхни босилиши - қисилиши), иммун етишовчилиги (гипогаммаглобулинемия ёки IgА камчилиги) ва муковисцидоз. ПАТОГЕНЕЗИ. Бронхэктаз ривожланиши яллиғланиш жараёни бронх деворининг мушак қаватига ёки ҳамма қаватига тарқалганда вужудга келади. Мазкур соҳада мушак толалари нобуд бўлади, бронх тонуси йўқолади ва девор юпқалашади. Яллиғланиш майдонида хилпилловчи эпителийнинг йўклиги бронх ичида балғам йиғилишига, унинг дренаж фаолияти бузилишига ва сурункали яллиғланишига шароит туғдиради. Бу ҳолатларда ҳар бир йўтал турткиси бронх деворини бўртиб чиқишига олиб келади. ТАСНИФИ. Бронхэктазлар бирламчи ва иккиламчи бўлади. Бирламчи бронхэктазлар сурункали бронх-ўпка касалликлари ривожланишидан олдин, иккиламчилари эса, сурункали патологик жараёнларни узоқ кечиши натижасида вужудга келади.. Бронхларнинг кенгайиши шаклига қараб цилиндрсимон, копчасимон ва урчиқсимон бронхозктазлар фарқланади. Патологик жараённинг жойлашишига қараб, бронхэктазлар бир ва икки томонлама бўлади.

Касаллик кечишининг оғирлиги бўйича 3 даражаси фаркланади: енгил, ифодаланган ва оғир турлари. Хасталикнинг асоратсиз ва асоратли турлари. КЛИНИК КЎРИНИШИ Бронхэктазлар ҳажмига, бронхларда жойланишига ва тарқалмшига, яллиғланиш жараёнининг фаоллигига, ҳамрох ўпка эмфиземаси ҳолатига ва ташқи нафас фаолиятининг бузилиши даражасига боғлиқдир. Хасталик ривожланишида 3 босқич фарқланади: I - бошланғич давр вақти-вақти билан қайталаниб турувчи сурункали бронхит белгилари билан кузатилади. II - касалликни авж олган даври - клиник белгилари ифодаланган. III - боскичда бронх-ўпка тизимидаги ўзгаришлар ва ўпка етишмовчилиги билан бир қаторда кичик қон айланиш доираси гипертонияси ва юрак (кўпинча ўнг қоринча) етишмовчилиги ривожланади. I - касалликнинг бошланғич даврида беморлар кўп миrдорда йирингли, баъзида қон ажралиши билан кузатиладиган йўталга шикоят қиладилар. Бурун бўшлиқларида шикаст-ланишлар аниқланади. Хасталик йилнинг совуқ ва нам ойларида зўриқади. Физикал маълумотлар кам. Аускултацияда ўпканинг бир ёки икки тарафининг пастки қисмида ўзга-рувчан нам хириллашлар эшитилади, улар йўтал тугаши билан йўқолади ва шамоллашда қайта пайдо бўлади. Бу даврда факат махсус текширишлар (ўпка томографияси, бронхография, бронхоскопия) бронхэктазни аниқлаши мумкин. Бундай нисбий яширин ҳолат йиллаб чўзилиши мумкин ва жараённинг кайталаниш сонига, меҳнат шароитига, овкатланишга, чекишга, метеорологик омилларга боғлиқ. Бундан ташқари броноэктаз касаллигининг қуруқ турини ҳам ёдда тутишимиз шарт, унинг ягона белгиси вақти-вақти билан кон тупуриш, баъзида эса ўпкадан қон кетишидир. П - касалликнинг жадаллашиши ифодаланган клиник кўриниши билан кузатилади. Беморларниннг аксариятини йўтал ва «оғиз тўла», кўп микдорда (1 кунда 0,5-1л. гача ва ундан ортиқ) йирингли, қўланса ҳидли балғам

ажралиши безовта қилади. Эрталабки балғам миқдори бир кунда ажраладиган миқцорининг 2/3 қисмига тенг. Хасталик зўрайган даврда тана ҳарорати субфебрилдан то 38-39°С гача кўтарилади ва ҳансираш, лохаслик, иштаха йўқолиши билан кузатилади. Кўздан кечирганда бемор юзининг бўзариши, ер рангини олиши, салқиши ва кўп терлаш аниқланади. Кул ва оёк бармоқлари «ноғора чўпига», тирноқлари эса «соат ойнасига» ўхшаш бўлади. Кўкрак қафасининг шакли нормал ёки эмфиземасимон, гоҳида шикастланган томони ботиқ бўлиб, нафас олишда орқада қолади ёки қатнашмайди. Палпацияда товуш титраши кучайган. Перкуссияда шикастланган соҳада бўғиқ товуш эшитилиши мумкин. Баъзан бронхларнинг кенгайган қисмида (балғам ажралгандан сўнг) тимпаник товуш аниқланади. Агар эмфизема бирга келса қутичасимон товуш эшитилади ва ўпканинг пастки қисми ҳаракатчанлиги чегараланган бўлади. Аускултацияда везикуляр нафас асосан дағал ёки сусайган (эмфизема ҳисобига) ва йирик пуффакли жарангсиз нам хириллашлар эшитилади. Қонда нейтрофилли лейкоцитоз, ЭЧТ ошган, гипохромли анемия, лекин ўпка етишмовчилиги қўшилса гемоглобин миқдори ошиши билан кузатиладиган гипоксияли эритроцитоз ривожланади. Рентген текширувида кучайган ўпка сурати муҳитида катакчали қийшайиш, ўпка ҳажмининг кичрайиши, бронх олди фибрози анирқланади. Бронхография ва то-мография бронхэктазни топиш, унинг сонинм, шаклини ва катталигини аниқлаш имконини беради. Спирометрияда ўпка-нинг ҳаётий сиғимини пасайганлиги аниқланади. КЕЧИШИ йиллаб давом этади, кўпинча қайталанади ва перифокал яллиғланиш билан кузатилади. Бу ҳолат пневмосклероз ва ўпка эмфиземаси билан бирга ўпка ва юракнинг ўнг қоринча етишмовчилигини, ўпкали юрак ривожланишини вужудга келтиради. АСОРАТЛАРИ.

Ўпкага тегишли асоратлари: сурункали астмали бронхит, ўпкадан қон кетиши, плевра эмпиемаси, спонтанли пневмоторакс ва ўпка абсцесси. Ўпкадан ташқи асоратлари:.паренхиматоз аъзолар, кўпинча буйрак амилоидози ва миянинг метастазли абсцесслари. ТАШХИСИ. Анамнезда кўрсатилган қайталанувчи грипплар, синуситлар, бронхитлар, зотилжамлар, болаликдан кўп микдорда йирингли балғамнинг ажралиши билан кузатиладиган йўтал, қон тупуриш, бармоқларни «ноғора чўпига» ўхшашлиги ва ремиссия даврида сақланиб қоладиган нам хириллашлар ўчоқларини аниқлашга асосланади. Рентген текширишларида ўпка расмининг кучайиши муҳитида катакчали қийшайиш, шикастланган ўпка ҳажмининг кичрайиши (ателектазлар, ўчоқли пневмосклерозлар) аниқланади. Лекин касаллик ташхисида бронхография ва бронхоскопия катта аҳамиятга эга. ҚИССИЙ ТАШХИСИ. Хасталикни сурункали бронхит билан фарқлашда синчиклаб йиғилган анамнез аҳамияти беқиёс. Сурункали бронхитнинг клиник белгилари ўрта ёшларда намоён бўлади, бронхэктаз касаллигида эса болаликдан бошланади. Бронхэктаз касаллиги қайталаниши ўпканинг маълум бир жоида ўрта ва йирик пуфакчали нам хириллашлар эшитилиши билан ифодаланса, сурункали бронхитда эса, тарқалган қурук хириллашлар билан кузатилади. Упка силидан фарқлаш рентген, эндоскоп усуллари билан комплекс текширишларга, балғамда сил микобактерияси борлиги ёки йўқлигига, силни аниқлаш реакциялари якунларига ва даволаш натижаларига асосланади. Ўпка саратонида йўтал истиробли қурук ёки оз миқдорда балғам ажралади, тана ҳарорати нормал ёки субфебрил, жараён кечиши жадаллашувчи хусусиятга эга, даволаш чоралари ижобий натижа бермайди. Ташхисни аниқлашда ўпкани рентген ва эндоскоп, балғамни эса цитологик усулларда текшириш ҳал қилувчи роль ўйнайди.

ДАВОЛАШ. Беморларнинг умумий аҳволига муносиб (адекват) нафас гимнастикаси қўлланилганда, чекиш ва спиртли ичимликлар ман этилганда, чанг ва совук таъсири йўқотил ганда даволаш тадбирлари бемор ҳолатини анча яхшилайди. Даволаш консерватив ва жарроҳлик усуллари билан ба- жарилади. Консерватив даволаш. Трахея ва бронхлардан найча орқали тўқималарни сўриб олинади, бўшлиқни физиологик эритма билан ювилади ва дорилар юборилади. Постурал дренаж усулида балғам ажралишини кучайтириш эрталаб уйқудан сўнг ва кечқурун уй к удан олдин ўтказилади. Антибактериал терапия - антибиотиклар (пенициллин, ампициллин, эритромицин, тетрациклин, цефолоспоринлар) хиноксалин бирикмалари (диоксидин) ва табиий антисептик воситалар (хлорофиллипт) эндобронхиал усулда қўлланилади. Организмнинг умумий ҳимоя кучини (реактивлигини) ошириш учун метилурацил, пентоксил, анаболик гормонлар (ретаболил, неробол), витаминлар, айниқса С ва В гурух қуйиш тавсия қилинади. Физиотерапия воситалари - кўкрак қафасига ультратовуш, деци- ва сантиметрли тўлқинлар ва умумий ултрабинафша нурлари тадбиқ қилинади. Жарроҳлик усули - резекция фақат ёш болалик даврда битта сегмент чегараланган бронхэктаз билан шикастланган бўлса, самара беради. Оқибати - жараён ифодаланишига, таркалишига, кечиши оғирлигига ва асоратларига боғлик;: нафас етишмовчилиги, ўпка артерияси гипертензияси, ўпкадан қон кетиши, айниқса буйрак ва ўпка амилоидози ривожланганда кескин ёмонлашади. Бронхэктаз касаллиги билан хасталанган беморлар саломатлигини қайта тиклаш касалхонада комплекс даволаш билан бошланади, ҳамда поликлиника ва санаторийларда давом эттирилади. Профилактикаси Бронхэктаз касаллиги экстрагенитал касалликлар туркумига киради. Бу хасталикка чалинган беморларга ҳомиладор бўлишликни олдини олиш

тавсия қилинади. Агар аёл 20 ёшгача бўлса ва ҳали фарзанди бўлмаса, касалликнинг ремиссия даврида терапевт ва акушер-гинекологларнинг қатъий назорати остида битта фарзанд кўришликка рухсат берилишини шифокорлар хайъати ҳал қилади. .

Хулоса Демак, упка йирингли касалликлари тиббиёт амалиётида кенг учрайди. Уларни °з ва±тида ани±лаш, бир-биридан фар±лай билиш, касалликни даволашнинг самарасини оширувчи омиллардан бири б°либ ³исобланади. Касалликнинг ташхисини лаборатор текширувлар а³амиятининг катта эканлигини ³исобга олиб, сурункали пиелонефрит га хос лаборатор текширувларга °згаришларни фар±лай билиш талаб ±илинади.

Адабиётлар: 1. Бобожонов С.Н. Ички касалликлар. Тиббиёт институтлари талабалари учун Т., Ибн Сино. 2003. 2. Внутренние болезни. Под ред. Ф.Комарова, В.Г. Кукеса, А.С. Сметнева. 2-ое перераб. И доп. Изд. М.Медицина. 1990., с 454-460. 3. Внутренние болезни. Лекции для студентов и врачей. Под ред. Б.И. Шулутко. – Л., 1991. С 364-373. 4. Внутренние болезни. В 10 книгах, ред. Т.Р.Харрисон, книга 6, перевод с английского языка. Под ред. Е.Браунвальд. М., Медицина, 1993. Инфекционные заболевания мочевых путей. Пиелонефрит и родственные с ними состояния. Уолтер Е.Стамм, Марвин Турн. С 341-342. 5. Маколкин В.И. Овчаренко С.И. Внутренние болезни. Руководство к практическим занятиям. М. Медицина. 1994. 6. Камолов Н.М. Куйлиев М.У. Ички касалликлар. Укув кулланмаси.- Т. Ибн Сино. 1991. 7. Моисеев В.С., Сумарков А.В. Внутренние болезни и ихособенности в тропиках. Учебное пособие. –М., Медицина. 1990. С 299-302. 8. Практическая нефрология / А.П.Пелещук, Л.А. Пыриг., Н.Я.Мельман и т.д. Под. Ред. Проф. А.П.Пелещука. 2-е изд. Киев.: Здоровья.1983. 9. Справочник не нефрологии./Авт.: И.Е.Тареева, С.О.Андросова. В.М. Ермоленко и др.: Под ред. ИН.А.Мухина. М., Медицина, 1980 10. У.Б.Шаропов, Ф.Х.Гаффорова, У.И.Шодмонов, У.Б.Шаропов тахрири остида. –Т.:Ибн Сино, 1994. 11. . http :// www . meddean . luc . edu Энциклопедия обследования больного со множеством иллюстраций, краткое описание болезней, тестирование.

12. http :// www . embbs . com Истории болезни, обучение, атлас по КТ, ЭКГ и др.

O'xshashlar

Шошилинч даво талаб килинадиган кукрак кафаси аъзолари касалликлари диагностикаси ва давоси

Микробларга қарши моддалар

Катта ёшдаги болалар касалликлари. Нафас органлари касалликлари

Крупоз зотилжам плевритлар

Паррандаларнинг юқумли касалликлари