Suyak kasalliklari - Tibbiyot - Referatlar

Suyak kasalliklari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

47.5 KB

Ko'chirib olish

Suyak kasalliklari. Reja: 1 . Periostitlar. 2. Ostitlar. 3. Suyak nekrozi va kariyesi. 4. Suyak sinishlarning tasnifi. 5. Suyak sinishlarini davolash.

Tayanch iboralar : suyak murakkab organ. O’tkir va surunkali periostitlar. Fibrozli suyaklashuvchi periostit. Ostitlar. Sekvestr. Suyak nekrozi. Suyak kariyesi. Tug’ma va orttirilgan suyak sinishlari. Suyak yoriqlari. Suyak qadog’i. Immobilizatsiya. Taxtakachlar. Osteosintez. Shinalar. Ultratovush bilan payvandlash. Suyak – os murrakkab organ bo’lib, qon tomirlar bilan yaxshi ta’minlanadi. Suyak ichida suyak iligi joylashadi. Usti esa biriktiruvchi to’qimali maxsus parda – suyak pardasi bilan qoplangan bo’ladi. Suyaklarning bo’g’im yuzasi tog’ay bilan qoplanadi. 1. Periostitlar. Etiologik omillar, klinik kurinish, patologoanatomik o’zgarish va yallig’lanish jarayonining tarqalishi bo’yicha quyidagi periostitlar kuzatiladi: Etiologik belgilar bo’yicha – travmatik, yallig’langan, atrofdagi to’qimalardan o’tgan va toksik. Patologoanatomik o’zgarishlar bo’yicha – serozli, sero – fibrinozli, yiringli, fibrozli va suyaklashuvchi. Klinik kechishi bo’yicha – o’tkir va surunkali. Tarkalishi bo’yicha – chegaralangan , diffuzli va ko’p sonli. Serozli va yiringli periostitlar asosan o’tkir kechadi. Serozli periostitlar ko’pincha suyak pardasining yopik mexanik shikastlanishida kuzatiladi va asosan tezda so’rilib ketadi. Yiringli periostitda parda ostida abssesslar rivojlanadi va oqmalar hosil bo’ladi. Kuchli mexanik zarbalarda sero – fibri n ozli periostitlar rivojlanadi . Jarayon surunkali shaklga o’tsa ular fibrozli yoki suyaklashuvchi periostitga aylanadi. Klinik belgilar – serozli periostitlarda issik , ogriydigan , zich shish hosil bo’ladi. Oyo q lar faoliyati buziladi , yiringli periostitda undan tash q ari hayvonning umumiy ahvoli yomonlashgan , umumiy harorati baland bo’li b, chu q ur o q malar rivojlanadi . Zond yubor il ganda u suyak yuzasiga tegadi , og’riq va o q sash kuchayadi. Yiringli periostitning o g’ ir kechishida kariyes , nekroz yoki suyak osti miyeliti rivojlanadi. Davolash: hayvonga tinch sharoit ta’minlanadi. Serozli periostitda zararlangan joy ga yodning spirtli eritmasi bilan ishlov beriladi. Og’riqni pasaytirish va eksudatsiyani kamaytirish maqsadida siquvchi bog’lam va sovuq muolajalar keyinchalik issiq muolajalar qo’llanadi. Yiringli periostitda infeksiyani bostirish uchun antibiotiklar bilan qisqa novokain qamali qilinib, spirtli quriydigan bog’lam qo’yiladi. Suyak ichiga yoki arteriyaga antibiotiklarni yuborish lozim. Yiringxonalar hosil bo’lganda ular ochilib ichi yuviladi, o’rta tuzlar va sulfanilamidlar bilan drenaj qo’yiladi. Sekvestrlar operativ yo’l bilan olib tashlanadi, suyak ichi kyuretaj qilinadi va zararlangan suyak yuzasi spirt – efir yoki toza spirt bilan yuviladi va murakkab antiseptik kukunlar sepiladi. Fibrozli va suyaklashuvchi periostitlar suyak pardasi tomonidan fibrozli yoki suyak to’qimasining o’sib kelishi bilan harakterlanadi . Asosan surunkali kechadi. Bu kasalliklar ko’pincha oyoqlarning distal qismlarida uchraydi.

Sabablari : takroriy mexanik shikastlanishlar, pay – paycha (paycha) apparatining yallig’lanishlari. Undan tashqari cuyaklashuvchi periostit suyak darz ketishi, sinishi, bo’g’imlar chiqishi, pay va paychalarning suyakdan uzilishi, va boshq. kelib chiqishi mumkin. Klinik belgilar – suyakning zararlangan yuzasida g’adir – budir yoki silliq bo’rtiklar aniqlanadi. Jarayon pay, paycha yoki bo’g’im atrofida joylashsa – oqsash kuzatiladi. Davolash – og’ir holatlarda hayvon ishdan ozod qilinadi. Mahalliy parafin va ozokerit applikatsiyalari, o’tkir qo’zg’atuvchi malham, yod yoki sulema qo’llanadi. Ekzostozlarda termokauterizatsiya bajariladi. Ayrim og’ir hollarda nevrektomiya yoki periostomiya qo’llaniladi. 2. Ostitlar . Mustaqil kasallik sifatida juda kam uchraydi. Klinik kechishi bo’yicha ostitlar bo’linadi: o’tkir va surunkali, ekssudat harakteri bo’yicha aseptik va yiringli, patomorfologik o’zgarishlar bo’yicha siyraklashuvchi va zichlashuvchi ostitlar. Aseptik ostit asosan mexanik shikastlar va yallig’lanishlardan kelib chiqadi. Yiringli ostit jarayon mikroflora bilan ifloslanganda hosil bo’ladi. Klinik belgilar bo’yicha periostit kasalligiga o’xshaydi. Yiringli ostitda yiringli oqmalar hosil bo’ladi. Sekvestrlar mustaqil tashqariga chiqib, suyak no’qsonlari yangi biriktiruvchi to’qima keyin esa suyak to’qimasi bilan to’ladi. Jarayon yengil kechganda ostit tezda tuzaladi ammo ayrim hollarda u suyaklashuvchi periostitga aylanishi ham mumkin. Agar sekvestrlar tashqariga chiqa olmasa jarayon surunkali shaklga o’tadi. Davolash . Barcha holatlarda tinch sharoit ta’minlanadi. Jarayon ustiga spirtli quriydigan bog’lamlar, spirt – isituvchi kompresslar qo’yiladi. Qisqa va aylana antibiotik novokain qamallari, umumiy antibiotikli terapiya usullari qo’llanadi. Yiring to’planganda kechiktirmasdan operativ davolashga o’tish lozim. Sekvestrlar va o’lgan to’qimalar olib tashlangandan so’ng jarayon ochiq jaroxat kabi davolanadi. 3. Suyak nekrozi va kariyesi . Suyak nekrozi yiringli yallig’lanish, fizik va kimyoviy ta’sirlardan va qon aylanishi buzilganda hosil bo’ladi. Nekroz to’liq yoki umumiy va qisman bo’lishi mumkin. Joylashishi bo’yicha yuzaki yoki kortikal va markaziy yoki chuqur bo’ladi. Qanchalik katta qon tomir zararlansa nekroz shuncha kuchli bo’ladi. O’lgan to’qimalar ajraladi va suyuq holatga keladi. Ular kul rang – ko’k rangda bo’lib, chegarasida granulyatsiya rivojlanadi. O’lgan to’kimalar sekvestrlari qisman kapsula bilan qoplanadi. Yuzaki nekrozda yiring tashqariga chuqur nekrozda esa suyak ichiga chikadi. Kariyes – suyakning mayda donador molekulyar parchalanishi. Bunda suyak yuzasida yara hosil bo’ladi. Sabablar – atrofdagi yumshok to’qimalarning o’tkir va surunkali yiringli yallig’lanishi, sil kasalligi, aktinomikoz va boshk.. Kariyes nekrozning alohida bir turi hisoblanadi. Bunda demarkatsion to’qima

bo’lmaydi yoki juda kuchsiz rivojlangan bo’lib, ko’pincha oqmalar hosil bo’ladi. 4. Suyak sinishlari deb biron – bir ta’sir natijasida suyak anatomik butunligining qisman yoki to’liq buzilishi va atrofdagi yumshok to’qimalarning shikastlanishiga aytiladi. Suyak sinishlari kelib chiqish vaqti bo’yicha tug’ma va ortirilgan, travmatik, patologik (o’z –o’zidan kelib chiqadigan) bo’ladi. 1. Buzilish harakteri bo’yicha ochiq, yopiq va ko’p sonli. 2. Joylashishi bo’yicha – yassi suyaklar sinishi va naysimon suyaklar sinishi. 3. Anatomik harakteri bo’yicha – epifizar, diafizar, metafizar, epifiz diafizdan ajralgan. 4. Buzilish harakteri bo’yicha – to’liq va qisman sinishlar. Qisman sinishlar : 1. Yoriklar (darz ketish) – teshib o’tuvchi, yuzaki, bir sonli va ko’p sonli. 2. Suyakning ajralmasdan bir qismining sinishi. 3. Suyakning bo’laklanib sinishi, asosan suyaklar chetida kuzatiladi. 4. Suyak pardasi ostida sinishlar. 5. Teshiklar. To’liq sinishlar: yo’nalishi bo’yicha – ko’ndalang, qiyshiq, uzunasiga, spiral shaklda, tishsimon bo’ladi. Suyak to’qimasining zararlanishi bo’yicha – qoqilgan, parchalangan, ezilgan, uzilgan, o’q tekgan bo’ladi. Etiologiya – turli mexanik ta’sirlar. Ikkilamchi sabablar – suyak to’qimasining patologik va fiziologik o’zgarishlari. Yopik sinishlarda og’riq, oyoqlar faoliyatining buzilishi, defiguratsiya (shakl o’zgarishi), suyaklarning bo’g’imdan tashkari harakati, suyak krepitatsiyasi kuzatiladi. Qisman sinishlarda og’riq va faoliyatning buzilishi uncha bilinmaydi. Ochiq sinishlarda qon ketishi, og’riq, yumshok to’qimalarning shikastlanishi va boshk. kuzatiladi. Suyak sinishlarining bitishi – singan suyakning butunligi suyak qadog’i hosil bo’lishi bilan tiklanadi. Regeneratsiyaning asosiy manbalari : 1. S uyak pardasining ichki kambial q avati. 2. E ndost . 3. S uyak iligi. 4. Gavers kanallari tomirlarining endoteliyi. 5. S uyakga aylanuvchi yosh biriktiruvchi to’qima. Birlamchi suyak q ado g’ i kuyidagilardan tashkil topgan : . 1. Periostal q ado q . 2. Endostal q ado q . 3. Orali q q ado q . 4. Paraossal yoki suyak yonidagi q ado q .

5. Suyak sinishlarini davolash. Yopik sinishlarda shikastlangan a’zo harakatchanligini va singan suyak bo’laklarining uzaro siljishinining oldini olish lozim. Yopiq sinishni ochiq sinishga aylanishiga yo’l qo’ymaslik lozim. Buning uchun singan joyga taxtakachlar qo’yiladi. Ochik sinishda xirurgik ishlov beriladi. Immobilizatsiya uchun fanera, daraxt shohlari, taxta, daraxt po’stlog’i; sim, plastmasa, metaldan tayorlangan taxtakachdan foydalaniladi. Konservativ davolash. Yopiq sinishlarda singan bo’laklar o’zaro to’g’ri biriktiriladi va ularning mustahkam immobilizatsiyasi ta’minlanadi. Operativ davolash. Suyak bo’laklarini qonli usul bilan biriktirishga osteosintez deb aytiladi. Biriktirish uchun alyumin, latun, nikel, molibden va mis simlari qo’llanadi. Ularning diametri 2– 6 mm gacha bo’lishi zarur. Undan tashqari suyakning siniq bo’laklarini o’zaro biriktirish uchun spitsalar, mixlar, bint, zanglamaydigan plastinka, skobka, suyak transplantanti va metal shtiftlar qo’llanadi. Distraksion shina metal spitsa va plastinkalardan iborat.

O'xshashlar

Suyak sinishi. bo'g'imlar chiqishi

Oyoq kasalliklari

Asab ruhiyat kasalliklari

Ko’z kon’yunktivasi kasalliklari

Qon sistemasi kasalliklari