ТХКС ни технологик лойихалаш ва кайта конструкциялашнинг илгор усуллари - Texnika va texnologiya - Referatlar

ТХКС ни технологик лойихалаш ва кайта конструкциялашнинг илгор усуллари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1403 KB

Ko'chirib olish

ТХКС ни технологик лойихалаш ва кайта конструкциялашнинг илгор усуллари РЕЖА: ТХКсни лойихалаш ва қайта конструкциялашнинг ҳисоб- меъёрий асослари.

ТХКС учун ишлаб чиқариш дастури асосий кўрсаткич бўлиб, бундан бир йиллик иш ҳажми, корхонадаги ишчилар сони, постлар сони, автомобилларни таъмирлаш, сақлаш омбори, маъмурий-маиший биноларни майдонларини ҳисоблаш асос бўлиб ҳисобланади. Асосий берилганлар: ҳисоблаш учун асосий қийматларга қуйидагилар киради: автомобиллар сони; ТХКС бир йилдаги хизматлар; станция тури; ўртача йиллик автомобилларни босиб ўтган йўли; ТХКС кирувчи автомобиллар сони; станциянинг иш режими; бажариладиган ишлар бўйича ишлаб чиқариш дастури; сотиладиган автомобиллар сони. Шахсий автомобилларни ўртача йиллик босиб ўтган йўли 8-14 минг.км. деб олинади. Бир йилда ТХКС кирадиган автомобиллар сонини 2-5 та деб, шаҳар станциялари учун қабул қилинади. Йўлбўйи станциялари учун йўлдаги автомобил ҳаракати интенсивлигига қараб 1 кунлик автомобил тўхтаб- киришлари сони топилади. ТХКС иш режимини бир йилда корхонанинг ишлаш кунлари ва кунлик иш вақтига қараб аниқланади. Шаҳар станциялари учун Д и.к *357 кун, иш куни узунлиги 1,5 смена, йўлбўйи станциялари учун Д и.к * 365 кун, иш вақти -1,5 смена, ВАЗ махсус марказлариники Д и.кун * 253 ва иш вақти – 2 смена. Шаҳар ТХК станцияларини йиллик иш ҳажми ҳисоби. Шаҳар ТХКС иш ҳажмига ТХ, КТ, ювиш-тозалаш ва автомобилларни сотувга тайёрлаш ишлари киради. Техник хизмат ва кундалик таъмир ишларини йиллик ҳажми, одам-соат: T * N ТХКС  L й  t / 1000, Бу ерда: N ТХК – бир йилда лойиҳаланаётган автомобилларга хизмат кўрсатишлар сони; L й -автомобилларни ўртача йиллик босиб ўтган йўли, км; t - ТХ ва КТ ишларини солиштирма меҳнат ҳажми, одам-соат/1000км.

Универсал ТХКС лойиҳаланганда автомобилларни ҳар-хил маркалари бўйича, умумий йиллик ишлар ҳажми: Т * N ТХК1  L й1  t 1 / 1000 + N ТХК.Ч  L Й.Ч  t Ч / 1000 + …….+ N CTO.i  L Й .i  t i / 1000, Бу ерда ҳар қ айси русум бўйича : N ТХК 1 , N ТХК 2 , …, N ТХК i – техник хизмат станциясидаги автомобиллар сони ; L й 1 , L й 21 , …, L й i - босиб ўтган йўли , км ; t 1 , t 2 , ….. t i – ТХ ва КТ ишлари бўйича солиштрима меҳнат ҳажми одам - соат / 1000 км . Станцияда ювиш - тозалаш ишлари йиллик ҳажми ( Т ю . т , одам - соат ) станцияга бир йилда ювишга кирган d автомобиллар сонидан олиниб , ўртача ишларни меҳнат ҳажми t ю . т , Т ю . т * N ТХК  d  t ю . т Станцияда автомобилларни сотувга тайёрлаш ишлари бўйича йиллик иш ҳажми Т ст , бир йилда сотилган автомобиллар сони N ст ва меҳнат ҳажми t cn (3,5 одам - соат ), Т ст *N ст  t ст , одам - соат Ҳисоблаб топилган ҳар - бир иш бўйича иш ҳажми одам - соатда умумий йиллик ишлар бўйича меҳнат ҳажмда ташкил топиб , бажарилган ишлар ТХ ва КТ бўйича участкаларда та қ симланади ( Жадвал 7.2 Наполский Г . М .). Йўлбўйи ТХК станцияларини йиллик ишлар ҳисоби. Ҳар бир автомобил русуми бўйича йиллик иш ҳажми (одам-соат): Т * N c  Д ишчи куч  t ўрт Бу ерда N c - станцияга келган бир суткада русумлар бўйича автомобил киришлари сони; Д иш куч - станциянинг бир йилдаги ишчи кунлари сони; T ўрт - станцияга бир марта киришдаги ўртача меҳнат ҳажми, одам-соат.

Ювиш-тозалаш ишларининг ўртача йиллик меҳнат ҳажми шаҳар ТХК станцияларига тенглаштирилади, яъни бир-хил бўлади. Ўз-ўзига хизмат кўрсатиш меҳнат ҳажми ҳисоби ва ишлаб чиқаришдаги ишчилар сони ҳисоби топиш АТКга ўҳшаш бўлади, яъни ҳисоблашлар АТК билан бир-хил бўлади. Йиллик меҳнат ҳажми ТХ ва КТ да ёрдамчи ишлар бўйича 15-20 % ташкил этади. Ёрдамчи ишчилар сони ишлаб чиқаришдаги ишчилар сонини 15-20 %, худди шундай, инженер-техник ходимларники эса 20-25 % ташкил этади. Постлар сони ҳисоби. Ишчи постлар сони ТХ ва КТ да бажариладиган ишлар бўйича Х * Т П   / (Ф П  Р ўрт ), Бу ерда: Т n - постдаги йиллик иш ҳажми, одам-соат;  - ТХК станциясига кирувчи автомобилларни нотекислик коэффициенти; Ф П - постнинг йиллик иш вақти фонди; Р ўрт - постда бир пайтда ишлайдиган ўртача ишчилар сони. Постнинг йиллик вақт фонди Ф П *Д и.к  Т см  С   ; Бу ерда: Д и.к - бир йилдаги станциянинг ишчи куни; Т см -сменанинг узунлиги; С - сменалар сони;  -постнинг иш вақтини ишлатиш коэффициенти ТХ ва КТ постидаги ўртача ишчилар сонини 1,5-2,5 та киши, кузов ва бўяш постлариники 1,0-1,5 киши деб қабул қилинади. Механизациялашган ювиш-тозалаш ишлари постидаги ишчилар сони Х ЕО * N c   ЕО / (Т об  А У   ), Бу ерда: N C - ювиш учун бир суткада кирган автомобил сони;  ЕО - участкага келган автомобилларни нотекислик коэффициенти; Т об - ювиш участкаси ишининг вақтини давомийлиги, соат; А у - ювиш жиҳозлари иш унумдорлиги, авт/ч ;  - постдаги иш вақтидан фойдаланиш коэффициенти.

Шаҳар ТХК станциясига бир суткада кирган автомобиллар сони N c * N ТХК  d / Д и.к Бу ерда: N ТХК -лойиҳаланаётган ТХКС хизмат кўрсатиладиган автомобиллар сони, бир йилдаги. Ёрдамчи постлар ҳисоби. +абул участкасидаги постлар сони станциясига кирадиган автомобиллар сонига ( d ) ва автомобилни қабул қилиш вақти Т пр , боглиқ бўлади. X қ * N ТХК  d   / (Д и.к  Т пр  А пр ), Бу ерда:  *1,1  1,5-қабул постига автомобилларни кириши нотекислиги; Т пр -автомобил қабул қилиш участкаси суткадаги иш вақти даврийлиги, соат; А пр *2  3-қабул постининг ўтказувчанлик қобилияти, авт/соат +уритиш-бўяш постининг сони техник тавсифга асосан 5-6 автомобилларни бир сменада ўтказиш қобилияти билан характерланади. (АСК ИЧТБ маъруз матни 47 бетдан 48 бетгача) лойиҳаланаётган ва қайта конструкцияланаётган ТХКС ни лойиҳалашда янги илгор усуллардан фойдаланиш керак. Аҳолига тегишли енгил автомобилларни ТХКС га қабул қилиш учун ариза талаблар потоки ТХ ва Т бўйича ҳар-хил ишларнинг йиллик, ойлик, ҳафталик ва кунлик сўровлар нотекислиги билан характерланади. Ишлаб чиқаришни кам меҳнат ҳажмига мурожатлар башор-ёз даврига, таъмирлашда огир меҳнат ҳажмлари куз-қиш даврига тўгри келади. ТХКС да кичик меҳнат ҳажмлари бўйича мурожаатлар частотаси каттадир. Автомобилларга сервис хизмати кўрсатишда (  ) бажариладиган ишларга талаб патокини меҳнат ҳажми ва сўровлар частотасидан келиб чиқиб, ишлар тартибини технологик мослигига қараб, асосий гуруҳларга бўлиш мақсадга мувофиқдир. I гуруҳга катта сўров мурожаат частотаси ва кичик меҳнат ҳажмидаги бажариладиган ишлар киритилади.

Ўртача меҳнат ҳажми 2 одам-соатгача бўлган ишлар бу гуруҳда бўлиб, булар қуйидагилар: Автомобилларни умумий ташҳислаш ишлари, мойлаш, гилдиракларни ўрнатиш бурчагини ростлаш, тормоз, электржиҳозлари системаси асбоблари, таъминлаш системаси, қисмларни алмаштириш бўйича кичик ишлар киради. II гуруҳга кичик ишлардан иборат, яъни мурожаатлар частотаси I гуруҳга кичик ва каттароқ меҳнат ҳажмига эга ишлар. Бу гуруҳга 1-ТХ ва ЖТ, агрегат ва қисм, электржиҳозлари ва таъминлаш системаси, шинамонтаж ва шинатаъмир ишлари. Бу гуруҳ ишлари меҳнат ҳажми 4-одам-соатдан ошмайди. III гуруҳни ўртача меҳнат ҳажмли киришлар 8-одам-соатгача бўлган ишлар ташкил этади. 2-ТХ, кичик ва ўрта обой-арматура, кузов ва бўяш ишларидан иборат. IV гуруҳни каттароқ меҳнат ҳажмили ва кам учрайдиган ишлар: кузовни тиклаш, катта обой-арматура, бўяш, агрегатлар ва қисмларни капитал таъмирлаш ишлари. Бу гуруҳ ўртача меҳнат ҳажми 8-одам-соатдан ошмайди. Мурожаат потоки ўсиши билан кичик меҳнат ҳажмли ишлар улуши камаяди ( I , II гуруҳ), ҳамда катта меҳнат ҳажмили ишлар улуши кўпаяди ( III , IV гуруҳ). Каттароқ ва кирик ТХКС да мурожаатлар потоки қанчалик қувватли бўлса, шунча алоҳида меҳнат ҳажмили ишлар тенденцияси очиқ кўринади ( IV гуруҳ) (расм

Расм 17.1. Гуруҳ ишлари бўйича мурожаатлар потоки тавсифи: а-меҳнат ҳажми Т бўйича структура; б-талаб частотаси ёки автомобил-киришлар сони структураси 3; в-автомобил-киришлар сонининг ўрта йиллик умумий талаблар потоки  г қийматига боглиқлиги графиги. Аҳоли автомобилларини ўсиши ТХКС лойиҳалаш ва қайта конструкциялаш масалаларига янги муаммолар келтирмоқда. Бундай ҳолатларда корхонанинг кейинги ривожланишида, солиштирма меҳнат ҳаражатларини камайтиришга катта аҳамият бериш лозимлигини кўрсатмоқда. ТХКС келажагини аниқлашда бир этапдан иккинчи этапга ўтишида алоҳида унифакция элементлар мажмуи ўзгармаган ҳолда бўлиши илгор тажриба ҳисобланади. (расм 17.2). Корхонанинг лойиҳалашни унификация элементларига таянган усули- секция-модули деб аталади. ТХКС секция-модули билан лойиҳалашда барча участкаларни бир қатор технологик, конструктив турлари.

Расм 17.2. Комбинациялашган ТХКС ривожантириш схемаси: а, б, в- ривожланиш этаплари; 1-мижозхона; 2-идора; 3-омбор; 4-ТХ ва ЖТ зонаси; 5-гилдиракларни ўрнашини ростлаш ТХ пости; 6-икки устунли кўтаргичли пост; 7-полдаги пост; 8-тормоз стенди; 11-маиший хона; 12-агрегат-механика бўлими; 13- кузов ва бўяш бўлими; 14-гидрокўтаргич пости. Технологик модул тушунчаси-бу қабул қилинаётган талаблар потоки ва вазифаси характерига ва қийматига боглиқ ҳолда, аниқ ишларни бажариш учун асбоблар билан жиҳозланган майдон. Модул турлари таркибига ҳар-хил ишлаб чиқариш, омбор, маъмурий, маиший хоналар киради. Ишчи – постлар, автомобил жойи ва бошқалар, жиҳозлар таркиби ва вазифалари билан унификация элементлари ҳисобланади

Расм. 17.3 .Технологик модуллар ва богламлар турлари: 1-автомобил кутиш жойи; 2-ёрдамчи постлар; 3-ювиш-қуритиш «Дельта» қурилмаси; 4- ишчи пост; 5-тормоз стендли ишчи пост; 6-икки устунли кўтаргичли ишчи пост; 7-электромеханик кўтаргич; 8-гидравлик кўтаргичли ишчи пост; 9- агдарувчиси бўлган ишчи пост; 10-диномометрик стендли ишчи пост; 11- бўяш камераси. Бирқанча бир-хил ёки ўзаро узвий богланган техник ва функционал модуллар режалаш богламини (узелини) ташкил этади. Бундай технологик индикация богламлари ва алоҳида модулларидан ТХКС қийматлари, қўввати ва вазифалари белгиланади. Кириш модули ичида ва турли элементлар таркибида, модуллар ва богламлар оралигида технологик, ташкилий ва коммуникацион алоқалар бўлиши зарур.

ТХКС лойихалашнинг секция-модул усули технологик, турланиш ва элементлар унификацияни балки, шу жумладан архитектура - қурилишни ҳам кўзда тутади. Секция – усулини моҳияти ТХКС ҳажмий режасини ташкил этишда, уни дискрет ҳолда ривожланиши геометрик бўлим-секция ва блоклари (фазовий комбинация икки ва ундан ортиқ секциялар) аниқланади. Алоҳида хоналарни гурухлаш теҳнологик ва иш вазифалари кетма – кетлигини хисобга олиб амалга оширилади. ТХКС ишларини тўгри зоналаштириш алоҳида хоналар гуруҳи (богламлар), ҳамда тўла станциянинг ривожланишини таъминлайди (расм 17. 4). Расм 17.4. ТХКСни вазифаси бўйича зоналаштириш: 1-мижозлар учун хона; 2- маъмурий хона; 3- маиший хона; 4- дўкон; 5- ювиш ишлари участкаси; 6- қабул участкаси; 7- ташҳислаш участкаси; 8- мойлаш пости; 9- ростлаш пости; 10- ТХ ва ЖТ пости ; 11- кузов участкаси; 12- бўяш участкаси; 13- чилангар-механика участкаси; 14- электротехника участкаси; 15- шинамонтаж участкаси; 16- ёнилги апарати участкаси; 17- аккумулятор участкаси. Шундай қилиб, ТХКС алохида технологик зоналари, технологик ва ташкилий нуқтаи назаридан қуйидагича тузилади: богламлар- модул турларидан, модуллар- элемент турларидан ташкил топади (расм 17.5).

Расм 17.5. ТХКС кетма-кет ҳосил қилиш. ТХКС сини лойиҳалаш ва қайта қуриш, ҳамда ишлаб чиқариш фаолиятини ташкил этиш учун қуйидаги бирламчи маълумотлар ва қийматлар берилган ва аниқ бўлиши керак: -ТХКС сини таъсир доирасида келажакдаги автомобиллар эгалари сони; -автомобиллар сонини комплекс хизмат кўрсатувчи станцияларга тақсимоти; -автомобилларни маркалар, русумлар ва ёшлари гуруҳлари; -битта автомобилнинг ўртача йиллик босиб ўтган йўли; -ТХКС иш режими (иш кунлари, иш соатлари). Агар аҳоли пункти ёки шаҳар автотуриет қатнайдиган трасса-магистрал йўл ёқасида бўлса у ҳолда техник хизмат кўрсатишга бўлган талаб аниқланади. Автомобилларга хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш йиллик умумий меҳнат ҳажми ишлари мижозлар ўзлари бажарадиган ишларга ва станцияга мурожаат қилиб бажариладиган ишларга бўлинади. ТХ ва ЖТ ишларини станция бажарилиши меҳнат ҳажми, 1000 км босиб ўтилган йўл ва автомобиллар синфига боглиқлигига қараб жадвал 18.1 дан олинади.

Лойиҳалаш учун ТХ ва КТ ишларини солиштирма меҳнат ҳажми нормаси (одам-соат / 1000 км) жадвал 6.1. ТХКС ўлчови (постлар сони) Автомобиллар синфи Ўрта кичик («Тико» «Ока») Кичик («Матиз» «Жигули») Ўртача(«Нексия» «Ласетти») 10 тагача 3,1 3,7 4,1 11-15 2,8 3,4 3,7 16-25 2,6 3,2 3,4 25 кўп 2,5 3,0 3,2 ТХКС ишлаб чиқариш дастури ҳисоби. ТХКС ни технологик ҳисоблашда, станциянинг берилган қувватига қараб ишлаб чиқариш дастури қабул қилинади. (АКИЧТБ маърузаси 29 бет жадвалгача) Т * А  L  t / 1000 Бу ерда А-лойиҳаланаётган станцияда хизмат кўрсатиладиган автомобиллар сони Маъруза-30,31,32,33 бетлар. Ҳар қайси участканинг иш ҳажмини ҳисоблашда ТХ ва ЖТ ишлари бўйича йиллик умумий иш ҳажмини (киши-соат) бажариладиган ишлар тури ва бажариш жойларига бўлинади (жадвал 18.2 жадвал 18.3) ТХКС умумий иш ҳажмини ишлар турлари бўйича тақсимоти, % Жадвал 18.2 Ишлар тури ТХКС ишчи постлар сони 5 гача 6-10 11-15 16-25 25 тадан кўп Ташҳислаш 6 5 4 4 4 Тўла ҳажмда ТХ 35 25 15 10 8 Мойлаш 5 5 3 2 2 Ростлаш:

/илдирак ўрнатиш бурчаги 10 7 4 4 3 Тормоз 10 5 3 3 3 Таъминлаш ва электр Техника асбобларига 7 6 5 4 4 ТХ ва Т Шиномонтаж 7 5 2 1 1 Агрегат ва қисм ТХ 20 20 15 12 10 Кузов - 10 20 25 25 Бўяш - 10 20 25 25 Обой ва арматура - 2 4 5 5 Жами 100 100 100 100 100 Умумий иш ҳажмларини бажариш жойи бўйича тақсимоти, % Жадвал 18.3 Ишлар тури Постда Постдан ташқари Жами Ташҳислаш, мойлаш, ростлаш, бўяш, ТХ 100 - 100 Ситема асбоблари таъмири 75 25 100 Шинамонтаж 30 70 100 Агрегат ва қисм ТТ 45 55 100 Кузов ишлари 75 25 100 Обой ва арматура 50 50 100 Модул – секция усули билан постлар сони ва жиҳозлар турини ҳисоби. Постларнинг ўтказиш қобиляти ва талаб- мурожаатлар потокига боглиқ ҳолда зарур бўлган тур ва элементлар сонини аниқланади.         W i П бу ерда i - кунлик талаблар потоки; W -постнинг ўтказиш қобиляти, ав/соат;  -корректирлаш коэффициенти. Ростлаш, ташҳислаш ва бошқа ишларни бажариш учун тур элементлари сони қуйидаги формуладан топилади.

,      К k Ф t Пбу ерда t к -ишлар меҳнат ҳажми, киши-соат; Ф К -иш вақти фонди, соат. ТХ ва ЖТ ишларида участкадаги постлар сони К К k Ф t П          бу ерда  К – к-хил ишларни постдаги солиштирма огирлиги коэффициенти. ТХ ва ЖТ участкаси учун умумий ишчи постлар сони аниқланади. Кейин бу постлар зарур бўлган стенд ва мосламалар билан жиҳозланади. К- хилдаги ишларни бажариш пости жиҳозланганда, улар тур элементлари, модул ва богламлардан ташкил этилади. АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ 1. Афанасьев Л.Л. и др. Гаражи и станции технического обслуживания автомобилей.- М.: Транспорт, 1980 г. 2. Техническая эксплуатация автомобилей. Учебник для ВУЗов. Под ред. Е.С.Кузнецова.-М.: Транспорт, 2001 г. 3. Е.С.Кузнецов. Техническая эксплуатация автомобилей в США.- М.: Транспорт, 1992 г. 4. Г.Ф.Фастовцев. Автотехобслуживание. М: «Машиностроение» 1985г. 5. Г.Ф.Фастовцев. Организация технического обслуживания и ремонта легковўх автомобилей. – М.: Транспорт, 1989 г.

6. М.И.Гриф и др. Качество, эффективность и основў сертификации машин и услуг.-М.: Транспорт, 1999 г.

O'xshashlar

Лойиҳалаш жараёнларини автоматлаштириш асослари фанининг ривожланиш тарихи

Харорат ўлчовчи рақамли индикаторли информаторни лойихалаш

Технологик жихозларни автоматик бошкариш тизимлари

Кўп бўёқли босиш жараёни технологик хусусиятлари

Касб махорати фаннинг предмети. Автомобилсозликда ишлаб чиқариш жараёнлари