Moyli urug‘lardagi aralashmalar va ularni tozalash usullari - Texnika va texnologiya - Referatlar

Moyli urug‘lardagi aralashmalar va ularni tozalash usullari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

119.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Urug‘larni tozalashning ahamiyati. Moyli urug‘lardagi aralashmalar. 2. Moyli urug‘larni aralashmalardan ularning о‘lchamlariga qarab ajratish usuli. 3. Moyli urug‘larni aralashmalardan aerodinamik xususiyatlariga qarab tozalash usuli. 4. Moyli urug‘larni aralashmalardan ularning magnit x ususiyatlariga q arab va suv yoki eritmada yuvib tozalash usuli.

www.arxiv.uz 1. Urug‘larni tozalashning ahamiyati. Moyli urug‘lardagi aralashmalar. Moyli urug‘larda har-xil aralashmalar bо‘ladi. Bular quyidagilarga bо‘linadi. 1. Iflos aralashmalar (mineral va organik). 2. Moyli aralashmalar. 3. Metall aralashmalar. Mineral aralashmalar: tuproq, qum, tosh va hakazolar kiradi. Organik aralashmalarni barglar, xazon, urug‘ pо‘chog‘i, poyasi va hokazo. Moyli aralashmalar: butunlay yoki qisman maydalanib ketgan asosiy madaniy о‘simliklar urug‘lari, zararkunandalar tomonidan yemirilgan, ezilgan, о‘z- о‘zidan qizib ketishi natijasida buzilgan, mog‘orlagan, kuyish natijasida mag‘iz rangi о‘zgargan (sariq rangli tо‘q jigar ranggacha), pishmagan, (rivojlanmagan, muzlagan, qirqilganda yashil rangli urug‘ pallasi bо‘lgan), ezilgan, chaqilgan urug‘ yoki mag‘iz, xom mag‘iz va hokazolar. Urug‘larning foizlarda ifodalangan tozalik darajasi q uyidagi formula bо‘yicha aniqlash mumkin. X=100-(A+B/2) Bu yerda, A - iflos aralashmalar miqdori, % B - moyli aralashmalar miqdori, % Tozalik darajasiga kо‘ra moyli urug‘lar uch kategoriyaga bо‘linadi: toza, о‘rtacha tozalikdagi va ifloslangan. Urug‘lar tozalanmasdan saqlangan hollarda, ulardagi aralashmalar omborxonalarning foydali hajm ining kо‘p qismini egallaydi, bu urug‘larni saqlashni qimmatlashtiradi. Tozalanmagan urug‘lar bir joydan boshqa joyga uzatilganda juda kо‘p chang chiqadi va mehnat sharoitlari yomonlashadi.

www.arxiv.uz Mineral aralashmalar tufayli urug‘larda zambrug‘ va mog‘or mikroorganizmlari tarqaladi, urug‘larning о‘z-о‘zidan qizib ketishi sodir bо‘ladi. Urug‘lar quritilganda aralashmalar quritgichlarda tiqilib qolib yong‘inga olib kelishi mumkin. Urug‘larning iflosligi har tomonlama yomon ta’sir kо‘rsatishi mumkin, ya’ni undan olinayotgan moyning sifati yomon bо‘ladi, chiqayotgan moy mikdori kamayib ketadi va texnikalarni befoyda ishlashga ta’sir kо‘rsatadi. Mineral aralashmalar uskunalarning yeyilishini tezlashtiradi, kunjaradagi, shrotdagi oqsil mikdorini kamaytiradi, kulning miqdorini oshiradi, shrotdagi moy miqdorini kamayishiga olib keladi, moyii ta’mini buzadi vauning taxrlanishiga olib keladi. Organik aralashmalar q obiq xujayrasi (kletchatka) - kunjara va shrotning oziqa sifatini yomonlashtiradi, moyning yо‘qolishini oshiradi. Moyli aralashmalar tayyor mahsulotning sifatini yomonlashtiradi. Bu aralashmalarning kо‘p miqdorda bо‘lishi, moyni iste’mol qilib bо‘lmaslik darajasigacha olib keladi, chunki moyning kislota soni kо‘payib ketadi. Metall aralashmalar – mashinalarning yemirilishini va sinishini oshiradi, kunjara va shroshing ozika sifatini yomonlashtiradi. Ushbu salbiy ta’sirlar bо‘lmasligi uchun moyli urug‘lar qayta ishlanishdan olin ikki davrda tozalash jarayonidan о‘tadi: birinchi xom ashyoni saqlashdan olin tozalash; ikkinchi qayta ishlashdan oldin tozalash yoki sanoat uchun tozalash. Xom ashyoni tozalash usullari va prinsiplari kuyidagicha: 1. Xom ashyolarni aralashmadan ularning shakli va о‘lchamlariga asosalangan, elakli yuzalarda tozalash usuli; 2.Xom ashyoni aralashm alardan ularning aerodinamik xususiyatlaridan farqlanashiga asoslanib tozalash usuli;

www.arxiv.uz 3. Urug‘lik va aralashmalarning metallomagnit xususiyatlarning farqlanishiga asoslanib t ozalash usuli; 4. Moyli urug‘lar aralashmalardan suv yoki biror bir eritma yordamida yuvib tozalash. 5. Moyli urug‘larni aralashmalardan mexanik ta’sir yoki ishqalash yо‘li bilan ajratish bu usul qu ruq holatda yuvish usuli. 2. Moyli urug‘larni aralashmalardan ularning о‘lchamlariga qarab ajratish usuli. Bu usul bilan xom ashyo tozalanganda asosan turli kо‘rinishdagi elakli sirtlardan foydalniladi. Elakli sirtlar tekis aylanma shaklda, kо‘p qirrali barabanli shaklda bо‘lishi mumkin. Qaysi tur ishlatilishidan qat’iy nazar bir elakli sirtdan ikkita fraksiya, ya’ni elak ustidan tushuvchi fraksiya va elak orasidan о‘tuvchi fraksiya (proxod) hosil bо‘ladi. Mahsulot Elak ustidan о‘tuvchi fraksiya Elak ostidan о‘tuvchi fraksiya Elakli sirtlarda bir yoki bir necha bor mahsulot tozalanishdan qat’iy nazar asosiy mahsulot о‘rtacha о‘lchamga teng bо‘lgan aralashmalar mahsulot tarkibida

www.arxiv.uz qolaveradi. Bu qoldiq aralashma tozalangan xom ashyoning qoldiq iflosligini deb ataladi. Shu tufayli xom ashyoni tozalashda faqatgina elakli sirtlar i shlatilmay bir vaqtning о‘zida yoki ketma-ket aerodinamik separatorlar va elektromagnit separatorlar ham ishlatiladi. Xom ashyoni elakli sirtlar yordamida unumli tozalash uchun xom ashyo tarkibidagi komponentlarning о‘rtacha uzunliklarini yoki о‘rtacha diametrini bilish lozim. Laboratoriya doirasidan yoki maxsus spravochniklarda mahsulotning va uning ichidagi aralashmalarni о‘lchamlari о‘zgarishini kо‘rsatuvchi variasion egri chiziqlar grafigi bо‘ladi. Bu grafiklarga qarab, mahsulotni aralashmadan tо‘liq ajratish uchun kerak bо‘lgan elak diametrlari aniqlanadi. 1–holda. Asosiy mahsulot va aralashmalarning variasion egri chiziqlari bir- biri bilan kesilmaydi. Bu holda agar elakning о‘lchamlari d 2 ; d 3 ; d 4 va d 5 ga teng qilib olinsa, mahsulot aralashmadan deyarli tо‘liq ajratiladi. 2–holda. Elakning о‘lchamlari d 2 ; d 3 ; d 4 ; d 5 larga teng bо‘lganda asosiy aralashmalarni tо‘liq ajratilmaydi, ya’ni mahsulotning bir qismi mayda aralashmalar ichida, yana bir boshqa qismi yirik aralashmalar ichida qoladi, shu bilan birga aralashmaning bir qismi ham mahsulot tarkibida qoladi. 3–holda. Elakning hech bir о‘lchami d 1 ; d 2 ; d 3 ; d 4 mahsulotni aralashmadan ajratishga imkon bermaydi. Нисбий миқдор Asosiy xomashyo Mayda aralashma 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 d 1 d 2 d 3 d 4 d 5 d 6 Йирик аралашмалар Ўлчамлар (мм)

www.arxiv.uz Asosiy xomashyo Yirik Mayda aralashma aralashmalar Xom ashyodan a ralashmalarni ajratish uchun metallik shtamplangan elaklar hamda tо‘qilgan elaklar ishlatiladi. d 1 d 3 d 2 d 5 d 4 d 62) % ММ d 1 d 3 d 4 d 23) % ММ

www.arxiv.uz Metallik elaklarning teshiklar formasi doiro shaklida yoki chо‘zišroš shaklida bо‘lishi mumkin. Doira shaklidagi teshikdan xom ashyo о‘zining kengligi bо‘yicha о‘tadi. uzunchoš shakldagi teshiklardan šalinligi bо‘yicha о‘tadi. L v a Kungaboqar urug‘i a-kengligi, 1 – o‘zunligi, b -eni Doira shaklidagi teshikli elaklar sanoatda keng šо‘llaniladi va umuman olganda metalli shtamplangan elaklar о‘zining chidamliligi bilan uzoš muddatda foydalanish imkonimi beradi, lekii metall elaklarning foydali ish koeffisiyentlari unchalik katta emas va 50-60 % atrofida K = 0,5-0,6. Doira shaklidagi elaklarning о‘lchamlari 0,8-4,0 mm gacha bо‘ladi. О‘zunchoq formadagi teshiklarning о‘lchamlari esa v = 0,5-1,0 mm, 1 = 10-50 mm. Tо‘qilgan elaklar temir, mis, kapron, neytron yoki oddiy iplardan tо‘qilgan bо‘lishi mumkin. Teshiklarining shakli esa bu holda kvadrat bо‘ladi va tо‘qilgan elaklarniig avzalligi ularniig foydali yuza koeffiiiyenti katta ya’ni K-0,5-0,85, о‘lchamlari esa 0,6-0,9 mm bо‘ladi. l 0,5  10 мм a b a

www.arxiv.uz Ammo tо‘qilgan elaklarning mexanik chidamliligi past va tez uzilib ketganligi sababli sanoatda kam ishlatiladi, undan tashqari qattiq elanayotgan mahsulot ta’sirida tо‘qilgan iplarning siljishi tufayli teshiklarning о‘lchamlari turlicha bо‘lib qoladi. Sanoatda ishlatilayotgan barcha turdagi elakli yuzalar 4 xil turda harakatlanishi bilan xarakterlanadi: 1) Mahsulot xarakati yо‘nalishi bо‘yicha old va orqa tomonga yо‘nalgan xarakat. mahsulot yо‘nalishida elak xarakati 2) mahsulot xarakati yо‘nalishiga kо‘ndalang ravishda old va orqa tomonga bо‘lgan elakning xarakati. elak 3)Elakning aylanma bо‘ylab xarakati bunda mahsulot esa spiral yо‘nalishida bо‘ladi.

www.arxiv.uz 4) Elakning vertikal y о ‘nalishda yuqori chastotali tebranma xarakati K о ‘rilgan turdagi elak xarakatidan eng k о ‘p (1) va (4) holatlari ishlatiladi. Qaysi turdagi elak ishlatilishidan qat’iy nazar mahsulotning y о ‘nalishi elakning bir tomonidan ikkinchi tomoniga siljishi bilan borishi uchun elaklarning gorizontal tekislikka nisbatan qiyaligi 8-14 o da olinadi. 3. Moyli urug‘larni aralashmalardan aerodinamik xususiyatlariga qarab tozalash usuli. Ma’lumki elakli sirtlarda urug‘ tarkibidagi aralashmani tо‘liq ajratish mumkin emas, shu tufayli ikki usulni qо‘llash lozim bо‘ladi . Kattiq zarrachalar о‘zlarini havo oqimida turlicha tutadi, ya’ni biron bir havo yо‘naltirilayotgan truba ichida bir dona qatgiq zarracha bо‘lsa, uch xil holatni kо‘rishimiz mumkin. zarracha og‘irligi R-kuch

www.arxiv.uz 3) Q =R Havo oqimi 1- holatda zarracha ogirligi Q havo oqimining (og‘ir) bosimidan katta bо‘lgani uchun zarracha pastga tushadi. 2 - holatda esa zarra, havo oqimi bilan olib ketiladi. 3-holatda esa zarracha og‘irligi xamda unga ta’sir qiluvchi kuch R ga teng bо‘lgani uchun zarracha havo oqimida muallaq turib qoladi. Texnologik nuqtai nazardan 3-holat ahamiyat kasb etib, bu kuchning q iymatini Nyuton formulasi bilan aniqlash mumkin;g V F k P / 2    Buerda R-zarracha xarakatiga havo oqimining qarshilik ta’sir kuchi; k - zarrachaning havo oqimiga qarshilik kо‘rsatish koeffisenti; G‘- zarrachaning havo oqimiga nisbatan proyeksion yuzasi; V- havo oqimi tezligi;  - havo zichligi (solishtirma og‘irligi); g - erkin tushish te zlanishi; Ushbu tenglamani о ‘ zgartirish natijasida h avo tezligini to p ish mumkin

www.arxiv.uz    F K g P V Ushbu tenglamadan aniq bir gaz yoki havo uchun о‘zgarmas qiymatga ega, F esa doimo о‘zgaruvchan kiymatga ega, shu tufayli yuza о‘zgarish ta’siri ostida koeffisent K ham о‘zgar i b boradi. Agarda R=Q deb olsak, va ПK P F К     desak, u holda ПK g V  b о‘ladi. Bu yerda K p - (koeffisent parus) uchuvchanlik ifodasini bildiradi, h amda bu yо‘l bilan aniqlangan h avo oqiminiig tezligi zarrachaning kiritik tez ligiga teng deb hisoblanadi. V K g V П кр   Zarrachaning kritik tezligi deb shunday havo oqimining tezligiga aytiladiki, bu vaqtda zarracha havo oqimidan tushib ketmaydi, ya’ni zarracha havo oqimida bir xil tebranish holatida bо‘lib aylanib turadi. Ifodalangai fikrlar turli zichlikka ega bо‘lgan moddalarni havo oqimida о‘zlarini qanday tuta bilishini kо‘rsatadi va zarrachalarning bu xususiyatlari ularning aerodinamik xususiyatlari deb tushiniladi, ya’ni biron bir tezlikka ega bо‘lgan havo oqimi kritik tezligi katta bо‘lgan zarrachalarni uchirib keta olmaydi. Kritik tezligi kichik bо‘lgan zarrachalarni osonlikcha uchirib ketadi. Qattiq moddalarning bu aerodinamik xususiyatlaridan foydalanib, yog‘-moy sanoatida ishlatilayotgan havo separatori qо‘llaniladi. Bularga: ZSM; KDP; POP; CHSP; USM uskunalar kiradi. 4. Moyli urug‘larni aralashmalardan ularning magnit x ususiyatlariga q arab va suv yoki eritmada yuvib tozalash usuli. Ma’lumki, moyli urug‘lar va ularning tarkibidagi mineral hamda organik birikmalar va ba’zi bir rangli metallar qoldiqlari magnit maydonda qutublarga tortilmaydi. Shuning uchun xom ashyo tarkibidagi magnit maydon ta’sir qiluvchi aralashmalarni doimiy magnit, elektro-

www.arxiv.uz magnit yoki elektro-magnit separatorlari yordamida ajratib olinadi. Doimiy magnit ishlatilgan paytda bir necha taqasimon magnit birlashtirilib, mahsulot о‘tayotgan lenta yoki nov, atrofiga qо‘yiladi. Faqat doimiy magnit quvvati kam bо‘lgani uchun va magnit quvvati sekin-asta kamayib borganligi uchun hozirgi paytda kuprok doimiy elektr oqimi yordamida hosil qilinuvchi elekgromagnit ishlatiladi. Elektromagnit xarakatdagi mahsulotning tepa tomoniga osib quyiladi. Mahsulotdagi metall aralashmalari tortib olinadi. Bu xususda ayniqsa elektromagnitlarga nisbatan elektromagnit separatorlari kо‘proq samara beradi. Sanoatda eng kо‘p tarqalgan elektromagnit separatorlari; DLS; SKET- GDRda; SE MDHda Yuqorida izohlangan uchala usul bilan ba’zi bir aralashmalarni ajratib bо‘lmagan holda mahsulotni «quruq» yuvish usuli qо‘llaniladi. Ma’lumki, kuz paytida yig‘ilgan moyli urug‘lar ustiga loy yoki loy bilan aralash ba’zi bir iflosliklar urug‘ ustiga qattiq yopishib qolgan holda bо‘lishi mumkin. Bunday paytda xom ashyoni qarama - qarshi yoki paralel yо‘nalishda xarakatlanayotgai lentalar yoki shyotkalar orasidan о‘tkazish mumkin. Lenta yoki shyotkalarning ishqalanish natijasida urug‘lar yuzasidan yopishib qolgan ifloslik ajratib olinadi, ya’ni xom ashyoni «quruq» yuvish sodir bо‘ladi. Bu usul xom ashyoni tozalashga qо‘l kelmasa, u holda xom ashyo ustida qotib qolgan ifloslikni suv yoki biron eritma yordamida yuvib tashlanadi.

O'xshashlar

Moyli urug‘lardagi aralashmalar va ularni tozalash usullari

Urug‘larni namligiga kо‘ra kondensasiyalash jarayoni

Moyli xom ashyolarning asosiy turlari, ularni saqlash va saqlashdagi biokimyoviy jarayonlar

Moyli urug‘lag‘ni chaqish, mag‘zini qobig'idan ajratish

Texnik tizimlarni axborot bilan ta’minlash va ularni boshqarishda qo’llaniladigan xujjatlar va xujjatlar yuritish