Agrosanoat majmuasini ishlab chiqarish infratuzilmasi - Tasviriy san'at - Referatlar

Agrosanoat majmuasini ishlab chiqarish infratuzilmasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

46.5 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Agrosanoat majmuasini ishlab chiqarish infratuzilmasi Reja: 1. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasining mohiyati, tarkibi 2. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasining ahamiyati, iqtisodiyotdagi o`rni va hozirgi holati 3. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish yo`nalishlari

www.arxiv.uz Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasining mohiyati, tarkibi Ma`lumki, agrosanoat majmuasining 4-sohasi infratuzilmadir. Infratuzilma iqtisodiy fan tomonidan asosan ikki qismga bo`lib o`rganiladi. Birinchi qismga ishlab chiqarish infratuzilmasi kiradi. Ishlab chiqarish infratuzilmasi agrosanoat majmuasining eng zarur qismi bo`lib, ishlab chiqarishning samaradorligi ko`p jihatdan uning mavjudligi va bir me`yorda faoliyat ko`rsatishiga bog`liq. Agrosanoat majmuasi infratuzilmasiga quyidagilar kiradi:  transport tizimi va yo`llar;  aloqa tizimining ishlab chiqarish bilan bevosita bog`langan qismi;  bank va moliya bozorining tegishli qismi;  qishloq xo`jaligi texnikalarini ta`mirlash;  qishloq joylarda elektr energiyasini uzatish liniyalari;  ilmiy – ishlab chiqarish laborotoriyalari;  zooveterenariya xizmatlari;  irrigatsiya va melioratsiya xizmatlari;  yoqilg`i va moylash materiallari ta`minoti tashkilotlari;  mineral o`g`itlar, kimyo va qishloq xo`jaligini zarur kimyoviy vositalar bilan ta`minlash tizimlari;  biologik xizmat ko`rsatish tizimlari korxonalari;  konsalting xizmatlari va boshqalar. Infratuzilmaning o`ziga xosligi shundaki, bir xizmat turining o`zi paytda ishlab chiqarish infratizilmasi hamda ijtimoiy infratuzilma bo`lishi mumkin. Masalan, yo`llar ishlab chiqarishga xizmat qilish paytida ishlab chiqarish infratuzilmasi hisoblanadi. Lekin ular aholining ehtiyojlari uchun barchaga beminnat bir xilda xizmat ko`rsatadigan ijtimoiy xizmat turi hamdir. Shu sababdan yo`llar ijtimoiy infratuzilmaga ham kiradi. Shungdek, aloqa va transport tizimlari ham ishlab chiqarish yoki ijtimoiy infratuzilma bo`lishi mumkin. Keyingi yillarda umumiy taraqqiyot natijasida agrosanoat majmuasi infratuzilmasi ham rivojlanib, kengayib bormoqda. Bu, o`z navbatida, agrosanoat majmuasiga kiruvchi barcha tarmoqlarni bir-biriga yanada yaqinlashtiradi.

www.arxiv.uz Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasining ahamiyati, iqtisodiyotdagi o`rni va hozirgi holati Mamlakat agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasi juda katta ahamiyatga ega. Chunki ishlab chiqarish infratuzilmasisiz agrosanoat majmuasida mo`tadil faoliyat yuritish mumkin emas. Ishlab chiqarish infratuzilmasi agrosanoat majmuasida ishlab chiqarishning uzliksiz tashkil etilishni ta`minlaydi. Agarda har bir korxona barcha ish va xizmatlarini o`zi bajarishga harakat qilsa , bu juda qimmatga tushadi. Ko`p holatlarda buni amalga oshirish mumkin ham emas. Masalan, qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishni tashkil etish uchun urug`lik, yoqilgi – moylash materallari, mineral o`g`itlar, turi kimyo mahsulotlari, dori dormonlar, elektr, suv ta`minoti, kadrilar yetishtirish, aloqa xizmatlari ko`rsatish, xo`jalikda mavjud texnikalarni ta`mirlash ishlari va boshqalarni olaylik. Bu ish va xizmat turlarini bir xo`jalik bajarishi uchun qanchadan qancha mutaxassis, transport, texnikalar va boshqa resurslar kerak. Bular uchun xo`jalikda na mutaxassislar, na moliyaviy resurslar yetarli. Chunki ayrim xizmat turlari ta`minoti bir xo`jalik uchun emas, balki yuzlab, minglab tashkilotlarga xizmat ko`rsatadi. Masalan, elektr bilan ta`minlash va h.k. Ularni har bir xo`jalik o`zi aholida tashkil eta olmaydi. Shu sababli ham bu ish va xizmat turlari aholida mustaqil tizimlarni tashkil etadi. Agrosanot majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasi iqtisodiyotda katta o`rinni egallaydi. Eng avvalo, bu ish va xizmatlar ishlab chiqarishning rivojlanishga olib keladi. Iqtisodiyot rivojlangan sari esa, infratuzilma xizmatlariga talab ortadi. Natijada, ishlab chiqarishning samaradorligi oshadi. Mehnatga loyoqotli aholining katta qismi infratuzilmaga ish joylashadi. Iqtisodiyoti rivojlangan davlatlarda jami ishlayotganlarning 60-70 foizi xizmat ko`rsatish tizimida ishlaydi. Bizda esa bu ko`rsatkich 14 foizdan kamroq. Natijada qishloq xo`jaligi korxonalari o`ziga xos bo`lmagan ko`pgina xizmat turlarini o`zlari bajaradilar. Bu yoqilg`i – moylash materiallari, mineral o`g`itlarni xo`jalikka olib kelish va boshqa faoliyatlaridir. Shu bois ishlab chiqarishningsamardorligi kutulgan darajada ijobiy emas.

www.arxiv.uz Infratuzilma qishloq xo`jaligi ishlab chiqarishini intensiv rivojlantirishga ijobiy ta`sir ko`rsatadi, qishloq xo`jaligi tarmoqlarini asta - sekin ayrim xizmat ko`rsatish funksiyalaridan ozod qiladi. Bu xizmatlar ixtisoslashgan infratuzilma korxona va tashkilotlari tomonidan bajariladi. Albatta, bu iqtisodiy samardorlikning oshishiga olib keladi. Qishloq xo`jaligi ham asosan ishlab chiqarish jarayoni bilan shug`ullanadi. Natijada barcha ishlarning o`z agrotexnik muddatlarida sifatli bajarilishi ta`minlanadi. Lekin hozirda infratuzilma bajarishi kerak bo`lgan juda ko`plab ish va xizmatlar qishloq xo`jaligi korxonalari tomonidan bajarilmoqda. Bu, o`z navbatida, ayrim ishlarning sifatsiz va katta xarajatlar evaziga bajarilishiga olib kelmoqda. Ikkinchi tomondan, mavjud infratuzilma ham samarali va sifatli faoliyat ko`rsatadi. Shulardan biri ko`rsatilayotgan xizmatlar bazorida raqobat muhitining pastligi, ko`pgina hollarda umuman yo`qligi, xizmatlar sifatining juda pastligidir. Shu sabali bu borada ham qilinadigan ishlar juda ko`p. Respublikada agrosanoat majmuasining ishlab chiqarish infratuzilmasi ma`lum darajada rivojlangan. Ayniqsa paxta va bug`doy yetishtirish uchun hizmat ko`rsatadigan infratuzilma yaxshi rivojlangan. Bu yo`nalishdagi ishlar davlatning qattiq nazorati ostida rivojlantirilmoqda. Shu bilan birgalikcha chorvachilik tarmoqlari uchun xizmat ko`rsatadigan infratuzilma yetarli darajada rivojlanmagan. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish yo`nalishlari Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini keskin rivojlantirish bugungi kun zaruratidir. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasi quydagi yo`nalishlarda rivojlantirilishi lozim:  Agrosanoat majmuasiga kiruvchi tarmoqlarga xizmat ko`rsatadigan tarmoq va xizmatlarning turlarini ko`paytirish. Hozirgi mamlakat qishloq xo`jaligi o`ziga zarur bir qancha xizmatlarni ola bilmayapti. Masalan, ularga zarur bank, moliya bozoridagi o`zgarishlar, turli sharoitlarda kerakli qonuniy va iqtisodiy

www.arxiv.uz maslahatlar bilan ta`minlanish darajasi past holatda. Bu misollar qishloq xo`jaligi uchun zarur xizmatlarning bir kichik qismidir. Shu sababli ishlab chiqarish infratuzilmasining xizmat turlarini ko`paytirish lozim.  Xizmat bozorida raqobat muhitini rivojlantirish agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirishning boshqa bir yo`nalishidir. Bu eng katta ahamiyatga ega yo`nalishlardan biridir. Raqobatning bo`lmasligi ko`rsatilyotgan xizmatlar narxning yuqori bo`lishini ta`minmoqda. Ko`rsatilayotgan xizmatlarning sifatining pastligi ham raqobat yo`qligidan yoki uning deyarli yo`qligadandir. Masalan, hozirda yurtimizda 112 ta muqobil mashina – traktor pariklari mavjud. Lekin ularning texnik imkoniyatlari juda past bo`lganligi sababli, qishloq xo`jaligi korxonalari asosan, davlat aksiyadorligijamiyatlari maqomida tashkil etilgan 180 ta mashina -traktor parki xizmatlaridan foydalanishga majburdirlar.  Xizmat ko`rsatish sohasida katta imkoniyatlar xo`jaliklarning o`zlari tomonidan birgalikda tashkil etiladigan “ittifoq”lardadir. Masalan, texnikadan birgalikda foydalanish ittifoqlarini tashkil etish masalasi natijalar berishi mumkinligiga qarmasdan bu soha rivojlangan emas. Bunga asosiy sabab xo`jaliklarni boshqarayotgan rahbarlarda bunday ishlarga tajriba, bilim yo`qligidadir. Agarda ittifoq tuzilgan holda ham uni tashkil etgan barcha xo`jaliklar uchun undagi texnikadan samarali foydalanish bo`yicha manfaatli tartib – qoydalar ishlab chiqilmagan. Demak, bu boradagi ishlarni rivojlantirish zarur. Agrosanoat majmuasi infratuzilmasining shakllanishi, uning tarkibi, rivojlanganlik darajasi juda ko`p omillarga bog`liq. Jumladan, ishlab chiqarish korxonalarining ixtisoslashganligi, yerlarning relyefi, shaharlardan uzoq yoki yaqin joylashganligi, yirik transport uzellariga yaqinligi yoki uzoqligi va boshqalar infratuzilmaning nimaladan tashkil topishi, uning rivojlanganlik darajasi qanday bo`lishi lozimligini belgilaydi. Masalan, paxtachilikka zarur ayrim xizmatlar yoki ish turi g`allachilikda kerak emas yoki juda kam miqdorda kerak. Bunday hollarda paxtachilik bilan g`allaga ixtisoslashgan xo`jaliklar har xil infratuzilma kerak bo`ladi. Qorako`lchilik xo`jaliklari infratuzilmasi paxtachilik xo`jaliklaridagidan

www.arxiv.uz tubdan farq qiladi va h.k. Agrosanoat majmuasi ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirida qishloq xo`jaligining o`zga xos xususiyatlarini (yerning asosiy ilab chiqarish vositaligini, unumdorligi, tuproq sifatining har xilligi, ishlab chiqarishning mavsumiyligi, ish vaqti bilan ishlab chiqarish davrining mos kelmasligi kabi ) e`tiborga olish zarur bu ham infratuzilmani rivojlantirishni zarur yo`nalishlaridandir.

www.arxiv.uz Foydalanilgan adabiyotlar: 1. O`zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi: -T.: O`zbekiston 1999 2. Karimov I. A. O`zbekiston buyuk kelajak sari.-T.: O`zbekiston, 1999. 3. Karimov I. A. Qishloq xo`jaligi taraqiyoti – to`kin hayot manbai. – T.: O`zbekiston, 1998. 4. Qayumov F. Q. Effektivnost APK v usloviyax perexoda k rinku: Obshiye i regionalniye problemi. – M.: IPO «Poligran», 1992. 5. Serova YE. V. Agrarnaya ekonomika: Uchebnik dlya studentov ekonomicheskix vuzov, fakultetov i spetsialnostey. – M.: GU VSHE, 1999. 6. Uzbekistan: desyat let po puti formirovaniya rinochnoy ekonomiki Koll. Avt.: R. A. Alimov, A. K. Bedrinsev, A. F. Rasulov i dr.// Pod red. A.X. Xikmatova. – T.: O`zbekiston, 2001.- 352 b. 7. Xakimov R., Otaqulov M., Yusupov E., Yusupov M.S. Agrosanoat majmuasi iqtisodiyoti. – (O`quv qo`llanma) T., TDIU, 2004.-160 b. 8. Salimov B.T., Hamdamov Q.S., Berkinov B.B., Xakimov R., Yusupov M.S., Oripov M.A., O`roqov N.I. - Dehqon va fermer xo`jaliklari iqtisodi – (O`quv qo`llanma) –T.: TDIU, 2004. – 176 b. 9. Salimov B.T., Hamdamov Q.S., Tursunxo`jayev T.L., To`raxo`jayev T.I., Hakimov R.X., O`roqov N.I, Aripov I.M. -Jahon qishloq xo`jaligi. – (O`quv qo`llanma) – T.: TDIU, 2004. – 128 b. 10. Abdug`aniyev A., Abdug`aniyev A.A. – Qishloq xo`jaligi iqtisodiyoti – (darslik). – T.: TDIU, 2004. – 304 b. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Muhandislik grafikasi fanlarini o'qitishda zamonaviy pedagogik texnologiyalardan foydalanishning dolzarb masalalari

Didaktik о‘yin tеxnologiyasi va undan darslarda foydalanish

Xorijiy mamlakatlar didaktikasining intеrfaol mеtodlari

Tasviriy san'atni rivojlantirishda pеdagogik tеxnologiyalarning mohiyati va uning muammolari

O`rta Osiyo milliy naqshlaridan nusha olish