Ўзбекистон тарихи Давлат музейи - Tarix - Referatlar

Ўзбекистон тарихи Давлат музейи

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

116.5 KB

Ko'chirib olish

Ўзбекистон тарихи Давлат музейи Ўзбекистон тарихи Давлат музейи – Ўзбекистон Фанлар академиясининг йирик илмий – тадқиқот ва маданий-маърифий муассасаларидан бири. 1876 йилда Тошкент музейи номида ташкил этилган.1883 йил Туркистон оммавий кутубхонаси билан бирлаштирилди. Этнография, археология, нумизматика, ҳарбий - тарих бўлимлари бўлган (1903 й). 1918 йил Туркистон ўлка халқ музейига ,1922 йилдан Туркистон бош музейига, 1925 йилдан Ўрта Осиё бош музейига айлантирилди. 1943 йилдан Ўзбекистон халқлари тарихи музейи деб номланган. 1969 - 1992 йиллар Ойбек номидаги Ўзбекистон халқлари тарихи музейи деб аталган. 1992 йил 21 апрелдаги Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 203 - сонли қарорига мувофиқ, бир неча музейларни бирлаштириш асосида ҳозирги номи билан қайта ташкил этилди. Музей Ўзбекистон ва Ўра Осиё халқларининг моддий ва маънавий обидаларини сақлаш ва ўрганиш бўйича мамлакатда йирик илмий - тадқиқот маркази ҳисобланади.Ҳозирги кунда унинг заҳирасида 250

мингга яқин тарихий, санъат ва маданият ёдгорликларидан иборат осори атиқалар сақланади. Бунинг 60 мингдан ортиғини археология, 80 мингдан зиёди нумизматика ва 16 мингдан ортиғини этнография ёдгорликлари ташкил этади. Унда маҳаллий ўлкашунослар ўтмиш билан қизиқувчи ҳаваскорлардан тўпланган ўлка тарихига оид нумизматика, археология, уй - рўзғор буюмлари ва фотосуратлардан иборат коллекциялар ҳам мавжуд. Археология фондиди археологик ёдголиклардан топилган ашёлар, деворий тасвирлар, уй - рўзғор буюмлари,меҳнат қуроллари, қадимий ёзувлар тасвирланган ашёлар ва бошқа буюмлар сақланади. Нумизматика фондида эса энг қадимги даврлардан то шу кунгача зарб этилган олтин, кумуш, мис тангалар, пуллар, олтин ва кумуш медаллар ва подшо сулолаларининг мкҳрлари жамланган. Музейдаги этнография фонди эса ниҳоятда қимматли буюмлардан иборат бўлиб, халқимизнинг уй – анжомлари, кийим – кечаклари, заргарлик буюмлари, халқ ҳунармандчилигининг ҳамма соҳасига оид иш қуроллари ва маҳсулотларидан намуналар – ҳар бир этнографик ҳудуднинг ўзига хос хусусиятлари билан ажралиб туради.Шулардан 10 мингдан ортиғи ўзбек халқининг ижтимоий ҳаётига оид бўлса, 6 мингги Ўзбекистон ҳудудида яшовчи бошқа миллатларга тааллуқлидир. Музейнинг янги экспозицияси Ўзбекистонни жаҳон цивилизацияси тараққиётига қўшган ҳиссасини, шу билан бирга Ўзбекистон ҳудудидаги тарихий – маданий жараёнларнинг энг қадимий даврларидан бошлаб,ҳозирга қадар бўлган тараққиётини ўзида акс эттирган. Юнон – Бақтрия, Кушон, Кўҳна Хоразм,Нахшаб, Бухоро ва Чочда зарб қилинган тангалар алоҳида диққатга сазовор.Бу тангаларда маҳаллий ҳукмдорларнинг қиёфаси, бошқаларида эса қабила белгилари ёки тамғалар зарб қилинган.Музей экспозициясида Ўрта Осиёда ҳукмронлик қилган тоҳирийлар, сомонийлар,қорахонийлар, темурийлар,Бухоро, Қўқон ва Хива хонликларига мансуб тангалар намойиш этилган.

Музей архив ва кутубхонага эга. Музей фаолияти давомида олимлар томонидан илмий асарлар, илмий ва оммабоп китоблар, альбом, буклет ва турли кўрсаткичлар ҳамда мактаб ўқувчилари ва талабалар тарбияси учун илмий – методик қўлланмалар нашр этиб келмоқда.Улар орасида кейинги йилларда нашр этилган “Темурийлар сулоласининг тангалари” (1996 й); “Каталог металлических и керамических изделий Ўзбекистана XIII – XIX вв.” (2000); “Ўзбек миллий кийимлари” (2002); “Фарғона водийсидаги миллий озодлик курашлари” (2003); “Тошкентнинг янги шаҳар қисми тарихи” (2004) каби нашрлар бор. Музейда 4 та фан доктори ва 4 та фан номзоди ишлайди. 2003 йил апрелда музей қошида илмий – методик кенгаш ташкил қилинган. Музей 1964 йилдан 1887 й. қурилган собиқ Туркистон давлат палатаси биносида фаолият юргизган. 1992 йил апрелдан собиқ Ленин биносига кўчиб ўтди. Мазкур бино (1970, меъмори Е. Розанов, В. Шестопалов ва б.) Тошкент шаҳрининг марказида Шароф Рашидов шоҳкўчасида жойлашган.Бино мурабба тарҳли, 20 та зал (умумий экспозиция майдони 3,2 минг кв.м), маърузалар (500 кв.м) ҳамда конференция (170 кв.м) заллари, устахоналар, фонд, иш хоналаридан иборат.Анъанавий панжара услубида ишланган қуёш нуридан сақловчи тўсиқлар оддий геометрик шаклдаги бинога жозибадорлик бахш этган; кенг йўлка (пандус) бино олди майдонига олиб бориб, 2-қават вестибюли билан боғланади. Бино 1999 – 2003 йилларда қайта таъмирланди (меъмор Р. Искандаров ва б.), ички тузилиши ўзгартирилди,янги дизайнда замонавий техника билан жиҳозланди. Устахоналар,фонд ҳамда ходимларнинг иш хоналари 1 – қаватда жойлашган.Бино интерьери миллий анъаналарда (ганчкорлик – М. Усмонов ва б.;ёғоч ўймакорлиги – Қ. Ҳайдаров ва б. ) зийнатланган, таъмирлаш даврида маҳобатли деворий расмлар (рассом А. Икромжонов, А. Алиқулов) билан безатилган.

Ўзбекистонда музейларнинг ривожланиши. Ўзбекистонда музейлар XIX асрнинг II ярмидан ташкил топа бошлади.Чор ҳукумати Туркистон ўлкаси халқ оммасига миллий жиҳатдан ўзини англаши учун имкон бермас, чунки улар орасида тарихий билимларни кенг ташвиқот қилиш ва улар эътиборини қадимги ёдгорликлар қимматига жалб этиш чоризмнинг мустамлака сиёсатига путур етказади, деб ҳисоблардилар.Лекин ўрта Осиёни ўз мустамлака мулки деб билган чоризм беқиёс бойликларни ўзлаштириш учун Туркистонни илмий асосда ўрганиш зарурлигини яхши тушунарди. Илмий жамиятлар, Туркистон ўлкасининг рус тадқиқотчи олимлари, айрим шахслар, айрим муассасалар ўз фондларини Туркистон ўлкаси минералогияси, зоологияси, нумизматикаси, этнографияси, флора, фауна дунёсига оид ажойиб коллекциялар билан тўлдириб олдилар. Шу муносабат билан тарқоқ коллекцияларни бирлаштириш ва уларни Петербургга жўнатиш учун саралаш маркази лозим бўлиб қолди.Бунинг учун энг қулай Марказ музей ҳисобланиб, ўлкада музей ташкил этиш масаласи кўтарилди. Жумладан, А.П.Федченко Туркистон генерал – губернаторига тайёрланган ахборотда “Туркистонни муваффақиятли ривожлантириш учун у билан асосли равишда танишиб чиқиш керак, музей эса бунинг энг яхши воситасидир”, деб ёзган эди. Шундай қилиб, А.П.Федченко, И.В.Мушкетов, В.Ф.Ошанин, В.В.Бартольд ва бошқалар Туркистонда музейлар қурилишининг ташаббускорлари бўлдилар. 1876 йили биринчи бўлиб Тошкент музейи (Ҳозирги Ўзбекистон тарихи давлат музейи) очилди.Шу пайтдан эътиборан, Ўрта Осиёда бош музейнинг мавжудлиги расман тан олинди.Бирин – кетин Табиат музейи (Ҳозирги Ўзбекистон Табиат музейи ), Самарқанд халқ музейи (1896 й,ҳозирги Акмал Икромов номидаги Ўзбекистон халқлари маданияти ва санъати тарихи музейи), Фарғона халқ музейи (1899 й, ҳозирги Фарғона вилоят ўлкашунослик музейи ) ва бошқа музейлар ташкил этила борди.

Музейларда хар хил аралаш – қуралаш экспонатлар бўлиб,этнография,техника, табиат тарихи, археология, нумизматика, қишлоқ хўжалиги, маҳаллий қурол – яроғлар, ип газламалар, китоблар, ёзув қуроллари, лойдан ишланган ҳайкалчалар, маҳаллий қоғоз ва ипак намуналари,аёллар безаклари, тумор каби турли туман маиший буюмларгача қўйилган эди.Музей фондлари тасодифан тўпланган хар хил коллекциялардан иборат эди.XX асрнинг 20 йилларидан турли соҳадаги музейлар ташкил этила бошлади.Музейлар ва маданият ёдгорликлари давлат иҳтиёрига ўтказилиб,муҳофаза қилина бошланди. Илмий экспедитциялар уюштирилиб, музей учун коллекциялар тўплаш иши йўлга қўйилди,кўплаб музейлар ташкил этилди. 1973 йили Ўзбекистонда турли йўналишдаги 30 та музей шу жумладан, 4 та тарихий,4 та мемориал ва 15 та ўлкашунослик музейи бўлган.Тошкент шаҳри ва Тошкет вилоятида 10 та Самарқанд ва Фарғонада 5 тадан, Андижонда 4 та музей иш олиб борган. 1980 йилга келиб эса Республикада музейлар сони 33 тага етди. Томошабинлар сони ҳам 3,7 млн кишига кўпайди. ( Содиқова Нафиса, Маданий ёдгорликлар хазинаси,Т. “Фан”,1981 йил 210 бет.) Ўзбекистонда мустақиллик йиллардан бошлаб музейларга давлат аҳамиятига эга бўлган маданият ва маърифат соҳаларидан бири сифатида алоҳида эътибор қаратилиб, ривожланиш кенг йўлга қўйилди. Бугунги музейлар чоризм истибдоди ёки советлар тузуми даврларидаги ўзга мафкура измида ташкил этилган музейлардан фарқ қилувчи ўзига хос қиёфа ва мазмунга эга. Совет даврида фақат “Қизил империя” мафкурасига хизмат қилган музейлар эндиликда миллий ўзликни англашга хизмат қилиши лозим.Музейлар маърифий роль ўйнабгина қолмай,балки ёш авлодни ватанпарварлик, ўз аждодлари билан фахрланиш руҳида тарбиялашда ёрдам беради.Айни шу музейлар кишиларнинг илмий, маданий,тарихий, бадиий мерос, умуминсоний қадриятлар билан ошна бўлишларига,турли эл

– элатларнинг динлари ва эътиқодлари, анъаналари ва турмуши, санъат асарлари билан танишишларига кўмаклашди. 1998 йил 12 январда “Музейлар фаолиятини тубдан яхшилаш ва такомиллаштириш тўғрисида”, Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони эълон қилинди. Фармонда асосан Ўзбекистон ҳудудиди қадимдан шаклланган музейлар тизимини янада такомиллаштириш, уларнинг халқнинг маънавий – ахлоқий камолатида тутган ўрнини ошириш, музей фондларида сақланиб келаётган халқимизнинг бой тарихини мустақиллигимизнинг одимларини акс эттирувчи, ноёб, нодир экспонатларни авайлаб асраш, ўрганиш, бойитиб бориш, дунёга олиб чиқиш ва тарғиб қилиш, улардан халқимизнинг онгида миллий ғурур ва ифтихар, истиқлол ва Ватанга садоқат туйғуларини кучайтириш йўлида кенг фойдаланиш, музейларнинг замон талабларига мос юқори малакали мутахассислар билан таъминлаш, моддий – техника базасини мустахкамлаб жаҳон музейшунослиги тажрибаларини қўллашга зарур шароитлар, чора тадбирлар кўриш ҳақидаги масалалар қайд этилган. Ушбу фармонга кўра Маданият ишлари вазирлиги қошида музейларни қўллаб қувватловчи «Ўзбекмузей» жамғармаси ташкил этилди. Бу жамғарма музейлар фондларида йиллар давомида сақланиб келаётган халқимизнинг бой тарихидан гувоҳлик берувчи ноёб нодир экспонатларни авайлаб асраш, уларни илмий томонларини ўрганиш, таъмирлаш, янги экспонатлар билан музей залларини бойитиш билан шуғулланмоқда. Бугунги кунда мамлакатимиз ҳудудидаги турли муассасалар, корхоналар, қурилиш ташкилотлари, қишлоқ, жамоа бошқарув хўжаликлари қошида шаҳар, туман, вилоят марказларида, халқ таълими тизимида 1200 дан ортиқ музейлар бўлиб, уларнинг энг йириклари пойтахтимизда жойлашган. Уларнинг ичида соҳибқирон Амир Темурнинг 660 йиллиги муносабати билан 1996 йилда барпо этилган Темурийлар тарихи давлат музейи ўз ашёларининг ноёблиги билангина эмас, балки биносинингўзига хос меъморий қиёфаси ва юксак бадиий зийнатланиши

билан ҳам музейга келувчиларни қойил қолдиради. Шу жиҳатдан музей халқимизнинг Амир Темурга юксак эҳтиромининг тимсолигина бўлиб қолмасдан, Шарқона меъморчиликнинг фусункор намунаси ҳамдир. Умумий майдони беш минг квадрат метрни ташкил этган бу музей 6 ой давомида қурилиб битказилди. «Қатағон қурбонлари хотираси» музейи – Ўзбекистон ФА тизимидаги илмий-маърифий муассаса. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Қатағон қурбонларини ёд этиш кунини белгилаш тўғрисида» (2001 йил 1 май)ги фармони асосида Тошкент шаҳрида «Шаҳидлар хотираси» ёдгорлик мажмуи (2002 йил 31 августда) барпо этилган. Музей чор ва совет ҳокимияти даврида ватан озодлиги йўлидаги фаолияти ҳамда ҳатти-ҳаракати учун қатағон этилган ватандошлар хотирасини абадийлаштириш мақсадида ташкил қилинган. Бу музей ҳам Шарқона гўзал қурилиш услубига эга. Ўзбекистоннинг турли хил соҳаларга оид музейлари орасида учта йирик – Самарқанд, Бухоро ва Хива қўриқхона – музейи ҳамда учта йирик бадиий музей бор, улардан бири - Ўзбекистон давлат санъат музейи (Тошкент шаҳри)да тасвирий санъат асарлари ва халқ амалий санъатини ажойиб намуналари жамланган бўлиб, чиндан ҳам Ўзбекистон миллий хазинаси номини олган. Иккинчиси – Ўзбекистон давлат амалий санъат музейи (Тошкент шаҳри)да амалий санъатнинг асл дурдоналари йиғилган. Музей биносининг ўзи ҳам ўзбек амалий санъатининг намунаси ҳисобланади. Уни безашда энг моҳир ўзбек усталари қатнашган. Ўйма нақшли устунлар, ганч ўймакорлиги услубида ишланган нозик деворий нақшлар, тасвирлар бетакрор, гўзал кайфият уйғотади. Бу музей халқаро кўргазмаларда доимо иштирок этиб келади. Учинчи бадиий музей – Г.И.Савицкий номидаги давлат санъат музейи (Нукус шаҳри)да рус ва ўзбек авангард тасвирий санъатнинг кўплаб асарлари, Қорақалпоғистон халқ амалий санъатининг ноёб намуналари билан танишиш мумкин. Музей

ҳузурида мактаб ўқувчилари учун лекторий ва «Ёш рассом» тўгараги фаолият кўрсатади. Ўзбекистонда ягона Табиат музейи (Тошкент шаҳри) 120 йилдан зиёд вақт давомида халққа хизмат қилиб келади. Музей экспозицияси Ер ва Қуёш системасига кирувчи бошқа сайёраларнинг пойдо бўлишини акс эттиради, гинетика ва селекция асослари, республиканинг табиий ва маданий ландшафтлари билан таништиради. Бу ерда этномология, ботаника ва геологияга оид туркумлар йиғилган. Музей фондларида 1,5 миллионга яқин ашё бор. Галереялар ҳақида. Шунингдек, Ўзбекистонда бир қанча галереялар мавжуд. 1969 йилдан Урганч шаҳрида, 1979 йилдан Ангрена ва Сирдарё шаҳарлари бадиий галереялар ишлаб турибди. Айниқса, Тошкентда жойлашган Ўзбекистон тасвирий санъат галереяси йирик маданий- маърифий муассаса бўлиб, Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий фаолият миллий банки тасарруфида ҳисобланади. Унга 1994 йили 12 октябрда асос солинган. 2004 йилдан Ўзбекистон Республикаси Президенти И.Каримов ташаббуси билан Тошкент шаҳрида махсус қурилган бинога жойлаштирилган (бош меъмори В.Н.Бреусенко; бош муҳандиси Г.В.Костина). Тўртбурчак тарҳли бино меъморликнинг энг сўнгги ютуқларини қўллаган ҳолда бунёд этилган, пойдевори, зиналари мармар билан қопланган, ички безаклари ганч ўймакорлигидан фойдаланган. Галереяда 15 та кўргазма хонаси (умумий экспозиция майдони 3,5 минг кв.м), зарур техника ускуналари билан жиҳозланган мажлислар зали ҳамда хазина, маъруза ва кино заллари, кутухона моҳир уста студияси, устахоналар, бадиий салон, кафетерий бор. Галерея хазинасида ХХ аср бошидан ҳозирги кунгача яратилган Ўзбекистон тасвирий санъатнинг 1000 дан зиёд рангтасвир ва графика ҳамда нодир нумизматика намуналари сақланади. Ўзбекистон тасвирий санъатининг ХХ аср бошларида ижод

қилган П.Беньков, Л.Бурэ, А.Волков, Усто Мўмин, М.Курзин, Н.Кошина, кейинроқ Н.Карахон, А.Абдуллаев, Ў.Тансиқбоев, Н.Қўзибоев, Ч.Аҳмаров ва бошқаларнинг асарлари билан бир қаторда замонавий тасвирий санъат намоёндалари - Ўзбекистон БА академиклари Б.Жалолов, Ж.Умарбеков, А.Мирзаев, С.раҳметов, С.Абдуллаев каби рассомларнинг асарлари ҳам экспозициядан ўрин олган. Галереянинг нумизматика бўлимидаги Ўрта Осиёда турли тарихий даврларда зарб қилинган тангалар Ўзбекистон тарихини ўзида акс эттиради ҳамда катта маданий – тарихий ва илмий аҳамиятга эгадир. Тошкентда жойлашган Олимпия Шон-Шуҳрат музейи 1996 йил 1 сентябрда фаолият бошлади. Ўзбекистонда спорт ишларининг ривожи, ютуқларини ўзида акс эттирувчи экспонатларга бой бўлган бу музейни безашда иқтидорли рассомлар (мусаввирлар) ва ҳайкалтарошлар, Ўзбекистон халқ усталари фаолият кўрсатдилар. Музейнинг очилишида қатнашган Халқаро Олимпия Қўмитаси Президенти Х.А.Самаранч унга юқори баҳо бериб, «Музей жаҳонда иккинчи ўринда туради» -деб таъкидлаган (Ш.Тўлаганов, Н.Долганова «Мозийдансадо» журнали 1999 йил, 1,2-сонлар, 91-92-бетлар). Кишиларда ҳарбий Ватанпарварлик руҳиятини шаклланишида Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Марказий музейининг ўрни ҳам алоҳида эътиборга лойиқдир. Ўз фаолиятини 1965 йилда бошлаган музейнинг экспозициялари дастлаб ҳозирги Марказий офицерлар саройи биносига жойлаштирилган эди. 1975 йилга келиб эса, музейнинг махсс биноси 4 ой ичида қурилиб, умумий майдони 3 минг квадрат метрни ташкил этган музей биносида 7 мингдан зиёд тарихий экспонатлар жойлаштирилган. 1997 йилда музей экспозициялари тубдан янгиланиб, қайта таъмирланди. Ўзбекистон соғлиқни сақлаш музейи (Тошкент шаҳри) тиббий билимлар ва соғлиқни сақлаш соҳасидаги ютуқларни тарғиб қилади. Унда

республикада санитария ва гигиена тарихи, экология, касалликлар олдини олиш муаммолари кенг ёртилади. Алишер Навоий номли давлат адабиёт музейи (Тошкент шаҳри)да жуда катта китоб ва қўлёзма фонди мавжуд. Музей экспозициясида ўзбек халқининг жуда бой адабиий меросга, шу жумладан, умум инсоният тарихидагиэнг ёрқин шахслардан бири – Навоийнинг ҳаёти ва фаолиятига катта ўрин берилган. Тошкент шаҳрида жойлашган Ўзбекистон Геология музейи - Ўзбекистон Республикаси Геология ва минерал ресурслар Давлат қўмитаси (Давгеолқўм) тасарруфидаги музей: 1988 йилда очилган. Музей коллекциялари Ўзбекистонда геологлар фаолиятининг 75 йил мобайнида йиғилган катта ҳажмдаги материаллар ҳамда музейга совға сифатида таниқли геологлар томонидан тақдим этилган шахсий коллекциялар, Ўзбекистон Республикаси табиатини акс эттирувчи суратлар билан бойитилган. Музей Давлар геологлар қўмитасининг тадқиқот ишлари олиб борадиган илмий ва ўқув марказига айланди. Ўзбекистон геологлар маркази геология соҳасидаги олий ва ўрта таълим системасида ўқув- маърифий ишларни олиб бориш, турли чет эл компаниялари ва олимларнинг музей экспонатлари билан танишувини ташкил этиш ва геология фани эришган ютуқларни кенг тарғибот қилиш билан шуғулланади. Тошкентда Кино санъати музейи, Бадиий кўргазмалар диррекцияси каби маданият масканлари ҳам бор. Шу билан бирга, ўнлаб ёзувчилар, шоирлар, рассамлар, олимлар ва машҳур санъат арбоблари уй музейлари мавжуд бўлиб, уларнинг ичида Ў.Тансиқбоев, Ойбек, Абдулла Қаҳҳор, ¢офур ¢улом, С.Есенин, М.Ашрафий, Ю.Ражабий, С.Бородин, М.Турғунбоева, Тамарахоним уй музейларини мисол қилиб келтирса бўлади. Мемориал хусусиятга эга (типга мансуб) бундай музейлар кишилар учун ибрат, сабоқ нуқтаи назаридан муҳим аҳамиятга эга.

Фарғона филояти, Қўқон шаҳри, жиззах вилоятидаги ўлкашунослик музейларида ҳозирги кунда санъат бўлимлари очилган. Умуман олганда, ҳозирги даврда музейларимизда табиат, илмий-оқартув, санъат, заҳира, тарих бўлимлари фаолият кўрсатмоқда. Ушбу бўлимлар томонидан ташкил этилган кўргазмалар савияси давр талабига мос равишда юксалтирилмоқда. Буни музейларга қизиқувчилар доираси кенгайиб бораётганидан ҳам билиш мумкин. 1999 йил 1 январгача бўлган маълумотларга қараганда, Республика музейлари фондида 1.305.786 экспонат сақланмоқда. Ўтган йил давомида уларнинг асосий фондига 7.544 та экспонат қабул қилинган. Республика музейлари умумий майдони – 137.150,4 кв.м., экспозиция майдони – 56.195.5 кв.м., фонд сақланадиган майдонлари эса 2.791 кв.м.ни ташкил этади. Музейларда илмий текшириш, тўплаш ва экспозицион ишлардан ташқари турли-туман илмий-оқартув ишлари: экскурсиялар, маърузалар, музей кунлари, уруш ва меҳнат фаҳрийлари билан учрашувлар, ўлкашунослик викториналари, турли мавзулардаги тематик кечалар ва бошқа тадбирлар ўтказилади. Музейларда доимий равишда давлат миқёсидаги Наврўз ҳамда Мустақиллик байрамларига бағишланган ҳамда ўлкамиз тарихи, улуғ замондошларимиз ҳақида халқ амалий санъати асарларидан иборат этнографик кўргазмалар ташкил этиб турилади. 1998 йил давомида Андижон вилоятида – 79 та, Тошкент вилоятида – 70 та, Қорақалпоғистон Республикасида – 38 та ва Тошкент шаҳри бўйича 37 та кўргазма ташкил этилиб, кенг жамоатчиликка намойиш қилинди. Республикамиз музейларига ташриф буюрувчилар сони йилдан-йилга ошиб бормоқда. 1999 йил 1 январдаги маълумотга кўра, музейларимизни 1.655.400 киши келиб кўрган. Вилоятлар бўйича бу кўрсаткич қуйидагича: Андижон вилоят музейларини – 356.000 киши, Бухоро вилоят музей-

қўриқхонасини – 180.000 киши, Тошкент вилояти музейларини – 174.000 ва Тошкентдаги музейларни 176.000 киши томоша қилган. Борган сари мамлакатимизда таълим-тарбия вазифаларига эга бўлган музей тизими тараққиётига объектив эҳтиёжлар ортиб бормоқда. АҚШ, Италия, Франция, Буюк Британия, Герания, Россия ва бошқа мамлакатлар энг тараққий этган музей тизимига эга. Музейнинг халқаро майдонга чиқиши билан уларнинг таъсир доираси кенгайиб бормоқда. Бунда кўргазмалар айирбошлаш биринчи ўринда туради. Музей жаҳоннинг турли мамлакатларига ўз хазиналарини юборади, айни пайтда чет мамлакатларнинг кўргазмаларини ўзларида қабул қилади ва кўргазма ҳамда музейда намойиш этади. Музей халқаро маданий алоқаларни кенгайтиришга ёрдам бермоқда, миллий маданиятларнинг ўзаро бойиши ва халқлар ўртасида ҳамфикрликни ривожлантиришга катта ҳисса қўшмоқда. Жаҳон музейи халқаро ташкилотига бирлашган ЮНЕСКО таркибида Музейлар халқаро кенгаши (ИКОМ) мавжуд, унинг таркибига миллий музейнинг қўмиталари кирган. 1999 йил чоп этила бошлаган рангли “Мазийдан садо” журнали ўлкамиздаги музейар, уларнинг ҳаётини ёритишда муҳим аҳамиятга эга.

O'xshashlar

IV курс битирувчилари учун Ўзбекистон тарихи фанидан давлат имтихони саволлари.

Ўзбекистон Республикаси фаолият юритаётган марказий давлат архивлари

Тошкентдаги музейлар

1941-80 йилларда Ўзбекистонда музейлар ва музей иши

Музейнинг илмий маълумотнома аппарати