logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. Tarix
  4. Xotira kitobi

Xotira kitobi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

39.5 KB
Ko'chirib olish
www.arxiv.uz Xotira kitobi O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1994 yil 16 martdagi Farmoni asosida, sobiq ittifoq davlatlari orasida birinchi bo`lib, 1941-1945 yillardagi II jahon urushida halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan o`zbekistonlik jangchilar xotirasini abadiylashtirish maqsadida nashr etilgan. O`zbekistonning barcha viloyat va tumanlari bo`yicha alifbo tartibida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilar ro`yxatini o`z ichiga olgan 34 jilddan iborat majmua. Inson ma`naviyati o`z xotiralari manbaida rivoj topadi. Xotira ham, qadrlash ham inson aqlu zakovatining ulug` ne`mati, hech qachon unutilmaydigan, abadiy va ardoqli odamiylik mezonlaridir. Ushbu tushunchalar qa`rida insonga, uning xotirasi, qadr- qimmatiga ehtirom tuyg`usi mujassam. Fashizm ustidan qozonilgan buyuk g`alaba o`zbek xalqi taqdiri uchun ham bebaho ahamiyatga ega. Shuning uchun ham O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 1994 yil 16 martdagi Farmoni bilan 1941-1945 yillardagi urushda fashizm ustidan qozonilgan g`alabaning 50 yilligi mamlakatimizda umumxalq bayrami sifatida nishonlanadi. Mamlakatimizda har yili 9 may Xotira va qadrlash kuni sifatida nishonlab kelinmoqda. 1995 yili urush tugaganining 50 yilligi munosabati bilan nashr etilgan mazkur 34 jildlik “Xotira kitobi”da 1941 yil 22 iyundan 1945 yil 3 sentabrgacha bo`lgan davrda urushda halok bo`lgan, harbiy gospitallar va fashistlar konsentratsion lagerlarida vafot etgan hamda bedarak yo`qolgan 431 mingdan ortiq o`zbekistonlik jangchilar haqida ma`lumotlar kiritilgan. Kitobda Qoraqalpog`iston Respublikasai, barcha viloyatlar va Toshkent shahridan frontga chaqirilgan va 1941-1945 yillari Ikkinchi jahon urushida halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan vatandoshlarimizning muborak nomlari zikr etilgan. Andijon viloyati Xotira kitobi 3 jilddan iborat bo`lib, ularda 40 mingdan ziyod kishilar haqida ma`lumot berilgan. Kitob Andijon viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Andijon viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Buxoro viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi 2 jilddan iborat bo`lib, ularda taxminan 25000 kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Buxoro viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Jizzax viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobida 6780 dan ortiq kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Jizzax viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Jizzax viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Kitob oxirida viloyatdan armiya safiga chaqirilganlarning umumiy ro`yxati, shuningdek viloyatning qaysi tumanidan chaqirilganligi noma`lum bo`lgan jangchilar ro`yxati keltirilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Navoiy viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi 1 jilddan iborat bo`lib, unda taxminan 8000 ga yaqin kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Navoiy viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Navoiy viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Namangan viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi ikki kitobdan iborat bo`lib, unda 2 taxminan 27000 dan ortiq kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Namangan viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Namangan viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Samarqand viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi 3 kitobdan iborat. Kitob Samarqand viloyat mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Samarqand viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Sirdaryo viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi 1 jilddan iborat bo`lib, unda 3942 kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Sirdaryo viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillar urush davridagi jasoratlari to`g`risida qisqacha lavha bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Sirdaryo viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Surxondaryo viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi ikki jilddan iborat bo`lib, ularda taxminan 23000 dan ortiq kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Surxondaryo viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va 3 otasining ismi Surxondaryo viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Toshkent viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi ikki jilddan iborat bo`lib, unda taxminan 30.000 kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Toshkent viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Toshkent viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Toshkent shahriga bag`ishlangan Xotira kitobi 4 jilddan iborat bo`lib, unda 52000 kishi haqida ma`lumot berilgan. Birinchi jild Toshkent shahar mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Toshkent shahar tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Farg`ona viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi 4 kitobdan iborat bo`lib, ularda 50000 kishi haqida ma`lumot berilgan. Birinchi kitob Farg`ona viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Farg`ona viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo artibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok 4 bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Xorazm viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi ikki kitobdan iborat bo`lib, ularda taxminan 15000 kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Xorazm viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Xorazm viloyat tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Qashqadaryo viloyatiga bag`ishlangan Xotira kitobi ikki kitobdan iborat bo`lib, ularda 20722 kishi haqida ma`lumot berilgan. Kitob Qashqadaryo viloyati mehnatkashlarining 1941-1945 yillardagi urush davri faoliyati aks etgan tarixiy ocherk bilan boshlanadi. Kitobning asosiy qismida urushda halok bo`lgan va bedarak yo`qolgan kishilarning familiyalari, ismi va otasining ismi Qashqadaryo viloyati tumanlari hozirgi atalishi bo`yicha alifbo tartibida berilgan. Bundan tashqari, halok bo`lgan yoki bedarak yo`qolgan jangchilarning tug`ilgan yili, oyi va joyi, qaysi qismda xizmat qilgani, harbiy unvoni, qachon va qayerda halok bo`lgani yoki bedarak yo`qolgan joyi, aniq bo`lsa qayerga dafn etilganligi ko`rsatilgan. Kitobda oxirida berilgan ilovaga esa armiya safiga Qashqadaryo viloyatining qaysi tumanidan chaqirilganligi noma`lum bo`lgan jangchilar hamda kitob bosmaga tushib ketganidan keyin kelgan materiallar kiritilgan. O`tgan davr ichida O`zbekiston faxriylarini ijtimoiy qo`llab-quvvatlash “Nuroniy” jamg`armasi Markaziy Kengashi va uning hududiy bo`limlariga murojaat etgan fuqarolarning vatandoshlarimiz xotirasini abadiylashtirish haqidagi iltimoslarini inobatga olib, Mudofaa vazirligining joylardagi bo`limlari bilan birgalikda, 1995 yili nashr etilgan “Xotira kitobi”ga kirmay qolgan 15590 nafardan ortiq yurtdoshlarimiz nomi izlab topildi va “Xotira” kitobining qo`shimcha yana bir jildi yuzaga keldi. Afsuski, 65 yilga yaqin vaqt o`tgan bo`lishiga qaramay, urushga ketgan ayrim kishilar taqdiri hanuzgacha noma`lum. Shu tufayli va boshqa ayrim sabablarga 5 ko`ra ba`zi familiyalar bu kitobga ham kirmay qolgan bo`lishi mumkin. Ularni qidirish hanuz davom etmoqda. Anvar Yaxshiyev6

O'xshashlar

Abu Nasr Ibn Forobiy
O’rta Osiyo tarixiga oid qadimgi zamon yozma manbalari
O’zbekiston tarixi fanining predmeti, uni o’rganishning nazariy-metodologik asoslari, manbalari va ahamiyati
MakGahanning “O’kuzdagi harbiy harakatlar va Xivaning qulashi”
O'rta asrlarda Yevropa fani