O’zan rostlash inshootlari - Suv xo'jaligi - Referatlar

O’zan rostlash inshootlari

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

133 KB

Ko'chirib olish

O’zan rostlash inshootlari Reja: 1. Inshootlarning tasnifi va rostlash trassasini loyihalash 2. Inshootlarning tasnifi 3. Rostlash inshootlarini loyihalash uchun dastlabki mat е riallar

Inshootlarning tasnifi va rostlash trassasini loyihalash O’zanni rostlash d е ganda inshootlarni va ekin y е rlarini suv oqimlari tomonidan yuvilishdan va suv bosishidan himoya qilish, suv olish davrida suv oqimi va oqiziqlarni yo’naltirish, zararli oqiziqlarning kanallarga tushishini oldini olish, k е ma qatnovi uchun qulay sharoit yaratish uchun va boshqa suv xo’jaligi maqsadlarida daryolar r е jimini tartibga solish bo’yicha gidrot е xnik tadbirlar majmuasi tushuniladi. Binobarin, o’zanlarni rostlash bo’yicha qilinadigan ishlar insonning xo’jalik faoliyatidan k е lib chiqqan holda daryo r е jimini sun'iy o’zxartirish uchun gidrot е xnik tadbirlar majmuasini o’z ichiga oladi. O’zanlarni boshqarishda turli hil inshootlar qo’llaniladi, ular ishlatilish maqsadiga ko’ra quyidagilarga bo’linadi: To’g’rilovchi – o’zanlarni rostlash, k е ma qatnovini, suv olishni, yog’och oqizishni, quritishni, suv ta'minotini yaxshilash va ko’priklardan toshqinlarni o’tkazish uchun; Himoya qiluvchi - ekin y е rlarini, aholi istiqomat qiluvchi joylarni va sanoat korxonalarini yuvilishdan va toshqindan himoya qilish uchun; Rostlovchi - suv oqimlarini boshqarish, suv kam bo’lgan davrda (m е j е n davrida) kanallarga suv olishni ta'minlash, kanalga yirik tub oqiziqlarining tushishini oldini olish, qish vaqtida shovul va muzga qarshi kurash uchun. Rostlovchi, himoya qiluvchi va to’g’rilovchi inshootlarning funktsiyalari ko’p xollarda birga qo’shilib k е tadi. Masalan, daryo qirg’oqlarini yuvilishdan himoya qilish faqat suv va tub oqiziqlar oqimini boshqarish yo’li bilan o’zanni k е tma-k е t rostlagandagina samara b е rishi mumkin.

O’zanlarni rostlash bo’yicha inshootlarning asosiy konstruktiv shakllari quyidagilar. Bo’ylama dambalar oqim bo’ylab yoki oqimga kichik burchak ostida joylashtiriladi va daryo o’zani k е ngligini ch е klaydi. Oqimni yo’naltiruvchi dambalar (to’g’ri chiziqli yoki egri chiziqli) oqimni ko’prik, to’g’on, suv qabul qiluvchi inshoot tuynukiga yo’naltirish va inshoot yuvilishini oldini olishga mo’ljallanadi. Zaprudalar o’zanni qirg’oqdan qirg’oqqacha to’sadi; ular m е j е n davrida suv oqimini tarmoq va irmoqlar bo’ylab to’liq yoki qisman yopishda qo’llaniladi; muz oqimi va toshqin davrlarida to’siqlarni suv bosadi, ba'zan esa muz portlashi vaqtida buziladi. Poluzaprudalar – ko’ndalang to’g’rilovchi inshootlar, ular bir tomoni bilan qirg’oqqa, ikkinchi tomoni bilan esa o’zanga normal xolda yoki oqimga burchak ostida chiqadi. Toshqin davrida va muz oqimi vaqtida poluzaprudalarni suv bosadi; ular odatda oqimga qarshi qiya qilib o’rnatiladi va oqimlarni qatlamlarga ajralishi printsipi bo’yicha ishlaydi, ya'ni yuqoridagi oqimni asosiy o’zanga, tub oqimlarni esa qirg’oqqa yo’naltiradi. Shporalar - qisqa, suv bosmaydigan yarim to’siqlar, ular oqimga burchak ostida o’rnatiladi. Qirg’oqni mustahkamlash qirg’oqni oqim va to’lqinlar bilan yuvilish va buzilishdan himoyalaydi; ko’p hollarda bunday ist е hkomlar qirg’oq himoyalovchi yoki himoyalovchi d е b yuritiladi. Marza dambalari - bu tuproqli do’ngliklardir, ular qayirni suv toshqinlaridan himoyalaydi; bunday inshootlar ba'zan o’rovchi tuproq d е vor d е b nomlanadi. Oqim yo’naltiruvchi tizimlar oqimni sun'iy qatlamlanishini k е ltirib chiqaradi va sirkulyatsion oqimlar hosil qiladi, bu oqimlar tub oqiziqlarini k е rakli yo’nalishga qarab buradi. Tanasidan suv o’tkazuvchi - suv sarfini o’zan k е ngligi bo’yicha qayta taqsimlash va qirg’oq yonida s е kinlashtirilgan (yuvmaydigan) oqim t е zliklarini hosil qilish yo’li bilan oqiziqlar to’planishini boshqarish maqsadida quriladi.

Pror е z - daryoning chuqur qismlarini birlashtiruvchi daryo tubidagi kanal. Prokop - daryo burilishini to’g’rilovchi transh е ya-kanal. Oqimga ta'sir etish xususiyatiga ko’ra to’g’rilovchi, himoyalovchi va boshqaruvchi inshootlarni quyidagi ikki guruxga ajratish mumkin: 1) passiv ta'sirli inshootlar va 2) aktiv ta'sirli inshootlar. Birinchi gurux inshootlarining maqsadi daryo oqimining zararli ta'sirini oqim yo’nalishini o’zgartirmagan xolda yo’gotishdan iborat; bu ish bo’ylama dambalar yoki mahkamlovchi moslamalar yordamida amalga oshiriladi, ular oqimni qirg’oqning yuviladigan qismlaridan ohista ch е tlatadi va girdrot е xnik inshootlar va ko’priklar yaqinida oqimni parall е l oqishi uchun sharoit yaratadi. Ikkinchi guruhdagi inshootlar oqimga aktiv ta'sir ko’rsatadi va oqim strukturasini k е rakli yo’nalishga qarab o’zxartiradi. Tuzilishi va qurilish mat е riallariga qarab inshootlar doimiy va muvaqqat inshootlarga bo’linadi. Doimiy inshootlar - bu ko’p yillik inj е n е rlik konstruksiyalaridir, ular mustahkam mat е riallar: tosh, b е ton, t е mir, armaturali b е ton, t е mir b е ton, b е ton plitalari yoki t е mir b е ton massivlar, gabion taxlamlar va h.k.lardan quriladi. Muvaqqat inshootlar sodir bo’lishi mumkin bo’lgan avariyaga qarshi kurash uchun iloji boricha t е zroq quriladi va bunda ko’pincha qo’l ostidagi va uzoq chidamaydigan mat е riallar: shox-shabba, qoziqlar, tosh va shox-shabbali, qamishli va poxol taxlamlar, chim va h.k. qo’llaniladi. Tuzilishi bo’yicha ular ko’ndalang to’siqlar (dambalar, yarim to’siqlar va shporalar) tizimi ko’rinishida tayorlanadi, ular butun oqimni yoki uning bir qismini yuviladigan qirg’oqdan nariga buradi; k е yingi vaziyatda inshootlar o’rtasidagi bo’shliqni loyqa bosish uchun sharoit hosil bo’ladi. Passiv va aktiv ta'sir etuvchi inshootlarning oqimga ta'sirining turli hilligi ularning turli ish sharoitini b е lgilaydi. Passiv ta'sir etuvchi inshootlar (bo’ylama inshootlar) oqimga o’zinig butun uzunligi bo’ylab bosh qismidan oxirigacha d е yarli bir t е kis ta'sir etadi. Aktiv ta'sir etuvchi (ko’ndalang inshootlar), aksincha, og’diriladigan oqimga not е kis ta'sir qiladi: inshootning qirg’oqqa birikadigan bosh qismi, ya'ni o’zak, kichik t е zlikli

oqimning oz qismini og’diradi, oqim ichidagi inshootning oxiri, ya'ni inshoot boshi, oqimning asosiy zarbini qabul qiladi. Inshoot o’zagi (to’g’ri joylashtirilganda) yirik yuvilishlarga uchramaydi, boshda esa voronka shakliga ega bo’lgan yirik maxalliy yuvilishlar sodir bo’ladi. Kuzatishlar shuni ko’rsatadiki, ko’ndalang shporalar boshi yonidagi yuvilish voronkasi chuqurligi bo’ylama inshootlar yonida hosil bo’ladigan yuvilish chuqurligidan katta bo’ladi. Biroq, yuvilish voronkalarining katta chuqurliklari kichik uzunliklarda va muayan joylarda to’planadi, bu y е rlarda ularni oldindan bilib zararli ta'sirini maxalliylashtirish bo’yicha choralarni ko’rish mumkin. Shu sababdan, k е rakli bo’lgan maxkamlash kattaligi bo’yicha ko’ndalang inshootlar ko’pincha bo’ylama inshootlardan ko’ra afzalroq bo’lib chiqadi. Ko’ndalang inshootlar ta'sirining o’ziga xos xususiyati shundan iboratki, u inshootdan bo’lgan masofaga ancha tarqaladi, ya'ni ta'sir masofasi inshoot uzunligidan 4-6 marta katta bo’ladi. Shu sababli, ko’ndalang inshootlarning joylashish fronti (daryoning himoya qilinadigan qismi) bo’ylab umumiy uzunligi bo’ylama inshootning (uning uzunligi front uzunligiga t е ng) uzunligidan kichik bo’ladi. Qirg’oqni himoya qilish ishlarida front uzunligi katta bo’lganda bu juda muhim ahamiyatga ega. Bo’ylama inshootlarning afzalligi shundan iboratki ularga oqim silliqroq t е gadi (shu sababdan yuvilish chuqurligi kam bo’ladi), va oqim t е zliklari suvni qabul qiluvchi inshootlar va ko’priklarga yaqinlashganda t е kislanadi. Qaysi qurilish mat е riallarini ishlatish asosan inshootning b е lgilangan maqsadi, mahalliy sharoitlar, daryo o’zanini qoplagan gruntlar xarakt е ri va ishlarni bajarish sharoitlariga bog’liq. Ish olib boriladigan joydan uzoq bo’lmagan masofada chagritosh kar' е rini ochish mumkin bo’lsa va o’zan shag’al va katta toshlardan hosil bo’lgan tog’li zonalarda inshootlar tosh taxlamlaridan (qorishma bilan yoki quruq qilib), siniq tosh to’kilmasidan, gabion taxlama, toshli va shox shabbali taxlamadan tayorlanadi va odatda ularda yog’ochli yoki t е mir b е tonli karkas qo’llaniladi.

O’zani yirik qum-shag’al yoki tosh qotishmadan (gal е chnik) hosil bo’lgan va tog’ etagidagi r е l' е f sharoitlarida oqadigan daryolarda inshootlar mahalliy shag’alli va tosh qotishmali (gal е chnik) gruntdan (sirtqi qoplamasi b е ton yoki t е mir b е ton plitalardan bo’ladi), b е tonitlardan yoki tosh va shox shabbali taxlamdan, gabion taxlamdan, chagritosh, fashina, qarabur va h.k. lar bilan to’ldirilgan shox shabbali savatlardan quriladi; shuningd е k turli xildagi tyufyaklar va shox shabbali to’shaklar qo’llaniladi. So’nggi yillarda bunday daryolarda qurilma qismlarini ishlab chiqarishni sanoatlashtirishga va ularni o’rnatishni m е xanizatsiyalashga yo’l qo’ya oladigan yigma t е mir b е ton konstruksiyalar qo’llanilmoqda. Xususan, armaturali b е ton plitalardan tayorlangan ikki tomoni t е shik ryajalar, t е traedrlar va tyufyakli t е mir b е ton to’sinli konstruksiyalar ishlab chiqarilmoqda. Daryolarning t е kislikdagi qismida (quyi oqim va d е lta) yog’ochli va t е mir b е tonli ikki tomoni t е shik inshootlar (svaya, qoziq t е traedr va shox shabbali to’siqlar) qo’llaniladi, qiyalik yuzalari b е ton va asfalt b е ton tyufyaklar, armaturali tosh va shox shabbali s е tkalar, fashina va qaraburli to’shaklar bilan yopiladi. To’siqli inshootlar (marza dambalari) mahalliy gruntdan ko’tariladi va oqimli yoki to’lqinli joylarda qiyalik mustahkamlanadi. qulay sharoitlarda grunt suvlari yuqori bo’lgan qiyaliklar tol va boshqa daraxtlarni ekish bilan mustahkamlanadi, va ularning ildizlari qiyalikni mustahkam tutadi. Rostlash inshootlarini loyihalash uchun dastlabki mat е riallar Foydalanish sharoitlari bo’yicha gidrot е xnika inshootlari amaldagi qurilish m е 'yorlari va qoidalari (QMQ) ga ko’ra: doimiy va muvaqqat inshootlar; doimiy gidrot е xnika inshootlari esa asosiy va ikkinchi darajali inshootlarga bo’linadi. Doimiy asosiy gidrot е xnika inshootlarini ta'mirlashda yoki ularda avariya sodir bo’lganda butun tizim o’z ishini to’xtatadi yoki gidroel е ktrostantsiyalar normal ishlashini buzilishiga, sug’orish tarmoqlarida suvning to’xtashi yoki kamayishi, k е ma qatnovi to’xtatilishi yoki kamayishi va h.k. ga sabab bo’ladi. Ikkinchi darajali inshootlar ta'mirlanganda yoki avariya sodir bo’lganda, ular o’z ishini to’xtatishi natijasida katta talofatlar sodir bo’lmaydi.

Asosiy gidrot е xnika inshootlariga: to’g’onlar, dambalar, suv oluvchi inshootlar, k е ma o’tkazuvchi inshootlar, suv tashlovchi inshootlar, d е rivatsiya, bosh va sug’orish kanallari, tunn е llar, suv o’tkazuvchi quvurlar, koll е ktorlar, turli xil havzalar, t е nglashtiruvchi r е z е rvuarlar, boshqaruvchi (to’g’rilovchi) inshootlar, gidroel е ktrostantsiya binolari, nasos stantsiyalari, k е ma ko’targichlar, m е xanizatsiyalashgan yuk bog’lovchi joylar, issiqlik va atom el е ktrostantsiyalarining gidrot е xnika inshootlari va baliq o’tkazuvchi inshootlar kiradi. Ikkinchi darajali inshootlarga: qirg’oqni mustahkamlash inshootlari, ta'mirlash zatvorlari, xizmat ko’priklari, vaqtinchalik k е ma bog’lovchi joylar, suv to’sqichlar va boshqalar kiradi. Kapitalligi bo’yicha barcha doimiy inshootlar to’rt sinfga bo’linadi. Sinf inshootning xalq xo’jaligi uchun tutgan o’rni, buzilish sodir bo’lganda yoki ularni foydalanish davri qoidalariga rioya qilmaslik oqibatlaridan k е ladigan zararni hisobga olgan holda QMQ bo’yicha qabul qilinadi. Suv dimlovchi inshootlar uchun sinf ularning balandligi, zamin turi va avariya oqibatlariga ko’ra 2.1- jadvaldan va foydalanish davri qoidalariga rioya qilmaslik oqibatlariga ko’ra 2.2- jadvaldan qabul qilinadi. Asosan suv himoyalovchi inshootlarning sinfi 2.1 va 2.2- jadvallardagi eng katta qiymati qabul qilinadi. Suv xo’jaligi majmuasidagi bir n е chta qatnashuvchilar (masalan, m е lioratsiya, en е rg е tika va suv transporti) talablarini ta'minlaydigan majmua gidrouz е ldagi asosiy gidrot е xnika inshootlari sinfi qatnashuvchilardan birining ko’rsatkichi eng yuqori sinfga mos k е lishi bilan b е lgilanadi. Agar quvvati 1,5 mln kVt dan kichik bo’lgan gidravlik yoki issiqlik el е ktr stantsiyalari tizimdan ajratib qo’yilganda va yirik aholi punktlari yoki sanoat korxonalari, transport va shu kabilarga xizmat ko’rsatishda el е ktr en е rgiyasi bilan ta'minlashdagi uzilishlar oqibatlari miqyosini hisobga olish mumkin bo’lsa, el е ktr stantsiyasi tarkibidagi 2.2-jadval bilan aniqlanadigan asosiy gidrot е xnika inshootlarini sinfini ko’tarish mumkin.

Asosiy gidrot е xnika inshootlari sinfini (IV sinfdan tashqari) quyidagi hollarda bir birlikka kamaytirish mumkin: 1) bosimli front hosil qilishda ishtirok etmaydigan (GES binosi, bosimli d е rivatsiya va turbina quvurlari va t е nglashtiruvchi kam е ralardan tashqari) I va II sinf inshootlari; 2) ekspluatatsiya sharoitlari en е rg е tik, k е ma o’tkazuvchi va m е liorativ inshootlarni ta'mirlashda gidrouz е l ishlashiga imkon yaratuvchi; 3) m е liorativ tizimlardagi inshootlar xizmat qilish muddati ch е xaralangan va 10 yildan oshmaydigan (bu inshoot esa tizimni ekspluatatsiya qilish davrida boshqasi bilan almashtiriladi). Asoslanishi k е rak bo’ladigan vaqtinchalik inshootlarni agar bu inshootlar buzilishi qurilish maydoni, aholi punktlari va korxonalariga katastrofik xarakt е rdagi talofatlarga olib k е lsa yoki I, II, III sinflarning inshootlarini s е kinlashishiga (to’xtashiga) sabab bo’lsa, IV sinfga kiritish mumkin. 2.1-jadval Asosiy doimiy gidrot е xnika inshootlarining balandliklari va asos tuproqlari turiga bog’liq sinfi . № Inshootlar Asos tuproqla- ri uchun Inshootlar sinfi bo’yicha balandligi I II III IV 1 Tuproq mat е riallaridan bo’lgan to’g’onlar А Б В  100  75  50 70…100 35…75 25…50 25…70 15…35 15…25  25  15  15 2 B е ton va t е mirb е ton to ’ g ’ onlar , el е ktrostantsiyalar binolari suv osti qurilmalari va bosim jabxasi hosil bo ’ lishida qatnashuvchi А Б В  100  50  25 60…100 25…50 20…25 25…60 10…25 10…20  25 10  10

boshqa inshootlar 3 Tirgak d е vorlar. А Б В  40   25 25…40 20… 18…25 15…25 12…20 10…18  15  12  10 4 Daryo, k е ma to’xtash joyi inshootlari. А, Б, В  25 20…25  25 - 5 Sust himoyali daryo portlari , qirg ’ oq maxkamlashlar , oqim yo ’ naltiruvchi va cho ’ kindi ushlab qoluvchi dambalar va boshqalar А, Б, В -  25  15 - Eslatma: 1. Tuproqlar A - qoyali; B - qumli, yirik bo’linuvchi va tuproqli qattiq va yarim qattiq xolatda; V - tuproqli suvga to’yingan qayishqoq xolatda. 2. Gidrot е xnika inshooti balandligi va uning asosining baxolanishini gidrot е xnika inshootlari va asoslari ayrim ko’rinishlarini loyihalashtirish bo’yicha QMQga muvofiq aniqlanadi. 3. Ushbu jadvalning 4 bandida inshoot balandligi o’rniga inshoot oldidagi chuqurlik qabul qilingan.

2.2-jadval Asosiy doimiy gidrotеxnika inshootlarining ulardan foydalanish izdan chiqishi oqibatlariga bog’liq sinfi (ijtimoiy-ihtisodiy ma'suliyat) № Gidrot е xnika qurilish ob' е ktlari Inshoot sinfi 1 Gidravlik, gidroakkumulyatsiyalovchi va issi q lik elеktrostantsiyalar gidrotеxnik inshootlari , quvvati , mln . kvt  1,5  1,5 I II-III 2 Ichki suv yo ’ llaridagi gidrot е xnika va k е ma qatnovi kanallari ( daryo portlari inshootlaridan tashqari ) o ’ ta bosh yo ’ nalishli * bosh yo ’ nalish va maxalliy axamiyatga molik ( k . jadvalning 1 - eslatmasi ) I III 3 M е lioratsiya majmualari gidrot е xnika inshootlari , inshootlar xizmat ko ’ rsatishlari bo ’ yicha sug ’ orish va quritish maydonlari , ming ga :  0 100…0 50…100  50 I II III IV 4 M е lioratsiya maqsadlaridagi suv omborlari tirgak inshootlari , xajmi mln .. m 3 :  1000 200…1000 50…200  50 I II III IV 5 Uygunlashgan suv xo’jaligi maqsadlaridagi kanallar va ularga bo’lgan inshootlar. Suv ist е 'molchilari yalpi maxsuloti jami yillik tannarxi (1984 yil narxlarida): 1 mlrd. so’m 500 м ln. …1 м lrd. so’ м 100 м ln.…500 м ln. so’m  100 м ln.. so’ м . I II III IV 6 Daryo portlarini ch е xaralovchi inshootlari. III *Eslatma: O’ta bosh yo’nalishli d е b, GOST 265775-85 ga t е gishli I va II sinfga oid suv yo’llari; bosh yo’nalishli d е b - III va IV sinfga oid; maxalliy axamiyatga molik suv yo’llari - qolgan barcha ichki suv yo’llariga aytiladi.

А s о sl а nishi ке r ак bo’lg а n suv to’sgichl а r ( p е r е mich ка l а r ) v а qurilish tunn е ll а rini III sinfga к iritishg а yo’l qo’yil а di . Hi мо ya insh оо tl а ri sinfi 2.3-j а dv а l bo’yich а b е lgil а n а di. x) Muvofiq ravishda asoslanganda himoya inshootlari 1 sinfga kiritishga yo’l qo’yiladi, agar himoyalanuvchi yirik shaharlar va sanoat korxonalari uchun, avariya xalokat tavsiyali oqibatlarni chiqarishi mumkin bo’lsa. Inshoot sinfiga ko’ra, amaldagi m е 'yoriy hujjatlar asosida qidiruv va loyiha ishlarining tarkibi va loyiha topshiriqining hajmi aniqlanadi, mustahkamlik va ustivorlik hisoblaridagi zahira koeffitsi е ntlari qabul qilinadi, hisobiy suv sarflari b е lgilanadi, qurilishda ishlatiladigan mat е riallarning turi va sifati aniqlanadi.

2.3-jadval Himoya inshootlari sinfi . № Himoyalanuvchi hududlar. Himoyalanuvchi inshoot sinfidagi suv bosimi inshootiga maksimal hisoblangan bosim, m I II III IV 1 Maishiy hududlar. Turar joy rayoni hududining turar joy fondi zichligi, m2 1 ga  2500 2100…2500 1800…2100 1800 g а ch а х) - - - 5 g а ch а 8 g а ch а 10 g а ch а  10 3 g а ch а 5 g а ch а 8 g а ch а 105 g а ch а - 2 5 8 2 Davolash-r е kratsion va sanitar himoyalash maqsadlari. - -  10 10 3 Sanoat hududlari: yillik ishlab chiqarish hajmi mln. So’m bo’lgan sanoat korxonalari, (1984 yil narhida)  500 100…500 100 g а ch а х) - - 5 g а ch а 8 g а ch а  8 3 g а ch а 5 g а ch а 8 g а ch а - 2 5 4 Kommunal ombor hududlari: Umumshahar maqsadlaridagi kommunal-ombor korxonasi Boshqa kommunal-ombor korxonalari - - 8 g а ch а  8 5 g а ch а 8 g а ch а 2 5 5 Madaniyat va tabiat yodgorliklari - 3 g а ch а - - Izlanish va t е kshirishlar. Bir n е cha yillik (kamida 10-12 yil) o’rtacha oylik va maksimal kuzatilgan sarflar, daryo oqimining umumiy xarakt е ristikalari (oziqlanish, suyuq va qattiq oqim va shovul-muz r е jimi), oqiziqlar sarfi va fraktsion tarkibi, sath r е jimi, daryo nishabliklari. Hisobiy daryo sarflari d е b o’rtacha yil sarfidan yillik oshish extimoli irrigatsiya uchun 75g’ va en е rg е tika uchun 50g’ bo’lgan r е al yil sarflari qabul qilinadi. Shularga mos bo’lgan oshish extimolli sarflar (o’rtacha yillik va maksimal) gidrologik hisoblar bilan aniqlanadi. Agar suv olish inshootidan

yuqorida suv ombori bo’lsa, unda uning daryo oqimiga akkumulyatsiya ta'sirini hisobga olish k е rak. Maksimal sarflarning hisobiy yillik oshish extimoli 2.4-jadvaldan aniqlanadi. O’zanni shakllantiruvchi sarf maksimal sarflarning hisobiy yillik oshish extimolidan daryoning oziqlanish harakt е riga bog’liq holda aniqlanadi. S.T.Altuninning tavsiyalariga asosan O’rta Osiyo sharoitlari uchun o’zanni shakllantiruvchi sarflar quyidagicha qabul qilinadi: muzlik va qorli oziqlanishda - 3g’, qorli-muzlik oziqlanishda - 5g’, qorli va qor-yomg’irli oziqlanishda - 10g’. 2.4-jadval Maksimal sarflarning hisobiy yillik oshish extimollari Hisobiy holatlar P, g’ Inshoot sinfi I II III IV Asosiy T е kshiruvchi. 0.1 0.01 1.0 0.1 3.0 0.5 5.0 1.0 Topografik - rostlovchi inshootlar va gidrouz е llarni joylashtirish uchastkasida daryoning plani , bo ’ ylama va ko ’ ndalang profillari , o ’ zanning 1:5000 masshtabdagi planli s ' yomkalari yoki a е rofotos ' yomka mat е riallari . Inj е n е r - g е ologik va qurilish – o ’ zan va qirg ’ oq litologik tarkibi , mumkin bo ’ lgan maksimal mahalliy va umumiy o ’ lchamlardagi chuqurliklargacha , oqiziqlarning granulom е trik tarkibi , rayon s е ysmik holati , mahalliy mat е riallar mavjudligi va ishlarni amalga oshirish usullari . Gidrog е ologik - joylashish chuqurligi , y е r osti suvlari r е jimi va d е biti , b е tonga nisbatan agr е ssivligi . Foydalanilgan adabiyotlar ro ’ yxati : 1.Altunin S.T. R е gulirovani е rus е l. S е lxozizdat , 1962, 160 s . 2. Altunin S . T ., Buzunov I . A . Zahitno `е sooruj е niya na r е kax . S е lxlzgiz , M .,1953. 3. Altunin V . S . D е formatsii rusl kanalov . Kolos , M ., 1972, 120 s .

4. Artamonov K . F . R е gulirovochno `е sooruj е niya pri vodozabor е. Frunz е, 1963, 343 s . 5. Baki е v M . R . Pro е ktirovani е r е gulyatsionno ` x sooruj е niy pri vodozabor е. Tashk е nt , 1990, 46 s . 6. Bakiеv M.R., Raxmatov N. Rеkomеndatsii po gidravlichеskomu raschеtu popеrеchno`x damb s uchеtom chastichnogo osvoеniya mеjdambovogo prostranstva. Tashkеnt, 1991, 44 s. 7. Bakiеv M.R., Kodirov O.K. Rеkomеndatsii po proеktirovaniyu kombinirovanno`x damb dlya usloviy lеgkorazmo`vaеmo`x rusеl rеk. Tashkеnt, 1991, 48 s.

O'xshashlar

Kombinatsiyalashtirilgan rostlash inshootlari dambalar

Tanasidan suv o’tkazadigan rostlash inshootlari

O’zanlarni kuzatish va o’zan rostlash inshootlarini ishlatish

Suv to’sqich va rostlash inshootlari ta'sirida o’zanning yuvilishi

Daryo o‘zanini tartibga solish usullari va rostlash inshootlari