O’quv qalamtasvir hamda qalamchizgilari bajarishda kompozitsiya asoslari va ijodiy malakalarini rivojlantirish - San'at - Referatlar

O’quv qalamtasvir hamda qalamchizgilari bajarishda kompozitsiya asoslari va ijodiy malakalarini rivojlantirish

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54 KB

Ko'chirib olish

O’quv qalamtasvir hamda qalamchizgilari bajarishda kompozitsiya asoslari va ijodiy malakalarini rivojlantirish. O’quv qalamtasviri va qalamchizg’ilarning tasvirlash san'atidagi ahamiyati R е ja: 1.Talabalar ijodiy qobiliyatidan kslib chiqqan qolda ularni faollashtirish. 2.Chizish t е xnikasini o’rganish tamoyillari orqali tajribasini, nazariy bilimlarini oshirish. Akad е mik qalamtasvir doirasidan chiqmay haqqoniy tasvirlar ishlash jarayoniga ko’niktirish. 3.Bosqichlar asosida rasm chizish odatiii shakllantirish yo’llariniig iazariy tgmoyillprini tushuntirish.

Tasviriy san'atning barcha turlarida va janrlarida kompozitsiya masalasini hal etish е takchi o’rinlarda turadi, d е sak yanglishmaymiz. Buniig uchun esa har bir san'at tursh a muvofiq tarzda kompozitsiya asoslarini qo’llay bilish ksrak. Shu o’rinda kompozitsiya umumqoidalari puxta o’rganilishi zarur. Ular akad е mik qalamgasvirlar yaratish, o’rganish, mashq qilish jarayonining ham ajralmas qismidir. Ma'lumki, inson qomagini chizish jarayoni bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Bunda albatta akad е mik rasm ishlash amallari qo’llaniladi. U esa oddiydan murakkabga o’tib boish orqali yuzaga chiqariladi. Odam tasviri talabalar, uni endi chizishni o’rganayotganlar uchun ancha murakkab ishdir. Bu sohaniig nazariy qismini o’qib. o’rganish mashqlar uchui chiziladigan vazifalar sifatini oshirishnish omilidir. Chunki nafaqat yillar, balki asrlar davomida akad е mik rasm chizish sirlari ochilib, tadqiq etib, takomillashtirilib k е linmoqda. Shundan ma'lumki o’ziga xos, inkor etib bo’lmaydigan tamoyillar, qonun-qoidalar vujudga k е lgan. Ularga amal qilinishi ayniqsa o’rganuvchilarga yordam b е radigan zo’r omildir. Odam qomatini to’liq tasvirlash, uning bosh qismini chizish amallari to’liq o’zlashtirilib olingach boshlangani ma'qul. Shunda dastlabki mashqlardanoq е tarli samaraga erishish mumkin bo’ladi. Asosiy e'tibor tanani tadqiq etish va tasvirlash ishiga qaragiladi. Ma'lumki inson qaddi-qomatining o’z o’lchamlari, mutanosiblik tamoyillari mavjud. Masalan yosh bola boshining o’lchami tanaga iisbatan jihatdan ancha mutanosiblikda bo’ladi va tanaga, uning balandlik o’lchamiga olti, е tti, ba'zan е tti yarim karra

joylashadi. Albatta bu m е 'zonlar nisbatan bo’lib turli odamlarda har xillik kasb etadi. Odam qomatini chizishda uning tuzilishini (konstruktsiyasini) bilish katta ahamiyatga ega. Buning uchun chizuvchi tananing qanday harakat holatida, qay vaziyatda turganligini qoralama chizgilar qilish orqali tahlil qilish, ko’plab shunday mashqlar bajargan, asosiy ishni boshlashi k е rak. Chizganda ham qiyofani, uning barcha bo’laklarini alohida-alohida emas, balki yaxlit aks ettirishga urinish, hamda erishish lozim bo’ladi. Ammo har bir bo’lak uning tasvirida tutgan roli Ham unutilmasligi k е rak. Turgan odam qiyofasini chizishning asosiy amallari nimalardan iborat, d е gan savolni oldimizga qo’yib, unga javob b е raylik: Ilgarigi vazifalardagid е k bunisida ham dastlabki maqsad ob' е ktini qog’oz satHiga chiroyli qilib joylashtirishdan.iboratdir. So’ngra tana turish vaziyati, holati topiladi, k е yin qomatning qismlari, o’lchamlari o’zaro mutanosibligi topiladi. Ular odamning k е ksa yoshligiga, s е miz yoki ozg’inligiga, bo’iining past yoki balandligiga bog’liq bo’ladi. Bunda albatta odamning qaysi bir oyog’iga, yoki ikkala oyog’iga gayanib turganligi e'tiborga olinishi muhimdir. Chunki shunga karab tananing holati o’zgarib turadi. Yelka, bosh, b е l. gos. qo’l va oyoqlar turishi har xil ko’rinishga ega bo’ladi. Ma'lumki, odam umurtqa nog’onpsiping |uzilishi ham uning ko’rinishiga ta'sir etadi. Ba'zi tanalariing turishi tik bo’lsa, ba'zilari bukchayibroq kuripishi shundan. Tananing har bir a'zosi gorizontal va psrtikal chiziqlarga nisbagg.n qamday vaziyatda ekanligi muntazam ravishda t е kshirib turiladi. Butun tapaning tayanch nuqtasi mavjud bo’lib, u og’irlik qaysi oyoqqa tusha е tganiga, yoki ular oralig’iga tushaotganini aniqlashda qo’l k е ladi.

U to’g’ri, joyida topilmagan bulsa, odam qiyofasi og’ib, yiqilayotganga o’xshab chiqib qolishi mumkin. Shu sababdan t е kshirish uchun ba'zan osma shovundan foydalanish mumkin. U barcha p е rp е ndikulyarlarni topishda zo’r vositadir. Odam qiyofasini chizishni o’rganishda uni sk е l е t bilpn solishtirib t е kshirish, tananing asosiy mushaklari tizimini Gudon «ekorsh е si»dan ko’rib o’rganish maqsadga muvofiq. Ana shunda chizuvchi tpnaning qaysi bo’lagiga urg’u b е rishi va batafsil ishlashi k е rakligini gushunishi oson bo’ladi. Chunki suyaklar tizimini b е lgilovchi sk е l е t va mushaklar tana qismlarining shakli-shamoyilini yaqqol qilib aks ettirishda yordam b е radi. Umuman yuqoridagilarni sifatli bajarilishi uchun har bir talaba plastik anatomiyadan yahshi xabardor bo’lishi zarur. Shuni ham takidlash o’rinliki, ishni bajarishda soya-yorug’ munosabatlarini go’g’ri topib tasvirlash ham ahamiyat kasb etadi. Chizish mobaynida kztta soyalar va yorug’, yarimsoyalarni birvarakay b е lgilab tuslab borilishi tasvirning hajmli ko’rinishini taminlaydi. Umum tanani aks slgirnshda unipg mayda qismlarini ham yo’l-yo’lakay apiqlashgirib boriladi, ammo bunda yaxliglikka pugur е gkazilmaoligi k е rak. Tasvirlash jarayoni izchillikda bosqichma-bosqich olib borilsa, oxirida barcha yumondan ish t е kshirib umumlashtirilsa vazifa yaxom chiqishi tamiilanadi, ham aytib o’tish k е rakki, vazifani tugal holga k е ltirish tajribaga, yani ko’p, erinmay, sabot bilai ish olib borilishiga bog-liqdir. NazariI bilimlarni o’gmish us!a rassomlari m е rosini kitoblardan o’qib o’rganish yordamida oshirib borilishi k е rak.

Tayanch tushunchalar: O’quv qalamtasvir - o’rganish, mashq qilish niyatida, bir n е cha bosqichlarga bo’lib olib boriladigan, uzoq muldatda bajariladigan qalam1asvir. Bosqichma-bosqich - rasm chizii^ni nisbiy tarzda k е tma-k е tlik asosida olib borish. Chizish t е xnikasi - chiziqlarni turlicha ko’rinishlarda ifodali qo’llash, uslub ishlatish. maHoratni qo’llash, turli tasvir vositalari, ashyolaridai foydalanish. Akad е mik qalamtasvir - malum qonun-qoidalar, tamoyillarga bo’ysungan Holda bajariladigan puxta qilib ishlapgan (m е todik izchillikda) tasvir. Muvozanat - o’quv natyurmorti yoki kompozitsiya tasvirining qismlari, ranglarning, o’lcham, shakllarining o’zaro mos k е lishi, sath og’irligi mutanosibligi. Homaki rasm - t е z ishlangan tugallanmagan tasvir.

Adabiyotlar: 1. Risunok. Izdag е lstvo «Iskusstvo». Moskva. 1965. (216-234 b е tlar). 2. Е .Barchai. Anatomiya dG`'Ya xudojnikov. Budap е sht. 1970 (50-70 b е tlar). 3. Risuiok. Jivopis Komiozitsiya. Moskva. «Prosv е sh е ni е » 1989. (5-18 b е tlar). 4. www.ziyonet.uz

O'xshashlar

Miniatyura kompozitsiya asoslari

Qalamtasvir va uning maqsad-vazifalari

Rangtasvirda rang

Rangtasvirda rang

Xorijiy mamlakatlarda Musiqa tarbiyasi tizimi