logo
  1. Bosh sahifa
  2. Referatlar
  3. San'at
  4. Композиция турлари

Композиция турлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

35 KB
Ko'chirib olish
Композиция турлари Композиция турлари фазони кўрсатишдаги алоҳида аҳамиятли томонлари билан ажратилади. Улар ўзаро бир бирига боғлиқ ҳолда бўлсада уч турга бўлинадилар: а) фронтал, б)ҳажмли, в) чуқур - фазовий композиция. Масалан, кенг-фазовий композицияга (театр фойесининг интерьери) ҳажмли (ҳайкалтарошлик тасвирлари ва бошқа ҳажмли буюмлар) ва фронтал (картина, панно, витражлар, стендлар ва хоказо) композициялар киритилиши мумкин. Ёки ҳажмли композиция ўз навбатида фронтал, текис юзавий элементлардан тузилиши ҳам мумкин. Фронтал композиция эса фазовийликни чуқур кўрсатиши мумкин. Баъзан фазони юқори даражада иллюзион ҳолатда ҳам кўрсатилади. Бунга мисол қилиб, текис юзадаги фазовийлик тасвирланган театр декорацияларини мисол келтириш мумкин, қайсики, бунда гўё саҳнадаги реал борлиқ давом эттирилади. У чуқур фазовий композицияни намоён этади. Фронтал композиция шу билан характерланадики, у обсалют текис шаклда бўлади, лекин чуқурлик эса иллюзион ҳолда барча тур ва жанрлардаги картина текислиги ёки текис юза кичик ёки катта барельеф билан (барельефлар, горельефлар, унча чуқур бўлмаган бино фасадлари ва х.) кўрсатилди. Шундан келиб чиқадики, фронтал композиция асосан икки ўлчамлилиги билан характерланади, баъзан кичик, энсиз чуқурликка эга бўлиши ҳам мумкин. Ҳажмли композиция ўз номидан ҳам кўриниб турибдики, ҳажмли, ўз ўлчамига эга бўлади, уч асосий координатаси бор (баландлик, кенглик ва чуқурлик) ва барча томондан ҳам кўринувчи хусусиятига эгадир. Бунда шу нарсани хисобга олиш керакки, бу билан хар уч ўлчамдан бирортаси ҳам минимал, кичиклиштирилмайди, ҳажмли текисликка айланмайди. Ҳажмли композицияга ҳам тасвирий санъатнинг барча тур ва жанрларига нисбатан қўлланилган барча умумий қонуниятлар қўлланилади. Шу билан бирга ҳажмли композицияда ўзига хос специфик қонуниятлар мавжуд, улар фақат ўзигагина хос бўлиб, тасвирий санъатнинг барча тур ва жанрларида амал қилинади. Кенг-фазовий композицияда турли материалли предметлардан (ҳайкал, мебель, стенд, ҳажмлар ва юзалардан), фазо (интерьер, очиқ фазо) ва улар орасидаги интервалардан фойдаланилади. Кенг-фазовий композициядан маъмурий ва турар жойларни тўлиқ жиҳозлаш ва безатишда қўлланилади, хусусан, яшаш хонаси, кинотеатр фойеси, кўргазма зали, театр саҳнаси, меъморлик ансамбли ва бошқалар. Кенг-фазовий композицияда ҳам худди фронтал, ҳажмли композициялар каби композициянинг харакатдаги умумий - объектив қонуниятларидан фойдаланилади. Жумладан симметрия ва асимметрия, ритм, яхлитлик, мазмунли композицион марказни намоён бўлиши ва бошқалар. Кенг-фазовий композициянинг ҳам ўз специфик қонуниятлари, жойлаштириш ва қуришнинг усул ва услублари мавжуд. Адабиётлар 1. Абдуллаев Н. Санъат тарихи. 2 қисмлик. 1-қисм. - Т., 1987. 2. Абдуллаев Н. Санъат тарихи. 2 қисмлик. 2-қисм. - Т., 2001. 3. Абдурахмонов Ғ.М. Тасвирий санъат композицияси. - Т., 1996. 4. Азимова Б. Натюрморт тузиш ва тасвирлаш методикаси. - Т., 1984. 5. Беда Г.В. Основў изобразительной грамотў (рисунок, живопись, композиция). Учебное пособие для студентов пединститутов. - М., 1981. 6. Беда Г.В. Живопись. Учебное пособие. - М., 1986. 7. Гренберг Ю.И. Технология станковой живописи (монография). - М., 1982. 8. Вольков Н.Н. Композияция в живописў М. 1977. 9. Делакруа Э. Мўсли об искусстве. О знамс нитиххудожниках. М. 1960. 10. Дмитриева Н.А. Краткая история искусств. Вўп. 1. От древнейших времен по XVI век. - М., 1985.

O'xshashlar

Композиция усуллари
Композиция воситалари
Композиция ўқув предметининг мақсади ва вазифалари
Графика - тасвирий санъатнинг алоҳида тури. графика санъатида композиция
Санъатнинг турлари