Ingliz teatri sahna san’ati - San'at - Referatlar

Ingliz teatri sahna san’ati

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

70.5 KB

Ko'chirib olish

Ingliz teatri sahna san’ati Reja: 1. Bernard Shou (1856-1950-y.) 2. Oskar Uayld (1856-1900-y.) 3. Sahna san'ati

XIX asr oxiri va XX asr bo'sag'asida ingliz dramasi va teatrida realizm hamda simvolizmdan iborat ikki badiiy yo'nalish yetakchi o'rin tutdi. Birinchisi, ya'ni realizm B. Shou va J. Golsuorsi dramaturgiyasi hamda «Mustaqil teatr* va Ellen Terri, Genri Irving kabi atoqli ijodkorlar faoliyatida namoyon bo'ldi. Simvolizm ta- moyillari esa Oskar Uayldning bir qator asarlarida hamda aktyor, rejissyor Gordon Kreg spektakllarida ko'zga tashlandi. BERNARD SHOU (1856-1950-y.) XIX—XX asrlar chegarasi va XX asrning dastlabki o'n yillik-larida ingliz teatri ko'p jihatdan Bernard Shouning ijodiy merosi ta'siri ostida rivojlandi. Shouning badiiy va ijtimoiy faoliyati o'ta ko'lamdorligi bilan ko'zga tashlangan edi. U musiqa va teatr tan-qidchiligi sohasidagi ko'pdan-ko'p maqolalari, publitsistikasi bilan keng tanilgan edi. Shou Dublinda tavallud topdi, uning bolalik, o'smirlik yillari ham shu yerda o'tgan. «Angliya Irlandiyani zabt etdi, menga Angliyani zabt etishdan o'zga nima ham qolgan edi», deb yozdi kinoya bilan Londonga yoi olarkan. Bernard Shou G'arb dramaturgiyasida butkul yangicha tasvir usuli, ya'ni paradoks (zid fikr) ifoda usuliga asoslangan yangi drama turini yaratdi va shu bilan tafakkur teatrining shakllanishiga asos soldi. Dramaturg tomoshabinlar ongini tarbiyalashni bosh vazifa deb bilib, zamondoshlarini aql-idrokli bo'lishga chorladi. Ularni hayotning ijtimoiy qonunlarini anglashga, burjuacha axloqqa nisbatan murosasiz bo'lishga undadi. Ayni paytda u insoniyat aql-idrokining olamni o'zgartirishdagi cheksiz kuch-qudratiga komil ishonch bilan qaradi. B. Shou zamonaviy voqelikni tadqiq etishda umum tomonidan e'tirof etilgan, lekin har kimga ham botavermaydigan jumboqli paradoks (zid fikr) ifoda usulini o'z ijodi uchun asos qilib oldi. Turkum asarlarini ham u g'alati nomlar bilan ataydi. Xususan, «Bo'ydoq uy-lari* (1892), «Ko'ngiI o'g'risi* (1893), «Uorren xonimning kasb-kori» (1894) degan uch asarini «yoqimsiz pyesalar* deb atagan. Bu asarlarda burjua jamiyatining turli axloqiy muammolari olg'a suril-gan. «Bo'ydoq uylari* pyesasidagi chayqovchi Sartorius, uning gu-mashtasi Likchiz va zodagon naslining

arzandasi Trench o'zaro kelishib, tashlandiq kulbalarda yashovchi kishilar mablag'i hisobiga boyishni o'zlariga kasb qilib olgan kishilar tarzida ko'rinadi. Ijtimoiy adolatsizlik masalasi «Uorren xonimning kasb-kori» asarida yana ham keskin qo'yilgan. Unda Uorren xonim fohishaga aylanib, Ovro'poda qator ishratxonalar ochadi. Muallif bu uchun unigina qoralamaydi, shuhday harakatga yo'l qo'ygan barcha fu-qarolarni qoralaydi. B. Shou «yoqimli pyesalar» deb atalgan «Inson va qurol* (1894), «Kandida» (1895), «Taqdir xohishi» (1895) va «Omon bo'lsak ko'ramiz» (1896) turkum pyesalarida muallif zamondosh-larining insoniylikka daxlsiz o'y-intilishlari ustidah kuladi. «Shay-tonning shogirdi» (1897) hamda «Sezar va Kleopatra* (1898) tari- xiy dramalarida yuqoridagi asarlarda ko'tarilgan muammolarni davom ettirib, mustamlakachilik siyosatini fosh etadi. Shou yangi asrni hajman ulkan «Inson va o'ta qudratli odam» (1903) degan falsafiy komediyasi bilan kutib oldi. Uning nazarida o'ta qudratli inson kelajak kishisi bo'lib, yomonlikdan yiroq, g'ayrat-intilishlari buzishga emas, balki yaratishga qaratilgan insondir. Jahon urushi arafasida Shou o'zining keng tarqalgan asarlari-dan biri «Pigmalion» (1913) pyesasini yaratadi. Bu «Sohibjamol Galateya» yaratib, unga ishqi tushib, shu ishqi tufayli unga jon ki-ritgan haykaltarosh Pigmalion haqidagi rivoyatning zamonaviy nusxasi edi. «Sohibjamol Galateya»ga aylangan londonlik gulchi qiz Eliza va uning otasi Alfred haqidagi bu asarga awal drama teatrlari, keyin musiqiy teatrlar (kompozitor F. Lou tomonidan «Mening dilbar sohibjamolim* musiqali komediyasi yaratilgan) uzoq sah-naviy umr ato etdi. 1894-yildan Shou o'zi yozgan aksariyat asarlaridan c zi sahnaga qo'ya boshlaydi. U aktyorlardan qahramonlar ruhiyatiga to'liq kirish asosida mubolag'aviy, g'aroyib ifodaviy usullami qo'llanishini talab etardi. 1914-yili u «Pigmalion» asarini ham «Alo hazratlari teatri»da sahnaga qo'yadi. Aktyorlardan Stella Patrik Keypbell (Eliza) va Ger-bert Birbom Tri (Higgins)larga Shou asar oxirida qahramonlar sevgi-sini ko'rsatishni keskin man etgan. Sababi bu Shouning badiiy uslu-biga zid edi. Pyesa sevgi haqida emas, balki insonning ulkan

imkoniyatlari haqida bo'lib, unda Eliza professor Higgins yordamida o'zligini topadi. Shou armiya burjua sharoitida bunday komillikka erishishning imkoni yo'q. inson o'z qismati haqida o'zi o'ylashi kerak degan xu-losaga kelib, asar oxirini jumboqli tarzda qoldiradi. Birinchi jahon urushining jarohatli oqibatlarini dramaturg eng sara «Qalblar vayron bo'lgan xonadon* (1913—1919) va «Parivash Ioanna» (1923) asarlarida umumlashtirgan. Kinoyachi, hajvgo'y, zid fikr ustasi Shou mazkur asarlarda sajiya va voqealarni fojiaviy ruhda talqin etuvchi ruhshunos sifatida ko'rinadi. «Qalblar vayron bo'lgan xonadon» asarida zukko, nozik ta'b, lekin birinchi jahon urushiga yo'l qo'ygan ovro'polik ziyolilar hajv ostiga olinadi. «Mazkur nom faqat pyesaning nomigina emas, balki, ushbu ♦vayron bo'lgan xonadon* urush arafasidagi butun madaniy va beg'am Ovro'poning o'zi hamdir*, degan edi muallif. «Parivash Ioanna* Shou dramaturgiyasining eng yuksak na-munalaridan biriga aylandi. Jannani to'la ma'noda xalq qahramoni deyish mumkin. «Men yer farzandiman, shu yerda mehnat qilib, kuch-quwat oldim. Haqiqiy xalqning kimligi menga kundek ravshan, u ishlab o'ziga non topib, tirikchilik qiluvchi xalqdir, — deydi Janna, — ...Bilaman, qahringizning cheki yo'q, men endi ko'zlarida o't misol chaqnab turuvchi sevgisi bilan bu qahmi so'ndiruvchi oddiy odamlar oldiga ketgum. Meni o'tda kuydirasiz, ko'nglingiz joyiga tushar, lekin bilingki, men o'tda yonsam ham, xalq qalbida abadiy qolurman». Shou «Parivash loanna* asarini bu shaxsga murojaat etgan o'z salaflaridan Shekspir va Shiller, Volter va Mark Tvenlarga nisbatan munozara tarzida yozgan. Uning Jannasi mutaassibona dindorlik-dan holi ravishda olamga tiyran ko'z bilan qarovchi qahramon. U tarix jarayonini anglab, uning istiqbolini ko'rib harakat qiluvcha xalq aql-idrokini o'zida mujassam etgan qahramon qiz tarzida namoyon bo'lgan. Jannani xudo bilan odamlar orasida arosatda qolgan kofirga «siyosiy zarurat* yuzasidan qatl etadilar. Din a'yonlari, ingliz va fransuz hukmdorlari Jannani yo'q qilish bilan xalqning erkin, mag'rur ruhini bukish uchun o'zaro birlashadilar.

Pyesa xotimasi achchiq kinoya va kesatiqqa to'la: Jannaning o'tda yondirilishigina fojiali emas, qatldan so'ng yigirma besh yil o'tishi bilan uning oqlanishi g'alati bir fojiona jumboq. 1920-yili Janna nomining abadiy ulug'lanuvchi mo'tabar nomlar qatoriga kiritilishi yana ham g'alati hoi. «Qandayin alam-sitamlikki, har kim meni maqtayversa! Unitmang, men pariman, parilar har qanday mo'jizaga qodir, aytinglarchi, go'rdan chiqb tiriklayin paydo bo'lishimni hoylaysizmi? deya alam-iztirobda savol beradi Janna. Rad javobini eshitgach yana xitob qiladi u: «E, parvardigor, sen shundayin sahiy zaminni yaratding, qachon u o'z parilarini mu-nosib qabul qilarkin? Qachon, e hudoyim, qachon? Bu so'zlarni muallif zamondoshlariga qaratadi. 20-yillarning boshida Shou o'zining «MafusaiI sari, orqaga» degan beshta pyesadan iborat eng hajmdor pentalogiyasini yaratadi. Bu yerda Shou faylasuf va publitsist sifatida ko'rindi. Shouning 1930-40-yillardagi ijodida uning diqqati ko'proq si-yosiy dolzarb masalalarga qaratildi. U shu yillari yozilgan «01ma yuklangan arava» (1929), «Achchiq, lekin haqiqat» (1931) va «Jeneva» (1938) degan uch siyosiy komediyasini «siyosiy g'aroyibotlar» deb ataydi. «01ma yuklangan arava» pyesasida Shou fashizm qarshisida uni o'chib qolgan beqaror demokratiyani beshavqat fosh etadi. Angli-yaning AQSHga iqtisodiy qaramligini ko'rsatadi. «Jeneva» pyesasida Batler, Bombardoni, Flando degan to'qitna nomlar bilan murdor fashist siyosatchilari ustidan xalqaro sud jarayonini bosh-laydi, tajovuskorlar yurishiga to'siq qo'yolmagan davlat rahnamo-larini hajv ostiga oladi. Shouning «Umidsizlik orollarining g'ofil bandasi* (1931) pyesasi-oxirida ham sud sahnasi bor. Bu safar u butun insoniyatni «qiyomat qoyim» azobi doirasiga tortadi. Pyesa janriga ko'ra «qiyomat qoyim bilan yuzma-yuz» deb atalgan. Momaqaldiroq gumburi eshitilmaydi, chaqmoq chaqini ko'rinmaydi, osmon ham ostin-ustun bo'lmaydi. Bi-roq odamlar guruh-guruh bo'lib yoki bitta-bitta g'oyib bo'laveiadi. London birjasi yopiq, jamoalar palatasida jog' ham yo'q. professor o'qituvchilar ma'ruza o'qiyotib misoli paiiangandek yo'qlikka aylanar edi. Lekin

Shou «mahshar kuni»ni olamning oxiri deb emas, balki haqiqiy insoniy «mas'ullikning bo'shlanish kuni», degan xulosa chiqaradi. Jamiyatga nafi teguvchi, turmush farovonligi uchun ku-rashuvchi kishilar yashash huquqini oladilar. Jahonga taniqli adib o'zining so'nggi «Uzoq kelajak haqida masal» — pyesasida uchinchi jahon urushi vasvasalariga qarshi maydonga chiqdi. U avlodlarga tinchlik uchun kurashish lozim-ligini vasiyat qilib qoldirdi. «Yoshlar urush qurboniga aylanma-sunlar», degan so'zlar uning so'nggi so'zlari bo'lib qoldi. OSKAR UAYLD (1856-1900-y.) Oskar Uayld bor-yo'g'i qirq to'rt yil umr ko'rgan. Lekin oz va soz umr ko'rgan, ko'pdan-ko'n esse, ertak va hikoyalar, estetikaga oid maqolalar muallifi sifatida tanilgan bu adib va dramaturgning muborak nomi ingliz va jahon adabiyoti hamda teatri tarixidan nufuzli o'rin oldi. Uayld ijodini, ayniqsa, estetika sohasidagi qarashlarini har kim ham to'laligicha beistisno qabul qilolmaydi. Lekin uning ijodi insonparvarlik g'oyalari bilan sug'orilganiga shubha yo'q: Uayld o'sha davr jamiyatida ko'zga tashlangan qabohatdan dili vayron bo'lib, go'zallik shaydosi yanglig' ulkan iste'dod sohibi sifatida qalam tebratdiki, bu hoi uning ijodi kamyob san'at hodisasiga aylanishiga sabab bo'ldi. Irlandiyada taniqli jarroh oilasida tug'ilgan Oskar Uayld Oks-ford dorilfununida tahsil ko'radi. O'qib yurgan chog'idayoq u antik adabiyotni favqulodda zo'r bilishi bilan ko'zga tashlanadi; u olimlik martabasiga da'vo qilishga haqli edi, lekin erkin, sarxush hayot nash'u namolariga berilib ketadi. U turli-tuman kiborlar davrasining matlub ishtirokchisiga aylanadi. U yurish-turishi zavqbaxsh, so'zamol, fahm-zakovati o'tkir kishi edi. Shu xislatlari tulayli u kiborlar davrasining jon-dili bo'lib qoladi. Uayld shaxsiga xos bunday xususiyatlar uning ijodida ham o'z aksini topgan. Uayld son-sanoqsiz aforizmlar to'qigan bo'lib, u zid fikrlar ifoda tarziga shu qadar mayldor ediki, bu uning shaxsiy hayotida ham, ijodida ham bosh yo'riqqa aylandi. U go'zallik oldida sajda qiladi, shu go'zallikni ulug'Iab, o'zini buyuk «nafosatparast» (estet) deb e'lon qiladi. Bu so'zlar havodan olingan so'zlar emas. U hayotda hamisha ko'hli, maftunkor bo'lishga intildi va o'z ijodida inglizlar taomiliga kirgan go'zallik an'analarini davom ettirdi.

Uayld ingliz faylasufi va san'atshunosi Jon Reskin hamda go'zallikni ulugiagan nafosatchi rassomlarning davomchisi sifatida ko'rindi. Uayld sarmoya olamini xunuk, badbinlik olami deya qoralab, o'z asarlarida bunga zid o'laroq o'z go'zallik olamini yaratdi. «San'atkor go'zallik yaratuvchidir», - deb yozadi u «Dorian Greyning portreti» (1891) romani muqaddimasida. Uayld estetikasining asosiy tamoyili naturalizm va realizm us-lublarini inkor etishda ko'rindi. U san'at — go'zallik timsoli va burjua olami bu qadriyatdan mahrum ekan, demak, san'atda bunday borliqni ifodalash joiz emas, deb hisobladi. Shu tarzda Uayld o'z estetikasida hayot boshqa-yu, san'at boshqa degan xulosaga keladi. «San'at uning ko'z o'ngida hayot sasiga daxlsiz sehrli go'zallik saltanati tarzida qad ko'taradi. Uning estetikasiga xos boshqa tamoyillar shu tub tushuncha bilan bog'liqdir. San'at hayotning in'ikosi bo'lmay, balki hayot san'atning ta'siri ostida bo'ladi, deydi u. Uning fikricha, XIX asr ko'rinishlari Balzak romanlarida jonlantirildi, ana shu ko'rinishlar hayot ko'chirmasiga aylandi, umidsizlik Shekspir Hamletining kashfi-yoti, milliy nigilizm degani Turgenevning topilmasidir. Uayld san'atning borliqqa nisbatan hech qanday burchdorlik joyi yo'q, u rostgo'ylik va axloqqa ham bog'liq emas, degan fikrni olg'a suradi. hatto shafqatsizlikdan go'zallik axtarishi bejiz emas. Uayld umri poyonida dramaturgiyaga murojaat etmay qo'yadi. Lekin yaratgan asarlarining o'zi ham uning nomi jahon adabiyoti va teatri tarixidan o'rin olishiga munosib kafolat bo'ldi. Sahna san'ati Genii Irving (1838-1905) ingliz sahnasining sehrgar san'atkorlaridan biri edi. U XIX asrning oxirida London teatr hayoti-ning markaziga aylangan «Litseum» teatriga chorak asr davomida rah-barlik qilib, Shekspirning deyarli barcha asarlarini shu teatrda sahnaga qo'yadi va o'zi Hamlet, qirol Lir, Yago, Shaylok singari rollarni ijro etadi. «Yago rolida, ushbu siymo qanchayin shayton qiyofa bo'lmasin, uning muhibiga aylanmay ilojing yo'q, chindan-da «Yago halol», jozibador ediki, asti qo'yaverasiz», deya eslagan edi Ellen Terri.

Irving tabiatan romantiklarga xos ko'tarinki qalb egasi edi. Irving tragediyada «gumburlovchi momaqaldiroqqa emas, - deb yozgan edi Gordon Kreg, — balki yig'ilib-yig'ilib, so'ng birdaniga o'kirib, kuch-qudratini ko'rsatuvchi momaqaldiroqqa o'xshashdir». Irving «Litseum» teatrida Shekspir asarlarini «ashyoviy natura-lizm* deb ataluvchi usulda sahnalashtirdi. Uning spektallari serha-sham va mahobatli ko'rinishlari bilan ajralib turardi. Shekspir asarlarini Irving talqinida «Manzarali Shekspir* deb atadilar. Irving ingliz romantizmi an'analari qatori ko'rkamlik usuliga ham moyillik ko'rsatgan. «Sahna san'atining pirovard maqsadi go'zallikni ulug'lashdir, - deb yozgan edi u. — To'g'ri, shundoq ham unda go"zallik unsurlari jamuljam; tuban va dag'al narsalarni ifodalash san'at tarovatini yo'qqa chiqaradi*. «Litseum» teatri spektakllarini ato-qli ingliz musawirlaridan Peri — Jons, Alma — Tadema bezadilar. Irvingning rejissorligi ko'proq o'zi va u bilan sheriklashib rol oynovchi Ellen Terri harakati uchun qulay va unumli sahnaviy shart — sharoit yaratishda ko'rindi. Aktyorlaming o'zaro ijro uyg'unligi ham bosh rol talqiniga bog'liq holda hal etilgan. Ibsen, Shou, Gauptman va boshqa «yangi drama* mualliflari Irvingni qiziqtirmadi. Shu hoi tanqidchilikda «Irvingga qarshi kurash* avj olishi sabab bo'ladi. B.Shou shu kurashning ilhomchisi sifatida maydonga chiqib, o'zining bir qadar bo'rttirib yozilgan maqola-larida «Irving davri ingliz teatri*ning tanglik davri deb baholab, «Irving o'z davri ma'naviy hayotidan cheksiz darajada uzoq edi», degan xulosa chiqargan. Ellen Terri (1848-1928) «Litseum» teatrida Irving bilan barcha spektallarda unga benazir sherik — sahnadosh sifatida o'zini ko'rsatdi. U insonning eng nozik qalb tug'yonlarini ifoda etishga qodir san'atkor edi. Uning talqinida «Venetsiya savdogari* asaridagi Porsiya «sharofatli va ko'hli, go'zal va oqila, vafodor va dono qiz tarzida gavdalanadi. Terrining Ofeliyasi saroy muhiti siquvida o'zini Hamlet misoli yolg'iz va betayanch his etuvchi malohatli qiz timso-lida namoyon bo'ldi. Aktrisaning Kordeliyasi va Dezdemonasi qalban shijoatkor, ruhan kuchli

qahramonlar edi. Makbet xonim Terri talqinida erini ziyod darajada sevishi tufayli jinoyatga qo'l uradi. Gordon Kreg aktrisaning shaxsiy jozibasini ta'riflab, shunday degan edi: «U yakka-yolg'iz roli — o'zini o'zi o'ynaydi; agar u o'zini rolda topolmasa, uni o'ynayolmasdi; rol yuzlab o'ynalganda ham o'zini o'zi takrorlamasdi, Shekspir daraxt, zamin, havo bo'lgani holda, u har safar shu daraxtning shox-shabbasi va nur o'yini yanglig' yana uning o'zi namoyon bo'lardi*. «U zamona xotin-qizlarining eng komilasi, alohida o'ziga xoslarning alohidasi», deb yozgan edi B. Shou Terri haqida. Gordon Kreg (1872—1966) — rejissor, teatr musawiri, teatr nazariyachisi sifatida tanilgan yirik san'atkor edi. U Ellen Terrining o'g'li bo'lganidan «Litseum» teatrida aktyor sifatida ilk ijodini boshlab, so'ng o'z qarashi va yo'liga ega rejissor sifatida shakllanadi. Irving va Terri Kregni taetrning chinakam muhibiga aylanti-radilar. Lekin Kreg chakana teatr muhibi emas edi. U teatrga antik zamonda bo'lganidek, bayramona shukuh va maktablik martabasini qaytarish ezgu niyati bilan yashadi. Stanislavskiy, Reinxardt, Mey-erxold singari kreg ham ishni tijorat dardiga mubtalo bo'lgan bur-juacha teatrni inkor etishdart boshladi. Keyinroq u butun zamonaviy teatr tizimi yaroqsiz, degan xulosaga kelib, o'z shaxsiy teatrini barpo etishga harakat qildi. Kregning estetik dasturi ko'p jihatdan D. Reskin va nafosatchi ras-somlar yo'riqlariga yaqin edi. U ham Uayld singari nafosat oshifta-larining go'zallik haqida qoidalarini qabul qiladi. Nafosatchilar ijodida go'zallik hayotda uchrovchi badbinlik, tubanlikdan ajratilgan holda o'zicha alohida san'at olamiga aylantirildi. Shu sababli Kreg oliy ezgulik qadriyatlarini unutib, tirikchilik dardida ko'ngil ochish vosita-siga aylangan teatrga qarshi kurash ochdi, eski teatr tizimini barbod etish va yangi teatr yaratish kuyiga tushdi. Teatrni tubdan isloh qilish zarur edi. Ko'pchilik teatr arboblari shu fikrda edilar. Kreg o'z maqola va kitoblarida burjuacha teatr tartiboti yaroqsizligini asosli tarzda ochib tashladi. Lekin Kregning ko'rsatar, parda peshtoqiga tushar, sahnada

goh yalpi-yassi, goh turli shakllar orqali sirli muhit olamini xosil qilardi. Kreg o'ziga xosliklarni iiodalashda simvolistlar ta'limi va amaliyotiga asoslandi. Kregning fikricha, ba'zan yorqin va zavqbaxsh, ba'zan qora, mo-tamsaro rang muayyan sahnaviy kayfiyat yohut spektaklning hissiy cho'g'iga monand tushishi kerak. Sahnaviy makon, harakat, nur va rang Kreg uchun spektakl oryazini yaratishda asosiy omillarga aylandi. Kregni aktyorni qadriga yetmaslikda, inson gavdasidan badiiy^ bezakning bir bo'lagi sifatida foydalanishda aybladuar. Lekin uning teatri awalo rejissura teatri ekanligini unutmaslik kerak. Kreg aktyorlik ijodi muammosiga ko'p e'tibor bergan. Umuman olganda, Kreg tasawur maktabi tarafdori edi. U o'zini simvolist deb atab, aktyordan kechinmani emas, balki shu kechinmani ramziy ifodalash, ya'ni o'zini biror narsani boshidan kechirayotgan kishi qilib ko'rsatishni talab etdi. U qachon va qaysi o'rinda qanday ho-latda turish, harakat qilishni aniq hisobga olib, ularni his-hayajonga berilmay hassasona bajaruvchi aktyorni ibrat olsa bo'ladigan aktyor deb hisoblardi. Kreg «Teatr san'ati* kitobiga kiritilgan «Aktyor va qo'g'irchoq* maqolasida «qo'g'irchoq» insoniy kechinmalardan holi bo'lganidan kechinma hurujiga berilmay, chinakamiga san'at namoyishchisiga aylana olar va shu bilan jonli aktyordan afzalligini tasdiq eta olgan bo'lardi, degan xulosaga keladi. Kreg o'z rejissyorlik iste'dodini turli janrlarda namoyon etgan bo'l-sa-da, uni biron-bir ingliz teatri taklif etmaydi. G. Kregning ijodi turlicha nuqtayi nazardardan talqin etilishi mumkin. Bundan qat'i nazar, uning ijodi XX asr jahon rejissorlik san'ati va sahnaviy bezak rivojiga o'z ta'sirini ko'rsatdi va teatr tarixiga yorqin sahifalar bo'lib kirdi.

Adabiyotlar: 1. Xrestomatiya po istorii zapadno yevropeyskogo teatra. T. 1-2 /sost S. Mokulskiy / M., 1953, 1955 gg. 2. Anikst A. Tvorchestvo SHekspira M., 1963. 3. Boyadjiyev G. Vechno prekrasniy teatr epoxi Vozrojdeniya. L., 1973. 4. Boyadjiyev G. Ot Sofokla do Brexta za 40 teatralnix vecherov. M. 1967. 5. Y. Kagarlitskiy. Teatr na veka. M. 1987.

O'xshashlar

Nemis teatri sahna san’ati

Ingliz teatri

Ingliz teatri 1

Ingliz teatri Jon Boynton Pristli 1894-1984 y

O’zbek teatri