Сервис тушунчаси ва унинг ривожланиши - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Сервис тушунчаси ва унинг ривожланиши

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

99.5 KB

Ko'chirib olish

Сервис тушунчаси ва унинг ривожланиши Режа: 1. Фаннинг мақсади ва вазифаси. 2. Сервис тушунчаси ва унинг мазмуни. 3. Республикамизда шу жумладан қишлоқ хўжалигиди сервис тизимини ривожлантириш истиқболари

Таянч иборалар ва тушунчалар Сервис, сервис хизмат, воситаларининг техник сервиси, двигател, ҳаракат узатиш механизми, иш машинаси, ишлаб чиқариш агрегати, бошқарувчи система, механик хизмат курсатиш 1. Фаннинг мақсади ва вазифаси. Охирги ўн йилликдаги ижтимоий-иқтисодий ислоҳотлар автомобилларга хизмат кўрсатишда кескин таркибий ўзгаришларга олиб келди, хизмат истеъмолчиларининг талабаларини сифатли ва тўлиқ қондиришга йўналтирилган иқтисодиётдан, ҳамда хизмат кўрсатишларга ҳозирги замон талабларидан келиб чиққан ҳолда автосервис олдига янги вазифаларни қўйди. Сервис – хизмат кўрсатишга қаратилган фаолиятдир. Унинг алоҳида хусусияти шундаки, хизмат кўрсатиш жараёнида баъзи материал ресурслар сарф қилинсада, сервис материал кўринишида эмас, балки эҳтиёжини фаолият орқали қондиришидадир. Хизмат кўрсатиш ишлаб чиқарниш жараёнидан ажралмасдир, у сақланмайди ва доимий бўлмаган сифат хусусиятига эга. Хизматнинг ишлаб чиқариш жараёнидан ажралмаслиги уни шу жараёнда истеъмол қилинишидадир. Хизматни амалга оширилгандан сўнг уни сақлаб қолиш, йиғишнинг ёки сотишнинг иложи йўқ, шунинг учун хизматни кўрсатиш жараёнида керакли материал, молиявий ва меҳнат ресурслари ҳажмини режалаштиришда хизматга бўлган талабни аниқ башорат қилиш вазифаси туради. Хизмат сифатининг доимий эмаслиги шундаки, истеъмолчи хизмат кўрсатилгунга қадар уни сифатини баҳолай олмайди. Буни хизматни амалга оширилгандан сўнггина имкони бор. Шунинг учун, мижозга хизмат

кўрсатилгунга қадар хизмат ҳақида тўлиқ тасаввур ҳосил қилиш имконини берувчи хизмат турлари ва сифати тўғрисидаги маълумотлар катта аҳамиятга эга. Одатда, хизмат кўрсатишда қўл мехнатининг улуши катта бўлганлиги учун сервис сифати хизмат кўрсатувчининг малакасига боғлиқ. Автотранспорт воситаларининг эксплуатацияси уларни техник соз ҳолатини, ҳамда бу воситалардан фойдаланиш жараёнини таъминловчи тадбирларни ўз ичига олган мажмуадир. Техник фойдаланиш автотранспорт воситаларини ишга яроқли ҳолда сақлашда ресурсларни оқилона харажат қилишни ифодалайди. Автомобил сервиси истеъмолчиларнинг автотранспорт воситаларини сотиб ёки ижарага олиш, техник соз ҳолда сақлаш, керакли эксплуатацион хусусиятларга эга транспорт воситаларига қулай ишлаш шароитларини яратиш бўйича бўлган талаб ва эҳтиёжларини қондиришга йўналтирилган. Техник сервис автотранспорт воситалари эгаларини талабини қондириш, йўловчи ва юк ташишнинг маромда ва хавфсизлигини таъминлашга, лойиҳалаш ва ишлаб чиқаришда назарда тутилган меъёрларни қониқтирилишини таъминлайди. Автомобил транспортидан фойдаланишнинг тузилиш таркибида, ишлаб чиқариш мажмуалари орасида техник сервис алоҳида ўринга эга. Унинг ҳолати ва самарадор фаолияти сифатли транспорт хизматларни ривожланишининг муҳим шартидир. Автотранспорт воситаларининг техник сервиси истеъмолчилар талабларни қондирадиган, автомобилларни ишга яроқли ҳолда сақлаб турадиган, ҳаракатланувчи таркибнинг ҳолатини экологик ва харакат хавфсизлиги шартларига мувофиқ бўлишини таъминлайдиган юқори сифатли хизматларни бажаради. Техник хизмат кўрсатишнинг шаҳар ва йўл ёқасидаги шаҳобчалари, автомобил заводининг ўзига тегишли ва дилер тармоқлари, автомобил ювиш жойлари, давлат техник кўригини ўтказиш учун ташхис бўлинмалари,

алоҳида автомобил қисмлари ва агрегатларни таъмирлашга ихтисослаштирилган устахоналар, автомобиллар тюнингига ихтисослаштирилган корхоналар, ўз ўзига хизмат кўрсатиш ўринлари, автотранспорт воситаларини, эҳтиёт қисмларни ва автомобил безакларини сотиш бўйича автосалонлар ва автодўконлар, мотеллар ва кемпинглар, автомобилларни ижарага бериш шаҳобчалари, гаражлар ва автомобилларнинг сақлаш жойлари, ахборотлар берувчи ва маслаҳат бериш хизматларини кўрсатиш корхоналари мавжуд. Келтирилган автосервис корхоналари рўйхати автосервис хизматларининг қанчалик хилма-ҳил турларини истеъмолчилар томонидан талаб қилинишини ва фойдалиш манбаи эканлигини кўрсатади. Хизматлар бозорига жаҳон савдосининг 20 - 25% и тўғри келади, шунга кўра, бу бозор айниқса тараққий этган мамлакатларда умумий товар бозорининг ривожланишидан кўра тезроқ суръат билан ўсмоқда. Ўртача ҳисобда, жаҳонда хизмат кўрсатиш бозорининг ўсиш суръати ўтган асрнинг 80-90 йилларида умумий товар бозорини ўсиш суръатидан тахминан икки марта юқори бўлган – ўртача 8,7 ва 4,5 муносабатда. 1995 йили жаҳон бозорида хизмат кўрсатиш тахминан 1 трлн. АҚШ долларини ёки умумий жаҳон товар айланмасининг чорак қисмини ташкил қилди. Жаҳоннинг ривожланган мамлакатлар ички ялпи маҳсулотида хизматлар ҳиссаси 60 - 80% ташкил этади, хизматлар соҳасида иқтисодиётда банд бўлганларнинг 70%и меҳнат қилади. Охирги йилларда республикада сервис соҳасида изчил чоралар кўрилмоқда. Хизмат кўрсатиш бозорининг таркиби хизматларнинг янги истиқболли турлари – банк, молия, суғурта, ахборот-алоқа ва бошқалар ҳисобига такомиллашиб бормоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2006 йил 14 апрелдаги ПП- 325-сонли «Ўзбекистон Республикасида хизматлар ва сервис соҳасини 2006- 2010 йилларда жадал ривожлантириш чоралари ҳақида» ва 2007 йил 21майдаги ПП-640-сонли «Ўзбекистон Республикасида хизматлар ва сервис

соҳасини 2010-йилгача бўлган даврда жадал ривожлантириш қўшимча чоралари ҳақида» қарорларига хизматлар ва сервис соҳасини жадвал ривожлантириш учун қулай шароит яратиш, унинг иқтисодиётдаги ҳиссасини ошириш, хизмат кўрсатиш соҳаси тармоқларида банд бўлганлар сонини кўпайтириш ва шуни асосида аҳоли даромадларини ўстириш мақсадида хизматлар ва сервис соҳасини ривожланишнинг асосий йўналишларни белгилаган, уларга қуйидагиларни киритиш мумкин: - хизматлар соҳасида тадбиркорлик ташаббусини тобора кенгайтириш учун қулай шароит яратиш, шунингдек, расмиятчилик тўсиқларини бартараф этиш ва унинг асосида хизматлар хажмини юқари суръатлар билан ўсишини таъминлаш, ҳамда уларнинг ички ялпи маҳсулотда ҳиссасини 2010 йилгача 49 %га етказиш; - хизмат кўрсатиш соҳасида банд бўлганлар сонини 2006-2010 йилларда 1,6 марта кўпайтириш; - анъанавий хизматлар кўрсатиш билан бир қаторда янги истиқболли турлари - ҳуқуқий, маслаҳатлар бериш, банк, молия, суғурта, лизинг, баҳолаш хизматларни жадал ривожлантириш; - мамлакат корхоналарининг хизматларини халқаро бозордаги ҳиссасини ва сифатини кўтариш, шу асосда хизматларни экспорт қилишни ўстириш; - хизматлар ва сервис соҳасида ишлаш учун малакали кадрларни тайёрлаш ва қайта тайёрлашни ҳар томонлама қувватлаш. “2006-2010 йилларда хизматлар ва сервис соҳасини ривожлантириш” дастурини амалга ошириш натижасида 2006 йилда аҳолига кўрсатилган тўловли хизматлар 19,3 %га ошди, хизматлар соҳаси ҳиссасига республикада яратилган ички ялпи маҳсулотнинг 39,5% тўғри келди, бу дастурда белгиланган башорат кўрсаткичларидан анча юқори. Хизматларнинг истиқболли турлари - телекоммуникация хизматлар, уяли телефон хизматлари, банк ва молия хизматлари, суғурта, туризм ва экскурсия хизматлари жадал суръатлар билан ривожланмоқда. Хизматлар соҳасида 2006 йили 137 минг янги иш жойлари яратилди.

Президент Ислом Каримов 2009 йилнинг асосий якунлари ва 2010 йилда Ўзбекистонни ижтимоий-иқтисодий ривожлантиришнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Махкамасининг мажлисидаги «Асосий вазифамиз - ватанимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлигини янада юксалтиришдир» маърузаларида [2]: «Аҳолига хизмат кўрсатиш соҳасини янада кенгайтириш ғоят муҳим аҳамиятга эга. Бундай тармоқлар ташқи конъюнктурага ҳам, об-ҳаво шароитига ҳам боғлиқ эмас, яъни, ташқи омилларнинг ўзгариши уларга таъсир кўрсата олмайди. Айни пайтда бу хизматлар ўзимизда ишлаб чиқарилган маҳсулотларнинг кўплаб турларига ички талабни оширади, шунингдек, истеъмол бозорида мутаносибликни сақлашда муҳим роль ўйнайди. Буларнинг барчасини назарда тутган ҳолда, хизмат кўрсатиш соҳасининг ялпи ички маҳсулотдаги улушини 2009 йилдаги 47 фоиздан 2010 йилда 49 фоизга етказиш зарур» деб таъкидлаб ўтдилар. Автомобил паркининг ҳозирги суръатда ўсиши автотранспорт воситаларига сифатли техник сервис муаммосини устивор йўналишлар қаторига қўяди. Йўловчилар ва юк ташишда энг кўп ҳисса автотранспортга тўғри келади. 2009 йили йўловчиларни транспортнинг ҳамма турлари ташиган умумий сониинг (5575,4 млн. киши бўлган) 98,0 % ни автотранспорт ташиган, йўловчи айланмасининг (62833,6 млн. йўловчи) 89,0% йўловчи автотранспортга тўғри келади. Автомобил транспорти 2009 йили 976887,6 минг тонна юк ташиган, бу транспортнинг ҳамма турлари ташиган юкларининг 94,0 %ни ташкил этади (трубопроводларни ҳисобга олмаганда). Автотранспортнинг юк айланмаси 23185,4 млн. тонна км. ёки умумий транспорт юк айланмасининг 49,0 % га тўғри келади (трубопроводларни ҳисобга олмаганда). Мамлакат иқтисодиётида автомобил транспортининг муҳим ўрни бор, у катта ижтимоий аҳамиятга эга, энг қулай ва фойдаланиш осон ҳаракатланиш воситаси сифатида фуқароларнинг ҳаётига маҳкам жойлашиб олган.

Транспортнинг бошқа турларига нисбатан автотранспорт воситасининг соддалиги ва фойдаланишда осонлиги автомобил йўлларида юқори тезликларда ва жадал ҳаракатларда ундан фойдаланишнинг хавфсизлигига алоҳида талаблар қўйилади. Бошқа томондан автотранспорт воситаларини тузилиши, биринчи навбатда ишончлилиги, ташхислаш воситалари билан тўла жихозлаганлиги, микропроцессор техника кенг қўлланиши, мураккаблиги ва қийматини ошиб бориши техник сервиснинг фойдаланиш хавфсизлигини таъминлашга жавобгарлигини кучайтиради. Ўзбекистонда автомобил сервиси сифатли ва кенг турда хизматлар кўрсатиш бўйича давомли анъаналарига эга. Автосервис тармоғи турли хилдаги автосервис корхоналаридан ташкил топган: автомобиллар ишлаб чиқарувчи заводларнинг сервис марказларидан то унча катта бўлмаган автомобил таъмирлаш устахоналари ва майда таъмирлаш постларигача. Мамлакатда автосервиснинг пайдо бўлишига аҳоли шахсий автомобиллар паркини ўсиши асосий туртки бўлган. Ўтган асрнинг то 60- йилларига қадар мамлакат аҳолисининг автомобил парки жуда кичик (1965 йили Ўзбекистонда ҳар бир 1000 кишига 3 та автомобил тўғри келган) ва фақат оилага хизмат қилувчи енгил автомобиллардан иборат бўлган. Давлат сиёсати, ҳамма соҳада бўлгандек, автомобил транспортида ҳам асосан ўзига қарашли жамоат транспортини ривожлантиришга қаратилган эди. Шахсий фуқаролар транспорти, қадрланмас, унга хизмат кўрсатиш автомобил эгаларининг ўз муаммолари бўлиб қолган эди. Фақат 60-йилларнинг иккинчи ярмидан бошлаб маҳсус, аҳоли автомобилларига хизмат кўрсатувчи корхоналар ташкил қилиниб, ишга туширила бошланди. 1968 йилда ҳукуматнинг «Фуқаролар транспорт воситаларига техник хизмат кўрсатишни яхшилаш чоралари» тўғрисидаги қарори бу соҳага давлат аҳамиятига эга масала сифатида ёндошиш бошланганидан дарак берди. Аҳоли автомобил парки ҳам айниқса 1970- йиллардан бошлаб тез суръатлар билан ўса бошлади. Ўша пайтдаги

статистик маълумотларга қараганда, аҳолининг автомобиллашгани, яъни ҳар бир 1000 кишига тўғри келадиган автомобиллар сони мамлакатимизда ўсиб бориш динамикаси қуйидаги диаграммада келтирилган. Ўзбекистон аҳолиси автомобил парки 1991 йил бошида 1 млн.га яқинлашиб қолган ва маркаларига қараб қуйидагича тақсимланган эди (% ҳисобида): «ЗАЗ» 15,6 «Москвич» 26,9 «ВАЗ» 47,4 «Волга» барча моделлари 2,9 «УАЗ»-469 барча моделлари 0,05 Бошқалар (чет эл автомобиллари) 7,15 Дастлабки ташкил этилган автосервис корхоналари – автомобилларга хизмат кўрсатиш станциялари, автоустахоналар, автомобил прокат (ижарага бериш) пунктлари, автосақлаш жойлари маҳаллий ҳокимиятлар - туман ва шаҳарлар ижроия қўмиталари тасарруфларида бўлган, сўнгра (1969 йилдан) Мавжуд ишлаб турган автосервис корхоналари қаторига 1974 йилдан бошлаб фирма усулида хизмат кўрсатувчи «АвтоВАЗтеххизмат», «КАМАЗтеххизмат», «АвтоЗАЗтех хизмат», «Москвичтеххизмат» ва бошқа автомобил заводларига қарашли автосервис корхоналари қўшила бошлади. Фирма усулидаги автосервис ўша пайтдаги давлатда ва шу жумладан, Ўзбекистон учун ҳам янгилик бўлиб, бу соҳада янги давр бошланганидан дарак берар эди. Энди мамлакат автомобил заводлари дунё автомобилсоз компаниялари изидан кетиб, ўз маҳсулотларига ўзлари хизмат кўрсатиш мажбуриятларини олиши бошлашди. Автосервис янги босқичга кўтарилди, унинг моддий-техник базаси мустаҳкамланадиган, хизмат кўрсатишнинг техник ва маданий савияси яхшиланадиган бўлди. Фуқароларга тегишли енгил автомобилларга хизматлар кўрсатадиган автосервис марказларини бирлаштирувчи энг йирик бўлинма «Ўзавтотехобслуживние» ишлаб чиқариш бирлашмаси (ИЧБ) бўлган. Ўтган

асрнинг 90-йилларида, юк ташувчи автомобиллар ҳамда автобусларга хизматлар кўрсатиш ва таъмирлаш учун кичик ва ҳусусий корхоналар томонидан фойдаланиладиган сервис марказларининг етишмаслиги натижасида, хизматларни ривожланган ишлаб чиқариш базаларига эга автотранспорт корхоналарининг автомобил таъмирлаш устахоналари ва автомобил таъмирлаш заводлари кўрсата бошлади. Ўзбекистонни автомобил ишлаб чиқаришувчи давлатга айланиши билан автомобил сервисини ривожланиши сифат жиҳатидан янги босқичга ўтди. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 17 март 1994 йилги қарори бўйича Ўзбекистонада автомобил саноатини яратиш мақсадида автомобил ишлаб чиқариш корхоналари ассоциацияси «Ўзавтосаноат» ташкил этилган. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1992 йил 5 ноябрдаги қарорига [7] асосан автомобил ишлаб чиқариш ўзбек-корейс қўшма корхонаси «ЎзДЭУавто» ташкил қилинди. Мамлакатимизнинг автомобил қуриш етакчиси, биринчи бўлиб Марказий Осиёда енгил автомобиллар ишлаб чиқаришни йўлга қўйган Асака заводи бўлди. 1996 йил мартида Асака заводи конвейеридан биринчи Damas автомобил модели тушди, 2008 йил 27 ноябрида эса конвейердан миллионинчи автомобил тушди. 2008 йил Асака заводи лойиха қувватига етди – бир йилда 200 минг енгил автомобил ишлаб чиқарилди. Ҳозирги вақтда Асака заводи «General Motors-Uzbekistan» қўшма корхонасига ўзгартирилган ва мамлакатимизда автосаноат корхоналарни бирлаштирувчи «Ўзавтосаноат» очиқ акционерлик компаниясининг энг йирик корхонасидир. Асака автомобил заводи ишга туширилиши билан турли енгил автомобиллар учун қисмлар, деталлар ишлаб чиқарувчи яна 20дан ортиқ корхона ва лак-бўёқ заводлари қурилган. Ҳозирги кунда «General Motors-Uzbekistan» қўшма корхонси енгил автомобилларнинг истеъмолчиларнинг турли дид ва ҳавасларига

мўлжалланган олтита моделини ишлаб чиқаради, маҳсулотнинг салмоқли қисми экспортга кетмоқда. Асака заводи ишлаб чиқарган енгил автомобиллар сервиси ва сотиш учун кенг тармоқ яратилди. МДҲ мамлакатларининг 104 шаҳарида 144 та компаниядан ташкил бўлган кенг ёйилган тармоқ ва республикада - «Ўзавтотеххизмат» очиқ акционерлик бирлашмаси корхоналари орқали худудий тармоқлар фаолият кўрсатмоқда. Йилига 4 минг донагача кичик сиғимли автобус (16-32 ўринли) ва 1000 та 1,5-10 тонна юк кўтариш қобилиятига эга автомобил ишлаб чиқариш қувватга эга Самарқанд автомобил заводи ишга тушди. 2006 йили «СамКочАвто» МЧЖ «СамАвто» МЧЖсига ўзгартирилди, завода «ISUZU» компанияси(Япония) ишлаб чиқарган шассида автобус ва кичик тоннажли юк ташувчи автомобиллар серияли ишлаб чиқарила бошланди. «СамАвто» МЧЖ Тошкент, Асака, Бухоро, Жиззах, Қўқон, Наманган, Нукус, Самарқанд, Термиз, Хива, Шаҳрихон шаҳарларида автобусларга хизматлар кўрсатиш ва эҳтиёт қисмлар сотиш бўйича сервис шаҳобчалари тармоғини ташкил қилган. Республика хукумати «Ўзавтотеххизмат» ОАЖ тизимининг ривожланишига улкан эътибор бермоқда. Республикада замонавий сервис ва хизматлар кўрсатиш мажмуини яратиш мақсадида қатор хукумат қарорлари қабул қилинди. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1995 йил 27 февралдаги қарори бўйича [8] «Ўзавтотехобслуживние» ИЧБнинг ҳамма таркибий бўлинмалари жойлардаги «Автотеххизмат»очиқ акционерлик жамиятларига айлантирилди. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 26 март 1996 йилги қарори бўйича [9] «Ўзавтотеххизмат» ОАЖ жойлардаги корхоналари қувватлари асосида «ЎзДЭУавто» қўшма корхонаси билан биргаликда сервисли хизматлар кўрсатиш ва Асака автомобил заводи енгил

автомобилларини сотиш тармоғини ташкил қилиш ҳақида қарор қабул қилинди. Бу қарорни, ҳамда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 3 сентябр 1996 йилги қарорни [10] бажариш учун қисқа муддатда жойлардаги «Автотеххизмат» очиқ акционерлик жамиятларининг техник хизматлар кўрсатиш шаҳобчалари қайта қурилди ва техник қайта жиҳозланди, замонавий автосалонлар, янги автомобиллар учун ёпиқ сақлаш жойлари қурилди. Ана шу мақсадларга республика хукумати 1 млрд. сўмдан ортиқ узоқ муддатли мақсадли кредитлар ажратди. Шунингдек, қайта қуриладиган техник хизматлар кўрсатиш шаҳобчаларини янги техник жихозлари билан таъминлаш учун ҳамда «ЎзДЭУавто» акционерлик жамиятининг Асака автомобил заводи ишлаб чиқарадиган автомобилларга техник хизматлар кўрсатиш ва таъмирлашга мўлжалланган замонавий ускуналар ва махсус асбоблар сотиб олиш учун 2,5 млн. АҚШ доллари миқдорида кредит ажратилди. қайта қурилган техник хизматлар кўрсатиш шаҳобчаларида 473 дона ускуна ўрнатилган, шулардан 97 донаси қўшалоқ тирковичли кўтаргичлар, 274 донаси ташхислаш ва 88 донаси шина ўрнатиш ускуналари, 14 донаси ишларилган газларни токсик заҳарлилик даражасини текшириш учун газанализаторлар, 38 донаси йиғма маҳсус асбоблар. Жойлардаги «Автотеххизмат» акционерлик жамиятларининг техник хизматлар кўрсатиш шаҳобчалари қайта қурилди ва техник қайта жиҳозлаш ишлари «Ўзавтосаноат» ассоциациясининг маъмурияти назорати остида амалга оширилди, «ЎзДЭУавто» акционерлик жамиятининг ишлаб чиқарадиган автомобилларга техник хизматлар кўрсатадиган юқори малакали мутаҳассислар тайёрлаш масалаларига алоҳида эътибор берилди. Жанубий Кореянинг «ДЭУ» корпорацияси корхоналарида «Автотеххизмат» ОАЖ корхоналарининг 150 та мутахассислари ўқиб келишди, газабаллон ускуналар ўрнатиш ва автотранспорт воситаларни ҳаракатланувчи бўлинмаларда таъмирлаш бўйича технологик хужжатлар сотиб олинди.

Ҳозирги кунда «Ўзавтотеххизмат» ОАЖ корхоналари кучли техник имкониятларга ва кадрларга эга. Республиканинг барча худудларида 26та замонавий техник хизматлар кўрсатиш шаҳобчалари, 3та автотаъмирлаш устахоналари, 27 та автосалонлар ва 36та эҳтиёт қисмларни сотиш дўконлари, 3000та сиғимли автомобиллар учун ёпиқ сақлаш жойлари фаолият кўрсатмоқда. Тизимдаги ишлайдиганлар сони 2113 кишини ташкил қилади. Автомобилларни сотиш миқдори, уни ташкил қилишга ва кейинги сервисга боғлиқ. Ҳозирги вақтда «Ўзавтотеххизмат» тизими акционерлик жамиятлари, авваллари «ЎзДЭУавто» ЁАЖ деб номланган «General Motors-Uzbekistan» ёпиқ акционерлик жамиятининг автомобилларни сотиш бўйича дилер ҳисобланади. Дилерлик фаолияти бошланганда то шу кунгача «Ўзавтотеххизмат» ОАЖ жойлардаги корхоналари орқали Асака автомобил заводи ишлаб чиқарадиган 337047 дона автомобил сотилган. Ўзбекистон Республикаси Президентининг ««ЎзДЭУавто» янги моделлар ишлаб чиқариш чоралари ҳақида» 24 июл 2007 йил қарорни [6] бажариш бўйича «Ўзавтотеххизмат» акционерлик компанияси «General Motors» компанияси билан ҳамкорликда Ўзбекистонда автомобилнинг «Шевролет» моделини ишлаб чиқариш бўйича улкан ишларни амалга оширди. Мамлакатимиз автомобил заводи конвейеридан тушган биринчи «Шевролет» модели автомобилларини сотиш хуқуқи «Ўзавтотеххизмат» ОАЖга берилди. Ҳозирда «Шевролет» автомобиллари бизнинг тизим автосалонларда «Нексия», «Матиз» ва «Дамас» моделлари қаторида талаб қилинмоқда. Республика аҳолисига 2008 йил сентябр ойи бошигача 723 дона «Каптива», 1290 дона «Эпика» ва 242 дона «Такума» маркасида автомобиллари сотилган.

«Ўзавтотеххизмат» очиқ акционерлик жамияти таркибига кирувчи акционер жамиятлар сервис соҳасига катта эътибор беришмоқда. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасида хизматлар ва сервис соҳасини 2006-2010 йилларда жадал ривожлантириш чоралари ҳақида» 2006 йил 17 апрел [3] ва «Ўзбекистон Республикасида хизматлар ва сервис соҳасини 2010-йилгача бўлган даврда жадал ривожлантириш қўшимча чоралари ҳақида» 2007 йил 21 майдаги қарорларини [5] бажариш бўйича салмоқли ишлар қилинди, натижада автомобилларга техник хизматлар кўрсатиш ва таъмирлаш ишлари хажми 2 марта ошди, шулардан аҳолига хизматлар кўрсатиш 1,7 марта. 2006-2008 йилларда автотранспорт воситалари техник хизматлар кўрсатиш ва таъмирлаш 14 млрд. 479 млн. 158 минг сўмга етди. 10та техник хизматлар кўрсатиш кичик шаҳобчалари автосалонлари билан, қишлоқ жойларда 4та автоустахона қурилди. Янги хизмат турлар ривожланди, булар: газабаллон ускуналар ўрнатиш ва автотранспорт воситаларни ҳаракатланувчи бўлинмаларда таъмирлаш. қўшимча 285та ишчи ўринлар яратилди. 30 январ 1997 йил Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 19 декабр 1996 йилги қарори бўйича «Ўзавтосаноатсервис» ОАЖ ташкил этилди. «Ўзавтосаноатсервис» фаолиятининг асосий йўналиши авотосервис мажмуа шаҳобчаларидан фойдаланиш, Ўзбекистон Республикаси магистрал автомобил йўлларида хизматлар кўрсатишдир. Мажмуали хизматлар кўрсатишга автомобилларга ёқилғи тўлдириш, техник хизматлари кўрсатиш, эҳтиёт қисмлар дўкони, автомобилларни ювиш ва кафе киради. Шундай автомобилларни ювиш ва кафе-бар каби қўшимча хизматларни бўлиши, хайдовчиларга дам олиш, мижозларга ҳар томонлама хизматлар кўрсатиш имкониятини беради, корхоналар ишини самарадорлигини оширади. Ўзбекистон Республикасида халқаро юк ташишларга ва мамлакатнинг транзит-транспорт имкониятларини ривожланиш имкониятини таркибий қисми бўлган шунга мос инфраструктурани ривожланишига катта аҳамият берилади.

Автомобил йўллар ёқасидаги сервис аста-аста яхшиланиб бормоқда, йўл ҳаракати қатнашчиларига хизматлар кўрсатишга бўлган талаб Ўзбекистон Республикаси йўл тармоғининг салмоқли қисмида қондирилган. автомобилларга ёқилғи тўлдириш, техник хизматлари кўрсатиш, йўл ёқасида савдо ва овқатланиш корхоналари тармоғи яратилди. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2009 - 2014 йилларда Ўзбекистон миллий автомагистралини реконструкция қилиш ва ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2009 йил 22 апрелдаги ПҚ- 1103-сон қарорига мувофиқ ҳамда Ўзбекистон миллий автомагистрали бўйлаб ҳаракатланиш қатнашчилари учун халқаро стандартларга жавоб берадиган шарт-шароитлар яратиш, янги иш ўринлари шакллантириш, шунингдек автомагистрал бўйидаги ер участкаларидан оқилона ва самарали фойдаланилишини таъминлаш мақсадида Вазирлар Маҳкамаси 2010-1015 йиллар учун Ўзбекистон Миллий Автомагистрали йўл инфратузулмаси ва сервис кўрсатиш соҳасини ривожлантириш Дастурини тасдиқлади. Йўл инфратузилмаси ва сервиси объектлари қуйидаги йўналишлар бўйича хизматлар кўрсатади: - ҳайдовчилар ва йўловчилар, автотуристларнинг дам олишини таъминлаш; - транспорт воситаларига техник хизмат кўрсатиш; - тиббий ёрдам ва авария ҳолатида ёрдам бериш. Дастур доирасида олти йил давомида 75 та газ ва автомобил ёқилғи қуйиш шаҳобчалари, 59 та газ тўлдирувчи компрессор станциялари, 73 та авария ҳизматига эга техник ёрдам пунктлари, 47та автомобилларнинг қисқа муддатли тўхташ майдончалари, 23 та кемпинг ва 48 та мотеллар, 45 та санитар - гигиеник узеллари қурилиши режалаштирилмоқда. Кемпинг ва мотеллар орасидаги масофа 100 км дан, қисқа муддатли тўхташ майдончалари орасидаги масофа эса 15-20 дан ошмайди. Охирги ўн йилларда, автомобил паркини тез кенгайиши ва анъанавий суюқ ёқилғиларни етишмовчилигини ўсиши натижасида газсимон

ёқилғиларга эътибор кучайди. Арзон ва ёнганда кам заҳарли кўрсаткичларга эга суюлтирилган нефт гази (СНГ) ва сиқилган табиий газ (СТГ) суюқ углеводород ёқилғиларни ўрнини босади. Замини табиий газга бой Ўзбекистон Республикаси учун газ ёқилғиларини қўллашни кенгайтириш ниҳоятда муҳим. Ўзбекистонда йилига тахминан 7-8 млн. тонна нефт (газ конденсатини қўшганда), 55 млрд. куб метр табиий газ олинади. Табиий газнинг республика ёқилғи энергия балансидаги (ЁЭБ) улуши 65 %, жаҳон ёқилғи энергия балансидаги улуши 22-24 %. Шундай қилиб, табиий газ Ўзбекистонда энергия истеъмолчилар учун ва биринчи навбатда транспорт учун асосий ва истиқболли ёқилғи туридир. Автотранспорт воситаларини экологик тоза ёқилғи турлари билан ўз вақтида таъминлаш, автомобил бензинини уларга алмаштириш, республикада автотранспорт инфраструктурасини яна ҳам ривожлантириш, халқаро ва вилоятлараро йўллар ёқасида АГНКС ва АГЗСларни қулай жойлаштириш мақсадида, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2007 йил 10 февралдаги 30-сонли қарори [11] қабул қилинди. Қарорни бажариш учун автогазтўлдириш компрессор шаҳобчалари ва автогазқуйиш шаҳобчалари тармоғини ривожлантириш бўйича тезкор ишлар олиб борилмоқда.

Адабиётлар : 1. Хабатов Р.Ш. и др. Эксплуатиция машина – тракторного парка. 2. Заволишин Ф.С. Основы расчета механизираванных процессов в растениеводстве М.Колос.1973 3. Общеесоюзные нормы технологического проектирования ОНТП. М.Колос.1990-1991. 4. Завражнов А.И.Технологическое проектирование ферм и комплексов. Алма-Ата. Кайнар, 1982. 5. Рыбоков М.И. Проектирование механизации произвадстваннтх процессов в жавотноводстве. Алма-Ата. 1986. 6. Романович Ж А Сервесноя деятельност 6 Учебник М. 2007 г. Калацев С Л 7. Зайченко Ю.П. Исследевоние операции Киев «Вища Школа» 1978. 8.Санаев Н.С. ва бошқалар. Фермер хўжаликларида бизнес режа тузиш ва амалиётга жорий этиш

O'xshashlar

Агросаноат мажмуи ва унинг ривожланиши

Толанинг тузилиши, ривожланиши ва унинг технологик хусусиятлари

Техник сервис ва уни ташкиллаштириш асослари

Сервис тизимини синфланиш ва асосий кўрсатгичлари

Сервис тизимининг сифат кўрсаткичлари