Боғбоп плуглар - Qishloq va o'rmon xo'jaligi - Referatlar

Боғбоп плуглар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

221 KB

Ko'chirib olish

Боғбоп плуглар Боғлардаги дарахтлар тез ўсиши, ривожланиши ва ҳосилдорлигини ошириш учун, дарахт таги ва ораларидаги тупроққа мунтазам равишда ишлов бериб туриш талаб қилинади. Тўғри ишлов берилган тупроқдаги ҳарорат, намлик оптимал меъёрда сақланиб, микроорганизмлар фаолияти яхшиланади. Бегона ўтлар ва зараркунандалар камаяди. Боғдаги дарахтлар орасидаги тупроққа ишлов беришнинг чуқурлиги ва тури у ердаги шароитга қараб белгиланади. Мисол учун, олча ва олхўри илдизлари юзаки қатламда ривожланиши сабабли, улар экилган жойларга саёз, аммо, тупроқни кучлироқ майдалайдиган машиналар билан ишлов бериш маъқул бўлади. Олма ва нок илдизлари чуқур жойлашган бўлади, демак у ерга чуқурроқ ишлов бериш мумкин. Дарахтлар оралиғидаги тупроққа ишлов беришда ўсимликлар илдизи вазангини шикастлантирмасликка, улар атрофида ишлов берилмасдан қолган ерни иложи борича камайтиришга, тупроқ уюмлари ва керак бўлмаган ариқчаларни ҳосил қилмасликка интилиш керак. Боғлардаги ерга ишлов беришда плуглар, юмшаткичлар, култиваторлар, тишли ва дисксимон тирмалар, тупроқ фрезалари ва бошқа машиналар ишлатилади. Боғдорчиликда ишлатиладиган машиналар у ердаги шароитга мосланган бўлиб, дарахт қаторлари оралиғидаги тупроққа ишлов бериш жараёнида четки ишчи қисми дарахтдан четлаб ўтадиган қилинади. Боғлардаги ерга оддий машиналар билан ҳам ишлов бериш жоиз ҳисобланади, аммо дарахтлар атрофида ишлов берилмасдан қоладиган жой жуда кўп бўлиб, кейинчалик у ерга қўлда ишлов берилади. Боғбоп плуглар асосан тиркалма ёки ярим тиркалма қилинади, чунки осма плугни кўтариб қўйиб транспортлашда унинг қисмлари дарахт шохларига тегиб, уларни синдириб қўйиши мумкин. Боғбоп плуг билан ҳосилга кирган дарахтлар қаторининг ўртасини 18—22 см, дарахтга яқин

жойни 10—12 см гача ишлов берилади. Ёш дарахтлар оралиғига бунга қараганда 2—3 см чуқурроқ ишлов берилади. Ҳар қандай плуг билан ерга ишлов беришдаги асосий мақсад, ҳар бир корпус билан ердан б кенгликдаги ва а чуқурликдаги тупроқ палахсасини кесиб ажратиб олиш ва уни иложи борича тўлиқроқ ағдариб, бегона ўт қолдиқлари ва ҳашаротларни чуқур кўмиб йўқотишдир. Ағдариш жараёнида эса, тупроқ майдаланиб юмшатилади. Плуг корпусини тури маҳаллий тупроқ ҳолатига, агрегатни юритиш тезлиги эса корпус турига мосланиб танланади. Плуг дарахтларга 50 см дан яқинроқ келтирилмаслиги керак. 10-расмда тиркалма боғбоп плуг схемаси келтирилган. Унинг ясси рамаси 1 га ишчи қисмлари корпус 2, чимқирқар 3 ва дисксимон пичоқ 8 лар билан бир вақтда, ёрдамчи қисмлари бўлган учта ғилдирак 6 ва 9, уларни созлайдиган механизмлар ва тиркагич 7 лар ўрнатилган. Шароитга қараб, қаторлар оралиғи кенг бўлмаса ёки трактор тортиш кучи етмайдиган бўлса, охирги, тўртинчи корпусини ечиб қўйиб, плугни уч корпусли вариантда ишлатиш мумкин. Плуг корпусининг қисмлари, оддий плуглардагидек, лемех, ағдаргич, тирак тахтадан иборат бўлади. Улар ягона устунга бириктирилган. Лемехнинг учи исканасимон шаклга эга бўлиб, абразив ейлишини камайтириш мақсадида унинг тиғи махсус қотишма билан пайвандланган. Корпуснинг қамров кенглиги 30 см, тўрт корпусли вариантдаги плугнинг қамров кенглиги 120 см. Тупроқ палахсасини етарли ағдариш шартини бажариш учун бундай корпус билан 24 см чуқурликкача ерни ҳайдаш мумкин бўлади. Чимқирқарнинг қамров кенглиги 20 см, шакли ва тузилиши асосий, корпусга ўхшаш бўлади, фақат унга тирак тахта ўрнатилмайди. Чимқирқарни иш шароитига қараб, асосий корпусга нисбатан турлича илгарилатиб қўйишади. Плуг чимқирқар билан ишлатилса, корпус тупроқни тўлиқроқ

ағдариб, бегона ўтларга қарши курашишни самаралироқ бўлишига ёрдам беради. Чимқирқар 8—12 см чуқурликка созланади. Дисксимон пичоқ асосий корпуснинг олд томонига ўрнатилади ва тупроқни тилиб, палахса чети силлиқ чиқишини таъминлайди. расм. Тўрт корпусли боғбоп плугнинг схемаси: а — ён кўриниши; б — уст кўриниши; 1 — рама; 2 — корпус; 3 — чимқирқар; 4 — орқа ғилдиракни созлаш винти; 5 — яримўқ; 6 — дала ва шудгор ғилдираклари; 7 — тиркагич; 8 — дисксимон пичоқ; 9 — орқа ғилдирак; 10 — тиркагич сектори; 11 — тракторнинг тиркагичи. Плугни кўтариб-тушириш учун гидросилиндр 10 хизмат қилади. Дала ва шудгор ғилдиракларининг ярим ўқлари бир текисликда жойлашиирилганлиги туфайли плугни қисқароқ ясаш, уни ихчам, тор жойларда ҳам бурила оладиган қилади. Гидросилиндрга босим остидаги мой ҳаклорнинг гидротизимидан юборилади ва бошқарилади. Ишлаётган пҳонинг дала ғилдираги ҳайдалмаган дала юзасида юритилса, шудгор ва орқа ғилдираклар шудгор тубида, яъни пастроқ текисликда юритилади.

расм. Боғбоп плугни дарахтларга яқинлатиб агрегатлаш схемаси: 1 — дарахтлар; 2 — қаторлар оралиғининг ҳайдалган қисми; 3 — трактор; 4 — тракторнинг тиркаш сирғаси; 5 — ўнг томонгабуриб ўрнатилган тиркагич; 6— тиркагич сектори; 7 — плуг. Шунга қарамасдан, плугни транспорт ҳолатига кўтаришда махсус мослама ёрдамида гидросилиндр дала ва шудгор ғилдиракларини бир вақт ичида ягона текисликкача кўтарибтушириб улгуради. Орқа ғилдирак механизми эса, плугнинг орқа қисмини бирмунча кечиктириб юқорига кўтариб беради. расм. Боғбоп плугни тракторга нисбатан ён томонга суриб улаш схемаси: 1 — плугнинг тиркагичи; 2 — шудгор ғилдираги; 3 — лемех: 4 — бикрлик бруси; 5 — ағдаргич; 6 — орқа ғилдирак механизми; 7 — орқа

ғилдирак; 8 — тортқи; 9 — гидросилиндр; 10 — тиркагич сектори; 11 — дала ғилдираги; 12 — плугга нисбатан сурилмаган трактор; 13 — тиркаш сирғаси; 13, а — плугга нисбатан ўнг томонга суриб юритилаётган тракторнинг тиркаш сирғаси; 13, б — плугга нисбатан чап томонга суриб юритилаётган тракторнинг тиркаш сирғаси. Транспорт ҳолатида учта ғилдиракнинг ҳаммаси бир текисликда, яъни йўл устида юритилади. Дала ғилдирагини ярим ўқига тиралиб турадиган иккита винт ёрдамида бу ғилдиракни лемех тиғлари ётган текисликка нисбатан кўтариб-тушириб, ҳайдаш чуқурлиги ўзгартирилади. Боғбон плуг билан дарахтлар қатор оралиғига ишлов беришнинг ўзига яраша мураккаблиги бор. Плугни бир қатордаги дарахтларга иложи борича (с ~ 30—35 см) яқинроқ юритиш мақсадида (11-расм) плугни тракторга нисбатан баъзан ўнг ёки чап томонга суриб қўйиб ишлатиш керак бўлади. Агар 11-расмдагидек, плугни тракторга нисбатан чап томонга суриш керак бўлса, плуг тиркагичини сектордаги легишли тешикка қотириб, уни ўнг томонга буриб қўйиш керак. Тиркагичнинг учини тракторнинг тиркаш сирғасининг 13, а чап четидаги тешикка уланади (12-расм).

Адабиётлар: 1. Шоумарова М., Абдиллаев Т. Қишлоқ хўжалиги машиналари. Тошкент, «Ўқитувчи», 2002. 2. Зуев В., Абдиллаев А. Сабзавот экинлари ва уларни етиштириш технологияси. Тошкент, «Ўзбекистон», 1997. 3. Ф.Е.Аниферов., Л.И.Ерошенко., И.З.Теплинский. Машины для садаводства. Агропромиздат, 1990. 4. Каримов И.А. асарлари. 5. Ўзбекистон республикасининг тегишли қонунлари. 6. Аниферов Ф.Машины для садоводства. Ленинград. 7. «Агропромиздат», 1996. 8. Хмелёв П. Механизация работ в виноградарстве. Москва, 9. «Агропромиздат», 1991. 10. Илмий монографиялар, мақолалар, диссертациялар. 11. Қишлоқ хўжалиги машиналари. Дарслик. www.ДИТ сентр.уз. 12. Суғоришни механизациялаш. www.нетафим . ру . 13. Плодоводство и виноградарство. ҳттп:/www.бфпуис.ру.

O'xshashlar

Боғбоп тупроқ фрезалари

Боғбоп дисксимон тирмалар

Лемехли плуглар иш органларини лойихалаш

Плуглар ва унинг ишчи қисмлари

Боғ ва токзорлар тупроғига ишлов бериш машиналари. Боғбоп култиваторлар