Oliy ta'lim tizimida marketing - Pedagogika - Referatlar

Oliy ta'lim tizimida marketing

Yuklangan vaqt:

23.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

142.5 KB

Ko'chirib olish

Oliy ta`lim tizimida marketing Reja : 1. Marketing sohasi istiqboli. 2. Oliy ta`lim tizimida tadbirkorlikni tashkil etish.

Marketing sohasi istiqboli Marketing - byudjetdan tashqari mablag`larni jalb qilish bо`yicha faoliyatning eng muhim yо`nalishlaridan biri. Marketingda ham boshqa amaliy fanlardan va iqtisodiy faoliyat sohasidagi kabi mufassallik aniq dalillar, katta ahamiyat kasb etadi. Bular k о `pincha xal qiluvchi omilga aylanadi, lekin odatdagi tushunchaga k о `ra ular «ortiqcha» hisoblanadi. Marketing, bu bozor faoliyati falsafasi va shu bilan bir vaqtda harakat uchun amal qilinadigan q о `llanma. Bozorga oid va boshqa muammolarni yechish uchun katta imkoniyatlar yaratib, marketing о`zidan tо`liq va tо`g`ri foydalanish uchun katta tayyorgarlik ijodiy yondashishni talab qiladi. «Marketing» tushunchasi shakl va usullar keng kо`lamini qamrab oladi. Bular odamlar, tashkilotlar, umuman jamiyatning muntazam о`zgarib turadigan extiyojlarini almashlash asosida ta`minlaydi. Marketing quyidagilarni qamrab oladi: - bozor munosabatlariga aloqador inson faoliyatining mohiyati, tamoyillari, usullari va funksiyasi; - marketing faoliyatining strategiya va taktikasi; - rejalashtirish-marketing rejasi va uning turi, marketingdagi dastur-maqsadli usullar; - tovar-tovar tushunchasi, tovar turlari, tovarning mavjudlik davri, sifat, raqobatbardoshlik tovar siyosati, tovar turini boshqarish, servis; - tovar harakati va uni sotish-tovar harakati tizimining unsurlari, tovar harakatlanish y о `nalishlari, tovar harakatini boshqarish, tovar sotishni tashkil etish; - narx va narx hosil b о `lishi - marketing faoliyatida narx, narx oshish usullari, narx hosil b о `lish masalalari, narx siyosati; - talabning shakllanishi va sotuvni rag`batlantirish, reklama va uning vazifasi, reklama turi, k о `rgazma va auksi on, reklama tadbirlarini rejalashtirish, reklama byujeti;

- informatsiya ta`minoti, xizmat turlari b о `yicha bozor ayrim segmentlari doirasida mujassam tadqiqot, yuridik shaxslar va jismoniy shaxslar, bozorni tahlil qilish va is tiqboli; - Marketing faoliyatini tashkil qilish-tashkil qilish tamoyillari, tashkiliy tuzilmalar; - marketing boshqaruvi va nazorati, boshqaruv va nazorat turi, vaziyatli tahlil, marketing taftishi va x.k. Marketing tizimida istiqboli-bozorni atroflicha о`rganishning asosiy va yakuniy bosqichi. Uning asosiy natijalariga iqtisodiy programma asoslanadi. Respublikada kechayotgan ijtimoiy-iqtisodiy о`zgarishlar sharoitida, mehnat bozorining shakllanishida mutaxassislar tayyorlash, ishga joylash va bandligi jarayonini davlat boshqaruvi vositalari ayniqsa ahamiyatli bо`lib qoladi. Mazkur muammolarni muttaxassislarga talabni istiqboli tizimini tuzish, ishlab chiqarish talabini hisobga olib, «Buyurtmalar portfeli»ning shakllanganligi, bu talabning talabalarni oliy ta`lim muassasalari, mintaqalar, kasblar bо`yicha qabul miqdori bilan mutanosibligi, davlatning iqtisodiyotni boshqarish tizimiga uyg`unlashgan marketing xizmati ishini jonlashtirish, iqtisod turli tarmog`i bо`yicha oliy va о`rta maxsus ma`lumotli mutaxassislar tayyor xolida asosiy nisbatlarni ishlab chiqish xal etadi. Istiqboli tizimi iqtisodning turli tarmoqlari bо`yicha mavjud axvol va rivojlanish istiqboli asosida mutaxassislarga bо`lgan talabni aniqlaydi va shakllantiradi. Uning vazifasi ma`lumotlarni qabul qilish va qayta ishlash va shu asosda ta`lim faoliyati bо`yicha boshqaruv qarorlarini asoslash hamda uning keyingi rivojlanishini istiqboli. Bozor iqtisodiyoti sharoitida raqobatbardosh mutaxassislarning mehnat layoqatini ta`minlash milliy va chet el ta`lim tizi mini qiyosiy tahlilini о`tkazish, ta`limni islox qilish jarayoni rivojini kuzatish yо`li bilan amalga oshiriladi. Muammoni xal etish ijtimoiy-iqtisodiy sohada strategik maqsadlarga erishish darajasini muntazam kuzatib borish, respublika iqtisodini qisqa, о`rta va uzoq muddatga istiqboli asosida rivojlanishi asosiy yо`nalishlarini belgilash bilan

ham bog`liqdir. «Istiqbol» tushunchasining talqini kо`p. Ba`zilar «istiqbol-obyekt rivoji haqidagi ilmiy faraz» deydi, uchinchi birovlar «istiqbol-obyekt kelgusidagi axvolining tavsifi» yoki «istiqbol-rivojlanish istiqbolini baholash» deydi. Istiqbol usulining talqini, jaxonda, bundan ham kо`p-yuzdan ortiq istiqbolga kelajak haqida extimoliy muloxaza qilish xosdir. Bu yo xodisa sodir bо`lish extimoli darajasini belgilashda, yo qabul qilinajak qaror doirasini belgilashda, yo rivojlanish talqini yoxud muqobilligini topishda namoyon bо`ladi. Istiqbol va rejalashtirish о`rtasidagi ichki aloqa va bog`liqlik va ularning farqini ilg`ash muhimdir. Istiqbolning ilmiy-analitik tavsi fi uning rivojlangan turidan funksional farqini belgilab beradi. Istiqbolning vazifasi - nima bо`lishini aytish. Rejalashtirishning vazifasi - barcha ehtimollardan nima bо`lishi kerakligini tanlash. Istiqbolning rejadan birinchi qatiy farqi shu. Istiqbol va istiqbolli rejalashtirish obyekti kо`pincha, gо`yo istiqbol va loyihalash ufqlari singari mos kelib qoladi. Ilmiy istiqbollarni muhokama qilish iqtisod rivoji rejasini ishlab chiqish bilan, qо`shib olib borilishi kerak. Bu bilan istiqbolning boshlang`ich, reja oldi ahamiyati belgilanadi. Ikkinchi farq-rejalashtirishga nisbatan istiqbolning avvalgilik tavsifi. Rejalash direktiv kuchga ega. Plan-davlat qonuni. Is tiqbol tavsiya xususiyatiga ega, analitik vazifa bajaradi, bunda Istiqbolning rejadan uchinchi farqi namoyon bо`ladi. Reja bir talqinli, istiqbol esa, kо`ptalqinli, extimollik mohiyatiga ega. Istiqbolning rejadan tо`rtinchi farqi shunda. Rejalashtirish va istiqbolining usullari ham sezilarli farqqa ega. Ular kо`pchiligining asosida extimoliylik ekstropolyatsiyaviylik baholash, evristik (mantiqiy yо`sinlar majmui va nazariy tadqiqot, xaqiqatni izlash), stoxastik (tasodifiy yoki extimoliy) jarayon yotadi, bundan tashqari reja tuzish bosqichida qо`llanmaydigan, aniqlik muayyanlik talab etuvchi bilan balans bog`lanish, bevosita texnikaviy-iqtisodiy hisob-kitoblar yotadi. Bu istiqbolining rejalashdan beshinchi jiddiy farqi.

Istiqbolning vazifasi: xodisa, okimtrni tahlil qilish, ularni baholash va kelajak uchun muqobil talqinlarni belgilash. Iqtisodiy istiqbol iqtisodni rivojlantirish mujassama tizimi doirasida amalga oshiriladigan rivojlanishning ilmiy farazini ishlab chiqishdan iboratdir, ammo bu rejalashtirishda о`ziga xos jiddiy farqlarga ega. Kelajakni oldindan kо`ra bilish, avvalo, bugun qarorlar qabul qilish uchun kerak. Moliyaviy istiqbol-moliyani ilmiy boshqarish imkoni. Muddat bо`yicha tasniflashning umumqabul qilingan tasnifi bor, u quyidagicha: qisqa muddatli istiqbol-5 yilgacha muddatli: о`rtacha muddatli-10 yilgacha muddatli: uzoq; muddatli-10 yildan ortiq davrli. Uzoq muddatli istiqbol qator xollarda 10-20 yilni о`z ichiga oluvchi 1-eshelonga va 20-50 yil va undan kо`proqni о`z ichiga oluvchi 2-eshelonga bо`linadi. Avstraliyalik olim Erix Yang ta`kidicha, muvaffaqiyatli is - tiqbol bilan u yoki bu usulni tanlash orasida sezilarli bog`liqlik yо`q. U qunt bilan jaxon istiqbol tajribasini tadqiq etgan. Shunisi qiziqarliki, eng kо`pli ixtisoslashgan istiqbol institutlari ham istiqbolining murakkab usulini qо`llamaydi, ular, gap shundaki, muhimi usullar qanchalik tо`g`riligida emas, balki gapning tо`g`riligidadir deb hisoblaydilar. Istiqbol usullarini qо`llash borasida istiqbollovchilar orasida bir nuqtai nazar uchramaydi, lekin kо`pchilik istiqbollovchilar 5-10 ta ommaviy «ishchi usullar»dan yakdillik bilan foydalanadilar, bular uch yirik guruxga birlashadilar: evristik usullar, ekstrapolyatsiya va modellashtirish. Tarmoq istiqbollovchilarning asosiy qismi ayni shu usullardan foydalanadilar. Ta`lim sohasida marketing tadqiqotlari olib borishda quyidagilarni belgilash zarur: - ta`lim bozori talabini; - ta`lim sohasidagi xizmat muayyan y о `nalishlari va ularga talabni; - ta`lim muassasasi moddiy-texnika, moliya, ijobiy negizini; - ishlab chiqarishga b о `lgan extimoliy m о `ljalni;

- xizmat va tovarlar qiymati, ulardan keladigan foydani baholashni; - byudjetdan tashqari fond shakllanishida qatnashuvchilarni; - xomiylarni. Tuman, shahar miqyosida shunday xizmat kо`rsatuvchilar mavjudligini; iqtisodning maxalliy о`ziga xosligini; muayyan xudud (mavze, maxalla, qishloq shaharlarda istiqomat qiluvchilar extiyojini; istiqomat qiluvchilar asosiy toifasini (ishlovchi onalar, nafaqaxо`r va b.ni) hisobga olish, shuningdek oliy ta`lim muassasalari ishlab chiqaradigan yoki kо`rsatadigan tovar va xizmatlar sotilishi xajmini belgilash (istiqbol) zarur. Marketingni muvofaqiyatli о`tkazish uchun quydagilarni о`rganish zarur: istiqbollanuvchi faoliyat bо`yicha maxalliy matbuot, kitoblar, prospekt, katalog, jurnallar, reklama materiallar, teleprogramma, boshqa ta`lim muassasalarining tajribasini, shuningdek bо`lg`usi mijozlar bilan suxbat о`tkazish va informatsiya tadbirlariga qatnashish. Marketing muntazam suratda faollik kо`rsatish, harakat qilish, xizmat va sotuv muvaffaqiyatli usulini ta`minlash uchun talabga tezlik bilan javob berishni, demak byudjetdan tashqari mablag`ni jalb etish va foydalanish masalasining samarali yechilishini talab etadi. Oliy ma`lumotli mutaxassislarga talabni istiqbol asoslari Islohotlar о`tkazishi muvaffaqiyatini kо`rsatuvchi omillardan biri bо`lib, aholi bandligi hisoblanadi. Bandlik-fuqarolarning ijtimoiy-foydali faoliyati. Mamlakatda tub ijtimoiy iqtisodiy о`zgarishlar, mehnat va ta`lim xizmatlari shakllanayotganda bu jamiyatni rivojlantirish muammolari, bilan jips bog`liq jaxon xо`jaligiga uyg`unlashayotgan, yuqori raqobatbardoshlikka ega bozor iqtisodini kadrlar bi lan ta`minlash davlatning strategik maqsadi bо`lib qolmoqda. Mustaqil davlatimizning siyosati, jamiyat rivojlanishining hozirgi darajasi, uning madaniyati, fan va texnikasi, bozor iqtisodiyotiga о`tish, oliy maktab oldida turgan yangi vazifalar faqat sifat jixatdan yangi bо`lgan taо`shm mazmuni va texnologiyasini, balki, respublika iqtisodiy rivojlanish dinamikasini, tarixan

shakllangan vaziyatni xо`jalik yuritishning zamonaviy sharoitlarida hisobga oladigan bozor iqtisodiy qonunlariga rioya etadigan mutaxassislar tayyorlash va bunga bо`lgan talab yо`nalishini belgilashga yangicha yondashishni ham talab etadi. Davlat miqyosida mutaxassislar tayyorlash, ishga joylashtirish va bandligi jarayonini davlat boshqaruvi mexanizmini yarztish ayniqsa muhim bо`lib turibdi. Bu oliy ta`limda oliy ta`lim muassasasiga talaba qabul qilish rejasi tо`la ravishda xalq xо`jaligining amaldagi talablariga mos kelishi kerak deganidir. Bugungi kunda oliy ta`lim yо`nalishlari miqyosida mutanosiblik 23-25%ni tashkil etadi, kо`pgina yо`nalishlarda ortiqcha mutaxassis tayyorlash (pedogogika, muxandislik va tibbiyot ixtisosliklari bо`yicha) kuzatilmoqda. Keyingi yillarda mutaxassis xodimlarga bо`lgan talab keskin oshdi, lavozim sifat va miqdor kо`rsatkichlari о`zgardi, ularni oliy ma`lumotli mutaxassislar bilan almashtirish zaruriyati yuzaga keldi, ishga qabul qiluvchilar kо`p xollarda tegishli tarzda diplomga emas, balki xodimning ishni qay darajada bilishligi, kasbiy maxoratiga e`tibor bermoqdalar. Bu xalq xо`jaligining barcha sohalari bо`yicha xalqaro darajadagiga mos keladigan bilimga extiyoj paydo bо`ldi deganidir. Vaxolanki, kо`pgina oliy ta`lim muassasalari mehnat bozori extiyoji va bozor talablariga javob bera olmaydi. Natijada mutaxasislarning bir qismiga qо`shma, xususiy, chet el va mamlakatimizdagi boshqa korxonalarda mutlaqo talab yо`q. Oliy talim muassasalarida mutaxassislarni parallel tayyorlash kuzatilmoqda (ayni bir ixtisoslik bо`yicha turli oliy ta`lim muassasalarida mutaxassislar tayyorlanmoqda, voxolanki viloyatlarda ularga talab yо`q ). Bular barchasi oliy ta`lim obrо`yini tushirmoqda mutaxassislar tayyorlash sifatiga salbiy ta`sir etmoqda. Bu vaziyatni о`zgartirish uchun ya`ni oliy ma`lumotli mutaxassislardan foydalanish samarasini oshirish va ta`limda davlat mablag`idan maqsadga muvofiq, foyda lanish uchun quyidagilar aloxida ahamiyat kasb etadi: - oliy ta`limni yangicha ixtisoslashtirishning (magistra tura va bakalavriat ta`lim yо`nalishini ixtisoslari pо`yxamu oliy ma`lumotli mutaxassislar bilan almashtirilishi lozim bо`lgan lavozimdorlikka mos kelish darajasini, ya`ni

mamlakat xalq xо`jaligi tarmoqlaridagi lavozimlar bilan mutaxassislar yetishtirish mutanosibligini belgilash; - umumiy talablarga muvofiq oliy ma`lumotli mutaxassis lar bilan ta`minlanganlik tarmoq, meyorlarini ishlab chiqarish yangi tavsiflovchisida qabul qilingan ta`lim yо`nalishlari bо`yicha umumiy va qо`shimcha talabalarni aniqlash; - tarmoq kengayishi va mehnat murakkabligini sifat jixatidan takomillashtirish bilan bog`liq mutaxassislarga talabni aniqlash. Bunda, albatta quyidagilar e`tiborga olinishi kerak; - ularning turli sabablarga kо`ra ishdan ketishi-avlodlar almashuvu, tabiiy kepshsh, migratsiya, xodimlar qо`nimsizligi va boshqalar ; - oliy ta`lim muassasalari, mintaqalar yо`nalishlar (oliy ta`lim ixtisosliklari bо`yicha bakalavriat va magistratura) bо`yicha talabalar qabul qilishning talab bilan mos kelishi, ya`ni oliy ta`lim har bir yо`nalishi bо`yicha talabning tasniflovchi, tavsiflovchi va davlat standartiga mos kelishi; - oliy ma`lumotli mutaxassislarga istiqboldagi talabni belgilash b о `yicha tarmoq metodikasini yaratish. Mutaxassislarga talabning rivojlanishi iqtisodning ikki asosiy shu`basida- moddiy ishlab chiqarish va ijtimoiy muxitda turlicha qonuniyatga ega. Moddiy ishlab chiqarishda mutaxassislarga talab vektori intelektual mehnat umumiy jarayoni bilan belgilanaadi, buning sababi ishlab chiqariladigan tovarlar raqobatbardoshligini doimo saqlab turish, shu jumladan, bunga fan, texnika va yuqori texnalogiyaning ilg`or yutuqlari asosida erishish hisoblanadi. Chunki, yangi texnalogiya mutaxassislarning bevosita ishlab chiqarishi sohasidan uni tashkil etish, tayyorlash, q о `llab-quvvatlash va rivojlantirish sohasiga k о `chishiga olib keladi. Ijtimoiy sohada, umuman servisda mutaxassislar miqdori davlat ijtimoiy siyosati, servis xizmatiga aholining t о `lovga qobil talabi oshishi asosidagi servis sohali faoliyati qalami oshishiga mutanosib о `smoqda.

Bakalavr va magistr darajasiga ega oliy ma`lumotli mutaxassislarga iqtisodiyot tarmoqlari talabini hisoblash uchun boshlang`ich informatsiya asosiy materiallar b о `lib quyidagilar hisoblanadi: - iqtisod tarmoqlarida ular dinamikasida band ta`lim sohasi b о `yicha mutaxassislar miqdori va tuzilishi; - ayrim tarmoq va mintaqalar iqtisodidagi siljishlar rivoji va strategiyasining istiqboli, xodimlar, shu jumladan oliy ma`lumotli mutaxassislar bandligi; - iqtisod, ishlab chiqarish tarmoqlari b о `yicha bakalavr va magistr darajasidagi mutaxassislar bilan lavozim almashishiga b о `lgan meyoriy talablar. Istiqbol metodologik asosini tashkil etuvchi yondashish negiziga quyidagilar asosidagi istiqbol taalluqli: - meyor va meyoriylash; - iqtisod va bandlikdagi tuzilmaviy siljishlar; - texnikaviy-iqtisodiy k о `rsatkichlar y о `lining о `zgarishi (k о `p omilli modellash); - ayniylik asosida. Mutaxassislarga bо`lgan talabni meyor va meyoriylik aso sida istiqbol ularning turli xillaridan foydalanishga asoslanadi. Tarmoq, mutaxassislar mehnati sarflanadigan sohaga о`ziga xosligiga bog`liq xollar qiymat yoki natura xolida ifodalanadigan ishlab chiqarish meyori yoki samaradorlikdan foydalanish mumkin. Zamonaviy iqtisod va ijtimoiy taraqqiyot о`ziga xosligi shundaki, keng xususiylashtirish faol tadbirkorlik, chet el investitsiyasi, aksiyadorlik jamiyatlari, assotsiatsiyalar, korporatsiyalar vujudga kelmoqda, turli jamoat birlashma va tashkilotlari shakllanmoqda, boshqa tuzilmaviy siljishlar yuz bermoqda, bular mutaxassislarga, ularning tayyorgarligiga, ishga joylashuviga, samarali foydalanilishiga aloxida talab qо`ymoqda hamda kasbiy ta`limning moliyaviy shakllanishiga va moddiy-texnologik ta`minlanishiga ta`sir etmoqda. Tuzilmaviy siljishlar asosida mutaxassislarga bо`lgan talabni istiqbol mulk ayrim turlari va xо`jalik yuritish rivojidagi ustuvorliklarni hisobga olib, tarmoq va

mintaqalar iqtisodini tuzilmaviy qayta kо`rish asosiy yо`nalishlarini aniqlash negizida amalga oshiriladi. Istiqbollanayotgan 10-15 yillik davr jiddiy yо`nalishlari bо`lib, quyidagilar hisoblanadi: - iqtisodning eng muhim yо`nalishlarida, ayniqsa sanoatda ishlab chiqarish xajmi о`sish sur`atini oshirish; - bandlik tuzilmasida yuz berayotgan va kutilayotgan yirik о`zgarishlar (moddiy ishlab chiqarish an`anaviy tarmoqlaridagi xodimlarni bozor infratuzilmasi tarmoqlariga va xizmat sohasiga kо`chirish); - xususiylashtirish va kichik biznesni rivojlantirish hisobiga xо`jalik yurituvchi subyektlar sonini oshirish (bu biznes, marketing, moliya, hisob- kitob sohasida mutaxassis larga bо`lgan talabni oshiradi); - mudofaa ishlab chiqarishini almashtirish va ular negizida fuqaro ishlab chiqarishini yuzaga kelishi (bu mudofaa sohasida mutaxassislarga talabni pasaytiradi, shu bilan birga, yangi texnika hamda takomillashgan texnologiya sohasidagi mutaxassislarga bо`lgan talabni qondiradi); - ishlab chiqarishni texnikaviy qayta jihozlash (yangi texnologiyalar bо`yicha mutaxassislarga talab oshadi). Bozor rivojlanishi sharoitlarida iqtisodning ishlab chiqarishi intensivlash, avtomatlashtirish, zamonaviy aloqa vositalaridan, mikroprotsessorlar, kompyuterlar, robot texnikasidan foydalanib boshqarish bilan bog`liq barcha sohalarda tegishli mutaxassislarga talab oshmoqda. Texnikaviy-iqtisodiy kо`rsatkichlar о`zgarishi tendensiyasi asosida istiqbol (kо`p omilli modellash) kutilayotgan tu zilmaviy siljishlar, demografik omil, ijtimoiy taraqqiyot iqtisodiyotning axvoli va rivojlanish istiqbolini о`rganish va tahlil qilish asosida amalga oshiriladi. Bunday xolda istiqbol modeli о `z ichiga bir necha blokni oladi: 1. Iqtisodiyot a h volini baholash (bunda boshlang`ich makroiqtisodiy k о `rsatkichlardan foydalaniladi). Mintaqalarda, umuman, respublikada iqtisodiyot rivojini tavsiflovchi texnikaviy-iqtisodiy k о `rsatkichlarning shakllantirish bu blokda xal etiladigan asosiy vazifa hisoblanadi.

2. Iqtisodni rivojlantirishning kutilayotgan dasturlari. Bu tuzilmaviy qayta k о `rish asosiy y о `nalishlariga asoslanadi. Eng xaqiqiy programmani topish asosiy vazifa hisoblanadi. 3. Investitsiyaning kutilayotgan miqdori. Bu blokda davlat, mintaqa byudjetlari va boshqa manbalardan investitsiyalash hamda moliyalash imkoni belgilanadi. 4. Xodimlar turli toifasining bandlik dinamikasi (ishsizlikni va ishchi kuchini qayta taqsimlash mexanizmini hisobga olib aholi bandligi haqidagi ma`lumotlar asosida shakllanadi). 5. Xodimlarning kutilayotgan miqdori va ketish tuzilmasi (masala ishdan ketayotgan xodimlar miqdori va tarkibi moni toringi asosida xal etiladi). 6. Kutilayotgan demografik о`zgarishlar. Bu blokda masala demografik tuzilma, mehnat resurslari tarkibi va iqtisodning qayta kо`rilishida yuz berayotgan о`zgarishlar tahliliga asoslanadi. Umuman, modellashtirish texnikaviy-iqtisodiy, ijtimo iy, demografik va meyoriy-ma`lumotnomaviy kо`rsatkichlar bо`yicha informatsiyaviy-meyoriy ma`lumotlar jamlanmasi asosida amalga oshiriladi. Analogiya usuli bilan ham mutaxassislarga bо`lgan talabni baholashni amalga oshirish mumkin. Bunda boshqa davlatlar shunday faoliyati sohasida yuzaga kelgan sо`rov kо`rsatkichlarini qabul qilish mumkin. Chet mamlakatlardagi analoglar bо`yicha iqdisoddagi tuzilmaviy siljishlarning borishini, kо`p omillik modellashda ayrim texnikaviy-iqtisodiy kо`rsatkichlarni, shuningdek, ayrim korxonalar bо`yicha xodimlarga talabni baholash mumkin. Asosiysi-mamlakatning tо`g`ri tanlanishi. Mutaxassislarga bо`lgan talabni istiqboliga bо`lgan, yuqorida bayon etilgan yondashishlarni turli kombinatsiyalarda foydalanish maqsadga muvofiq, muhimi , iqtisod tarmog`i (viloyat, mintaqa yoki korxona)ning mavjud axvoli va samarali talqinlari oqilona e`tiborga olinishidadir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturida kо`zda tutilgan ta`lim xizmati monitoringi va talab istiqboli moddiy ishlab chiqarish va ijtimoiy sohada yuqori

malakali xodimlar yetishtirish hamda qayta yetishtirish-mutaxassislarga bо`lgan ta - labni о`rganishni taqazo etuvchi mujassama vazifa, ya`ni: - respublika, viloyat, iqtisod tarmog`i va ijtimoiy infratuzilma, oliy ta`lim yо`nalishi (ixtisosligi)da; - malaka darajasi (bakalavr, magistr) va ta`lim (oliy, OTMni tugatgandan sо`nggi) bо`yicha tadqiqotning quyidagi metodikalaridan foydalanib; - ijtimoiy tadqiqotlar; - О`zbekiston Re spublikasi va chet ellardagi ta`lim xizmatini taqqosiy, qiyosiy tahlili, kadrlar tayyorlash bо`yicha oliy ta`lim muassasalari imkonini о`rganish (mavjud meyorlarga moslangan ta`lim miqdoriy va spektr yо`nalishlari); - texnikaviy-iqtisodiy k о `rsatkichlar va bozor konyunkturasi bilan mos xolda xodimlarga b о `lgan talabni modellashtirish; - meyor va meyoriylik asosida xodimlarga b о `lgan talabni istiqbol; - oliy ta`limning axvoli va rivoji monitoringi tizimini ishlab chiqish; - aholi bandligini istiqbol asosida xodimlarga b о `lgan talabni о `rganish; - tegishli oliy ma`lumot olishga b о `lgan aholi talabini qondirish imkoniyatlarini belgilash; - moddiy ishlab chiqarish va ijtimoiy sohada xodimlarga b о `lgan talabni aloxida-aloxida konuniyatlarini о `rganish. Bu Respublika iqtisodini yuqori malakali mutaxassisga bо`lgan talabini qondirish imkonini beradi.

Ta`lim va kadrlarni kasbiy tayyorlash sifatiga ta`sir etuvchi omillarБозор иқтисодиёт и талаблари Рақобатли муҳит Истиқбол Ташкил қилиш ва бошқариш Д Т С Профессор ўқитувчилар таркиби СИФАТ Шахс, жамият, давлат талаблари Таълим, фан, ишлаб чиқариш уйғунлашуви Ўрта махсус, касбий таълим сифати Шахснинг шаклланиши ва сифат назорати

O'xshashlar

Oliy ta'lim tizimini moliyalashtirish

Оliy ta'lim tizimida o'quv jarayonini tashkil qilinishi

Oliy о'quv yurtlarida ta'lim-tarbiya jarayonini boshqarish asoslari

Ta'lim tеxnologiyalari

Ta'lim metodlari