O’zbekiston Resrublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturining o’ziga xosligi - Pedagogika - Referatlar

O’zbekiston Resrublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturining o’ziga xosligi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

87.5 KB

Ko'chirib olish

O’zbekiston Resrublikasi Kadrlar tayyorlash milliy dasturining o’ziga xosligi Режа: 1.Milliy dasturning maqsad va vazifalari. 2.Milliy dasturni amalaga oshirish bosqichlari. 3.Milliy modelning tarkibiy qismlari . 4.Milliy dasturni amalga oshirishning asosiy tashkiliy chora-tadbirlari.

O’zbekiston zaminida ijtimoiy siyosiy davrda milliy o’zlikni anglash, milliy va umumbashariy qadriyatlarni o’zlashtirish orqali shaxs bilan jamiyat o’rtasida uyg’unlikni vujudga keltirish, ehtiyojlarning xususiylikdan umumiylikka o’tib berishi jarayonida voyaga yetayotgan yoshlarning qobiliyatlari, ichki imkoniyatlarini rivojlantirish davr talabi ekanligini etirof etish lozimdir. Insonshunoslik fanida inson - jamiyat, jamiyat – inson shaklida o’zaro tahsirni taqozo etar ekan, birinchi va ikkinchisi ham to’g’ri, ham teskari aloqani o’rnatishi joiz. Abdulla Avloniy o’z davrida bashorat qilganidek: “Agar pedagogika insonni xar tomonlama tarbiyalashni hohlar ekan, unda insonni xar tomonlama o’rganishi zarurdir. O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov: “Aql-zakovatli, yuksak Ma’naviyatli kishilarni tarbiyalay olsakkina, oldimizga qo’ygan maqsadlarga erisha olamiz, yurtimizda farovonlik va taraqqiyot qaror topadi ”, - degan fikri ta’lim va maorifni yuksaltirish, milliy g’oyani ro’yobga chiqaradigan yangi avlodni voyaga yetkazish davlatimizning eng muhim vazifalaridan biri ekanligini ko’rsatadi. Bu ulug’vor vaziflarni amalga oshirish uchun Respublika Oliy Majlisining 1997 yil 29 - avgustdagi IX sessiyasida, qonuniy zamin bo’lgan “Ta’lim to’g’risida”gi qonun, “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi” qabul qilindi. O’zbekiston Respublikasi “Ta’lim to’grisidagi qonun”ining qa bul qilinishiga bir qator omillar sabab bo’ldi: 1. Mamlakatimizda ijtimoiy tuzum o’zgardi. 2. Ijtimoiy ishlab chiqarish va mulkka bo’lgan munosabat o’zgardi. 3. Eski mafkuraviy qarashlar javob bermay qoldi. 4. Ta’lim muassasalarida olib borilayotgan tadbirlar jahon andozalariga mos ravishda tashkil qilinish lozim bo’ldi. 5. Talabalarda milliy va umuminsoniy qadriyatlar his-tuyg’ularini singdirib, ularni xar tomonlama barkamol, chuqur bilimga ega mutaxassis etib tayyorlashni taqozo etdi.

Milliy dasturning maqsad va vazifalari bosqichma-bosqich amalga oshiriladi. Har bir bosqichda muayyan vazifalarning hal etilishi nazarda tutiladi. Ushbu vazifalar quyidagilardan iboratdir: Milliy dasturni ruyobga chiqarish bosqichlari. 1. 1997-2001 yillar bu bosqichda ta’lim qonuni asosida ta’lim tizimi va mazmuni qayta ko’rildi. DTS yaratildi. 2. 2001-2005 yillarni o’z ichiga olib milliy dasturni to’liq ro’yobga chiqarish rejalashtirildi va sifat bosqichi deb nomlandi. 3. 2005 va undan keyingi yillarni o’z ichiga qamrab olgan. Bu davrda ta’lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalari yanada mustahkamlanishi, o’quv-tarbiya jarayoni yangi o’quv - uslubiy majmualar, ilg’or pedagogik texnalogiyalar bilan to’liq tahminlanishi, milliy (elita) oliy ta’lim muassasalari qaror topishi ko’zda tutilgan. Birinchi bosqich (1997—2001 -yillar) mavjud kadrlar tayyorlash tizimining ijobiy salohiyatini saqlab qolish asosida ushbu tizimni isloh qilish va rivojlantirish uchun huquqiy, kadrlar jihatidan, ilmiy-uslubiy, moliyaviy shart-sharoitlarni yaratish. Ikkinchi bosqich (2001 —2005-yillar) - Milliy dasturni to’liq ro’yobga chiqarish, mehnat bozorining rivojlanishi va real ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarni hisobga olgan holda unga aniqliklar kiritish. Bu bosqichda, shuningdek, ta’lim muassasalarini maxsus tayyorlangan malakali pedagog kadrlar bilan to’ldirish tahminlanadi, ularning faoliyatida raqobatga asoslangan muhit vujudga keltiriladi. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» maqsadini ro’yobga chiqarishning ikkinchi bosqichida ta’lim muassasalarining moddiy-texnika va axborot bazasini mustahkamlash davom ettiriladi, o’quv-tarbiya jarayonining yuqori sifatli.o’quv adabiyotlari va ilg’or pedagogik texnologiyalar bilan tahminlash, uzluksiz ta’lim tizimini axborot lashtirish vazifalarining ham hal etilishiga alohida urg’u beriladi.

Uchinchi bosqich (2005 va undan keyingi yillar) to’plangan tajribani tahlil etish va umumlashtirish asosida, mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish istiqbollariga muvofiq kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish va yanada rivojlantirish. Bu bosqichda, yana shuningdek, — ta’lim muassasalarining resurs, kadrlar va axborot bazalarini yanada mustahkamlash; — o’quv – tarbiya jarayoni yangi o’quv-uslubiy majmualar, ilg’or pedagogik texnologiyalar bilan to’liq tahminlanishi; milliy (elita) oliy ta’lim muassasalarini qaror toptirish va rivojlantirish; ta’lim jarayonini axborotlashtirish, uzluksiz ta’lim tizimi jahon axborot tarmog’iga ulanadigan kompyug’ter axborot tarmog’i bilan to’liqqamrab olinishiga erishish kabi vazifalarning ham ijobiy yechimi tahminlanadi. O’zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» tarkibiy tuzilmasi quyidagicha aks etadi Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy, tarkibiy qismlari. Kadrlar tayyorlash milliy modeli faqat ta’lim-tarbiya jarayoninigina qamrab olmay, ishlab chiqarish va ijtimoiy munosabatlarni ham o’z ichiga oladi. Kadrlar tayyorlash milliy modeli shaxs, davlat va jamiyat, uzluksiz ta’lim, fan va ishlab chiqarish kabi tarkibiy qismlarning o’zaro hamkorligi, ular o’rtasidagi o’zaro aloqadorlik asosida «yuksak mahnaviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlarni tayyorlash Milliy tizimi» mohiyatini aks ettiruvchi andoza, loyiha hisoblanadi (2-chizma): «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ning asosida kadrlar tayyorlash milliy modeli va uning mohiyati yoritiladi. Milliy modelning o’ziga xos xususiyati mustaqil ravishda to’qqiz yillik umumiy o’rta hamda uch yillik o’rta maxsus, kasb-hunar ta’liminining joriy etilishi bilan belgilanadi. Bu esa o’z navbatida umumiy ta’lim dasturlaridan o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi dasturlariga o’tilishiga zamin yaratadi. Kadrlar tayyorlash milliy modelining asosiy tarkibiy qismlari quyidagilardan iboratdir:

“ Kadrlar tayyorlash milliy modeli ” ning tarkibiy qismlari Davlat va jamiyat SHAXS Fan Ishlab chiqarish 1. SHaxs kadrlar tayyorlash tizimining bosh subekti va obekti, ta’lim sohasidagi xizmatlarning istehmolchisi va ularni amalga oshiruvchidir. SHaxs uzluksiz ta’lim jarayonida dunyoviy, ilmiy bilimlarni o’zlashtiradi, fan asoslarini puxta egallaydi, ishlab chiqarish sohalari bilan tanishadi, shuningdek, o’zida ijtimoiy tahsirlar yordamida mahnaviy-axloqiy sifatlarni tarbiyalab boradi. SHaxsda o’zlashtirilgan bilim, faoliyat ko’nikmalari va hayotiy tajriba asosida kasbiy mahorat ham shakllanib boradi. Yuksak mahnaviy-axloqiy sifatlar va yuqori darajadagi kasbiy malakaga ega bo’lish uchun shaxs o’z oldiga muayyan maqsadni qo’ya olishi hamda unga erishish yo’lida tinimsiz izlanishi, o’qib- o’rganishi lozim. SHundagina u ijtimoiy raqobatga chidamli, malakali kadr bo’lib shakllanadi. O’z-o’zini anglash tuyg’usiga ega bo’lish, ta’lim sohasidagi xizmatlardan to’laqonli, samarali foydalana olish, ilmiy va kasbiy bilimlarni puxta o’zlashtirishga erishish shaxsga yetuk mutaxassis bo’la olishi uchun poydevor yaratadi. Inson kamoloti, eng avvalo, uning o’ziga bog’liqdir. SHu bois milliy dasturda shaxs va uning kamolotini shakllantirishga alohida ehtibor qaratilgan. «Ta’lim xizmatlarining istehmolchisi sifatida shaxsga davlat ta’limini olish va kasb-hunar tayyorgarligidan o’tish kafolatlanadi. Ta’lim olish jarayonida shaxs davlat ta’lim standartlarida ifoda etilgan talablarni bajarishi shart. O’zluksiz ta’lim

SHaxs ta’lim xizmatlarining yaratuvchisi sifatida tegishli malaka darajasini olgach, ta’lim, moddiy ishlab chiqarish, fan, madaniyat va xizmat ko’rsatish sohasida faoliyat ko’rsatadi va o’z bilimi hamda tajribasini o’rgatishda ishtirok etadi». 2. Davlat va jamiyat ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimining faoliyatini tartibga solish va nazorat qilishni amalga oshiruvchi kadrlarni tayyorlash va ularni qabul qilib olishning kafillaridir. SHaxs kamoloti nafaqat o’zi uchun, balki davlat va jamiyat taraqqiyoti, ravnaqi uchun ham muhim ahamiyatga egadir. Binobarin, fuqarolari yuksak Ma’naviyatga ega jamiyat har tomonlama taraqqiy eta oladi. SHaxs va davlat (jamiyat) o’rtasidagi aloqa ikki tomonlama xususiyatga ega. SHu bois har qanday davlat (jamiyat) o’z fuqarolarining yashashi, mehnat qilishi, iqtidori va salohiyatini ro’yobga chiqarishi, uni namoyon eta olishi uchun yetarli darajada shart-sharoit yaratib bera olishi lozim. Respublika ta’lim tizimida davlat va jamiyat shaxsning har tomonlama shakllanishi, o’zligini namoyon eta olishi uchun yetarli darajada shart-sharoit yaratib berish mashuliyatini o’z zimmasiga oluvchi subekt sifatida namoyon boiadi. Davlat va jamiyat ta’lim muassasalarining yuqori malakali raqobatbardosh mutaxassislarni tayyorlash yo’lidagi faoliyatini ham uyg’unlashtiradi hamda quyidagilarga kafolat beradi: fuqarolarning bilim olish, kasb tanlash va o’z malakasini oshirish huquqlarining ro’yobga chiqarilishiga; majburiy umumiy o’rta ta’lim hamda akademik litsey yoki kasb-hunar kollejida ta’lim olish yo’nalishini tanlash huquqi asosida majburiy o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limini olishga; davlat grantlari yoki pulli-shartnomaviy asosda oliy ta’lim va oliy o’quv yurtidan keyingi ta’limni olish huquqiga; davlat ta’lim muassasalarini mablag’ bilan tahminlashga; ta’lim oluvchilarning o’qishi, turmushi va dam olishi uchun shart-sharoitlar yaratish borasidagi vazifalarning hal etilishida jamoatchilik boshqaruvini rivojlantirishga;

ta’lim jarayoni qatnashchilarini ijtimoiy jihatdan qo’llab-quvvatlashga; sog’liq va rivojlanishida nuqsoni bo’lgan shaxslarning ta’lim olishi. 3. Uzluksiz ta’lim malakali, raqobatbardosh kadrlar tayyorlashning asosi bo’lib, ta’limning barcha turlari, davlat ta’lim standartlarini, kadrlar tayyorlash tizimi tuzilmasi va uning faoliyat ko’rsatish muhitini o’z ichiga oladi.

Adabiyotlar ro’yxati: 1. Barkamol avold orzusi, T., 1999. 2. Barkamol avlod- o’zbekiston taraqqiyotining poydevori , T., 1998.

O'xshashlar

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi

O’zbekiston Respublikasining “Ta’lim to’g’risida”gi qonuni. Kadrlar tayyorlash milliy modeli

Kadrlar tayyorlash milliy modeli. Pedagogik texnologiyalarning rivojlanishi

Kadrlar tayyorlash Milliy dasturini amalga oshirish mexanizmlari

Mehribonlik uylarida tarbiyaviy ishlarni tashkil etishning o’ziga xosligi