Maktablarda mehnat ta`limini UUT-DTS va o`quv dasturi asosida o`qitilishi - Pedagogika - Referatlar

Maktablarda mehnat ta`limini UUT-DTS va o`quv dasturi asosida o`qitilishi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

54 KB

Ko'chirib olish

www.arxiv.uz Reja: 1. Ta`lim to`g`risidagi qonuni uchunchi bosqichida amalga oshiriladigan ishlar to`g`risida 2. Xalq ta`limi xodimlarini mehnatiga haq to`lashning takomillashtirilgan tizimini tasdiqlash to`g`risida. 3. 2004-2009 yillarda maktab ta`limini rivojlantirish davlat umummilliy dasturi to`g`risida. 4. UUT/DTS ni umumiy o`rta ta`lim muossasalarida qachon joriy etiladi? 5. UUT/DTS talablari bo`yicha maktablarda mehnat ta`limini talablari va yo`nalishlari qanday?

www.arxiv.uz Uchunchi bosqich-2005 va keyingi yillarga mo`ljallangan bo`lib, unda to`plangan tajribalarni tahlil etish va umumlashtirish asosida o`zgaruvchan ijtimoiy-iqtisodiy shart-sharoitlarni e`tiborga olgan holda kadrlar tayyorlash tizimini takomillashtirish va yanada rivojlantirish zarur. — ta`lim tizimini tuzilishi va mazmun jihatdan isloh qilish uchun o`qituvchi va murabbiylarni qayta tayyorlash; Bu borada Xalq ta`limi tizimi rahbar va pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishning samarali tizimiga bosqichma-bosqich o`tish haqida 2005 yil 10 noyabr ь ¹35 O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`limi Vazrligining hayat majlisi qarorida “2004-2009 yillarda Maktab ta`limini rivojlantirish Davlat umummiylliy dasturi”da xalq ta`limi tizimi rahbar va pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirishning samarali tizimini yaratish vazifasi qo`yilgan. Hozir amalda bo`lgan malaka oshirish tizimi ta`limi islohatlari, bozor iqtisodiyoti va jamiyati demokratlashtirish jarayoning rivojlanish darajasiga mos ravishda takomillashtirishni talab etmoqda. Shu munosabat bilan rahbar va pedagog xodimlarning kasbiy-pedagogik tayyorlik darajasini tahlili asosida tabaqalashtirilgan dasturlar va yakka tartibdagi buyurtmaga asoslangan tizimga o`tishi zaruriyati to`g`rildi. Bu vazifani amalga oshirish maqsadida “Xalq ta`limi rahbar va pedagog xodimlarni qayta tayorlash va malakasini oshirishning yangi tartibi” ishlab chiqildi, bunda har bir xodimning pedagogik va rahbarlik faoliyatiga ilmiy-metodik jixatdan tayyorgarligi tahlil qilinib, kamchiliklarga barham berish maqsadida o`z ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda tanlab olish mumkun bo`lgan malaka oshirish turlari belgilandi. Xalq ta`limi rahbar va pedagog xodimlarni qayta tayyorlash va malakasini oshirish kurslarining tayanch o`quv rejalar 12,18 kunlik o`quv rejalari mutaxassis va 2 toifalilar uchun 1nchi va Oliy toifalar uchun 12 kunlik tayanch o`quv rejalari, shuningdek maqsadli, pedagogik texnologiyalarni o`rganish bo`yicha, ahborot kommunikasiya texnologiyalari va ulardan foydalanish, mualliflik malaka oshirish kurs tayanch o`quv rejalari bo`yicha malaka oshirish va qayta tayyorlov kurslari o`tkazilmoqda. Shuningdek Xalq ta`limi muassasalarida faoliyat ko`rsatayotgan pedagoglarni turdosh

www.arxiv.uz mutaxassislikka qayta tayyorlash tartibi ham amalga oshirlmoqda. 2006 yil 4 fevralda rahbar va pedagog kaadralarni atestasiyadan o`tkazish va ularga malaka toifalarini berish tartibi to`g`risida. Nizom chiqqan. Ushbu nizom O`zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 25-noyabrdagi “Xalq ta`limi xodimlari mehnatiga haq to`lash tizimini takomillashtirish va uni moddiy rag`batlantirishni kuchaytirish chora-tadbirlari to`g`risida”gi PK-227-qarori va O`zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasining 2005 yil 21 dekabragi “Xalq ta`limi xodimlari mehnatiga haq to`lashning takomillashtirilgan tizimini tasdiqlash to`g`risidagi 275-qaroriga muvofiq idoraviy bo`ysinshlardan qat`iy nazor, xalq ta`limi tizimidagi davlat ta`limi muassasalari rahbar va pedagog kadrlarni atestasiyadan o`tkazish va ularga malaka toifalari berish tartibini belgilashdi. O`zbekiston mustaqilligining dastlabki kunlaridan boshlab jamiyatdagi demokratik o`zgarishlarning iqtisodiyoti larqoror rivojlantirishning, rkspublikani jaxon xamjamiyatiga interrasiyalashuvning zarur va majburiy sharoit sifatida ta`lim soxasining islox qilish siyosiy izchillik bilan amalga oshirilmoqda. kadrlar tayyorlash milliy dasturi muoffaqqiyatli amalga oshirilmoqda. Maktab ta`lim tizimini tubdan yaxshilash, eng yuqori zamonaviy talablarga mos keladigan o`quv-moddiy bazasi va ta`lim standartlarini shaklantirish, yashash joyidan qat`iy nazar, qishloq va shaxar maktablarining moddiy bazasi xamda tamirlanish darajasidagi tafovutlarni bosqiyama-bosqich bartaraf etish, mehnat ta`limini o`qitishda moderenezasiyalashagan o`quv dasturlari asosida mehnat ta`limini o`qitish. Buning uchun maktablarni zamonaviy o`quv va laborotoriya uskunalari kompyuter texnikasi, darsliklar va o`quv-uslubiy materiallar bilan ta`minlash lozim. Ta`lim tizimida qo`llanilayotgan o`quv standartlari va o`quv dasturloarini takomillashtirish miliy maqsadi - ta`lim soxasini tubdan islox qilish, uni o`tmishdan qolgan mavkuraviy qarashlar va sarqitlardan to`la xalos etish, rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak manaviy va axloqiy talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash milliy tizimni yaratishdir. Umumiy o`rta talim Davlat talim standart va o`quv dasturida mehnat yo`nalishlari

www.arxiv.uz bo`yicha mashg`ulotlarni tashkil qilish va o`tkazish ketma-ketligi maxalliy sharoit va imkoniyatlar xisobga olingan xolda o`qituvchi tomonidan xal qilinadi. Mazkur o`quv dasturi asosida olib borilayotgan o`kuv-tarbiya ishlari natijalarini o`quvchilarning o`zlashtirishlarini aniqlash va nazorat qilish Davlat ta`lim tsandart asosida amalga oshiriladi. Umumiy o`rta talim DTS joriy etish zarurligi milliy kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, miliy umumiy o`rta ta`limni xalqaro darajaga olib chiqish, uning bundan buyon tubdan qayta qurish ishlarini xisobga olgan faoliyat ko`rsatish talim dasturi va o`quv metodik majmualarini yangi mazmun bilan boyitish, tashkilish boshqaruv faoliyatini tub demokratik va gumanistik tamoyillar asosida shartlanadi. 1999-2000 o`quv yilidan boshlab UUT/DTS ni umumiy o`rta talim muossasalarida o`qo`v dasturlari birgalikda quyidagicha bosqichma-bosqich joriy etiladi. Ta`lim to`g`risidagi qonunda va 1998 yil 13-maydagi 203-sonli qarorini bajarish maqsadida: -1999 - 2000 o`quv yili 5 - 6 sinflar. - 2000 - 2001 o`quv yili 7 - sinflar. - 2001 - 2002 o`quv yili 8 - sinflar. - 2002 - 2003 o`quv yili 9 - sinflar. Mazkur o`quv dasturi asosida olib borilgan o`quv-tarbiya ishlari natijalari, o`quvchilarning o`zlashtirishlarini aniqlash va nazorat qilish DTS asosida amalga oshiriladi. UUT maktablarining 5-9 sinflarida o`kuvchilar soni shaxar maktablarida 25 va undan ortiq, qishloq maktablarida 20 va undan ortiq bo`lsa, mehnat talimi darslari shu sinfdagi o`quvchilarni ikki guruxga ajratilgan xolda olib boriladi. Dasturdagi mehnat yo`nalishlari bo`yicha mashg`ulotlarni tashkil qilish va o`tkazish ketma-ketligi maxalliy sharoit va imkoniyatlar xisobga olingan xolda o`qituvchi tomonidan xal qilinadi. Mehnat ta`limini talablaridan quyidagilar:

www.arxiv.uz O`quvchilar mehnat ta`limiga oid quyidagi bilim, ko`nikma va maalakalarni egallashlari shart: - Politexnik dunyoqarashga ega bo`lish. - Umummehnat bilim, ko`nikma va malakalarini egallagan bo`lish. - K/X gi va maishiy soxalardagi ishlab chiqarish asoslari xaqida bilim va dastlabki yo`nalishlarga ega bo`lish. - Materiallarga badiiy ishlov berish ko`nikmalariga ega bo`lish. - Uy-ro`zg`or asboblaridan va gazdan xavfsizlik qoidalariga rioya qilgan xolda foydalana olish. - Elektrotexnik (uy-ro`zg`or asboblarini tuzatish) ko`nikmalariga ega bo`lish. - Sodda duradgorlik ishlarini bajara olish. - Kundalik turmushda zarur bo`ladigan bichish-tikish ishlarini bajara olish. - Pazandachilik maxoratini egallash. - Uy tutish madaniyatiga (uyni did bilan bezash). - Oila iqtisodiyoti (oila byujeti - kirim - chiqimi, oilada mehnat taqsimoti, oilaviy ishlab chiqarishni tashkil etish) ko`nikmalariga ega bo`lish . - O`zbekistondagi kasb-xunarlar xaqida bilimga ega bo`lish. - Ayrim kasblar bo`yicha dastlabki mehnat ko`nikmalarini egallash. Maktablarda mehnat talimining yo`nalishlari maktab atrofidagi korxona, tashkilot va kasb-xunar kollejlarida keng tarqalgan soxalar kasblarga muofiq tanlab olinadi, shunga ko`ra xar bir maktabda mehnat ta`limining quyidagi yo`nalishlari asos qilib olish mumkin: - YOg`och va unga ishov berish texnologiyasi - Metall va unga ishlov berish texnologiyasi - Gazlamalarga ishlov berish texnologiyasi - Pazandachilik asoslari.

www.arxiv.uz - Qishloq xo`jalik asoslari va boshqalar. 5-7 sinflarda ushbu yo`nalishlardan ayrimlari tanlanadi va 8-9 sinflarda shu tanlangan yo`nalishlarga muofiq xolda ishlab chiqarish asoslari va kasbga yo`naltirish kursi o`tkaziladi. Mehnat talimi bo`yicha DTS umumiy o`rta ta`lim maktablarida mehnat talimi va kasb tanlashga yo`naltirishning tayanch mazmuni xamda makktabni bitirgan o`quvchilarning mehnat ta`limi fanidan tayyorganlik darajasining me`yorlari ifodalanadi. Ushbu standart UUT maktablari uchun mehnat ta`limi fanidan o`quv dastur, o`quv metodik qo`llanma va boshqa rasmiy me`yoriy materiallarini ishlab chiqish, o`quv tarbiya jarayonini tashkil etish xamda ilmiy tadqiqodlar olib borish uchun zarur me`yoriy xujjatlardir. Umumiy o`rta ta`lim maktablari uchun rejasi davlat standartlarining tarkibiy qismi bo`lib, u talim soxasini me`yorlashga xamda maktabning moliyaviy ta`minotini belgilashga asos bo`ladigan davlat xujjatidir tayanch o`quv rejasi o`quv predmeti bo`yicha beriladigan ta`lim mazmuni o`quvchilarga etkazish uchun ajratigan o`quv soatlarning minimum xajmdagi miqdorini ifodalaydi. U xar bir sinfda muayyan o`quv predmeti bo`yicha davlat standarlariga muofiq berilgan ta`lim mazmunini aniqlashga asos bo`ladi. O`quvchilarni tayyorgarlik darasiga qo`yiladigan majburiy m i n i m a l t a l a b l ar Umumiy o`rta ta`lim ikki bosqichdan iborat bo`lib boshlang`ich (1-4 sinflar) va umumiy o`rta ta`lim (1-9 sinflar) ni qamrab oladi. Umumiy o`rta ta`limning Davlat ta`lim standarti boshlang`ich xamda umumiy o`rta ta`lim nixoyasida o`quvchilar egallashi lozim bo`lgan bilim, ko`nikmalari va mamlakatlarning minimal darajasini belgilab beradi. Xar bir sinf yakunida o`quvchilar egallashi lozim bo`lgan bilim, ko`nikma va malakalar ta`lim predmetlari bo`yicha ishlab chiqilgan o`quv dasturida o`z aksini topadi.

O'xshashlar

Mehnat va kasb ta`limini o`qitish shakllari.

O`quv, o`quv-metodik, ilmiy va tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish

Maktab o`quv rejasida mehnat ta`limining qo`yilishi, uning tariyxiy taroqqiyoti

Asosiy geometrik yasashlar va tutashmalar mavzusini o`qitilishi

Talabalarning o`quv - tadqiqоt ishlari