Kichik nashriyot tizimlar - Pedagogika - Referatlar

Kichik nashriyot tizimlar

Yuklangan vaqt:

12.12.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

35.177734375 KB

Ko'chirib olish

Kichik nashriyot tizimlar Reja: 1.Kichik nashriyot tizimlari tasnifi. 2.Nashriyot tizimlarining turlari . 3.PageMaker dasturi va u bilan ishlash.

Kichik nashriyot tizimlari tasnifi. Keyingi paytlarda turli korxonalarda kichik nashriyotlar paydo bo’la boshladi. Kichik nashriyot deganda, shaxsiy kompyuter bazasida, turli tez chop qiluvchi va boshqa qo’shimcha qurilmalar orqali bosma mahsulotlari (kitob, oynoma, jurnal, broshyuralar, prospektlar va hokazo) chiqarish tushuniladi. Bunda bo’lajak bosma mahsulotlari kompyuterda tayyorlanadi, ya'ni kompyuter varaqlash, asl maketlash ishlari ham kompyuterda bajariladi. Nashriyot sohasida ishlatiladigan matn muharrirlari shu soha uchun yaratilgan maxsus dasturlar bo’lib, ular kichik nashriyotlar yordamida gazeta- jurnallar, kitoblar, turli reklama mahsulotlari tayyorlashga mo’ljallangan. Kichik nashriyot deganda, shaxsiy kompyuter dasturiy texnik vositalari hamda turli- tuman chop qiluvchi va boshqa qo’shimcha qurilmalar orqali bosma mahsulotlar tayyorlash jarayoni tushuniladi. Bunda bo’lajak bosma mahsulotlar tayyorlanib, bu matnni terish, tekshirish va tahrirlashdan to maketlashgacha bo’lgan bosqichlarni o’z ichiga oladi. Keyinchalik maket lazer printerda bitta asl nusqada chop etib olinadi va undan so’ng tayyorlangan hujjatning maketi rizograf deb nomlanuvchi maxsus qurilma yordamida ko’paytiriladi. Kichik nashriyot bulardan tashqari muqovalovchi, broshyuralovchi va kesuvchi qurilmalar bilan ham ta'minlangan. Sifatli va asl maketlarni tayyorlash uchun bir qancha turdagi nashriyot tizimlaridan foydalanadi. Ularga misol qilib Page Maker, Ventura Publisher, Post Script, QuarkXPress, TEX, LATEX nashriyot tizimlarini keltirishimiz mumkin. Shulardan biri va keng miqyosda ishlatiladigani Page Maker dasturlar paketi kitoblar matnini terish, taxrirlash, ko’rib chiqish va chop qilishda juda qulay vosita hisoblanadi. Ventura Publisher Ventura Publisher esa gazeta- jurnallar matnini terish va chop etishga mo’ljallangan. Uning yordamida matnni sahifalarga bo’lish, matn bo’laklarini zarur joylarga joylashtirish (Komponovka) va shunga o’xshash ushbu sohada

ko’plab ishlatiladigan amallarni tez va q ulay amalga oshirishi mumkin. Turli formulali matnlarni (masalan, matematika, fizika, ximiya fanlariga oid) tayorlashda TEX va uning keyingi versiyalari bo’lgan LATEX tahrirlovchi dasturlardan keng miqyosda foydalaniladi. Page Maker dasturi Page Maker Aldus Corporation firmasi tomonidan yaratilgan keng imkoniyatli va qulay dasturdir. Uning ishlashi Microsoft Windows operasion sistemasining to’liq versiyasi bo’lishini talab qiladi. Page Maker dasturi fayl va kataloglar bilan ishlaydi. Fayl nomi esa .pub kegaytmasi yordamida yoziladi. Shuni ham aytib o’tish kerakki, nashriyot tizimlarining asosiy vazifasi nashrni tayyorlashda tez takrorlanuvchi amallarni iloji boricha ko’proq darajada avtomatlashtirishdir. Ularning afzalligi esa nashr sahifasi va uning umumiy ko’rinishini tayyorlashdagi qulaylik hamda o’zgartirishlar kiritishning osonligi va vaqt tejalishidir. Nashr sahifasining umumiy ko’rinishini tayyorlashda xususiy kompyuterdan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Asl nusxa maketini bosib chiqarish uchun esa lazerli yoki post skript printeridan foydalanish ma'quldir. Matn va suratlar kompyuter xotirasiga oldindan kiritilishi lozim. Nashr asosiy elementlarini kompyuterda sarlashning asosiy afzalligi shundaki, matnni to’g’ridan-to’g’ri harf terish qurilmasiga berish mumkin, shunda matn bilan suratlarni mos joylarga qo’lda joylashtirishga ehtiyoj qolmaydi. Page Maker Page Maker Aldus corporation firmasi tomonidan yaratilgan keng imkoniyatli qulay nashriyot tizimidir. Aldus firmasining Yevropa bo’limi 1989- yil sentabrda Page Maker dasturining ruscha variantini e’lon qildi. Page Maker dasturining ishlashi uchun Microsoft Windows dasturining to’liq lahjasi bo’lishi talab qilinadi. Shaxsiy kompyuterning amaliyot tizimi bilan tanish bo’lgan foydalanuvchi diskni formatlash, fayl nusxasini hosil qilish, faylni o’chirish, uni bosib chiqarish yoki dasturni ishga tushirish buyruqlarini albatta biladi. Windows muhiti amaliyot tizimning qobig’i hisoblanib, foydalanuvchi uchun

amaliyot tizimning barcha imkoniyatlarini uning buyruqlarini yoddan bilmasdan turib ishga tushirishga imkon beradi. Windows muhitida ishlash uchun sichqonchadan foydalanish juda qulaydir. Shu sababdan foydalanuvchi sichqonchadan mohirona foydalana bilishi kerak. Sichqoncha yordamida quyidagi 6 ta asosiy harakatni bajarish mumkin: (Point) Ko’rsatkichni ekranning kerakli joyiga ko’chirish; (Click) Sichqoncha tugmasini bosib darhol qo’yib yuborish; (Double click) Sichqoncha klaviaturasini ikki marta tez bosish; (Select) Biror obyektni tanlash; tanlab olingan surat, matn qismi yoki dasturning grafik simvolini boshqa joyga ko’chirish (Drag). Buning uchun tanlab olingan obyekt ustiga ko’rsatkichni olib borib, sichqoncha tugmasi bosiladi va obyektni kerakli joyga ko’chiriladi, so’ngra sichqoncha tugmasi qo’yib yuboriladi. matnni sahifaga joylashtirish (Flow). Page Maker dasturida katalog va fayllar bilan ishlaydi. Fayl nomi. PUB kengaytmasi bilan yoziladi. Misol uchun: Sample1.PUB. Boshqa katalogga o’tish uchun sichqoncha yordamida ko’rsatkichni muloqot oynasidagi «|» belgisi ustiga keltirib va sichqoncha chap tugmasini ikki marta bosiladi. Chap oynada kataloglar ro’yxati paydo bo’ladi. Kerakli katalog nomini tanlab sichqoncha tugmasini ikki marta bosiladi. Nashriyot tizimlarining asosiy vazifasi nashrni tayyorlashda tez takrorlanuvchi operatsiyalarni iloji boricha ko’proq avtomatlashtirishdir. Uning afzalligi esa, bu nashr sahifasi va uning umumiy ko’rinishini tayyorlashdagi qulaylik va o’zgartirishlar kiritishning osonligi, hamda vaqt tejalishidir. Nashr sahifasining umumiy ko’rinishini tayyorlashda shaxsiy kompyuterdan foydalanish maqsadga muvofiqdir. Asl nusxa maketini bosib chiqarish uchun esa lazerli printerdan foydalanish ma’quldir. Matn va suratlar kompyuter xotirasiga iloji boricha oldinroq kiritilgan bo’lishi kerak. Nashr elementlarini kompyuterda saqlashning asosiy afzalligi shundaki, matnni to’g’ridan-to’g’ri harf terish qurilmasiga berish mumkin, matn bilan suratlarni mos joyga qo’lda joylashtirishga

ehtiyoj qolmaydi. Page Maker dasturi yordamida nashr sahifasini ekranda ko’rish va unga bosib chiqarilgunga qadar tuzatishlar kiritish mumkin. Barcha kerakli o’zgartirishlar kiritilgandan so’ng, asl nusxa maketi harf terish qurilmasiga uzatiladi yoki lazerli printerda bosib chiqariladi. Dastur Пуск - Программы - Adobe— А d о b е Page Maker 7.0 orqali yuklanadi. Yangi nashriyot oynasini ochish uchun Fayl ( Файл )buyrug’ini bajaring. Documentsetup ( Параметры страницы ) muloqot oynasi ochiladi. Ochilgan muloqat oynasida o’lchamlarni quyidagicha o’zgartiring: Shundan so’ng kursorni OK tugmasiga olib boring va bosing. Yangi nashriyotga Page size ( формат ) А 4 va Orientation (betni oriyentatsiyasi) - Tall (kitobli ) . Agar nashriyotingiz qog’ozga bir tomonlama chiqariladigan bo’lsa, Options (variantlar) Double-sided (Ikki tomonlama ) galochkani olib tashlaymiz, aksincha ikki tomonlama bo’lsa galochka qo’yamiz. Ikki tomonlama nashriyotimizga Facing pages (Ugirish) ga galochka qo’yamiz. Restart page numbering ( Betni yangidan nomerlash) galochka kitobning ba’zi qismlarini chiqarishda ishlatiladi, yani hujjat beti 1 dan boshqa son bilan boshlansa. Restart page numbering (Yangi bet nomeri) galochka qo’ymaymiz. Start page (birinchi bet nomei)-nashriyotimiz birinchi beti nomeri qo’yiladi. Odatda 1 qo’yiladi. Margins (hoshiya) bo’limida tayyorlanadigan nashriyotning pastki, ustki, ichki, tashqi qismidan tashlanadigan hoshiya o’lchamlari ko’rsatiladi. Target output resolution (nuqtalar o’lchami) Printeringiz nuqtalar o’lchami qo’yiladi. Compose to printer -kompyuteringizga o’rnatilgan printer nomi qo’yiladi. Kerakli o’lchamlarni kiritib bo’lganimizdan so’ng Ok tugmasiga kursorni olib

boramiz va bosamiz, Biz kiritgan o’lchamlar bo’yicha yangi nashriyot oynasi ochiladi: Rasm. Pagr Marker hujjat oynasining ko’rinishi.

PageMakerdasturiningmenyularqatori Page Maker dasturining menyulari quyidagilar: Файл (File), Редактирование (Edit), Макет (Layout), Тектс (Type), Элемент (Element), Сервис (Utilities), Просмотр (Viev), Окно (Window), Помощь (Help). Bir paytda bir necha hashr oynasini ochish mumkin, bunday holda dastur asosiy oynasi doirasida har bir nashr uchun alohida oyna ochiladi. Hujjat oynasi o’lchovlarini asosiy oyna kabi o’zgartirish mumkin. Ochilgan hujjat oynalarini tartiblash uchun Window ( Окн o) menyusida Tile ( Мозаика ) va Cascade ( Каскад ) buyryqlari ko’zda tutilgan. Birinchi hujjat oynasi shunday joylashtirilganki, boshqa hujjat oynalarini berkitib turmaskigi kerak, yani, ularning sarlavhalari krtma-ket ko’rinib turishi kerak. Hujjat oynalari o’rtasidagi axborot almashuvi buffer ayriboshlash (Clipboard), shuningdek Drag-and-Drop (maket elementlarini sichqoncha yordamida bir oynadan boshqa nashr oynasiga sudrab olib chiqish) metodi yordamida amalga oshiriladi. Hujjat oynasida nashrning birinchi sahifasi ko’rsatilgan. Uning atrofidagi bo’sh maydon ishchi stoli deb ataladi. Maktning elementlari ish stolida joylashgan bo’lib, u pechatga chiqarilmaydi. Ish stoli maket elementi uni yaratishda va nashr betlari bo’yicha jkib o’tishda vaqtinchalik joy sifatida qulaylik yaratadi. Nashr betlarini varaqlaganda sahifa maydonida aks ettirilishi mumkin. Agar element joriy betdan boshqasiga o’tkaziladigan bo’lsa, avval ish stolidan olib, kerakli betga o’tkazilib, va ish stoliga qo’yiladi. Hujjatning sahifalar maydonida rangli chiziqlar ko’rinib turadi – kolonka va maydon chegarasi. Pushti rang bilan matn kiritishning chegarasi belgilanadi. Ular Document Setup ( Параметрыдокумента ) bo’yisha aniqlanadi. Bir betdan boshqa betga o’tish uchun sahifa nomerlari piktogrammasi hizmat qiladi (surish shkalasidan chap tomonida) Sahifalar bo’yicha o’tishda shuningdek Layout ( Макет ) menyusida Go To Page ( Перейтикстранице ) buyeug’i ishlatiladi . Buyruq tanlanganda yagona qiymat kiritish maydonidan iborat muloqat oynasi paydo bo’ladi, unda sahifa nomeri kiritiladi. Maket ustida ish boshlashdan oldin olib borilgnda Adjust Layout ( Настройкамакета ) maxsus funksiyasida

joylashgan PageMaker 7.0ning asosiy parametrlarini aniq bilish zarur. Bu esa qo’l mehnatini kamaytiradi. Zangori chiziqlar kolonka chegarasini belgilaydi. Yangi nashrlarni yaratgandan so’ng ular maydon chegaralari bilan mos keladi. Suzib chiquvchi menyu ( Контекстное меню ) Sichqonchaning o’ng tugmasini shiqillatish natijasida suzib chiquvchi menyu ochiladi. Joriy ish borishi va kursorning holatidan kelib chiqqan holda bu menyu har hil ko’rinishga ega va dastur funksiyalariga bo’lgan murojaatlarni tezlashtiradi. PageMaker dasturida sichqonchaning o’ng tugmasini bosish natijasida sahifani mashtabini tasvirlash Fit in Window ( Целаястраница )dan 100% Size ( Реальныйразмер ) ga o’tish va aksincha amalga oshiriladi. Tugmalar kombinatsiyasi Sichqoncha bilan ishlagandan ko’ra klaviatura bilan ishlash ancha samaralidir. Shuning uchun hamPageMaker dasturida klaviatura bilan ishlash ish tezligini oshiradi va vaqtni iqtisod qiladi. Agar siz PageMaker dasturida tez ishlashni hohlasangiz buning uchun tugmalar kombinatsiyalarini esda tutmoq darkor. PageMaker dasturida 250 tadan ortiq tugmalar kombinatsiyasi va maxsus buyruqlar mavjud. Masalan, kolonraqamlarni, qo’l keringini qo’yib chiqish va boshqalar. PageMaker 7.0 dasturining barcha klaviatura buyruqlarining ro’yhati Help ( Помощь ) menyusida joylashgan Shortcuts ( Комбинацииклавиш ) bo’limidan tanishish mumkin. Palitralar Palitralar- bu uncha katta bo’lmagan oyna bo’lib, unda dasturning boshqarish elementlari yoki qandaydir joriy axborot tasvirlanadi. Palitrani ihtiyoriy holatda berkitib va yana qaytarib qo’yish mumkin. Palitrani qo’yish uchun: Window ( Окно ) menyusidan Show < имяпалитры > ( Показать ) buyrug’I yordamida amalga oshiriladi. Agar palitra ekranda mavjud bo’lsa, palitra nomioldiga Hide ( Спрятать ) sozi bilan beriladi. Ushbu punktni tanlab palitrani ekrandan olib qo’yish mumkin yoki + tugmalarni bosish natijasida. PageMaker dasturida quyidagi palitralar ishlatiladi: Instrumentlar palitrasi ( палитраинструментов ). Bajariladigan ishlarning nurini aniqlaydi;

Boshqarish palitrasi ( управляющаяпалитра ). Abzast va belgilarni bichimlshni tezlikda amalga oshirishni ta’minlaydi; Ranglar palitrasi ( палитрацветов ). Maket elementlarining ranglarini ta’minlaydi; Qoliplar palitrasi( палитрастилей ). Qoliplar yordamida abzastlarni formatlashni tezlashtiradi; Shablon sahifa palitrasi ( палитра шаблон - страниц ). Shablon cahifani yaratish va uni joriy etishga mo’jallangan; Murojaatlar palitrasi ( палитрагиперссылок ). Nashr elementlari bo’yicha ichki va o’zaro murojaatlarni ta’minlaydi Qoshimcha palitralar Window ( Окно ) menyusining Plug in Palettes ( Дополнительныеплитры ) ro’yhatida yig’ilgan PageMakerning instrumentlar palitrasi va boshqarish palitrasi asosiy funktsiyalarga ega Instrumentlar palitrasi Instrumentlar palitrasi quyidagi ko’rinishga ega: Palitra quyidagi elementlardan tashkil topgan:

Foydalaniladigan adabiyotlar: 1. M.N. Muminova, M.A. Maksumova «Kasbiy etika va etiket», uslubiy qo’llanma, T.,2006. 2. I. A. Karimov «Istiqlol va ma’naviyat» T.,1994. 3. I. A. Karimov «O’zbekiston buyuk kelajak sari» T.,1998. 4. N. E. Muhammadiyev «Kasb etikasi va estetik madaniyati»- Toshkent,1998 y. 5. M. Abdullayev, E. Xakimov «Vvedeniye v etiku»-Namangan, 1998. 6. Abdulla SHer «Axloqshunoslik» Ma’ruzalar matni, Toshkent, 2000 7. V.G. Fedsov «Kultura servisa» Uchebno-prakticheskoye posobiye - M., «PRIOR», 2001. 8. A.A. Avloniy «Turkiy guliston yohud ahloq», T. 1992. 9. Y. Y. Petrunin, V.K. Borisov «Etika biznesa» M., «Delo»,2000. 10. S. S. Gulomov «Tadbirkorlik va kichik biznes» - T., «Shark», 2002.

O'xshashlar

Kichik guruhlarda “aqliy hujum” usuli

Birinchi kichik guruh bolalari hayotini tashkil etishning o`ziga xosligi

Uchinchi mingyillikning bolasi dasturidagi ilk yoshli va kichik guruh davri tashkili

Ikkinchi kichik yosh va o`rta guruhlaridagi bolalar hayotini tashkil etishning o`ziga xos hususiyatlari

Kasblar va ularning klassifikatsiyasi