Сиркаланган, қоқ қилинган ва қуритилган балиқлар - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Сиркаланган, қоқ қилинган ва қуритилган балиқлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

61 KB

Ko'chirib olish

Сиркаланган, қ о қ қ илинган ва қ уритилган бали қ лар Режа 1. Сиркаланган бали қлар. 2. Қоқ қилинган балиқлар. 3. Қуритилган балиқлар

Сиркаланган бали қлар. Сиракаланган бали қ лар деб туз билан ишлов берилиб, зираворлар қ ўшилган ва сирка-туз қ уймаси қ уйилган бали қ ларга айтилади. Сиркалаш учун янги, музлатилган ва музланган сельд бали қ ларининг ҳ амма турларидан фойдаланилади. Улар бутун ҳ олида ёки бўлакланиб сиркаланиши мумкин. Тузланган сельд бали қ ларини тоза сув билан ювилгандан кейин ҳ ам ишлатиш мумкин. Бу тур ма ҳ сулотларни тайёрлаш учун тайёрланган бали қ лар бочкаларга бир текис қ илиб тахлани, туз ва зираворлар сепиб чи қ илади. Маълум бир муддат ушлаб турилгандан сўнг сирка-туз қ уймасидан солиниб, бочкалар бекитилади ва етилтиришга жўнатилади. Етилтириш жараёни 7-10 0 С ҳ ароратда 15-20 сутка давом этади. Ю қ ори ҳ ароратда етилиш жараёни тезлашади, паст ҳ арортада эса етилиш жараёни секинлашади. Сирка қ уймаси зираворларнинг аралашмасидан уларнинг дамламасидан тайрланади. Бу дамламанинг 100 литрига 250-750 г қ анд қ ўшилади. Кейин бу дамлама туз эритмаси ва дамламанинг 5 % и ми қ дорида (75% ли сирка кислотаси) олинган сирка кислотаси билан аралаштрилади. Сиркаланган бали қ лар сифат кўрсаткичлари бўйича навларга бўлинмайди. Сифатли бали қ нинг юзаси тоза, сар қ аймаган, кучли жаро ҳ атланмаган бўлиши керак. Озро қ даражада териси шилинган, кам даражада қ орни ёпилган бўлишига рухсат этилади. Яхши етилган сельд бали қ ларининг сиртида сал-пал о қ до ғ бўлишига ҳ ам рухсат этилади. Консистенцияси зич, мулойим, озро қ даражада у қ аланувчан бўлиши мумкин. Ранги эса о қ , таъми ё қ имли,

қ ўлланилган зираворлар ҳ иди я ққ ол сезилиб турадиган бўлиши талаб этилади. Сиркаланган бали қ ларда туз ми қ дори 7-12 % дан ошмаслиги, сирка кислотасининг ми қ дори эса 0,8-1,2 % ни ташкил этиши керак. Сиркаланган бали қ лар си ғ ими 120 л гача бўлган махсус бочкаларга жойланади. Сиркаланган бали қ ларда учрайдиган ну қ сонлар ҳ ам айнан тузланган бали қ лардаги сингари бўлади Сиркаланган бали қ лар қ уймага ботиб турган ҳ олда 2-6 0 С да тўрт ойгача са қ ланиши мумкин. Шунингдек, сиркаланган бали қ ларнинг ҳ ам са қ ланиш муддати бали қ тури, тузланганлик даражаси, са қ лаш шароити ва хоналарнинг санитария ҳ олатига кўп даражада бо ғ ли қ бўлади. Қоқ қилинган балиқлар. Бу хил балиқ маҳсулотларини тайёрлаш учун балиқ тузланиб, сўнгра табиий шароитда узоқ муддат суви қочирилади. Балиқ таркибидаги сувнинг камайтирилиши ҳисобига маҳсулот узоқ сақланади. Қоқ қилинган балиқларни тўғридан-тўғри истеъмол қилса бўлади, чунки узоқ муддат суви қочирилиши мобайнида балиқда етилиш жараёнлари рўй бериб, балиқ ўзига хос ёқимли таъм ва ҳид пайдо қилади. Буларда ҳам етилиш жараёнида балиқ гўшти таркибидаги оқсил ва ёқ моддаларида мураккаб физик-кимёвий ўзгаришлар рўй бериб, маҳсулотга ёқимли таъм ва ҳид берувчи янги моддалар ҳосил бўлади. Қоқлаш учун ўртача семизликдаги ва серёғ балиқлар ишлатилади. Осетра ва ласос оиласига кирувчи балиқлардан ташқари ҳамма балиқ турлари қоқланади. Осетр ва ласос балиқларидан эса тансиқ лаҳмли балиқ маҳсулотлари ишлаб чиқарилади. Бали қ ларни қ о қ лаш қ уйидаги жараёнларни ўз ичига олади: саралаш, тилимлаш, ювиш, тузлаш, сувда ивитиб орти қ ча туздан халос этиш ва қ о қ лаш. Бали қ массаси бўйича йирик, ўртача ва кичик бали қ ларга

сараланади. Уларни нимталаш тузлашдаги сингари олиб борилади. Кўпинча нимталамасдан бутун ҳ олида ишланган бали қ лардан ю қ ори сифатли қ о қ ланган бали қ ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ арилади. Тилимланган бали қ лар сиртидаги шилимши қ моддасидан тозалаш учун яхшилаб ювилади. Шилимши қ моддасидан яхши тозаланмаган бали қ лар сиртида о қ иш- ғ убор пайдо бўлади, бу эса бали қ нинг товар кўрсаткичларини пасайтиради ва са қ лаш муддатига салбий таъсир кўрсатади. Тозаланган бали қ аралаш тузлаш усули билан 2-7 кун давомида тузланади. Тузланиш муддати бали қ нинг катта- кичиклигига, ҳ ароратга ва бали қ турига бо ғ ли қ бўлади. Кейин эса бали қ тузнинг бир текис та қ симланиши учун маълум муддат ушлаб турилиб, сувда ивитилиб орти қ ча туздан халос этилади. Сўнгра бали қ чилвирга тизилиб, очи қ ҳ авода 15-30 кун давомида қ о қ ланади. Ю қ ори сифатли қ о қ ланган ма ҳ сулотлар асосан ба ҳ ор ойларида олинади, ёзда эса ю қ ори сифатли қ о қ ланган бали қ лар ишлаб чи қ ариш мумкин эмаслиги учун бали қ лар қ о қ ланмайди. Ма ҳ сулотнинг тайёр бўлганлигини консистенциясининг зичланиши, қ а ҳ рабо ранг ва ўзига хос ё қ имли ҳ ид ва таъм пайдо қ илишига қ араб ани қ ланади. Қ о қ ланган бали қ ларда сув ми қ дори 45% дан орти қ бўлмаслиги керак. Сифат кўсаткичлари бўйича тараша бали қ (вобла), қ изил кўз ва азов- қ ораденгиз чава қ (тарань) бали қ ларидан таш қ ари қ о қ қ илинган бали қ 1-чи ва 2-чи навларга бўлинади. Биринчи нав қ о қ ланган бали қ ларнинг сирти тоза, шикастланмаган, консистенцияси зич, гўштининг ранги

айнан шу бали қ га хос, таъми ва ҳ иди ё қ имли, бегона таъм ва ҳ идларсиз бўлиши керак. Бу нав қ о қ ланган бали қ да бали қ нинг катта-кичиклиги ва семизлиги ҳ ар хил бўлишига рухсат этилади. Уларнинг таркибида туз ми қ дори 10 физдан 22 фоизгача, сув ми қ дори эса 38-45% бўлиши керак. Океандан овланган бали қ ларда эса нордонро қ таъм ва камро қ йод ҳ иди бўлишига рухсат этилади. Иккинчи навли қоқланган балиқларда семизлиги ҳар хил, тангачалари тушиб озроқ шикастланган, қорин бўшлиғида гўштига ўтмасдан сал сарғайган жойлари бўлишига йўл қўйилади. Бу нав қоқланган балиқларнинг консистенцияси сал бўшашган, тўғри тилимланишдан четланишлар ҳам бўлиши мумкин. Уларда тузнинг миқдори 14% дан, сув миқдори эса 50% дан ортиқ бўлмаслиги керак. Қоқланган балиқ (лаҳим) маҳсулотлари. Бу маҳсулотлар юқори сифатли, ёғли ёки ўртача ёғлиликдаги осетра ва ласось балиқларидан махсус тилимлаб, таркибида туз миқдорини ўртача меъёрли қилиб, сал қуритиб олиб, кейин совуқ усулда дудлаш йўли билан ишлаб чиқарилади. Турли балиқлар турлича тилимланади. Лаҳм маҳсултлар олиш учун балиқнинг устки лаҳмига, қорин қисмига ва ён гўштига ажратиб тилимланади. Тилимлангандан кейин балиқ ювилади, совутилади ва аралаш усулда тузланади. Кейин ювиб ташланиб, сал қуритилади ва сўнгра совуқ усулда дудлаб олинади. Лаҳм маҳсулотлари тансиқ озиқ-овқат маҳсулотлари туркумига киради. Уларнинг консистенцияси майин, таъми мазали ва хушбўй ҳидли бўлади. Энг қимматли балык(лаҳм) маҳсулотлари осетр балиқлардан, оқ балиқдан ва нельмадан тайёрланади. Булар сифатига қараб олий, биринчи, иккинчи навларга ва бошқа балиқлардан тайёрланган лаҳм маҳсулотлари эса биринчи ва иккинчи навларга бўлинади. Қуритилган балиқлар

Қуритилган балиқларнинг узоқ сақланиши ҳам балиқдаги сувнинг буғланиш натижасида сувини қочиришга асослангандир. Қуритилган балиқнинг қоқ қилинган балиқдан фарқи шуки, қуритилган балиқ тўғридан- тўғри истеъмол қилинмайди, балки уларни истеъмол қилишдан олдин кулинария ишлови берилади. Қ уритилган бали қ ларнинг ассортименти унчалик кўп эмас. Бали қ ларни қ уритишнинг уч усули мавжуд: сову қ , исси қ ва сублимация усули билан қ уритиш. Сову қ қ уритиш деганда бали қ ни очи қ ҳ авода 35 0 С дан ю қ ори бўлмаган ҳ ароратда қ уритишга айтилади. Бу усул билан асосан треска бали қ лари қ уритилади. Бундай ма ҳ сулотлар асосан Норвегия, Исландия мамлакатларида ишлаб чи қ арилади. Исси қ қ уритишда бали қ ҳ арорати 100 0 С дан ю қ ори бўлган исси қ ҳ аво ёрдамида қ уритилади. Бу усулда хом ашё аввал тузланади, сувда ивитилади ва сўнгра қ уритилади. Тузлаб қ уритилган бали қ лар сифат кўрсаткичлари бўйича 1-чи ва 2- чи навларга бўлинади. Биринчи навга яхши қ уритилиб, зич, қ атти қ консистенцияга эга, сирти тоза, ё қ имли таъм ва ҳ идга эга, бегона таъмларсиз ва ҳ идларсиз ма ҳ сулотлар киритилади. Иккинчи навда эса бу кўрсаткичлари бўйича озро қ четланишлар бўлиши мумкин. Биринчи навда туз ми қ дори 12% дан ошмаслиги, иккинчи навда эса 13-15% бўлади. Иккала нав қ уритилган бали қ ларда ҳ ам сув ми қ дори 38% дан орти қ бўлмасилиги талаб этилади. Сублимация усулида ма ҳ сулот махсус мослама - сублиматорларда аввал музлатиб, сўнгра қ уритилади. Бу усул билан қ уритишда сув сую қ ҳ олатга ўтмасдан бирданига бу ғ ҳ олатига айланади ва ма ҳ сулотдан чи қ иб кетади. Сублимация

усулида бали қ гўшти таркибидаги ҳ амма озу қ авий моддалар- о қ силлар, ё ғ лар, ферментлар, витаминлар тўла са қ ланади. Бундай қ уритилган бали қ лар ғ овак бўлиб, тезда бўкади. Сублимация усули билан қ уритилган бали қ лардан тайёрланган ов қ атлар таъм кўрсаткичлари бўйича музлатилган бали қ лардан тайёрланган ов қ атларга жуда я қ ин туради. Бу ма ҳ сулотлар гигроскопик бўлганлиги учун полимер материаллардан тайёрланган пакетларга ёки металдан ясалган банкаларга герметик қ адо қ ланади. Тузлаб-қуритилган балиқ маҳсулотлари 8-9 ой, сублимация усули билан қуритилиб, герметик қадоқланган балиқ маҳсулотлари эса 12 ойгача сақланиши мумкин.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. « Ўзбекистон и қтисодиёти » ахборот ва та ҳлилий шарҳ 2005 йил . Тошкент , Ўзбекистон , 2006. 1. Нормахматов Р. Озиқ-овқат маҳсулотлари товаршунослиги. Тошкент, «Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош муҳаррияти, 2002. 1. Нормахматов Р., Вакил М.М. Ценность плодов хурмы. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №1, с. 22-23. 1. Нормахматов Р. Абрикосы и персики – источник каротина. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №5-6, с. 47. 1. Нормахматов Р. Макро и микроэлементы в плодах граната и хурмы Узбекистана. Ж. Хранение и переработка сельхоз сыря, 2001, №6, с. 37-38. Российская Академия сельскохозяйственных наук. 1. Нормахматов Р., Отамурадов К.О., Ахмеджанова Ф.А., Маљсудов Т.М. Товаршунослик. Тошкент, Меќнат, 2004 й. 1. Справочные таблицы содержания основных пищевых веществ и энергетической ценности пищевых продуктов. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Остана қулов Т.Э. Сабзавоб экинлари биологияси ва ўстириш технологияси. Тошкент, 1997. 1. Чепурной И.П. Заготовка и переработка меда. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Чудаков В.Г. Технология продуктов пчеловодства. М.: Колос, 1979. 1. Теплов В.И., Панесенко В.А. Товароведение и экспертиза животноводческого сырья. Издательство Дашков и К, 2006. 1. www.bearingpoint.uz 1. www.pca.uz 1. www.logistika.ru

O'xshashlar

Гидрогенизация қилинган ва этерификация қилинган ёғлар

Тузланган балиқлар

Тирик балиқлар

Дудланган балиқлар

Қуритилган маҳсулотларни қадоқлаш ва сақлаш