Дудланган балиқлар - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Дудланган балиқлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

60 KB

Ko'chirib olish

Дудланган бали қ лар Режа 1. Исси қ дудланган бали қ лар. 2. Сову қ дудланган бали қ лар

Тузланган ёки кам тузли бали қ ларни ё ғ очнинг чала ёнишидан ҳ осил бўлган тутун ёрдамида ишлов бериш натижасида олинган ма ҳ сулотни дудланган ма ҳ сулот деб юритилади. Қ андай ҳ ароратда дудланишига қ араб исси қ дудланган ва сову қ дудланган бали қ ларга бўлинади. Сову қ дудланган бали қ ларни олишда дудлаш 40 0 С дан баланд бўлмаган ҳ ароратда олиб борилади. Исси қ дудланган бали қ лар олишда эса дудлаш 80 дан 170 0 С гача бўлган ҳ ароратда олиб борилади. Дудлаш моддасининг турига қ араб эса тутун билан дудланган, ҳ ўл дудланган ва аралаш дудланган бали қ ларга бўлинади. Тутун ёрдамида дудлашнинг яна бир тури электро дудлаш усули ҳ исобланади. Дуд тутуни ва дуд сую қ лиги ё ғ очнинг исси қ лик ёрдамида оксидланишидан ҳ осил бўлган органик бирикмаларнинг мураккаб аралашмаси ҳ исобланади. Бунга ҳ ар хил феноллар, формальдегид, кетонлар, ю қ ори молекулали альдегидлар, чумоли ва сирка кислотаси, спиртлар, смолалар, углерод оксидлари ва бош қ а моддалар киради. Бу моддаларнинг кўпчилиги бали қ гўштига сингиб, унга ўзига хос таъм, ҳ ид ва тус беради. Умуман олганда, дудлашнинг мо ҳ ияти шундан иборатки, махсус тайёрланган бали қ ларга улардаги хом бали қ га хос ҳ ид ва таъм йў қ олгунча ва бали қ сиртида тилла- қ ўн ғ ир ранг ҳ осил бўлгунча тутун билан димланади. Бу ерда дудланган ма ҳ сулотнинг сифатига дарахтнинг тури, тутун концетрацияси, дудлаш камераларидаги ҳ арорат ва нисбий намлик, бали қ нинг тури ва бош қ алар катта таъсир кўрсатади. Дудлаш учун асосан япро қ баргли дарахтларнинг ё ғ очи

ишлатилади. Ҳ ўл ё ғ очлар ва нина баргли дарахтларнинг ё ғ очларини дудлашда фойдаланиш тавсия этилмайди. Исси қ дудланган бали қ лар. Иссиқ дудлаш учун янги ва музлатилган балиқларнинг турли хилларидан фойдаланилади. Асосан юқори сифатли товарлар ёғли ва ўртача ёғлиликдаги балиқлардан олинади. Шуни ҳам унутмаслик керакки, жуда серёғ балиқлар дудлаш жараёнида маълум бир миқдордаги ёғини йўқотиши ҳисобига балиқ сиртида тайёр маҳсулотнинг товарлик хусусиятини пасайтиришга олиб келувчи доғлар ҳосил қилади. Энг ю қ ори сифатли товарлар осетра (севрюга, осетра, белуга), ласос (килки, салака), треска ва бош қ а кўпгина океанда яшовчи бали қ лардан олинади. Дудлаш учун келтирилган бали қ лар турлари бўйича сараланади, музлатилган бали қ лар эса муздан тушурилади (музи эритилади). Баъзан бу икки жараён тузлаш билан бирга олиб борилади. Катта бали қ лар ички органларидан тозаланади. Баъзи ҳ олларда уларнинг боши ҳ ам олиб ташланиб, танаси 0,4-1,0 кг массагача бўлакларга бўлинади. Сельд бали қ лари бутун ҳ олида дудланади, осетра бали қ лари эса албатта 2,5 кг.га я қ ин массали бўлакларга бўлинади. Бу бўлакланган бали қ лар, агар муздан тушуриш жараёнида тузланмаган бўлса, у ҳ олда тайёр ма ҳ сулотда туз ми қ дори 1,5-3,0 % бўлишини ҳ исобга олганда тузланади. Сўнгра тузланган бали қ лар тоза сув билан ювилади ва бо ғ ланиб, майда бали қ лар эса симга тизилиб, дудлаш камераларига дудлаш учун жўнатилади. Дудлаш жараёни асосан уч бос қ ичдан иборат бўлади: сал қ уритиш, пишириш ва дудлаш. Дастлаб бали қ 15-40 да қ и қ а давомида 65-80 0 С да қ уритилади. Бунда бали қ танасининг сиртида о қ сил

ивишидан юп қ а парда (пленка) ҳ осил бўлади ва бу парда бали қ ни сувини ва ё ғ ини йў қ отишдан ҳ имоя қ илади. Бали қ қ уриши тугаши билано қ камерада ҳ арорат 110- 140 0 С га кўтарилади ва бу ҳ ароратда 15-60 да қ и қ а бали қ пишиши учун ушланади. Сўнгра эса ҳ арорат 80-120 0 С гача пасайтирилиб, камерага дудлаш учун тутун юборилади. Дудлаш жараёни бали қ нинг катта-кичиклигига қ араб 30-100 да қ и қ а давом этади. Дудлаш жараёни тугагандан сўнгра совутилади, сараланади, жойланади ва истеъмолчиларга жўнатилади. Ҳ ўл дудлаш усулида эса ю қ орида қ айд этганимиздек, тайёрланган бали қ дуд эритмасига 10-30 сония давомида туширилади. Кейин эса бали қ инфра қ изил нурлари билан тайёр бўлгунга қ адар пиширилади. Таш қ и кўринишидан бундай дудланган бали қ лар тутун билан дудланган бали қ лардан деярлик фар қ қ илмасада, лекин уларнинг таъми, ҳ идида дудлашга хос таъм ва ҳ ид я ққ ол сезилмайди. Шунингдек уларнинг консистенцияси янада мулойим, сув ми қ дори ҳ ам 1 % га тутун билан дудланган бали қ лардагидан кўпро қ бўлади. Бундан таш қ ари, ҳ ўл дудланган бали қ лар таркибида тутун билан дудланган бали қ ларнинг таркибидагига нисбатан канцероген моддалари ҳ ам бирмунча кам бўлади. Исси қ дудлаш усулларидан яна бири бали қ ларни махсус электро дудлаш қ урилмалари ёрдамида дудлаш ҳ исобланади. Бунда тутун махсус генератор ёрдамида берилади. Исси қ дудланган бали қ ларнинг ассортименти . Исси қ дудланган бали қ лар қ уйидаги гуру ҳ ларга бўлинади: исси қ дудланган бали қ лар, сельдлар ва сардинлар, осетр

бали қ лари. Исси қ дудланган бали қ лар гуру ҳ ига осетра, анчоус, сельд, ставрида ва скумбрия бали қ ларидан бош қ а ҳ амма бали қ лар киради. Ишлов бериш усулига қ араб улар бутун ҳ олда дудланган, ичак-чава ғ и олиниб боши са қ ланган ҳ олда дудланган, ичак- чава ғ и ва боши олиниб дудланган, ва фа қ ат ой қ уло ғ и олиниб дудланган, ла ҳ м қ илиб дудланган, рулет қ илиб дудланган ҳ олда бўлиши мумкин. Рулетларга зираворлар ҳ ам қ ўшилиши мумкин. Сифатли бали қ юзаси тоза, нам бўлмаган ҳ олатда, ранги эса очи қ -тилласимон рангдан тў қ - қ ўн ғ иргача бўлади. Танасининг сиртида озро қ даражада ё ғ до ғ лари ва механик жаро ҳ атлари бўлишига йўл қ ўйилади. Бали қ яхши пишган, яъни хом бўлмаслиги керак. Гўшти суягидан яхши ажраладиган, консистенцияси эса зич, озро қ у қ аланувчан бўлиши керак. Уларда бегона таъм ва ҳ идлар бўлишига рухсат этилмайди. Кўпчилик ҳ олларда бу бали қ ларда туз ми қ дори 1,5-3,0 % ни ташкил этади. Исси қ дудланган сельд ва сардинлар. Исси қ дудлаш учун сельд бали қ ларининг ҳ амма турлари (атлантика, тинч океани сельдлари ва ҳ оказо) ишлатилади. Ё ғ ли бали қ лар бўлса унга «ё ғ ли» сўзи қ ўшилиб ишлатилади. Ё ғ ли бали қ ларга таркибида 12 % дан ё ғ и кўп бўлган бали қ лар киритилади. Ишлов берилишига қ араб улар бутун ҳ олида ва ой қ уло қ лари олиниб дудланган бали қ ларга бўлинади. Бу туркум бали қ лар сифати бўйича стандартда кўрсатилган ҳ амма талабларга жавоб бериши керак. Акс ҳ олда бали қ лар ностандарт деб топилади.

Исси қ дудланган осетра бали қ лари. Бу бали қ лар ичак- чово ғ и ва боши олинган ҳ олда ва ла ҳ им (балык) ҳ олатида дудланади. Сову қ дудланган бали қ лар Совуқ дудлашда балиқлар пишиб кетмайди, лекин дудлаш натижасида хом балиқларда бўладиган ҳид ва таъм йўқолиб, уларга бошқа ишлов берилмаса ҳим истеъмолга яроқли ҳолатга келади. Совуқ дудлаш учун кўпчилик ҳолларда тузланган балиқлар ишлатилади. Лекин, юқори сифатли маҳсулот дудлашдан олдин кучсиз тузланган балиқлардан ишлаб чиқарилади. Балиқ қанча серёғ бўлса, шунча унинг сифати дудланганда юқори бўлади. Треска, пикша каби камёғли балиқлар ҳам совуқ дудлаш учун қўлланилади, лекин бу ерда унча сифатли маҳсулот ҳосил бўлмайди. Сову қ дудлаш учун фойдаланиладиган тузланган бали қ лар аввало сувда ювилиб 1-чи навли бали қ лар олиш учун туз ми қ дори 7,5 % га, 2-чи навли бали қ лар учун эса 10 % га келгунча тоза сувда ювилади. Сувда ювиш натижасида бали қ 14 % гача о қ сил ва экстрактив моддаларини йў қ отади. Ҳ аддан таш қ ари орти қ ювиш ма қ садга мувофи қ эмас, чунки бали қ озу қ увий моддаларини йў қ отиб, унинг консистенцияси ва таъм кўрсаткичлари ҳ ам бирмунча пасаяди. Шу йўсинда тайёрланган бали қ лар илгакларга илинади. Катта бали қ лар эса бўлакчаларга бўлакланиб, ҳ ир бир бўлаги ип билан бо ғ ланиб сувини йў қ отиш учун осиб қ ўйилади. Агар бали қ керагидан орти қ сувини йў қ отса, дудлаш жараёнида керакли даражадаги тилло қ ўн ғ ир ранг ҳ осил бўлмайди. Агар бали қ яхши қ уритилмаса, у ҳ олда ранги ўчиб, қ орайиб қ олади. Қ уритилгандан сўнгра бали қ дудлаш учун дудлаш камераларига жўнатилади. Дудлаш 30-40 0 С ҳ ароратда олиб борилади. Дудлаш муддати эса бали қ ларнинг катта-кичиклигига бо ғ ли қ бўлади.

Майда бали қ лар 6-18 соат, катта бали қ лар эса 40-120 соат давомида дудланади. Дудланган бали қ лар сўнгра 10-15 0 С гача совутилади, сараланади ва жойланади.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. « Ўзбекистон и қтисодиёти » ахборот ва та ҳлилий шарҳ 2005 йил . Тошкент , Ўзбекистон , 2006. 1. Нормахматов Р. Озиқ-овқат маҳсулотлари товаршунослиги. Тошкент, «Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош муҳаррияти, 2002. 1. Нормахматов Р., Вакил М.М. Ценность плодов хурмы. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №1, с. 22-23. 1. Нормахматов Р. Абрикосы и персики – источник каротина. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №5-6, с. 47. 1. Нормахматов Р. Макро и микроэлементы в плодах граната и хурмы Узбекистана. Ж. Хранение и переработка сельхоз сыря, 2001, №6, с. 37-38. Российская Академия сельскохозяйственных наук. 1. Нормахматов Р., Отамурадов К.О., Ахмеджанова Ф.А., Маљсудов Т.М. Товаршунослик. Тошкент, Меќнат, 2004 й. 1. Справочные таблицы содержания основных пищевых веществ и энергетической ценности пищевых продуктов. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Остана қулов Т.Э. Сабзавоб экинлари биологияси ва ўстириш технологияси. Тошкент, 1997. 1. Чепурной И.П. Заготовка и переработка меда. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Чудаков В.Г. Технология продуктов пчеловодства. М.: Колос, 1979. 1. Теплов В.И., Панесенко В.А. Товароведение и экспертиза животноводческого сырья. Издательство Дашков и К, 2006. 1. www.bearingpoint.uz 1. www.pca.uz 1. www.logistika.ru

O'xshashlar

Тузланган балиқлар

Тирик балиқлар

Тузлаб-дудланган гўшт маҳсулотлари

Сиркаланган, қоқ қилинган ва қуритилган балиқлар

Балиқ маҳсулотлари