Консерваланган компотлар - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Консерваланган компотлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

97 KB

Ko'chirib olish

Консерваланган компотлар Режа: 1. Хом-ашеларнинг тавсифи. 2. Хом-ашеларни тайерлаш. 3. Жойлаш ва консервалаш. 4. Болалар ва пархез овқатланиш учун компотлар. 5. Мева ва резавор аралашмаларидан тайерланган компотлар. 6. Табиий мева консервалари ва маҳсулотни сифатига қўйилган талаблар.

ТАЯНЧ ИБОРАЛАРИ: 1. Мева, резавор, шакар, сахарин, компот турлари, компонентлари, хом- ашени сифати, органолептик баҳоси, олиб келиш, қисқа муддатли сақлаш. 2. Хом-аше таркиби, пигментлар, хом-аше размери, етилганлик даражаси, хом-аше турлари, қуруқ модда, пектин, бланширлаш, хом-ашега бирламчи ва иссиқлик ишлов бериш. 3. Бланширлаш (сўлдириш) режимлари (буғли, сувли), қиём тайерлаш, унинг концентрацияси, хом-ашени чиқиндилар миқдори, технологик операциялар. 4. Идишлар, жойлаш, маҳсулотни нисбати, болалар компоти, хом-аше турлари, ишлов бериш усуллари, сульфитация, ярим тайер маҳсулотлар, стерилизация режимлари, аралашмали компотлар, уларда маҳсулотлар нисбати, органолептик кўрсаткичлар. Консерваланган компотлар деб - бутун еки бир неча қисмга бўлинган мева ва сабзавотларни олдиндан ишлов бериб (думчасидан, донагидан, пўстидан тозаланган, сўлдириш ва х.к.) шиша еки тунука идишларга жойланиб устидан шакарли эритма қуйилиб, герметик епилган ва пастеризация еки стерилизация қилинган маҳсулотга айтилади. Мева ва сабзавотга қўшилган шакарли эритма (қиём) консервант сифатида таъсир этмайди, бироқ меваларни табиий таъмини яхшилайди ва озуқавий қийматини оширади. Айрим ҳолларда мева ва резаворларни шакар қўшмай консерваланади еки шакар ўрнига суний ширинлик берувчи модда билан алмаштирилади. Бундай суний ширин таъм берувчи моддаларга сахарин, цикломат (натрий, калий, кальций) киради. Ушбу усул билан тайерланган компотлар диабет касалларига тавсия этилади.

Компотни сифатига ишлатилаетган хом-ашени сифати ҳамда технологик жараенни тўғри олиб бориши таъсир қилади. Компотлар икки турда бўлади: а) бир хил турдаги хом-ашедан тайерланган компот б) бир неча турдаги мева ва резаворлар аралашмасидан тайерланган компот. Компот ишлаб чиқаришда мева ва резаворларнинг техник ва истеъмол даражасида етилган, соғлом, қишлоқ - хўжалик зараркунандалари шикастламаган экземплярлари ишлатилади. Ўта етилган ва механик шикастланган мева ва резаворлар иссиқлик ишлов бериш жараенида эзилиб кетади. Компот тайерлашда мева ва резаворларни барча турлари хом-аше сифатида фойдаланилади. Фақатгина юмшоқ, тезда шикастланадиган ҳамда пўсти қалин ва таъми тахир бўлган еввойи резавор мевалари ишлатилмайди. Компотларда таъм кўрсаткичи, аромати яхши бўлиши, шакли ва ташқи кўриниши тўла сақланиши зарур. Шунинг учун ҳам компот тайерлашда ишлатиладиган хом-ашенинг органолептик кўрсаткичлари (таъми, ранги, аромати) ташқи кўриниши чиройли, эзилмаган ва ишлов беришда ранги ўзгармайдиган бўлиши керак. Мевалар корхонага келтирилганда сиғими 12 кг бўлган решеткали ёғоч яшикларда, резаворлар махсус корзиналарда (3-5кг) олиб келинади. Хом-аше корхонага келтирилганда хом-аше майдончасида еки яхши вентиляция қилинадиган жойларда сақланади. Компот ишлаб чиқариш технологик кўрсатмасига асосан, уларни хом-аше майдончасида сақлаш муддати турлича бўлади: қлупнай, смородина - 8 соатгача, ўрик ва олча - 12 соат,

гилос, узум, олхури, шафтоли - 24 соат, нок, ёзги ва кузги олма, қовун, ревоч - 48 соат, мандарин - 5 кун, беҳи, нок, қишки олма сортлари - 7 кунгача сақланади. Мева ва резаворларни мавсумини ўзайтиришда уларни қисқа муддатда совитиш камераларига қуйилиб сақланади. Сақлаш ҳарорати 0  Сга яқин бўлиб, сақланаетган хом-аше турига қараб сақлаш муддати турлича бўлади. Агар меваларни теришдан олдин қишлоқ хўжалик зараркунандаларидан сақлаш мақсадида уларни кимевий моддалар билан ишлов берилган бўлса, у ҳолда меваларни ишлаб чиқаришга юборишдан олдин 0.1%ли сульфат кислота эритмаси билан, кейин эса тоза сув билан ювилади. Компот тайерлашда ишлатиладиган гилос меваси юқори сифат ва таъм кўрсаткичларга эга бўлган қимматбаҳо хом-аше ҳисобланади. Гилосни думчалари билан бирга узилади. Ушбу корхонани ишлаб чиқариш мавсумини гилос хом-ашеси бошлаб беради. Консервалашда ишлатиладиган гилос қуйидаги технологик талабларга жавоб бериши шарт: мевалари етилган, тўла табиий рангига эга ва кераклигича катталикда бўлиши керак. Мевалар дарахтни ўзида етилиши керак. Агар етилмаган меваларни таъм кўрсаткичларига баҳо берадиган бўлсак, улар тахир таъмга эга бўлади. Уларни сақлашда хам ушбу кўрсаткичлар ўзгармайди. Консервалашда ишлатиладиган гилос меваларини диаметри 15 ммдан кичик бўлмаслиги ҳамда улар ёрилмаган бўлиши керак. Мевани кислоталиги эса олма кислотасига ҳисоблаганда 0,6%дан кам бўлмаслиги шарт. Сариқ рангга эга бўлган гилос сорти қайта ишлаш жараенида рангини кам ўзгартиради. Бироқ уни териш ва транспортировкада механик

шикастланишга мойил. Бундай шикастланган мевадан тайерланган компотда меванинг шикастланганлиги яққол сезилади ва унинг сифатига таъсир қилади. Таркибида дубил моддалари ва антоцианлар (керацианин пигменти) бўлган қизил гилос мевасида уларнинг миқдори 100 гда 140 мгдан кам бўлмаслиги керак. Чунки бу миқдордан кам бўлса компотда меваларни ташқи кўриниши қониқарсиз ҳисобланади. Компот тайерлашда ишлатиладиган энг яхши гилос сортларига Сариқ Драгон, Денисена, Қора Наполеон, Қора Бургут, Қора Дайбер, Қора Найта, Антерман, Кара ва Бигарро Гошелар киради. Консерва саноатида ишлатиладиган ўрик хам қимматли хом-ашелардан ҳисобланади. Компот тайерлашда ишлатиладиган ўрик хом-ашеси техник етилган даврда узиб олинади. Техник етилган даврида шафтоли шундай холатда бўлиши керакки, уларни ранги ва таъми ушбу сортдаги ўрикга тўғри келиши керак. Бироқ мевани консистенцияси бироз қаттиқроқ бўлади. Етилмаган мевани сақлаш жараенида ва қайта ишлашда унинг таъм кўрсаткичлари яхшиланмайди. Компот тайерлашда ишлатиладиган ўрик меваларини массаси 40-60 гдан кичик бўлмасилиги, оч-сариқ, сарғиш ва туқ сариқ рангли ва данак қисмигача бир хил рангда бўлиши керак. Айрим ўрик сортларининг бир қисми сарғиш ва қолган қисми яшил рангда бўлиб, сарғиш қисми етилган ва яшил қисми қаттиқ бўлади. Бундай ўрик сортлари консервалашга ярамайди, чунки бундай сортларда ранги хам бир хил эмас ҳамда иссиқлик ишлов беришда мевани етилган қисми ўта эзилиб кетади, яшил қисми эса қаттиқ ҳолда қолади.

Консервалашда ишлатиладиган ўрик мевасини данаклари мевага нисбатан 6-7% ни ташкил этиши керак. Компот тайерлашда қўйидаги ўрик сортлари ишлатилади: Шалах, Бульбон, Шиндахлан, Ананасли, Алиприала. Ўрикни истеъмол даражасига етгунига 2 кун қолганда териб олинади. Мавсум давомида эса 4 марта терилади. Шафтоли техник қайта ишланадиган хом-ашелардан энг яхшиларидан ҳисобланади. Ундан шарбатлар, мураббо, джем ҳамда компотлар тайерланади. Компотда у ўзининг тўла таъм ва ароматини сақлаб қолади. Шафтолини кўп сортлари барра ҳолда истеъмол қилишга мўлжалланган. Уларни консервалашга ишлатилмайди, чунки ранги қониқарсиз ва консистенцияси жуда ҳам юмшоқдир. Бундай турдаги мевалардан компот тайерлаганда (иссиқлик ишлов беришда) мевалари эзилиб кетади ва сифати паст компот олинади. Консервалашда ишлатиладиган ўрик мевалари қаттиқ бўлиб уларни истеъмол учун яроқсиз ҳисобланади. Консервалаш учун мўлжалланган шафтоли ўрта ва катта размерда (90-180г) бўлиб, унинг устки қисми силлиқ, ранги тўқ сариқ ва сарғиш рангда, данаги эса кичик бўлади. Барча турдаги шафтолиларни 2 гурухга бўлинади. Биринчи турига меваси данак қисмидан осон ажраладиган, иккинчиси данаги қийин ажраладиган ва мева қисми хряшсимон бўлган шафтолиларга бўлинади. Консервалашга асосан 2чи гурухга кирувчи шафтоли сортлари ишлатилади. Ушбу гурухга қуйидаги сортлар киради: Зафрани, Салами, Пауни, Тилла Юбилей, Хидистав, Кузги оқ Хидистав, Айдинов, Гигант, Лебедев, Крым мукофоти. Юқоридаги шафтоли сортлари кимевий ишлов беришда ҳам пўсти юмшамайди ва ўзининг олдинги рангини ўзгартирмайди. Худди шундай

ранги қораймайди ва стерилизация жараенидан сўнг хам эзилиб кетмайди. Консервалашда ишлатиладиган шафтолини ўртача массаси 100 гдан юқори ва улар 114-174 ггача бўлади. Улардан данак шаклида чиқган чиқиндилар миқдори 10,2-14,3% ни ташкил этади. Сарғиш рангдаги шафтолида аскорбин кислотасини миқдори 10-20мг %, каротин - 68%. Шафтолида кам миқдорда рибофлавин, тиамин ва никотин кислотаси (витамин РР) мавжуд. Олхўрини кўп турлари ва сортлари мавжуд бўлиб, улар ўзининг шакли, ҳажми, ранги ва таъми билан бир-биридан ажралиб туради. Олхўрини сортларига Ренклад, Венгерка, Мирабель, алыча киради ва ҳар бири бир қанча сортларга бўлинади. Компот тайерлаш учун энг яхши сортларга Яшил Ренклад, Алтан Ренклад, Улленс Ренклад, Оддий Венгерка, Тилла Томчи, Анна Шпет, Джефферсон, Эртаги яшил, Мирабель сортлари киради. Бундан ташқари махаллийлашган олхўри сортлари ҳам консервалашда ишлатилади. Олхўрини таркибида кислота, шакар, пектин ва дубил моддаларини мавжудлиги туфайли уларни консервалашнинг барча турларида фойдаланиш мумкин. Кислоталиги юқори бўлган олхўри мева сортларидан гўштли ва балиқли таом консервалари учун зираворлар тайерланади. Компот тайерлашда алыча сортидан кенг фойдаланилади. Нок мевасидан компот тайерлаш учун техник етилган сортлари ишлатилади. Бироқ уларни яшикга солинган ҳолда омборхона 0 о С ҳароратда 80-90% нисбий накликда сақланган мевалар яхши натижалар берганлиги кузатилган. Компот учун олма, беҳи, мандарин ва бошқа турдаги мевалар ҳам ишлатилади.

Компот тайерлашда олмасимон ва ноксимон беҳи сортлари ишлатилади. Беҳини қишқи сортларини ишлатишда уларни сақлаш жараенида етилиши ва кейин эса қайта ишлашга юбориши керак. Беҳи меваси етилгандан сўнг биргина ширин бўлибгина қолмай, балки яхши ароматга ҳам эга бўлади. Консервалаш учун беҳини компотли, анжирли ва шакарли сортлари ишлатилади. Меваларни таркибидаги қуруқ моддалар миқдори беҳини сортига қараб 14-21,3% гача ўзгариб туради. Шакарлардан беҳида асосан фруктоза - 7,6% гача, глюкоза - 2,1% гача, сахароза - 0,7% га ташкил этади. Беҳини таркибидаги пектинни асосий қисми эримайдиган шаклдаги протопектиндан ташкил топган. Шунинг учун ҳам унинг консистенцияси зич бўлади. Гилос хом-ашесини консервалашга келтирилгандан сўнг думчаларидан тозаланади. Ушбу операция махсус машиналарда бажарилади. Думчаларидан тозаланган гилос меваси размер жиҳатидан колибрланади. Бунинг учун уларни диаметри 15, 18 ва 20 мм бўлган сортга ажратиш машинасидан ўтказилади. Кейин эса ювилади ва инспекцияланади. Бу ерда пишган, эзилган, шикастланган ва дефектли экземплярларидан тозаланади. Гилос асосан данаги билан консерваланади. Болалар учун компот тайерлашда эса мевадан данаги ажратилади. Тайерланган гилос меваларини жойлашдан олдин совуқ сувда 30-40 мин ушлаб турилади. Сув мевани кислород билан бирикишидан сақлайди. Гилос хужайрасини мустахкамлаш учун териб олингандан сўнг 24-48 соат мобайнида совуқ сувда ушлаб турилади. Айрим холларда эса сувга (0,5-1г/кг) кальций тузи қўшилади. Ўрик мевалари бутунлигича еки бўлинган (35 ммдан кичик) холда консерваланади. Ўрик сортларга ажратилади (колибрланади). Бундан

ташқари сифати жиҳатидан, яъни шакли, ранги, консистенцияси, зичлиги ва шикастланганлиги билан ҳам сортларга ажратилади. Сортларга ажратилган ўрик меваси ювилади. Агар яримта-яримта қилиб консерваланадиган бўлса уларни махсус машинадан ўтказилади, бу жараенда чиқиндилар миқдори 6-8%ни ташкил этади. Ўрикни гилос каби бланшировка қилинмайди. Идишларга жойлашдан олдин уларни 30 минут давомида 0,1%ли алюминий квасци эритмасида ушлаб турилади. Шафтолини техник етилган сорти териб олингандан сўнг 0-1 о Сда 85- 90% нисбий намликда 15-30 кун сақлангандан сўнг ҳам консервалашга ишлатиш мумкин. Шафтоли бутун ва яримта шаклда консерваланади. Бутун ҳолда консерваланганда диаметри 40 ммдан кам бўлган размерлари ишлатилади. АҚШда эса фақат бўлинган, яъни бўлак шаклда консерваланади. Мевалар ҳажми бўйича колибрланади, ювилади ва инспекцияланади. Катта размердагилари эса махсус машинада 2га бўлинади. Шафтолини кесганда ва данагини ажратганда чиқиндилар миқдори 13-18%ни ташкил этади. Бўлинган шафтоли инспекцион конвейердан ўтказилади. Инспекцияда етилганлик даражаси ва сифати жиҳатидан сортларга ажратилади, бу эса кейинги операцияларни, яъни пўстидан ажратишни енгиллаштиради. Пўстидан ажратиш операцияси меҳнатни кўп талаб этадиган жараен ҳисобланиб чиқиндилар миқдори ортади. Айрим ҳолларда эса технологик схеманинг кетма-кетлиги бузилиши мумкин. Ҳозир пўстидан ажратишни механик, иссиқлик ва кимевий усуллари мавжуд. Механик усулда чиқиндилар миқдори юқори бўлади, шунинг учун бу усул кам қўлланилади.

Иссиқлик усулида буғли бланширланади, бунда бир қатор терилган шафтоли (юқорига қаратиб қўйилган) 2-3 минут давомида ишлов берилади. Кўп тарқалган усул кимёвий усул ҳисобланиб, бунда шафтолини ишқор ердамида ишлов берилади. Хом-аше турига қараб ишқорни концентрацияси, ҳарорати ва ишлов бериш муддати ўзгариб боради. Кимевий тозалашда 2-3% ли иситилган ишқор (КОН)да шафтоли меваси 40-60 секунд ишлов берилади. Агар пўсти яхши тозаланмаса уни 90 секундгача ушлаб турилади. Шафтолини олдиндан иссиқ сувда бироз ишлов бериб кейин ишқор билан ишлов берилса тозалашдаги самарадорликни оширади. Бундай ҳолатда ишқорни сарф бўлиши ҳам камаяди. Ишлов бериш даврида ишқорни концентрацияси доимий равишда текшириб борилади ва керак бўлганда ваннага концентрланган эритма қўйилади. Шафтолини буғли бланширда ишлов берилади. Бланширлаш давомийлиги 30 секунддан 2 минутгача давом этади. Бу ерда албатта мевани сорти ҳисобга олинади. Сувда бланширланганда ҳарорат 90 о С, вақти эса 5 минут давом этади. Тозаланган ва бланширланган мева идишга солингунча ҳавода қорайиши мумкин, қорайишини олдини олиш учун совуқ сувга еки 1%ли лимон еки виннокамен кислота эритмасига солинади. Олхўридан компот тайерлаш қўйидаги технологик жараенларни ўз ичига олади. Мевалар колибрланиб сорти бўйича ювилади. Кейин эса думчалари тозаланиб инспекцияланади. Бланширлашда консистенцияси қаттиқ бўлган олхўрини юмшатиш мақсадида қўлланилади. Бланширлаш 80-95 о Сда 3-5 минут, айрим холларда олхўри шакар қиемида (25%) 80-85 о С 1-3 минут давомида бланширланади.

Катта мевали олхўри сортларини ишлов беришда чиқиндилар миқдори 14-17%ни ташкил этади. Компотни қуритилган олхўри мевасидан ҳам тайерлаш мумкин. Бунинг учун катта-катта олхўри мевасини танлаб олинади ва яхшилаб ювилади, кейин юмшатиш мақсадида 3-4 соат қайноқ сувда бланширланади. Уларни қиемсиз, ҳам консервалаш мумкин, бунинг учун бланширлаш мевадаги қуруқ моддалар миқдори 70% тенг бўлгунча олиб борилади. Нокни консервалашда уларни 2, 4, 6 бўлакга кесилиб уруғдонидан тозаланади. Агар нокни бутунлигича консерваланса думчаси ва уруғдони олиб ташланади. Сўнгра пўстидан тозаланиб 0,1%ли алюминий квасци эритмасида ушлаб турилади. Юмшоқ нок сортлари пўсти билан консерваланади. Нокни тозалаганда чиқиндилар миқдори 30-40%ни ташкил этади, жумладан пўсти 22-25%, думчаси 4,5-5% ва уруғдони 7,5%ни ташкил этади. Нокни бланширлашда 0,1% лимон кислотасининг эритмаси билан 85 о С ҳароратда 10 минут ишлов берилади. Эзиладиган нок сортини 5-10% ли концентрациядаги шакар қиемида 90-100 о Сда 6-7 минут бланширланади, бироқ бундай усул билан тайерланган консерва сувда ивитилмайди. Тайерланган мевалар жойлаш учун юборилади. Олхўри, гилос, олма, нок, беҳи ва резаворлар жойлаш учун гидротранспертер ердамида юборилади. Бу усул билан консерваланганда мевалар бланширлашдан сўнг махсус совитилмайди. Жойлашдан олдин мевалар яни бир бор инспекцияланади. Майда турдаги мевалар дозатор ердамида жойланади. Олма, нок, беҳилар эса қўл кучи ердамида идишларга жойланади.

Идишларга жойланган мева массаси мевани турига ва сортига қараб, ҳамда тайерланишига қараб 50-65%ни ташкил этади. Консервалашда тунука ва шиша идишлар ишлатилади. Улар олдиндан иссиқ сув билан ювилади ва кейин буғ билан буғланади. Меваларни турига қараб қўйилаетган шакар қиемини ҳарорати турлича бўлади: олхўри, гилос - 60 о Сда, узум - 40 о С ва қолган меваларда 80-85 о С ҳароратда бўлади. Тайер қием рангсиз ва механик аралашмаларсиз бўлади. Болалар учун компот резаворлардан (қулпной, малина, қора смородина), данакли ва уруғли ҳамда цитрус (мандарин, апельсин) меваларидан тайерланади. Данакли мевалар данагидан тозаланади, шафтоли пўстидан, уруғлилар уруғдонидан, мандарин ва апельсин эса пўсти ва пленкасидан тозаланади. Барча тайергарлик операциялари (ювиш, колибрлаш, сортга ажратиш, тозалаш, бўлиш, бланширлаш) мева ва сабзавотдан компот тайерлашдай олиб борилади. Шафтоли ва ўрик мевалари 2 еки 4 қисмга бўлинади, олма эса бўлакланади. Тайерланган мевалар идишларга солиниб шакар қиеми билан қўйилади, сўнгра идиш беркитилиб стерилизация қилинади. Пархез учун тайерланган компотлар асосан гилос, ўрик, нок, шафтоли ва олмадан ҳамда қуритилган олхўри мевасидан тайерланади. Тайерлаш технологияси юқоридаги компотлар ишлаб чиқаришидек, фақат шакар қиеми ўрнига қайнатилган ва фильтрланган сув еки фильтрдан ўтказилган мева шарбати қуйилади. Бундай турдаги компотларда шакар таъми бўлмайди. Хозирги вақтда шакар ўрнига сахарин ва цикломат қўшилади. Сахарин тузи С 6 Н 4 СОNаSО 2 нинг ширинлик даражаси шакардан 400- 500 марта юқоридир. Бу модда организмга токсик таъсир қилмайди ва

соғликни сақлаш ташкилоти томонидан озиқ-овқат саноатида фойдаланиш учун рухсат берилган. Мева ва резавор аралашмаларидан тайерланган компотлар барра ҳолдаги ва ярим тайер маҳсулотлардан ишлаб чиқилади. Компот мева ва резавор аралашмаларидан 2 турда ишлаб чиқилади бутун ва бўлинган мева аралашмалари (бўлакланган, яримта) ва бутун ва кубик шаклида кесилган мева аралашмалари. Хар иккала холатда ҳам майда мева ва резаворлар (узум, гилос) бутун ҳолда, катталари эса бўлинган ҳолда консерваланади. Хом-ашелар таркиби шундай танланиши керакки, улар таъм, аромат ва ранг кўрсаткиглари жиҳатидан бир-бирини тўлдириши керак. Мевалардан компот аралашмаси тайерлашда шафтоли, нок, ўрик, оқ гилос, олма, беҳи, олхўри, узум ва мандаринлар ишлатилади. Компот таркибига 4-5 хил хом-аше киради. Мева аралашмаларидаги компот тайерлашда уларни оддий компот тайерлаш сингари бланширланади. Фарқли томони шундаки бланширлаш вақти кам бўлади, чунки мева аралашмаларидан тайерланган компот 2 марта стерилизация қилинади. Нок ва беҳи 5 минут, олма 1-1,5 минут 0,1% виннокамен еки лимон кислотаси солинган иссиқ сувда ушлаб турилади. Кейин эса 80-85 о С ҳароратдаги 20%ли шакар қиеми қуйилади ва катта ҳажмдаги тунука идишга консерваланади. Консистенцияси юмшоқ бўлган меваларни эса 3 литрли шиша идишларга консерваланади. Бундай турдаги консервалар АҚШ ва Буюк Британия давлатларида мевали салатлар ва коктейллар дейилади. Улар катта ҳажмда ишлаб чиқилади. Консерва таркибига олдиндан сульфитация қилинган ва кислотага чидамли бўлган буеқлар билан ранланади. Рангланган мевани ранги шакар

қиемига ва бошқа мевага ҳам ўтмайди. Бундай турда консерваланган гилос мевасини “Мараскино” дейилади. Ярим тайер (полуфабрикат) мевалардан компот тайерлаш учун идиш очилиб ичидаги қиемидан ажратилади, меваси эса барра холдаги мевалар билан биргаликда жойлаш учун юборилади. Кубик шаклида кесилган мева аралашмалари автоматик мослама орқали идишларга жойланади. Идишга солинган мевалар устига 40-45%ли қием қуйилади. Агар ярим тайер маҳсулотдан аралашма тайерланаетган бўлса ўзини қиемидан фойдалниш мумкин. Қиемни ҳарорати қуйилаетганда 80 о Сдан кам бўлмаслиги керак. Герметик епилган идишлар 100 о Сда стерилланади ва тезда совитилади. Қуйида мева аралашмаларидан (ассорти) тайерланадиган компотнинг рецептураси келтирилган: 1 аралашма 2 аралашма шафтоли - 35-40 35-40 нок - 30-35 30-35 гилос - 25-28 10-12 ўрик - - 25-30 мандарин - 10-15 - Ассорти компоти учун нок, беҳи, олма пўстидан ва уруғидан тозаланади ва 2 га, 4га еки бўлакланади (эни 15-20мм); шафтоли 2 еки 4 қисмга; ўрик тенг иккига; узум, олхўри, гилос бутунлигича; тозаланган мандарин алоҳида бўлаклари билан; катта мевалар (шафтоли, нок, олма, беҳи) кубик шаклида ҳам кесилади. Бунда уларни размери 8-10 ммда кесилади. Компот сифатига қараб 3 сортга бўлинади: олий, биринчи ва оддий (столовый) компотлари сифати органолептик кўрсаткичлари таъми, аромати,

ташқи кўриниши, консистенцияси ва меваларни ранги, қиемни сифати билан белгиланади. Ҳар бир идишда мевалар бир хил рангда ва размерда бўлиши керак. Олий сортдаги компотни ишлаб чиқишда хом-ашени сорти ва сифати бўйича юқори талаб қўйилади. Худди шундай иссиқлик ишлов бериш (бланширлаш, стерилизация) жараенларининг давомийлиги, совитиш ҳамда барча технологик режимларни аниқ бажариш таъминланади. Турли сортдаги компотларни энергетик қиймати қарийиб бир хил бўлади. Қуйида айрим компотларнинг кимевий таркиби берилган. Компот тайерланган хом- аше қуруқ модда углевод оқсил калориялиги (энергетик қиймати) 2га бўлинган ўрик 23,7 20,16 0,43 84,4 Бутун ўрик 23,5 20,07 0,17 83,3 Гилос 28,0 24,12 0,51 101,0 Мандарин 20,0 17,56 0,09 72,7 2га бўлинган шафтоли 23,1 19,89 0,26 82,6 Олхўри 27,0 23,31 0,43 97,3 Олма 25,0 21,69 0,17 89,6 Тайер компотда меваларнинг нисбати турлича бўлади: олма, ўрик, олхўри, анжир, гилос, узум, мандарин - 54%дан юқори; бўлакланган шафтоли, ўрик, олхўри, беҳи, ревож - 60%дан юқори бўлиши керак. Компотдаги маҳсулотларнинг нисбати ва қуруқ моддалар миқдори фақатгина 15 кундан кейингина аниқланади. Компотнинг таркибидаги оғир металлар ҳам аниқланади. Тунука идишдаги компотда “қалай”ни миқдори 250 мгдан, мис 5мгдан (1 кг маҳсулотда) ошмаслиги керак.

Компотлар ҳарорати 0-20 о С ҳароратдаги омборхоналарда сақланади. Ҳароратни 20 о С дан юқори кўтарилиши эса коррозия жараенини тезлаштиради. Бундан ташқари маҳсулотни эзилишига, рангини ўзгаришига ва микрофлораларнинг ривожланишига олиб келади.

O'xshashlar

Консерваланган помидор маҳсулотлари

Гўшт, сут ва консерваланган маҳсулотлар технологияси.

Гўшт, сут ва консерваланган маҳсулотлар технологияси

Консервалаш усуллари асослари

Мева ва сабзавотлардан консерва тайёрлаш технологияси