Консерваланган помидор маҳсулотлари - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Консерваланган помидор маҳсулотлари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

62 KB

Ko'chirib olish

Консерваланган помидор маҳсулотлари Режа: 1. Хом-аше тавсифи ва уларга қуйилган талаблар. 2. Пюре ва пасталар. 3. Консерваланган помидор соуслари. 4. Помидор концентратлари.

ТАЯНЧ ИБОРАЛАРИ: 1. Пюре, паста, улардан тайерланадиган ярим тайер ва тайер маҳсулотлар, соуслар, повидло, мармелад, пастила ва х.к. 2. Стерилланган, барра ҳолдаги, сульфитация қилинмаган мевалардан тайерланган маҳсулотлар. 3. Хом-ашёни сарфланиш меёрлари, нормативлари, ўлчов бирликлари, қуруқ моддалар миқдори. 4. Тайерлаш хусусиятлари, қайнатиш, ҳарорати, стериллаш, шакар миқдори, қуруқ моддалар миқдорини аниқлашда қулланадиган тенглама. 5. Сўлдиришда мевани хусусиятларини ўзгариши, йўқотиш ва чиқиндилар, уларни миқдори. 6. Тайер маҳсулотни органолептик сифат кўрсаткичлари. Пюре деб мевани артилган массасига айтилади. Уларни герметик идишларга консерваланади. Кўп холларда улардан турли соуслар, повидло, пастила ва мармеладлар тайёрлаш учун, ҳамда ярим тайер маҳсулот сифатида фойдаланилади. Пюрелар қандалот саноатида ва музқаймоқ ишлаб- чиқаришда кенг қўлланилади. Шунинг учун ҳам, уларни ярим тайер маҳсулот сифатида тайёрланади. Мева пюреларини ишлаб чиқишда ҳар бир мевани алоҳида қайта ишланади. Бир неча мева аралашмасидан пюре қарииб ишлаб-чиқилмайди. Пюрени тайёр бўлганлик даражаси қуруқ моддалар миқдори билан аниқланади. Шунинг учун ҳам қайта ишлашга меваларни қуруқ моддалари миқдори юқори бўлган мева навлари танлаб олинади. Пюре ишлаб-чиқаришда меваларни ташқи кўриниши, шакли аҳамиятга эга эмас, чунки улар қайта ишлаш жараёнида майдаланади. Албатта меваларнинг катта бўлиши артиш жараёнида кичик меваларга нисбатан кам чиқиндиликга олиб келади.

Қайта ишлашга келтирилган мевалар техник етилган ва барра ҳолда бўлади. Яхши етилмаган хом-ашени қайта ишлаш тайер маҳсулотни таъмини бузилишига ва чиқиндиларни кўпайишига олиб келади. Пюре ишлаб чиқаришда хом-ашё майдончасига келтирилган мевалар вентиляторли ювиш машинасида ювилади, кейин эса меваларни яроқсиз экземпляридан ва бошқа аралашмаларидан тозаланади, яъни инспекцияланади. Айрим меваларни бирор қисми заҳоланган бўлса, у ҳолда заҳоланган жойини пичоқ билан олиб ташланади, тоза қисми эса қайта ишлашга юборилади. Барра ҳолдаги меваларнинг тўқималари мустахкам бўлади, бу эса артиш жараёнини секинлаштиради. Шу сабабли бундай хом-ашёларни қайта ишлашдан олдин уларга иссиқлик ишлови берилади. Нисбатан тўқималари юмшоқ бўлган меваларни, масалан олхўри ва ўрикни тўғридан - тўғри артишга юборилади. Бироқ бундай ишлов беришда чиқиндилар миқдори юқори бўлади. Мева тўқималарини юмшатиш мақсадида юқори ҳароратда ишлов берилади. Юқори ҳарорат натижасида эримайдиган протопектин эрувчан пектинга ўтади. Бундай меваларни уруғдони ёки донак қисми ажратилгач артиш жараёнига юборилади. Бундай ишлов беришда меваларда чиқиндилар миқдори ҳам, кам бўлади. Иссиқлик ишлов беришда микроорганизмларнинг харакати ва ферментлар активлиги пасаяди ва мева пюреларини табиий ранги сақланиб қолади. Юмшоқ қисми юқори бўлган мева ва резаворларни 2 қатламли қозонда, меваларнинг массасига нисбатан 10-15% сув қўшиб сўлдирилади. Сўлдириш 3-8 минут давомида олиб борилади. Узоқ муддат сўлдириш эса мевадаги протопектинни кўп қисмини парчаланишига ва тайёр маҳсулотни эса желесимон консистенцияга олиб келади.

Айрим резаворлар, масалан қулупнай ва малина мевалари иссиқлик ишлов берилмаган ҳолда артилади. Ушбу резаворлардан тайёрланган пюреда хом-ашё ўзининг табиий рангини, таъмини ва ароматини максимал сақлаб қолади. Пюредаги қуруқ моддалар миқдори қўйидаги тенглама орқали ҳисобланади. 100m х/а m пюре =---------------- ; 100+к бу ерда m пюре - пюредаги қуруқ моддалар миқдори, % m х/а - хом-ашёдаги қуруқ моддалар миқдори, % к - 100 кг мевадаги конденсат миқдори, кг Иссиқлик ишлов бериш хом-ашёни кислоталигига боғлиқдир. РН муҳитини камайиши билан протопектинни гидролизи тезлашади, ўз навбатида меванинг юмшоқ бўлиш даражаси ортади. Меваларни ишлов бериш турли сўлдириш машиналарида олиб борилади. Корхоналарда кўп қўлланадиган шахтали ва шнекли сўлдириш машиналарнинг ишлаши қўйидагича бўлади. Шахтали сўлдириш машинаси вертикал холда бўлиб, иккита параллел шахтадан иборат. Хом-аше шахтани юқори қисмидан ўзининг оғирлиги таъсирида пастга тушади. Хом-ашёни пастга тушиш вақтида иссиқлик, яъни буғ билан ишлов бериш жараёни бўлади. Параллел жойлашган шахтани биттаси ёки иккитаси бирдалига ишлаши мумкин. Болалар консервалари ишлаб чиқаришда ёпиқ холдаги сўлдириш (испаритель) машиналари - дегистерлар қўлланилади.

Тўхтовсиз ишловчи шнекли сўлдириш (испаритель) машинасида мевалар горизонталь холда жойлашган иккита цилиндрдан ўтади. Буғ эса цилиндрга шнекни валидан ва цилиндрнинг бир неча жойидан ўтади. Сўлдириш вақти шнекнинг айланиш сонига боғлиқ бўлади. Конденсатни мева пюресига қўшилишини олдини олиш мақсадида ёпиқ холдаги яна бир сўлдириш аппарати тавсия этилган. Ушбу аппарат икки қатламли қозон ва ичида вертикал жойлашган аралаштиргичдан иборат. Бу аппаратда мевага ишлов берилганда маҳсулотни концентрацияси юқори бўлиб, қуруқ моддалар миқдори 3-4%га юқори бўлади. Ушбу аппаратни ишлаб чиқариш унумдорлиги паст бўлганлиги сабабли саноатда кенг тарқалмаган. Сўлдирилган мевалар икки қатламли артиш машинасидан ўтказилади. Биринчи қатламдаги сетка тешикчасини диаметри 1,5 мм, иккинчисини 0,75 ммдан иборат. Данакли меваларни артиш жараёнида, данакни бўлиниб кетмаслик чоралари кўрилади. У холда метал майдалагичлар билан алмаштирилади ва айланиш валикни тезлигини 650-700дан 300-350 минутгача пасайтирилади. Пюре ишлаб чиқаришда йўқотиш ва чиқиндилар миқдори меванинг турига қараб 10 дан 20% ташкил этади. Чиқиндиларни кўп қисми хом-ашёни артиш жараёнида хосил бўлади. Данакли меваларни артиш жараёнидан ўтгандан сўнг данаги ажратилиб қуритилади ва уларни ишлов бериш учун махсус заводларга юборилади. Данакдан мағзи ажратилгач, данак қисмидан активлашган кўмир олинади, у эса ўз навбатида фильтрлаш жараёнида қўлланилади. Мевани мағзидан юқори сифатли эфир ва ёғ олинади. Озиқ- овқат саноатида ёғни тўғридан-тўғри ишлатиб бўлмайди, чунки унинг таркибида организм учун захарли бўлган амигдалин моддаси бор.

Стерилланган пюре: стерилланган пюре барра ҳолдаги, сульфитация қилинмаган олма, олхўри, ўрик, гилос, клюква ва қора смородина меваларидан тайёрланади. Мевалардан тайёрланган пюре иссиқ ҳолда (80-90 о С) шиша ва тунукадан тайёрланган лакланган идишларга ёки 3 литрли бутилларга жойланади. Каррозияни олдини олиш мақсадида оқ тунукадан тайёрланган идишлар қўлланилмайди. Пюре идишларга жойлангандан сўнг герметик ёпилади ва 100 о С ҳароратда стерилизация қилиниб совитилади. Клюквадан тайёрланган пюре 90 о Сда пастеризация қилинади. Стерилизация қилинган пюреларни турига қараб унинг таркибидаги қуруқ моддалар миқдорини концентрацияси 7-13%гача чегараланади. Маҳсулот меъёри чегараланган оғир металларни миқдори ҳам қаттиқ назорат қилинади. Масалан 1кг пюреда қалайнинг миқдори 100мггача, мис 5 мг/кг ва х.к. (қумнинг миқдори 0,03%гача рухсат этилади). Айрим холларда тайёр маҳсулотнинг устки қисмини қарайиш ҳоллари кузатилади. Бу эса маҳсулотдаги бўлган дубил моддаларини ҳаво кислороди таъсирида оксидланиш билан боғлиқдир. Бундай ҳолатни бартараф этиш мақсадида вакуум-ёпиш машиналари қўлланилади. Баъзи бир холларда маҳсулотга темир моддасини ўтиши ҳам маҳсулотни қарайишига олиб келади, шунинг учун ҳам жихозлар зангламайдиган металлардан тайёрланиши зарур. Хом-ашёни сарфланиш меъёри: Стерилланган пюре ишлаб чиқариш нормативларга асосан олиб борилади. Стерилланган пюре ишлаб чиқаришда ўлчов бирлиги минг шартли банка қабул қилинган. Пюре - ярим тайёр маҳсулоти эса тоннада.

Хом-ашёнинг сарфланиш меъёри хом-ашё ва тайёр маҳсулотнинг таркибидаги қуруқ моддалар миқдори билан белгиланади. Қуйидаги тенглама орқали тайер ва ярим тайер маҳсулотнинг ҳисоб-китоб олиб борилади: а) стерилланган пюре учун S х 100m пюре T пл = ---------------------- ; (100-х)m хом-ашё б) ярим тайёр пюре учун 1000 х 100m пюре Т 1 пл = -------------------------- ; (100-х) m хом-ашё бу ерда Т пл - 1 минг шартли банка пюре ишлаб чиқариш учун сарфланадиган хом-ашё меъёри, кг Т 1 пл -1 тонна пюре ишлаб чиқариш учун сафрланадиган хом-ашё меъёри, кг S - 1 минг шартли банка пюресининг нетто массаси, кг m х/а - хом-ашёдаги қуруқ моддалар миқдори, %да m пюре - пюредаги қуруқ моддалар миқдори, %да х - хом-ашёни қайта ишлашдаги йўқотиш ва чиқинди- ларнинг суммаси, % Мева пастаси пюрени қайнатиш натижасида олинган маҳсулотга - мева пастаси деб айтилади. Паста ишлаб чиқаришда пюрега шакар қўшилмайди. Таркибидаги қуруқ моддалар миқдорига қараб мева пастаси 3 хил турда ишлаб чиқилади, яъни қуруқ моддалари 18, 25 ва 30% бўлади. Мева пастаси ишлаб чиқаришда маҳсулот вакуум-аппаратда ёки аралаштиргич бор икки қатламли қозонда қайнатилади. Қайнатиш жараёнидан сўнг маҳсулот

85 о С гача иситилиб шиша ёки лакланган жест идишларига жойланади. 18%ли пастани 3 литрли бутилларга жойлаш ҳам мумкин. Маҳсулот 100 о С ҳароратда стерилизация қилинади ва совитилади. Мева соуслари ва зираворлари. Мева соуслари артилган мева массасига шакар қўшиб қайнатиш йўли билан ишлаб чиқилади. Мева соусларини тайёрлаш учун олма, беҳи, ўрик, олҳўри меваларини техник етилган навлари фойдаланилади. Аввал пюре тайёрланади, кейин эса аралаштиргичи бор икки қатламли қозонда қайнатилади. Қайнатиш жараёнида мева массасини ҳарорати 100 о С бўлади. Бу ҳароратда пюре ва қўшилган шакар стерилланади. Бундай ҳароратда маҳсулотни ранги ва таъми бузилмайди. Қайнатиш жараёнида 100 кг пюре массасига 8-10 кг шакар солинади. Шакарни солиш жараёнида аралашма доимий аралаштириб турилади. Аралашмадаги қуруқ моддалар миқдори қўйидаги тенглама орқали ҳисобланади: А пюре m пюре + А шакар m шакар М = --------------------------------------------------; 100 бу ерда М - аралашмадаги қуруқ моддалар миқдори, % А пюре - аралашмадаги пюрени миқдори, % А шакар - аралашмадаги шакарни миқдори, % m пюре - пюредаги қуруқ моддалар миқдори, % m шакар - шакардаги қуруқ моддалар миқдори (m шакар =100%) Аралашма массасини таркибидаги қуруқ моддалар миқдори 23% бўлгунча қайнатилади. Қайнаш жараёнида аралашма узлуксиз аралаштириб турилади. Ўрик соусини концентрацияси 21% ташкил этади.

Соуснинг таъм кўрсаткичлари биргина уларни таркибидаги қуруқ моддаларга боғлиқ бўлмай, балки ундаги шакар ва кислотанинг ўзаро нисбатига ҳам боғлиқ. Олма соуси учун шакар ва кислотани нисбати 20:0,45%. Мева соусини консистенцияси пюресимон бўлиб, уларнинг таркибидаги озукавий моддалар микроорганизмлар ривожланиши учун яхши муҳит ҳисобланади. Микробиологик жараёнлари олдини олиш мақсадида жойлаш, беркитиш ва стерилизация жараёнлари тўхтовсиз тезда бажарилади. Ундан ташқари жихозларни, идишларни ва беркитиш машиналарни холати санитария қоида ва талабларга тўла жавоб бериши керак. Мева соуси иссиқ ҳамда қадоқланади. Қадоқланган соуслар 100 о С ҳароратда стерилизация қилиниб совитилади. Стерилизация вақти 10-13 минут. Стерилизациядан кейинги совитиш айниқса олма соуси учун аҳамиятли, акс ҳолда унда меланоид реакцияси хосил бўлиб маҳсулот жигарранг тусга ўтади. Мева соуси ўзини таъми билан ажралиб туради ва уни десерт сифатида истеъмол қилинади. Мева соуси концентрланган ҳолда ҳам ишлаб чиқилади. Бундай маҳсулотнинг таркибидаги қуруқ моддалар миқдори 32%, шундан 13% пюрега қўшилган шакарга тўғри келади. Мевали зираворлар мева соусига ўхшаш тайерланади. Улар мева соусидан ўзининг таркибидаги қуруқ моддаларини ва шакарини юқори бўлиши билан, ҳамда таркибида аромат берувчи моддалари билан фарқ қилади (имбирь, гвоздика, корица).

O'xshashlar

Консерваланган компотлар

Колбаса маҳсулотлари

Сут маҳсулотлари

Балиқ маҳсулотлари

Гўшт маҳсулотлари