Гўшт консервалари - Oziq-ovqat texnologiyasi - Referatlar

Гўшт консервалари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

78.5 KB

Ko'chirib olish

Гўшт консервалари Режа 1. Тайёр хом ашёни банкаларга жойлаш. 2. Эксгаустрирование (вакуумлаштириш) жараёнини ўтказиш. 3. Стерилизация жараёнини ўтказиш

Банкали гўшт консервалари-бу гўшт ма ҳ сулотларини қ алай ва шиша банкаларга жойлаб, герметик беркитиб стерилизация қ илинган ма ҳ сулотдир. Гўшт ма ҳ сулотларини бу усул билан қ айта ишлаш уларнинг узо қ са қ ланиш муддатини (2-3 йил) таъминлайди. Гўшт консерваларининг ассортименти кенг ва ҳ илма- хилдир. Консервалар хом ашё тури, рецептураси, қ айси ма қ садда ишлатилиши ва тайёрлаш услублари бўйича гуру ҳ ланади. Хом ашё турига қ араб гўшт консервалари мол гўштидан, қ ўй гўштидан, чўч қ а гўштидан, тову қ гўштидан ва бош қ а гўштлардан тайёрланган консерваларга бўлинади. Рецептурасига қ араб эса консервалар гўшт консервалари ва гўшт-ўсимлик ма ҳ сулотларидан тайёрланган консерваларга бўлинади. Гўшт консервалари ўз навбатида чорва моллари ва тову қ гўштидан, субпродукталардан тайёрланган ва гўшт ма ҳ сулотларидан олинган гўшт консерваларига бўлинади. Гўшт-ўсимлик ма ҳ сулотларидан тайёрланган консервалар таркибида гўшт ва туз ва зираворлардан таш қ ари. Ўсимлик хом ашёлари, хусусан ёрмалар, карам, картошка, сабзи ва бош қ алар бўлади. Қ айси со ҳ ада ишлатилишига қ араб консервалар учун иситиб ишлатиладиган ва иситмасдан истеъмол қ илинадиган газакбосди консерваларига бўлинади. Тайёрлаш услублари бўйича консервалар пастеризация қ илинган ва стерилизация қ илинган консерва турларига бўлинади. Кейинги йилларда конерваларнинг ассортименти гўшт ма ҳ сулотлари, субпродукталар ва гўшт-ўсимлик хом ашёлари

консервалари ҳ исобига тобора кенгайиб бормо қ да . Консерва ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ ариш учун асосан I ва II категория семизликдаги со ғ лом чорва молларининг етилган гўштлари ишлатилади. Қ айта ишлаш учун совуган, совутилган ва муздан туширилган гўштлардан фойдаланилади. Консерва олиш учун ҳ овуридан тушмаган ва бу қ а гўштлари ишлатилмайди. Консерва тайёрлашда тунука ва шиша банкалардан фойдаланилади. Идишлар енгил, муста ҳ кам ва ю қ ори ҳ ароратда ишлов бериб сўнгра совутилганда герметик ҳ олатини йў қ отмаслиги талаб этилади. Идиш материали эса ма ҳ сулотга зарарли таъсир кўрсатмаслиги ва банка ичидаги ма ҳ сулот билан реакцияга киришиб зарарли моддаларни ҳ осил қ илмаслиги керак. Бу талабга максимал даражада шиша, тунука ва алюминийдан тайёрланган консерва банкаларигина жавоб беради. Тунука банкалар тайёрлаш учун юп қ а қ алай қ атлами билан қ опланган о қ тунука ишлатилади. Тунука юзаси силли қ , тоза, ёри қ ларсиз, ялтиро қ , қ алай қ атлами бўртиб чи қ маган, қ ора до ғ лар ва занг излари бўлмаслиги керак. Шакли бўйича цилиндрсимон банкалар энг кўп тар қ алган ҳ исобланади, чунки улар ма ҳ сулот билан тўлдириш, қ издиришга, совутишга ва транспорт воситалари ёрдамида ташишга энг қ улай ҳ исобланади. Банкалар номерларга бўлинади. Ҳ ар бир номер стандарт геометрик ўлчамга, шаклга ва ҳ ажмга эга бўлади. Ҳ ар хил конерваларни тайёрлаш ўзига хос хусусиятга эгадир. Қ уйида келтирилаётган гўшт консервасини тайёрлаш схемаси энг кўп тар қ алган ҳ исобланади ва қ уйидаги

жараёнларни ўз ичига олади. Хом ашёни ва идишни тайёрлаш. Аввало сўйилган мол танаси бўлакланади ва суяклардан ажратилади. Сўнгра гўшт да ғ ал бирлаштирувчи тў қ ималардан ва пайлардан тозаланади. Тери ости ва мускул ё ғ лари ажратилади. Сўнгра кам озу қ авий қ ийматга эга бўлган тў қ ималардан ажратилган гўшт 50-7- г масса келадиган бўлакчаларга бўлинади. Баъзи консервалар тайёрлашда гўштдаги сув ми қ дорини камайтириш учун пар билан ишлов бериб бланшировка қ илинади ёки қ ис қ а муддат давомида сувга қ айнатиб пиширилади. Бир порция бульонда бир неча партия гўшт бланшировка қ илинади. Агар рецептуурада кўзда тутилган бўлса, бу бульон консерва банкаларига қ уйилади. Баъзи бир консервалар тайёрлашда уларнинг озу қ авий қ ийматини ошириш учун гўшт ё ғ да қ овурилади. Қ овуриш жараёнида гўшт таркибидаги ё ғ гўштни куйиб кетишдан са қ лайди. Қ овуриш жараёнида гўштда о қ сил ва бош қ а органик бирикмаларнинг парчаланишидан баъзи бир моддалар ҳ осил бўлади. Бу моддалар гўшт консервасига ўзига хос таъм ва ҳ ид беради. Қ овуриш жараёнида албатта ё ғ лар гидролизланади ва оксидланади. Шунингдек, витаминлар, айни қ са В гуру ҳ и витаминлари парчаланади. Консерва ишлаб чи қ ариш учун қ ўлланиладиган қ ийма, сосиска, сарделька ва ветчина каби хом ашёлар сифатли ва янги бўлиши талаб этилади. Консерваларнинг таъм кўрсаткичларини яхшилаш ма қ садида айни қ са музлатилган гўштлардан консервалар тайёрлашда уларга 0,3 % ми қ дорида натрий глюконати қ ўшилади. Банкаларда уларни герметик ёпишдан олдин аскорбат кислотасиинг қ ўшилиши стерилизация жараёнида консерва таркибида салбий ўзгаришларнинг олдини олиш

мумкинлиги кўрсатилган. Ўрин алмаштирмайдиган аминокислоталар ва ю қ ори даражада тўйинмаган ё ғ кислоталари билан бойитилган хом ашёлардан сифати яхши янги консерва ма ҳ сулотларини ишлаб чи қ ариш тайёр ма ҳ сулотда о қ сил модданинг ю қ ори даражада ҳ азм бўлишини таъминлайди. Шунингдек, калла-поча ма ҳ сулотларига ҳ ам дастлабки ишлови берилади. Ўсимлик хом ашёлари эса обдон сараланади, стандарт талабига жавоб бермаган қ исмлари ажратилади. Ювилади, бланшировка қ илинади ёки қ айнатилади. Сўнга бу хом ашёлар совутилади. Тайёр хом ашёни банкаларга жойлаш. Бу жараён ҳ ам консерва ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ аришда му ҳ им жараёнлардан бири ҳ исобланади. Банкаларга жойланганда консерва компонентларининг меъёрий хужжатлар талабига мос келишини таъминлаш му ҳ им ҳ исобланади. Аввало банкага қ атти қ консистенцияга эга бўлган хом ашёлар жойланади ва сўнгра эса сую қ қ исми солинади. Консерва компонентларининг тури ва ми қ дори унинг рецептурасига қ араб ани қ ланади. Тайёр хом ашёни банкаларга жойлаш қ ўлда ёки автомат дозаторларда бажарилади. Банкалар тўлдирилгандан кейин тортилади ва брутто массаси ани қ ланади. Консерва қ исмларининг нисбати ҳ ар бир консерва учун қ атъий ўрнатилган бўлади. Эксгаустрирование (вакуумлаштириш) жараёнини ўтказиш. Бу жараённинг асл мо ҳ ияти ма ҳ улотдаги, унинг қ исмлари орали ғ идаги шунингдек банка қ оп қ о ғ и тагидаги ҳ авони чи қ ариб юборишдан иборатдир. Банка ичидаги ҳ аво стерилизация жараёнида кенгайиб орти қ ча босим ҳ осил

қ илиши ҳ исобига банканинг деформацияланиши ва ички қ исмининг тезро қ каррозияланишини келтириб чи қ аради. Банка ичида кислороднинг қ олиши консервани са қ лаш жараёнида унинг сифатига ҳ ам салбий таъсир кўрсатади. Шунингдек, кислород таъсирида гўшт консерваси таркибидаги витаминлар, айни қ са С ва А витаминлари оксидланади. Кислород аъсирида ма ҳ сулотнинг органолептик кўрсаткичларини ўзгартиришга олиб келадиган кимёвий ўзгаришлар ҳ ам рўй беради. Консерва банкаларини вакуум шароитида герметик бекитиш ма ҳ сулотни кислород таъсирида рангининг, ҳ иди ва таъмининг ўзгаришидан са қ лайди. Бекитишни вакуум шароитида ўтказганда ё ғ ларнинг оксидланиши ҳ ам рўй бермайди. Шунингдек, банка ичида кислороднинг қ олиши микроорганизмларнинг яхши ривожланиши учун ҳ ам шароит ту ғ диради. Шу сабабли консерва банкаларини вакуум закатка қ иладиган машиналар ёрдамида бекитиш ма қ садга мувофи қ ҳ исобланади. Банкаларни ёпиш консерва ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ аришдаги энг му ҳ им жараёнлардан саналади. Чунки банканинг герметиклиги ва сўнгра са қ лаш жараёнида унинг сифати шу жараённинг қ анчалик тў ғ ри ўтказилганлигига бо ғ ли қ бўлади. Агар банкалар вакуум закатка қ иладиган машиналар ёрдамида бекитилган бўлса, у ҳ олда бундай банкаларнинг герметик бекитилган ёки бекитилмаганлигини текширишга ҳ ожат қ олмайди. Агар банкалар бош қ а тур машиналарда ёпилган бўлса, у ҳ олда уларнинг герметик бекитилганлигини 85 0 С ҳ ароратдаги сувга 1-2 да қ и қ а давомида солиб қ ўйиб, текшириш ор қ али ани қ лаш мумкин.

Бунда герметик бекитилмаган банкалардан ҳ аво пуфакчалари ажралиб чи қ а бошлайди. Герметик бекитилган консерваларда эса бу ҳ олат кузатилмайди. Бунда консерванинг герметик эмаслиги аён бўлиб қ олса, унда банкадаги ма ҳ сулот бош қ а банкага ўтказилиб, банка қ айтадан герметик ёпилади. Стерилизация жараёнини ўтказиш. Бу жараён консерва ма ҳ сулотлари ишлаб чи қ аришда қ ўлланиладиган энг му ҳ им жараёнлардан бири ҳ исобланади. Бунда консерва ма ҳ сулотлари 100 0 С дан ҳ ам баландро қ ҳ ароратгача қ издирилади. Бундай ю қ ори ҳ ароратда гўшт таркибий қ исмларининг, хусусан о қ силларнинг гидролизланиши ва гидролизланишидан ҳ осил бўлган бирикмаларнинг парчаланиши тезлашади. Ҳ ароратнинг ортиши билан гидролиз даражаси ҳ ам ортиб боради. Ҳ ароратнинг ортиши билан о қ сил, экстрактив моддалар ва витаминлар таркибида бўладиган салбий ўзгаришлар ҳ ам ортиб боради. Бу эса консерва ма ҳ сулоти таш қ и кўриниши ва органолептик кўрсатикичларининг маълум даражада пасайишини келтириб чи қ аради. Консервани ю қ ори ҳ ароратда қ издирганда унинг сифат кўрсаткичларининг пасайишини келтириб чи қ арадиган кимёвий ўзгаришлар ҳ ам тезлашади. Ҳ ароратга қ араб консервада о қ силларнинг парчаланишининг сўнгги ма ҳ сулоти ҳ исобланадиган моддалар NH 3 , Н 2 S, СО 2 каби газлар ва меркаптанлар тўрланади. Аммиак баъзи бир аминокислоталарнинг амин гуру ҳ ини йў қ отиши натижасида пайдо бўлади. Водород сульфид (Н 2 S) гази эса глютанион ва таркибида олтингугурти

бор аминокислоталарнинг парчаланиши натижасида ҳ осил бўлади. Консерва ма ҳ сулотида карбонат ангидрид гази эса гўшт углевод системасидаги ўзгаришлар ва баъзи аминокислоталарнинг карбоксил гуру ҳ ларини йў қ отиши натижасда пайдо бўлади. Стерилизация жараёнида нафа қ ат о қ сил, экстрактив моддалар, витаминлар, органолептик хусусиятларининг ўзгариши, балки консерва ма ҳ сулотлари озу қ авий ва биологик қ ийматларининг пасайиши ҳ ам кузатилади. Масалан, ҳ арорат 180 0 С га кўтарилганда ё ғ ларнинг термик оксидланиши ва полимеризацияси кузатилади. Натижада, за ҳ арлаш хусусиятига эга бўлган карбонил бирикмалари ҳ осил бўлади. Шунингдек, Е витаминининг ми қ дори ҳ ам кескин камаяди. Ҳ ароратнинг 100 0 С дан ю қ орига кўтарилиши гўшт о қ силларининг ҳ азм бўлиш даражасининг пасайишини келтириб чи қ аради. Хом гўшт о қ сили стерилизация қ илинган гўшт о қ силига қ араганда яхширо қ ҳ азм бўлади. Шу сабабли, стерилизация жараёнида о қ сил моддаси қ анчалик чу қ ур гидролизга борса, ма ҳ сулотнинг сифати шунчалик даражада пасаяди. Стерилизация қ илинган гўшт консервалари о қ силининг ҳ азм бўлиш даражасининг пасайиши бу жараёнда борадиган Майар реакцияси билан ҳ ам тушунтирилади. Маълумки, ози қ -ов қ ат ма ҳ сулотларидаги табиий витаминларнинг физиологик фаоллиги сунъий йўл билан олинган витаминларнинг фаоллигига нисбатан анча ю қ ори бўлади. Шу сабабли ҳ ам, гўшт ма ҳ сулотларини са қ лаганда, қ айта ишлаганда уларнинг таркибидаги витаминларни мумкин қ адар кўпро қ са қ лаб қ олиш энг му ҳ им ҳ исобланади.

Гўшт ма ҳ сулотларини 100 0 С дан ю қ ор ҳ ароратга қ издирганда баъзи бир витаминлар парчаланади. Парчаланиш даражаси эса ҳ ароратга ва бу ҳ ароратда гўшт ма ҳ сулотларини қ анча муддат ишлаб туришга бо ғ ли қ бўлади. Ҳ ароратга энг чидамсиз витаминлар қ аторига С,Д,В витаминлари, пантотенот, никотинот кислоталарини киритиш мумкин. А,Е,К,В 2 витаминлари эса ҳ ароратга бардошли витаминлар ҳ исобланади. Масалан, чўч қ а консервасини серилизация қ илганда В 1 витаминининг 56-86 % га камайиши кузатилган. Стерилизация жараёнида микроорганизмлар спораларининг ҳ алокатга юз тутиши кузатилади. Ҳ алокатга юз тутиши протоплазма о қ силларининг депатурацияга учраши ва ферментларнинг парчаланиши билан тушунтирилади. Стерилизация режимини танлаганда, инсон организми учун зарарли бўлган энг исси қ ликка чидамли бўлган микроорганизм спораларининг ҳ алокатга юз тутишини кўзлаб иш кўрилади. Ҳ ар хил микроорганизмларнинг спораларининг ҳ ароратга бардошлилиги ҳ ар хил бўлади. Гўшт консерваларини 134 0 С да 5 да қ и қ а давомида стерилизация қ илинса барча микроорганизмлар споралари қ ирилиб битади. Лекин, бундай ю қ ори ҳ арорат консерва ма ҳ сулотларида чу қ ур кимёвий ўзгаришларни вужудга келтиради. Натижада консерва ма ҳ сулотининг сифати ва озу қ авий қ иймати кескин даражада пасаяди. Шу сабабли ҳ ам амалиётда стерилизация қ иишда ҳ арорат 120 0 дан ю қ ори бўлмайди. Бундай ҳ ароратда ма ҳ сулотнинг бутунлай стерилизацияланиши рўй бермасада, кўпчилик микроорганизмларнинг споралари қ ирилиб битади.

Тайёр консервани биринчи саралаш. Стерилизация жараёни поёнига етгандан сўнгра консервалар автоклавлардан чи қ ариб олиниб таш қ и кўриниши бўйича сараланади. Банкалар кўздан кечирилиб, герметиклиги бузилган, деформацияга учраган банкалар ажратилади. Саралангандан сўнгра консервалар сув ёрдамида 40 0 гача совутилади. Термостатда ушлаб туриш. Термостатда ушлаб туриш жараёни деганда тайёр консерва ма ҳ сулотларини стерилизация қ илингандан кейин кўпчилик микроорганизмларнинг тез ривожланиши учун қ улай ҳ ароратда, яъни 37 0 С да ушлаб туриш тушунилади. Консервани бундай шароитда тутиб турилганда агар унга микроорганизмлар тирик қ олган бўлса, 5-10 кун давомида ривожланиб, консерва банкасининг қ оп қ о ғ ининг бурилиб чи қ ишини вужудга келтиради. Бунинг асл сабаби микроорганизмлар ривожланишидан газларнинг ҳ осил бўлиши натижасида консерва банкаси ичида орти қ ча босимнинг ҳ осил бўлиши ҳ исобланади.. Бу ну қ сонни бомбаж деб аталади. Термостатда ушлаб туриш консервада бутунлай бомбаж юз бермаслигини кафолатлай олмайди, чунки баъзи микроорганизмларнинг ривожланиши учун қ улай шароит 37 0 С дан ю қ ори ёки паст бўлиши мумкин. Шу сабабли ҳ ам баъзан консерваларни узо қ муддат омборхоналарда са қ лаганда ҳ ам бомбаж ҳ осил бўлиши мумкин. Иккинчи бор саралаш. Термостатда ушлаб турилгандан сўнгра консерва банкалари қ айта бошдан кўздан кечирилади. Бунда бомбаж белгилари бор герметик бўлмаган консерва банкалари ажратиб олинади.

Консерваларни жойлаш ва этикеткалаш. Консерва банкаларига этикетка ёпиштирилиб, яшикларга жойланади. Узо қ муддат са қ ланишга мўлжалланган банкаларга техник вазелин билан ишлов берилади. Уларга этикетка қ о ғ ози ёпиштирилмасдан бу этикетка қ о ғ озлари яшиклар ичига солиб қ ўйилади. Консервалар одатда ё ғ оч ёки картондан қ илинган яшикларга жойланади. Банкалар яшикларга ташилганда бир-бирига қ илиб турилмайдиган қ илиб жойланиши талаб этилади. Яшикларда консерва ишлаб чи қ арилган корхонанинг номи, манзилго ҳ и, ма ҳ сулотнинг номи, нави, банка сони ва номери, нетто массаси ва ишлаб чи қ арилган ва қ ти кўрсатилиши керак.

ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР 1. « Ўзбекистон и қтисодиёти » ахборот ва та ҳлилий шарҳ 2005 йил . Тошкент , Ўзбекистон , 2006. 1. Нормахматов Р. Озиқ-овқат маҳсулотлари товаршунослиги. Тошкент, «Шарқ» нашриёт-матбаа акциядорлик компанияси бош муҳаррияти, 2002. 1. Нормахматов Р., Вакил М.М. Ценность плодов хурмы. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №1, с. 22-23. 1. Нормахматов Р. Абрикосы и персики – источник каротина. Ж. Сельское хозяйство Узбекистана, 1998, №5-6, с. 47. 1. Нормахматов Р. Макро и микроэлементы в плодах граната и хурмы Узбекистана. Ж. Хранение и переработка сельхоз сыря, 2001, №6, с. 37-38. Российская Академия сельскохозяйственных наук. 1. Нормахматов Р., Отамурадов К.О., Ахмеджанова Ф.А., Маљсудов Т.М. Товаршунослик. Тошкент, Меќнат, 2004 й. 1. Справочные таблицы содержания основных пищевых веществ и энергетической ценности пищевых продуктов. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Остана қулов Т.Э. Сабзавоб экинлари биологияси ва ўстириш технологияси. Тошкент, 1997. 1. Чепурной И.П. Заготовка и переработка меда. М.: Во Агропромиздат, 1987. 1. Чудаков В.Г. Технология продуктов пчеловодства. М.: Колос, 1979. 1. Теплов В.И., Панесенко В.А. Товароведение и экспертиза животноводческого сырья. Издательство Дашков и К, 2006. 1. www.bearingpoint.uz 1. www.pca.uz 1. www.logistika.ru

O'xshashlar

Гўшт консервалари технологияси

ГЎШТ

Балиқ консервалари

Сут консервалари

Совутилган гўшт