Толали чиқиндиларни синаш усуллари - Metrologiya - Referatlar

Толали чиқиндиларни синаш усуллари

Yuklangan vaqt:

14.05.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

407.5 KB

Ko'chirib olish

Толали чиқиндиларни синаш усуллари Режа: 1. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларни аниқлаш 2. Ўлик аралашган чиқиндиларни аниқлаш 3. Пахта маҳсулоти тойларини ўраш учун қўлланиладиган материаллар

Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларни аниқлаш Чиқиндиларни аниқлашдан мақсад-унинг таркибидаги калта толалар, ифлос аралашмалар ва чанг аралашмасини белгилашдан иборат. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларни ТШ-01- техникавий шартлар бўйича аниқланади. Ушбу техникавий шартлар пахта тозалаш корхоналарида пахта қайта ишлаганда ҳосил бўлган толали чиқиндиларнинг бир тури бўлган пахтанинг калта момиғига жорий қилинади. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар - момиқ конденсорлари ва аспирация тизимида циклонлар билан ушлаб қолинган толали массадан момиқ регенерация қилингандан кейин қолган калта толалар, ифлос аралашмалар ва чанг аралашмаси ҳисобланади. Нуқтадан намуна деб калта пахта момиғи аралашган чиқиндиларнинг маълум қисмидан бир вақтда олинган намунага айтилади. Бирлаштирилган намуна - нуқтавий намуналарнинг бирлашмасидир. Пахтанинг қалта момиғи аралашган чиқиндиларга қуйидаги техник талаблар қўйилган: —пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар ташқи кўри-ниши бўйича пахта тозалаш корхонасида тайёрланган ва юқори ташкилот томонидан тасдиқланган намунага мос келиши керак; —пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар таркибида сим, тош, арқон бўлаклари ва бошқа аралашмаларнинг бўлиши мумкин эмас. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар тўдаларда ҳақиқий массаси бўйича топширилади ва қабул қилиб олинади. Бир ҳужжат билан расмийлаштирилган, сифати бир хил бўлган пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар миқдори тўла деб ҳисобланади. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларнинг ҳар еридан нуқтавий намуналар олинади ва бирлаштирилган намуналар тузилади.

Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларнинг ташқи кўринишини бирлаштирилган намунани ташқи кўриниш намунаси билан солиштириб кўриш орқали текширилади. Момиқ аралашган чиқиндиларни ташиш ва сақлаш Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндиларни ҳар қандай юк ташиш воситасида, шу восита учун тегишли бўлган юк ташиш қоидаларига риоя қилган ҳолда ташиш мумкин. Пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар махсус ажратилган жойда тўкилган ҳолда сақланади. Чиқиндиларни катта масофаларга ташиш эҳтиёжи туғилганда, олувчининг талабига мувофиқ тойлашга рухсат этилади. Ҳар бир ортилаётган пахтанинг калта момиғи аралашган чиқиндилар тўдаси қуйидаги кўрсатилган ҳужжат билан расмийлаштирилади: —пахта тозалаш корхонасининг номи ва жойлашган ўрни; —маҳсулот номи; —тўла номери; —тўданинг нетто массаси. Ўлик аралашган чиқиндиларни аниқлаш Ўлик аралашган чиқиндиларни аниқлашдан мақсад - унинг таркибидаги толали қисм, мағиз ва ифлос аралашмаларни ажратишдан иборат. Ўлик аралашган чиқиндиларни ТШ-02- техникавий шартлар бўйича аниқланади. Ушбу техникавий шартлар пахта тозалаш корхоналарида пахтани қайта ишлаганда ҳосил бўлган тола чиқиндиларнинг бир тури бўлиб пахта ўликига жорий қилинади. Ўлик аралашган чиқиндилар қуйидагича таърифланади: Ўлик аралашган чиқиндилар - жин, чигит тозалагич тола регенераторидан чиқиндига чиққан толали қисм, мағиз ва ифлос аралашма-лардан иборат массадир.

Толали қисм - тола билан қопланган пишмаган чигитлар, толали нуқсонлар (тугунча, комбинация тугунчалари, пишмаган толанинг ялтироқ пластиги, тола ва момиқли чигит қобиғи, бойламчалар) ва эркин тола. Мағзи пишмаган бутун ва эзилган чигитлар, толасиз чигит қобиғи. Ифлос аралашмалар -барг, гул, поя, шох ва пахта кўсаги бўлак-лари, шунингдек чанг, тупроқ ва қум. Нуқтадан намуна - ўлик аралашган чиқиндиларнинг маълум қисмидан бир вақтда олинган намуна. Бирлаштирилган намуна - нуқтавий намуналарнинг бирлашмаси. Ўлик аралашган чиқиндиларга қўйилган техник талаблар Ўлик аралашган чиқиндида толали қисмнинг массавий нисбати кўрсаткичлари бўйича 10-30 % миқдорида бўлиши керак. Ўлик аралашган чиқинди ташқи кўриниши бўйича пахта Корхонасида тайёрланган ва юқори ташкилот томонидан тасдиқланган намунага мос келиши керак. Ўлик аралашган чиқиндилар таркибида сим, тош, арқон бўлаклари ва бошқа бегона аралашмаларнинг бўлиши мумкин эмас. Ўлик аралашма чиқиндилар тўдаларда фактик массаси бўйича топширилади ва қабул қилиб олинади. Бу ҳужжат билан расмийлаштирилган, сифати бир хил бўлган ўлик аралашган чиқиндилар миқдори тўда деб ҳисобланилади. Ўлик аралашган чиқиндиларнинг ҳар еридан нуқтавий намуна-лар олинади ва бирлаштирилган намуналар тузилади. Ўлик аралашган чиқиндиларнинг ташқи кўриниши бирлаштирилган намунани ташқи кўриниш намунаси билан солиштириб кўриш орқали текширилади. Ўлик аралашган чиқиндиларни ташиш ва сақлаш Ўлик аралашган чиқиндиларни ҳар қандай юк ташиш воситасида шу восита учун тегишли бўлган юк ташиш қоидаларига риоя қилган ҳолда ташиш мумкин.

Ўлик аралашган чиқиндилар махсус ажратилган жойда тўкилган ҳолда сақланади. Чиқиндиларни катта масофаларга ташиш эҳтиёжи туғилганда, олувчининг талабига мувофиқ тойлашга рухсат этилади. Ҳар бир ортилаётган ўлик тўдаси қуйидаги кўрсатилган ҳужжат билан расмийлаштирилади: —пахта тозалаш корхонасининг номи ва жойлашган ўрни; —маҳсулот номи; —тўла рақами; —тўданинг нетто массаси. Пахта маҳсулоти тойларини ўраш учун қўлланиладиган материаллар Тойларни ўрашдан мақсад - толани ифлосланишдан сақлаш ва транспорт воситаларидан унумли фойдаланиш. Пахта маҳсулоти тойларини ўраш учун қўлланиладиган материал-лар техникавий шартлари 814- рақамли стандартда аниқ кўрсатиб берилган. Ушбу стандарт пахта тозалаш корхоналарининг толали маҳсулоти бўлмиш пахта толаси, пахта момиғи, ўлик аралашган ва пахтанинг калта момиғи аралашган (бундан сўнг - толадан) чиқиндиларига жорий этилади. Бу маҳсулотни ўраш, белги қўйиш, ташиш ва сақлашга бўлган талабларини белгилайди. Пахта маҳсулоти тойларини ўраш қуйидаги умумий техник талаблар асосида амалга оширилади: Пахта тозалаш корхоналарининг толали маҳсулотини ўраш кучи 4000- 5000 ва 6300 кН бўлган гидравлик пресслаш ускуналарида амалга оширилади. Толали маҳсулот ўралган тойининг умумий кўриниши 37-расмга мос келиши керак. Изоҳ: тойларнинг кўзда тутилган брутто массасининг чекланиши фақат транспортлаш жараёнида инобатга олинади.

Толали маҳсулот тойнинг ўлчамлари, мм да: Бўйи - 970; Эни- 595; Баландлиги- 735 - дан ошмаслиги керак. Пахта толасининг тойлари ҳар томонидан ўлчамлари ва техник талаблари ЎзДСт 665 рақамли стандартга мос келувчи ўров материаллари тўплами билан ўралиши керак. Ўров материаллари тўплами бўйича тўрт қисмдан иборат (расм): - тойнинг икки бош томони сиртларини қопловчи иккита «бош қоплама» дан; - тойнинг битта қавариқ ва икки ён сиртларини қопловчи «шол»дан; - тойнинг иккинчи қавариқ сиртини қопловчи «ёстиқ» дан. Прессда боғланган тойни юмшоқ контейнер билан ўраб, бош томони сиртидаги клапанни тикишга рухсат этилади. Пахта момиғи ва толали чиқиндилар тойларини бош томонлари сиртини қопламасдан ўралади. Хорижий давлатларга жўнатишга мўлжалланган пахта момиғи ва толали чиқиндилар Ўз ДСт 665 рақамли стандарти талабларига мувофиқ ўрнатилиши керак. Бош томонлар сиртларидаги «бош қопламалар» «шол» ва «ёстиқ» милклари бирлаштирган корд ипи, 0,8 кТекс бўлган вискоза шпагати ёки узилиш кучи 137 Н (14 кг куч) дан кам бўлмаган, тикилган чокнинг мустаҳкамлигини таъминловчи бошқа вискоза иплари билан тикиб чиқилади. Капрон, пропилен иплар ёки бошқа синтетик иплар қўлланилиши ман этилади. Қавиқларининг узунлиги 50 мм дан ошмаслиги керак. Чокнинг охири тикаётган ипнинг тугунчаси билан маҳкамланиши керак. Пахта толасининг тойлари қалинлиги 0,7-0,8 мм, кенглиги 19 мм бўлган юқори мустаҳкамликка эга бўлган пўлат тасмалар билан, ёки юқори мустаҳкам симдан тайёрланган белбоғлар билан боғланади. Пахта толаси тойида ўрнатиладиган белбоғлар сони: - юқори мустаҳкам пўлат тасмалардан тайёрланганда - 8 донани:

- юқори мустаҳкам пўлат симдан тайёрланганда - 10 донани ташкил қилади. Пахта момиғи ва толали чиқиндилар тойлари юқори мустаҳкам симдан тайёрланган белбоғлар билан боғланади. Пахта момиғи тойида толали чиқиндилар тойида ўрнатиладиган белбоғлар сони 8 дона бўлади. Белбоғларнинг бириктирувчи жойлари (қулфлар) 40-расмга мувофиқ, тойнинг қавариқ сиртларидан бирида жойлашиши керак. Изоҳ: белбоғлар қулфлари тойнинг қовурғалари устида жойлашишига рухсат этилмайди. Қулфнинг узилиш кучи қўлланиладиган боғловчи материалнинг (белбоғнинг) меъёрий талабларига мос келиши керак. Тойдан қўзғалувчи пресс-плитага ва пресснинг тепа қисмидан траверсасига ўрнатилган пичоқ ускуналари ёрдамида тола намунаси танлаб олингандан сўнг, ўраманинг зарарланган жойига ўраш матоси бўлаги қўйилиб, тикиб чиқилиши керак. Қўл усулида тола сифатини аниқлаш учун намуна танлаб олинади, тойнинг ўров матосида стандартга мансуб кесишларга рухсат этилади. Белги қўйиш қуйидаги тартибда: - ҳар бир тойга белги қўйиш қавариқ томонларидан бирининг сиртидаги ўров матосига ёки «бош қопламага» бўёқ билан; - тайёрловчи корхона коди; - тўда тартиб рақами; - тойнинг тартиб рақами; - брутто массаси кўрсатилган ҳолда амалга оширилади. Ўров матосига белги трафарет усулида қўйилиб, аниқ ва ёрқин кўринишини таъминлаши ҳамда қуйидаги шрифт ўлчамларига эга бўлиши керак, мм да: бўйи - 50; эни - 30; шрифт йўғонлиги - 8. Белги ўров матоси фонида яққол ажралиб туриши керак.

Жут-каноп толали ўров матосининг белги қўйиладиган жойининг остига ўлчамлари 400х500 мм бўлган қаттиқ ўров қоғози қўйилади. Тойлар қалин тўқилган ўров материали тўплами билан ўралган ҳолда ўров матоси остига қоғоз қўйилмайди. Сертификатлашдан ўтказилган пахта толаси тойларига белги қўйиш ўрнига қуйидаги белгилар кўрсатилган картон ёрлиқ қўлланиши мумкин: - тайёрловчи корхона коди; - тўда тартиб рақами; - тойнинг тартиб рақами; - тайёрловчи давлат «Ўзбекистон». Белги қўйиладиган ёрлиқ тойга юмшоқ сим ёки бошқа материал билан маҳкамланади. Маҳкамланган жойи ва усули тайёрловчи корхона процедура йўриқномасида кўрсатилади. Пахта маҳсулотларининг тойлари ёпиқ транспорт воситаларида мазкур транспорт воситалари тури учун тегишли бўлган қоидаларига риоя қилган ҳолда ташилади. Темир йўл транспорти билан ташишда толали маҳсулотнинг ҳар бир тўдаси алоҳида вагонга юкланади. Талабгор билан келишилган ҳолда вагонга толали маҳсулотнинг бошқа тўдалари билан, агар улар ўша селекцион ва саноат навларига мансуб бўлса, қўшимча юклашга рухсат этилади. Қўшимча юкланган тўда сифати ҳақида алоҳида ҳужжат билан расмийлаштирилади. Пахта маҳсулотларини ташиш учун қўлланиладиган транспорт воситалари ишга яроқли, ёнғин хафсизлигини таъминловчи, тоза, қуруқ бўлиши керак. Пахта маҳсулотлари тойларининг ифлосланишига, ўров материаллари ва боғловчи белбоғларнинг бутунлигини йўқотишга ҳамда атмосфера ёғинлари тушишига йўл қўювчи транспорт воситаларидан фойдаланишга рухсат этилмайди.

Тойларни транспорт воситаларига ортаётган ёки тушираётган вақтда белбоғларнинг узилишига ҳамда «бош қопламаларининг» йиртилишига йўл қўйилмайди. Тойлардаги узилган белбоғларни, тойга ишлатилган ўров материалидан қатъи назар, пўлат тасмалар ёки симли белбоғлар билан қайта боғлашга рухсат этилади. Тойлар штабел усулида тахланган, баландлиги 6 м дан ошмаган ҳолда сақланади. Тойларни штабел усулида тахлаш тўдалар бўйича амалга оширилади. Штабеллар орасида юклаш-механизация воситаси бемалол юра олиши учун йўлак қолдирилиши керак. Штабелларда тойлар белгиланган тартибда тасдиқланган меъёрийтехник ҳужжатларда кўрсатилган техника хавфсизлиги қоидаларига риоя қилган ҳолда тахланган бўлиши керак. Тойларнинг штабеллари оралиғида механизация воситаси юрганида ва ортиштушириш ишларини бажараётганида ўров матоси ва боғловчи белбоғларининг бутунлигининг зарарланишига йўл қўйилмайди. Толали маҳсулот тойи белбоғининг сақланиши мақсадида уларни баландилкдан ташлаш ҳамда думалатиб силжитишга рухсат этилмайди. Ўров материаллари билан ўралмаган толали чиқиндилар махсус ажратилган жойларда ўйилган ҳолда тармоқ бўйича белгиланган тартибда сақланади. Тойларни ўраш жараёни Той тайёрлайдиган барча гидравлик прессларнинг яшиклари бир ўлчамда ясалган. 665 рақамли стандарт (пахта толаси, тойни ўраш, белгилаш, ташиш ва сақлаш)га асосан тойнинг бўйи 970 мм, эни 595 мм ва баландлиги 735 мм дан катта бўлмаслиги керак. Шу стандартга асосан тойнинг энг кам массаси пресс қувватига қараб жадвалга келтирилгандек бўлиши шарт.

расм. Ўраб-боғланган той: 1 - асосий шол; 2 - пастки шол; 3 – четки шол (бошлиқ). Тола, линт, толали чиқиндилар қутилари ифлосланиши ва ташиш вақтида нобуд бўлишига йўл қўймаслик мақсадида тойлар мато билан ўралади. Бунинг учун МРТУ-727-69 га асосан арқоқсиз мато ўраш учун махсус МРТУ- 17-154-66 бўйича пахта толасидан тайёрланган мато, Ўз ДСт 665 рақамли стандартга асосан каноп ва зиғир толасидан тайёрланган матолар (шоллар)дан фойдаланилади. Шоллар олдиндан тайёрланади. Шолларни керакли ўлчамда тайёрлаш учун пахта корхоналарида матолар арқоқ ипи бўйича қирқилиб бичилади ва бунинг натижасида тўқиманинг қирқилган чизиғи бўйича айрим иплари сочилиб тўкилади ва толага қўшилиб уни ифлослайди. Бунинг олдини олиш мақсадида шол четлари букилиб, 23А ёки 51 ва 51А синфлардаги тикув машиналарида тикилади. Стандарт бўйича тайёрланган тойнинг умумий кўриниши кўрсатилган бўлиб, бунда мато билан ўралган томонлари стрелка билан кўрсатилган. Тола, линт ва толали чиқиндилар тойларининг массаси (кг ҳисобида) жадвал Press quvvati, kN Toy massasi, kg (brutto) 0, I, II va III navli tola toylari IV va nav tola, lint va tolali chiqindilar toylari 5500 225 + 15 235±15

5000—4800 215±15 235 + 15 4300—4000 210±15 220 + 15 3000 190±10 200 ±10 2500—2000 170±10 180 + 10 1500 155±10 165 + 10 1000 kam 135±10 145 + 10 бўлган Эслатма: агар тола намлиги 6 % ва ундан кам бўлса, тойнинг брутто массаси 15 ва 10 кг ўрнига 25 кг кам бўлиши мумкин. расм. Шолларни бичиш схемаси. Асосий шол тойнинг икки томонини ва пресс плитасининг юқори қисмига қараган томонини ўраш учун белгиланган. Пастки шол - «ястиқча» тойнинг пастки қисмини, яъни ҳаракат-ланувчи пресс плитасига қараган томонини ўраш учун белгиланган. Четки шоллар - тойнинг очиқ қолган икки четини беркитиш учун белгиланган (расм). Пастки ва четки шоллар каноп (Ўз ДСт 665-96) билан ёки той Ўз ДСт 84197 га асосан ип билан ёки корд ипи билан тикилади. Мато билан ўралган тойларнинг кўндаланг кесими 1х20 мм бўлган (Ўз ДСт 841-97) пўлат пилталар билан ўралиб, пилталарнинг вақтинча узилиш қаршилиги 340-450 МПа га тенг ва нисбий чўзилиши камида 20 % бўлиши шарт.

Баъзи ҳолларда диаметри 4...4,5 мм ли юмшатилган пўлат симлар ҳам ишлатилади (МТУ 4-342-70). Пресснинг босим кучига ва ишлатиладиган белбоғ материалига қараб, белбоғлар сони қуйидагича олинади (жадвал). Тойни боғлайдиган белбоғлар сони Эслатма: линт ва толали чиқиндилар тойлари учун белбоғлар сонини биттага камайтиришга рухсат этилади. расм. Тойларни боғлайдиган белбоғларни боғлаш чизмаси: а - сим билан боғланганда; б - тасма билан боғланганда. расм. Илгакли тасма чизмаси. 45-jadval Press quvvati, Belbog‘lar soni Simlar soni 5500 — 4800 11 1 2 4300 — 4000 9 10 3000 8 9 2500 — 3000 7 8 1500 6 7 va undan1000 5 6

Белбоғлар сони қуйидаги формуладан топилади: бу ерда: П - ҳамма белбоғларга бўлган умумий зўриқиш, Па; с - сим ёки пилта учун қабул қилинган зўриқиш, Па; 2- зўриқишнинг ҳар бир белбоғини иккала учига баробар тақсимланишини белгиловчи кўпайтма. Симлар автоматик дастгоҳларда керакли узунликда кесиб тайёрланади. Тойни боғлаш учун симнинг бир учи ҳалқа шаклига келтирилади, бу ҳалқага симнинг иккинчи учи киритилиб букилади. Тойни пўлат тасма билан боғлашда махсус ҳалқадан фойдалани-лади. Бу ҳолда пилтанинг бир учи ҳалқага олдиндан 150-200 мм киритилиб букилади, иккинчи учи эса той боғланаётганда киритилиб, букиб маҳкамланади. Ҳозирги кунда икки учида илгаклари бўлган тасма белбоғлар ишлатилмоқда. Тойларни темир йўл вагонларига ортиш Пахта толаси, линт ва толали чиқиндилар тойлари 90, 106, 120 ва 160 м3 сиғимли берк вагонларда ташилади. Тойларнинг ўлчамлари ва массаси ЎзДСт 665 рақамли стандартда кўрсатилганлардан катта ёки кам бўлмаслиги керак, акс ҳолда вагонларнинг юк ташиш имкониятидан тўла фойдаланмасликка сабаб бўлади. 62 т юк кўтарадиган вагонларга юк ортиш техник меъёри жадвал Quvvati 48000 kN li prossdan chiqqan tola toylarining navi Vagon hajmi, m 3 90 106 120 I, II va III 44 t 56 t 54 t IV, V 45 t 48 t 56 t Пахта тозалаш корхоналарига той ортиш учун асосан юк кўтариш имконияти 62 т ва ҳажми 120 м3 ли вагонлар берилади. Темир йўл тармоғи кирмаган корхоналарда кўпинча юк кўтариш имконияти 3-5 т ли контейнерлар ишлатилади. Тойлар вагонларга механизмлар ёрдамида ортилади. Адабиётлар:

1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 21 апрелдаги «Олий таълим тизимини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-2909-сонли қарори. 2. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 28 ноябрдаги Пахтачилик тармоғини бошқариш тизимини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-3408-сонли қарори. 3. Пахтани қабул қилиш ва сақлаш бўйича йўриқнома Т.: 2017 4. Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Уруғлик чигит тайёрлаш технологияси”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ-2016 5. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Пахтанинг сифатини аниқлаш”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015. 6. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Пахтани дастлабки ишлаш машиналаридан фойдаланиш”.Т.:,«Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015 7. Р.Бўриев, Қ.Жуманиязов, А.Салимов “Мехнатни муҳофаза қилиш ва техника хавсизлиги”. Т.:, «Пахтасаноат илмий маркази» АЖ - 2015

O'xshashlar

Ўлчаш воситаларини синаш, калибрлаш

Пахта момиғидан намуналар олиш ва синаш

Пахта толасининг сифатини аниқлаш усуллари

Бино ва иншоотларни текшириш ва синаш асослари

Иншоот ва қурилиш тузилмаларини натурада текшириш ва синаш