Yordamchi qurilmalar - Materialshunoslik - Referatlar

Yordamchi qurilmalar

Yuklangan vaqt:

30.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1169.5 KB

Ko'chirib olish

Yordamchi qurilmalar Reja: 1. Tasmali konveyer 2. Ta’minlagichlar 3. Plastinkasimon ta’minlagichlar 4. Nasoslar 5. Bo‘tanani o‘q bo‘ylab beruvchi nasoslar 6. Moylash materiallari haqida umumiy tushuncha. Moylash yog‘lari

Boyitish fabrikalaridagi texnologik jarayonlarning xilma – xilligi turli fizik – mexanik xususiyatlariga ega mahsulotlarni sexlar ichida va orasida tashish zaruriyatini keltirib chiqaradi. Bu esa o‘z navbatida uzluksiz (konveyer transporti, gidrotransport, pnevmotransport) va davriy (yuk ko‘tarish kranlari, telferlar) ravishda ishlaydigan tashuvchi mashina va mexanizmlarning ham xilma – xilligini ta’minlaydi. Boyitish fabrikalarida sepiluvchi mahsulotlar tashish uchun konveyerlar va gidroaralashmalar uchun gidrotransportlar qo‘llaniladi. 64 – rasmda zamonaviy boyitish fabrikada texnologik va tashuvchi dastgohlarning joylashish sxemasi keltirilgan: Texnologik jarayonlar (yirik, o‘rta va mayda maydalash) o‘zaro tasmali konveyerlar (1), (7), (9) orqali bog‘langan. YUk ko‘taruvchi ko‘prikli kranlar (6) va elektrtelfer (8) remont ishlari uchun xazmat qiladi.

64 – rasm. O‘rtacha maydalash bo‘limida dastgoxlarni joylashtirish. 1-maydalangan ruda uchun tasmali konveyer, 2-elektrodvigatel, 3-konusli maydalagich, 4-yuklash varonkasi, 5-vibratsion elak, 6-ko‘prikli ko‘targich kran, 7-tasmali konveyer, 8-elektrtelfer, 9-tasmali qiya konveyer, 10-varonka, 11- konveyerning taranglovchi moslamasi, 12-mayda ruda uchun varonka. Tasmali konveyer Tasmali konveyerlar sepiluvchi mahsulotlarni uzluksiz tashish uchun eng ko‘p qo‘llaniladigan mashinalardir. Konveyerning asosiy elementlari quyidagilar: bir vaqtning o‘zida tayanch va ko‘tarib turuvchi uzluksiz harakatlanuvchi egiluvchi tasma (2), bir yoki ikki barabanli uzatmali mexanizm (3), tasmaning tarangligini

sozlovchi moslamali taranglovchi baraban (10), yuqori (5) va pastgi (6) rolikli rama (8). Konveyerlar statsionar va siljiydigan gorizontal va qiyalarga bo‘linadi. Ularning orasida eng ko‘p tarqalganlari statsionar konveyerlar hisoblanadi. Siljiydigan konveyerlar mahsulotni bir chiziqda joylashgan bir nechta punktlarga berishga ishlatiladi. Siljiydigan mexanizmlar turli yordamchi, yuklovchi, bo‘shatuvchi va ta’mirlash ishlarida qo‘llaniladi. Tasma . Konveyerning ishlatilish maqsadiga ko‘ra tasma suyab turuvchi roliklarning shaklini egallab tekis yoki novsimon (nov shaklidagi) bo‘lishi mumkin. (65-rasm). Novsimon tasma sepiluvchi mahsulotni tashishda ishlatiladi. Tasmalar rezina va po‘latdan tayyorlanadi. Boyitish korxonalarida rezinalangan novsimon tasmalar ishlatiladi. Bunday tasmalar karkas-o‘zak va rezina qoplama (3) lardan tashkil topgan. Karkas tayanch kuchlanishning o‘ziga oladi, rezina qoplamalar esa uni ishqalanish va shikastlanishdan saqlaydi. Karkas bir – biri bilan qalinligi 0,2 – 0,3 mm li rezina qatlamlari bilan bog‘langan bir nechta qistrma (prokladka) larga ega. Qistrma sifatida ish – gazlama mato – belting yoki lavsan, kapron, neylonga o‘xshash sintetik materiallar ishlatiladi. Yuqori barqarorlikka ega tasmalarda 1-2 qatlam qalin bo‘lmagan mato (breker) va bortlarni mustahkamlash ko‘zda tutiladi. Og‘ir sharoitlarda ishlashga mo‘ljallangan tasmalar ikki qavat brekerga ega bo‘ladi.

65-rasm Tasmali konveyerlarning sxemasi. a-novsimon tasmali, b-tekis tasmali, 1-uzatma, 2-tasma, 3-uzatma baraban, 4-varonka, 5,6-yuqori va pastki tayanch roliklari, 7-bo‘shatish aravachasi, 8-rama, 9-yuklash moslamasi, 10qoplama baraban, 11-qoplovchi stansiya, 12-yuk, 13-dvigatel, 14-reduktor, 15-bo‘shatish varonkasi. Prokladkalar soni tasmaning mustahkamligiga va kengligiga bog‘liq bo‘lib, 3 tadan 10 ta gacha bo‘ladi. Rezina qoplamalarning kengligi qalinligi ishchi tomondan 3-8 mm, qarshi tomonidan esa 1-2mm. Og‘ir abraziv rudalarda ishlovchi tasmalarda yuqori mustahkamlikka va ishqalanishga chidamli 8-10 mm qalinlikdagi rezinalar ishlatiladi.

GOST ga ko‘ra zavodlarda besh turdagi tasmali konveyerlar ishlab chiqariladi: umumiy foydalanishga, sovuqqa chidamli, yog‘ga chidamli, issiqqa chidamli, yuqori issiqlikka chidamli, yonmaydigan va oziq – ovqatga. Umumiy foydalaniluvchi tasmalar atrof harorati -25 va -45 o S da va tashiluvchi mahsulotning harorati 60 o S dan ortiq bo‘lmagan normal sharoitlar uchun mo‘ljallangan. Issiq chidamli tasmalar -60 o S haroratgacha ishlashi mumkin, ishchi qoplamaning harorati bo‘shatish tarafda 80 o S dan oshmasligi kerak. Katta ustunlikka va quvvatga ega tasmalarda rezinatrossli tasmalar ishlatiladi (66-rasm, v,), ularning asosi bo‘lib diametrli 2,1 – 11,6 mm yuqori chidamlilikka ega po‘lat simlardan tayyorlangan po‘lat tross 5 lar hisoblanadi. Tashqi qoplamalar ishqalanishga chidamli rezinadan tayyorlanadi. Tasmalar yuqori chidamlilikka (7 dan 60 kN/sm tasma kengligiga), uzoq ishlash muddatiga egaligi, bo‘ylama va ko‘ndalang yo‘nalishda katta egiluvchanlikka egaligi, 0,5 % dan oshmaydigan kichik cho‘ziluvchanlikka egaligi bilan xarakterlanadi. 66-rasm. Tasmali konveyerning ko‘ndalang kesimi. a,b-bir va ikki qavat breker matoli, v-rezinatrossli, g-arqon tasmali konveyer. 1-matoli qoplama, 2,4-breker, 3-rezina qoplama, 5-po‘lat tross, 6-rezina bilan to‘ldirilgan, 7-po‘lat plastina, 8-matoli qoplama, 9-ponasimon bortovina.

Ta’minlagichlar Ta’minlagichlar deb sepiluvchi mahsulotlarning konveyerlarga yoki to‘g‘ridan to‘g‘ri texnologik agregatlar (maydalagich, tegirmon va boshqalar) ga bir tekis berish maqsadida bunker va varonkalarning bo‘shatish tuynugiga o‘rnatiladigan mexanizmga aytiladi. Ta’minlagichlarning katta guruhi konveyerlarning bir turi hisoblanadi: tasmali, plastinkali, vintli, vibratsion va h.k. SHu turdagi konveyerlardan ta’minlagichlar kaltaligi, yuqori mustahkamliligi bilan ajraladi, chunki ular bunker teshigi ostidagi mahsulot bosimini qabul qilishi mumkin va katta harakatlanishi qarshilikni engishi kerak. Ta’minlagichlarning boshqa guruhi – diskli (tarelkali), zanjirli, barabanli, tebranuvchi tarnovchalilarining konveyerlar orasida tengi yo‘q va ular faqat mahsulotni bunker tuynugidan to‘g‘ridan – to‘g‘ri tushirib olishga xizmat qiladi. Tasmali, plastinkali, tarelkali, vibratsion va vintli ta’minlagichlar ko‘p tarqalgan. Tasmali ta’minlagichlar (67-rasm) gorizontal yoki (10) gacha yuqori yoki pastga og‘ilgan holda o‘rnatilishi mumkin. Ular tasmali konveyerlardan tayanch rolik (5) lari tez – tez joylashishi, qattiq bortlar (3) ning mavjudligi va tasmaning kichik harakatlanish tezligi (0,1 – 0,5 m/sek) bilan farq qiladi. CHeksiz rezinaning tasma uzatma va taranglovchi barabanlar (4) va (7) ni egadi. Changlanuvchi mahsulotlarda ishlaydigan ta’minlagichlar zich yopiladi. Tasmani mahsulot bosimidan bo‘shatish uchun varonka (1) ning devori 45–50 o S burchak ostida egiladi, bu mahsulotni boshqaruvchi moslama (2) yordamida tasmaga bir tekis, ohista tushishini ta’minlaydi.

67-rasm. Tasmali ta’minlagichning sxemasi Ta’minlagichlar statsionar siljiydigan turlarga bo‘linadi. Mahsulotni tasmali konveyerlarga berish uchun bir nechta bo‘shatish tuynuklariga ega. Siljiydigan ta’minlagichlar bunkerlar ostiga o‘rnatiladi. Uzatmasi bitta yoki ikkita reduktorli ta’minlagichlar ko‘p tarqalgan. Ta’minlagichlarning ishlab chiqarish unumdorligi quyidagi formula orqali hisoblanadi. bu erda: B – tasmaning bortlar orasidagi kengligi, m, h – tasmadagi mahsulot qatlamining balandligi, m, V – tasmaning harakatlanish tezligi, m/sek, ρ – mahsulotning hajmiy massasi, kg/m 3 , k - tasmaning mahsulot bilan to‘ldirish koeffitsienti, 0,7-0,8 ga teng. Ishlab chiqarish unumdorligini boshqarish almashtiriluvchi zulfin (2) orqali amalga oshiriladi. 5–jadvalda ba’zi ta’minlagichlarning texnik xarakteristikasi keltirilgan. Ta’minlagichlarning asosiy parametrlariga tasmaning kengligi va barabanlar orasidagi masofa (ta’minlagich uzunligi) kiradi. Tasmali konveyerlar asosan donali, mayda va o‘rtacha bo‘lakli mahsulotni (maydalangan ruda va boshqalar) bir joydan ikkinchi joyga ko‘chirishda qo‘llaniladi. Ta’minlagichlarning keng ishlatilishi ularning konstruksiyalarining soddaligi va ishonchliligi og‘irligi va energiya sarfi kamligi, nisbatan kichik ekspluatatsiya xarajatlari va ishlab chiqarish unumdorligini keng chegarada o‘zgarishi bilan asoslanadi. 5 – jadval Tasmali ta’minlagichlarning texnik xarakteristikasi

Tasmaning kengligi, mm Barabanlar orasidagi masofa, mm Baraban dimametri, mm Tasmaning harakatlanish tezligi, m/s Ishlab chiqarish unumdorligi, m 3 /soat Dvigatel quvvati, kVt Og‘irligi, dvigatelsiz, kg 250 800 320 0,02-0,035 - 1,0 172 400 865 320 0,05-0,43 5,4-46,5 1,8 327 400 2200 320 0,018- ,0262 4-20 1,8 756 400 3200 320 0,018- 0,262 4-20 1,5-2,5 820 500 1500 320 - 7,2-62 1,8 510 800 2000 320 0,35-0,2 17-17,5 4,0 1500 Plastinkasimon ta’minlagichlar Plastinkasimon ta’minlagichlar o‘zining tuzilishi bo‘yicha plastinkasimon konveyerlarga o‘xshaydi. Ularning ikkalasida ham ishchi organ bilan mahkamlangan plastinkali uzluksiz zanjir hisoblanib, u zanjirlar bilan birga ta’minlagich tasmasini hosil qiladi. Ta’minlagichlar engil va og‘ir turda bo‘ladi. Engil ta’minlagichlar 300-400 mm gacha bo‘lakdagi mahsulotni (ruda, shixta komponentlari), shuningdek issiq bo‘lakli mahsulotlar (algomerat, klinker) ni berish uchun ishlatiladi. Og‘ir ta’minlagichlar 1250 mm gacha o‘lchamdagi bo‘laklarning joyini o‘zgartirishda ishlatiladi. Plastinkasimon ta’minlagichlar gorizontal holda va mahsulot berish tarafiga 1535 o burchak ostida o‘rnatilishi mumkin. Og‘ir ta’minlagichlarda katta qiyalik burchagi qabul qilinadi. Nasoslar

Boyitish fabrikalaridagi texnologik jarayonlarning xilma-xilligi tufayli bo‘tanalar ham muallaq zarralarning yirikligi, qattiqligi, abrazivligi bo‘yicha ham, suyuqlikning xossalari bo‘yicha ham xilma-xil bo‘ladi. Boyitish fabrikalarida neytral (agressiv bo‘lmagan) millimetrning usulidagi tartib 10 mm va undan ortiqroq o‘lchami abraziv zarralari esa gidroaralashmalarni haydashga to‘g‘ri keladi. Bo‘tanani tashish nasoslar deb ataluvchi maxsus mexanizmlar yordamida amalga oshiriladi. Ishlash prinsipiga ko‘ra nasoslar markazdan kichikroq porshenli, diafragmali nasoslarga bo‘linadi. Ularning orasida markazdan qochirma nasoslar keng ishlatiladi (68-rasm). 68-rasm. Markazdan qochirma nasos. I joylashtirishning asosiy varianti, II tez cho‘kuvchi bo‘tana uchun, III tuzoqli, IV kondensator va tuzoqli. Nasos ishchi g‘ildirak (turbina) (4) va korpus (3) dan tashkil topgan. G‘ildirak bir nechta egri chiziq ko‘rinishidagi kurakcha (1) larga ega va val (2) ning oxiriga mahkamlangan. Korpusga bo‘tananing chiqish tarafiga tomon kengayadigan spiral shakli beriladi. Nasosning ishlash prinsipi markazdan qochirma kuch ishlatishga asoslangan. G‘ildirak aylanganda bo‘tana markazdan chetga otiladi va korpusning ichki yuziga siqiladi. Buning natijasida g‘ildirak markazidagi bosim siyraklashadi va nasosga

keyingi porsiyasi intiladi. Markazdan qochirma kuch uzluksiz ta’sir etgani uchun nasosga bo‘tana ham uzluksiz tushadi. SHu bilan porshenli nasoslarga nisbatan markazdan qochirma nasoslarda jarayonning uzluksizligi ta’minlanadi. Har qaysi nasos asosiy parametrlari bilan xarakterlanadi: ularga ishlab chiqarish unumdorligi, bosimi, iste’mol qiladigan quvvati, foydali ish koeffitsienti va h.k.lar kiradi. Harakatlanuvchi bo‘tanaga qarab markazdan qochirma nasoslar qumli va tuproqli nasoslarga bo‘linadi. Bu bo‘linish shartlidir, chunki har qaysi nasos turli bo‘tanalarni bir joydan boshqa ikkinchi joyga o‘tkazishi mumkin. Tuzilishiga ko‘ra nasoslar valning joylanishi o‘rniga qarab gorizontal va vertikal nasoslarga bo‘linadi. Nasosga bo‘tanani beruvchi patrubkaning joylashishiga ko‘ra nasoslar bo‘tanani yonbosh tarafidan va o‘q bo‘ylab beruvchi nasoslarga bo‘linadi. 69-rasmda bo‘tanani yonboshdan beruvchi qumli nasos ko‘rsatilgan. Nasosning asosiy qismlari quyidagilar: stanina (6), korpus (2), ishchi g‘ildirak (3), val (19) podshipniklari va zichlashtirgichlari bilan. Bo‘tana staninadagi kirish tuynugi orqali beriladi. Oraliq disk (4) uning oqimini val uchida konsolli mahkamlangan g‘ildirak markaziga yo‘naltiriladi. Val olib qo‘yiladigan stakan (11) ichida joylashgan ikkita sharikli podshipnikka tayanadi. Stakanning bir tomoni staninaning ustiga tayangan va xomut (13) bilan qisiladi; boshqasi avtomat

salnik qutisi bilan bog‘langan va u orqali stanina devoriga mahkamlangan. Staninaning korpus, oraliq disk va salnik qutisi bilan zich birikishi rezina halqachalar yordamida ta’minlanadi. SHarikli podshipniklar salnik tomonidan zichlashtirgich va fetrhamsalari bilan, mufta tomonidan esa qopqoq va fetrhamsalar bilan himoyalangan. Ishchi g‘ildirak, korpus va oraliq disk nasosining asosiy qismi – asosi bo‘lish ishchi qismini tashkil etadi. Nasosning birdek ishlashi uning chidamliligiga bog‘liq. G‘ildirak (70-rasm, a,) ikkita (2) va (3) parallel disklar orasida joylashgan beshta parrakka ega. 70-rasm. Nasosning ishchi g‘ildiragi. a-Pn turdagi, b-Ps turdagi. Bunday g‘ildirak bitta diskli yarim ochiq va umuman diskka ega emas ochiq g‘ildiraklidan farq qilib yopiq deb ataladi. G‘ildirak gupchagining ichida ekspeller (turbina) joylashgan bo‘lib, uning parraklari salnik zonasida bo‘tanani so‘rib oladi, val va zichlashtirgich orasidagi bo‘shliqqa abraziv zarralar tushib qolishiga qarshilik ko‘rsatadi. Cho‘yan xalqa (4) lar yoki vtulka gupchakka qo‘yilib, valga o‘tkazish uchun konus shkalaga o‘yib kengaytiriladi. G‘ildiraklarni mahkamlash

gayka yoki kontrgayka yordamida amalga oshiriladi. Bu esa elektrodvigatelga noto‘g‘ri ulash natijasida yoki nasos to‘xtaganda bo‘tanani haydaydigan trubadan teskari oqishi tufayli g‘ildirakning beixtiyor burilishining oldini olish uchun kerak. Val elektrodvigateldan mufta orqali harakatga keltiriladi. Nasos elektrodvigatel bilan birga tegishli fundamentda o‘rnatilgan umumiy payvandlangan cho‘yan yoki po‘lat plitaga mahkamlanadi. Ko‘rib chiqilayotgan nasos valni ishqalanishdan saqlovchi po‘lat vtulka (7) da joylashgan avtomatik tarzda ishlaydigan salnik bilan ta’minlangan. Salnik zichlashtirgich (3) (yoyilishga chidamli bronza yoki rezina) xalqalari, prujina (6) va uchta o‘ng qismi qalinlashtirilgan og‘irlashtirilgan mushtchalar (5) dan tashkil topgan. Val aylanganda mushtchalarning og‘irlashtirilshan uchlari tarqaladi, o‘z o‘qi atrofida aylanadi, chap uchi esa xalqani itarib, prujinani siqadi xalqaga mahkamlangan zichlashtirgichni chiqarib yuboradi. SHunday qilib, nasos bo‘tana salnik zonasida so‘rib olinadi va ekspeller (1) markazdan qochirma kuchi yordamida uloqtirib yuboriladi. Nasosni ishga tushirish va to‘xtatishda zichlashtirgich kengaytirilgan konusga itarib kiritiladi va zich bog‘lanish hisobiga kerakli zichlik ta’minlanadi. Salnik zonasi orqali sizib chiqqan bo‘tana salnik korpusi (8) dagi tuynuk (9) orqali nasosdan chiqadi. 6 – jadval Qumli nasoslarning qisqacha texnik xarakteristikasi quyida keltirilgan Mahsulotni berish, m 3 /s 1,5 25 40 40 63 100 100 125 100 160 Bosim, m suv ustunida 12,5 20 31,5 16 22,5 31,5 16,0 60 40 20 F.i.k.% 42 45 47 50 52 54 58 50 50 60 Nasos quvvati, Vt 1,5 3 10 4 8,5 17,5 8,5 47 3 16,5 Bo‘tanani o‘q bo‘ylab beruvchi nasoslar

Bu nasoslar bo‘tanani yonboshdan beruvchi nasoslardan faqat oqib o‘tuvchi qismini tuzilishi va salnikli moslamani joylashtirish o‘rni bilan farq qiladi. 71 – rasm a da kichik ishlab chiqarish unumdorligiga va bosimga ega, bo‘tanani konus (4) dagi yonbosh tuynuk (7) orqali beruvchi nasos keltirilgan. Olib qo‘yiladigan (yasama) patrubka (8) nasosni so‘ruvchi trubadan uzish uchun mo‘ljallangan. Ishchi g‘ildirak (6) ochiq turda (disklarsiz). Bunday g‘ildiraklar past gidravlik ko‘rsatkichlar va beqarorligi bilan xarakterlanadi. Nasosda sodir bo‘luvchi o‘rama bo‘tananing oqib ketishi g‘ildirak konus va disk (5) ning ishdan chiqishini kuchaytiradi, nasosning foydali ish koeffitsientini kamaytiradi. SHu bilan bir qatorda konstruksiyasi g‘ildirakni nisbatan oson qo‘yishga imkon beradi. Ochiq g‘ildiraklar asosan mahsulot kam miqdorda beriladigan va bo‘tananing bosimi yuqori bo‘lmagan hollarda qo‘llaniladi. 71-rasm. Bo‘tanani markazdan beruvchi nasos 1-salnik, 2-quvur, 3-rezinali zichlovchi xalqa, 4- korpus, 5-disk, 6-ishchi g‘ildirak, 7-yonbosh tuynuk, 8-almashtiriluvchi patrubka, 9-val, 10-korpus tashqi qismi, 11- Korpus ichki qismi, 12-shpilka, 13-stanina, 14rama Nasosning oqib o‘tuvchi qismi yumshoq yuviluvchi salnik (1) va zichlovchi rezina xalqa (3) bilan himoyalangan. Suv gidrozulfinga quvur (2) orqali tushadi.

G‘ildirak gupchagiga ishchi zonaga bo‘tana oqimining bir tekis kirishini ta’minlash uchun konus shakli berilgan. Gupchakka g‘ildirakni val (9) ga mahkamlovchi rezbali cho‘yan vtulka quyulgan. Bo‘tanani o‘q bo‘ylab beruvchi markazdan qochirma nasoslarga tuproqli nasoslar – zemlesoslar kiradi. Ular og‘ir ish sharoitiga ya’ni yirik qattiq zarrali abraziv bo‘tanalarni haydashga mo‘ljallangan. Yirik tuproqli nasoslar boyitish chiqindilarini gidrotransporti uchun, kichik va o‘rta o‘lchamdagi nasoslar alohida texnologik operatsiyalardagi bo‘tanani bir joydan ikkinchi joyga tashishda (masalan, gidrotsiklonlarga berishda) qo‘llaniladi. Moylash materiallari haqida umumiy tushuncha Moylash yog‘lari Ishqalanish bo‘g‘imlarini moylash uchun mineral yog‘lar sifati va ularni baholash usullari tegishli GOST yoki TU bilan belgilanadi. YOg‘larni baholashda quyidagi xususiyatlarni hisobga olish kerak. Qovushqoqlik – yog‘ni moylovchi modda sifatida yaroqliligini aniqlovchi asosiy xususiyat. U yog‘ni uning zarrachalari orasida qarshiligini ko‘rsatish qobiliyatni aks ettiradi. Bunday zarralar molekulalarning bir – biriga nisbatan joyini o‘zgartirishga intiluvchi tashqi kuchlarga qarshilik ko‘rsatadi. YOg‘ zarralarining qarshiligi qancha katta bo‘lsa, uning qovushqoqligi yuqori lekin shunga qaramay uning zarralari harakatchan bo‘ladi. Yog‘ning qovushqoqligi dinamik va kinematik bo‘ladi. Dinamik qovushqoqlikning o‘lchov birligi paskal-sekund. Kinematik qovushqoqlik yoki ichki ishqalanishning solishtirma koeffitsienti bu bir xil haroratda suyuqlik dinamik qovushqoqligining uning zichligiga bo‘lgan nisbati. Kinematik qovushqoqlikning o‘lchov birligi m 2 /sek. Yog‘ni birlamchi almashtirish sozlash ishlari tugallanganda, ya’ni 12-15 sutka ishlagandan keyin amalga oshiriladi. Keyinchalik yog‘ni almashtirish muddatlari chegaralanmaydi va ish sharoitiga, yog‘ni sifatiga va yog‘lash sistemasiga bog‘liq.

Yog‘ning qovushqoqligini 25-30 % ga, kislotaliligi sirkulyasion moylash sistemasida 3-5 mg. KON 1 g yog‘ga 7 mg KON karter moylashda; qattiq zarralarning miqdori (mexanik qo‘shimchalar) 0,2 % dan, suv esa 2,5 % dan oshmasligi kerak. Moylash sistemasi apparatlar zanjirida filtrlar ishtirok etmasa yog‘ ishlatilgandan 1000 – 1500 soat o‘tgach filtrlanadi. Ishlatib bo‘lingan yog‘lar regeneratsiya qilinadi, ya’ni tozalanadi. Yog‘ni tozalashning asosiy usuli tindirishdan so‘ng sentrifugalash. Filtr – presslar yog‘larni mexanik aralashmalardan tozalash uchun ishlatiladi. Barcha vazirlik va muassasalar o‘zlariga tegishli korxonalarda ishlatilgan industrial, kompressor, turbin va transformator yog‘larining regeneratsiyasini ta’minlashlari kerak. Neft bazalari ishlatilgan yog‘larni belgilangan normalarga asosan yig‘ish sharti bilan yog‘larni chiqaradi. Yiliga 50 tonnagacha toza yog‘ ishlatadigan korxonalarda regeneratsiya moslamalarini qo‘llash maqsadga muvofiq emas, ishlatilgan yog‘lar neft bazalarga topshiriladi. 50 tonnadan ortiq yog‘ ishlatiladigan korxonalarda ishlatilgan yog‘larni statsionar moslamalarda regeneratsiya qilinadi. 7 – jadval Yog‘larni ifloslanishining ruxsat etilgan ko‘rsatkichlari № Ko‘rsatkichlar Regeneratsiya qilinishi kerak yog‘ Regeneratsiya qilinishi kerak bo‘lmagan yog‘ 1 Kislota soni 3 4-6 2 Erimaydigan kislotalar miqdori yo‘q yo‘q 3 Suvni tortish reaksiyasi neytral neytral 4 Suv miqdori, % 0,2 2

5 Abraziv xususiyatga ega mexanik qo‘shimchalar miqdori, % yo‘q yo‘q 6 Abraziv xususiyatga ega bo‘lmagan mexanik qo‘shimchalar miqdori: sirkulyasion sistema uchun moyni quyish sistemasi uchun 0, 1 0,5 1 2 Toza va regeneratsiyalangan yog‘ va plastik moylarning sifati GOST bilan belgilanadi. 8 – jadval Moylash materiallarining sifati ustidan nazorat № Yog‘ va moyning sifat ko‘rsatkichlari Nazorat usuli, GOST bo‘yicha Yog‘ni, moyni sifat ko‘rsatkichlari Yog‘ uchun Nazorat usuli, GOST bo‘yicha Yog‘ uchun Moy uchun Yog‘ uchun Moy uchun 1 Qovushqoqligi 33-82 19932- 74 1461-75 7163-84 6258-52 - 1461-75 Qotish temperaturasi 20287- 74 - 2 Kislota miqdori 6307-75 6307-75 Tomchi tushish xarorati 6793-74 6793-74 3 Mexanik aralashmalar miqdori 6307-83 6036-75 6479-73 Erkin ishqorlar miqdori - 6707-76 4 Kislota soni 19932- 74 8852-74 -

5 Suv miqdori 2477-65 2477-65 Kislota soni 5985-79 8852-64 6 Alangalanish temperaturasi 4333-48 6356-75 - - Zichligi 3900-47 Konsistent (plastik) moylar – mineral yog‘larning tabiiy va sintetik yog‘ kislotalari (kalsiyli, natriyli, litiyli va boshqa sovunlar) bilan yoki qattiq uglevodorodlar (parafin, serezin) bilan mexanik aralashmasi. Konsistent moylarning asosiy ko‘rsatkichlari: - penetratsiya, moyning yumshoqlik darajasini xarakterlaydi. Penetratsiya soni qanchalik ko‘p bo‘lsa, moy shuncha yumshoq bo‘ladi va u moylash sistemasi bo‘ylab shuncha oson haydaladi. - tomchi tushish harakati – moylash apparatida qizdirilganda birinchi tomchi tushish harakati. Odatda tomchi tushish harakatidan 10-20 o S pastroq harakatda ishlatiladi. Tashqi ko‘rinish jihatdan konsistent moylar, asosan, och sariq to‘q jigarranggacha. Konsistent moylarning zichligi odatda 0,95 g/sm 3 .

Adabiyotlar ro’yhati: 1. Abramov A.A., Pererabotka, oboga щ enie i kompleksnoe ispolzovanie tverd ы x polezn ы x iskopaem ы x. t.1 Obogatiteln ы e protsess ы i apparat ы : Uchebnik – 2- e izd., stereotip. 2014. 2. Abramov A.A., Pererabotka, oboga щ enie i kompleksnoe ispolzovanie tverd ы x polezn ы x iskopaem ы x. T.2 Texnologiya pererabotki i obogaщeniya poleznыx iskopaemыx : Uchebnik – 2014. 3. Abramov A.A., Pererabotka, obogaщenie i kompleksnoe ispolzovanie tverdыx poleznыx iskopaemыx. T.2 Texnologiya pererabotki i obogaщeniya poleznыx iskopaemыx : Uchebnik – 2014. 4. Abramov A.A., Texnologiya pererabotki i oboga щ eniya rud svetn ы x metallov. Uchebnoe posobie, v 2 kn. 2015. 5. Avdoxin V.M. Osnovы obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. Uchebnik v 2t. – 2016. 6. Avdoxin V.M. Osnovы obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. Uchebnik v 2t. – 2006. t2. Texnologiya obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. 7. Arashkevich V.M. Osnovы obogaщeniya rud, M., Nedra,2019. 8. Egorov V.L. Osnov ы oboga щ eniya rud, M., Nedra,2016

O'xshashlar

Yordamchi moslamalar

Yordamchi jarayonlar

Moslamalar yuritmalari

Texnologik moslamalarni vazifalari va tasnifi

Yig’ish moslamalari