Moslamalarda o’rnatish xatoligi - Materialshunoslik - Referatlar

Moslamalarda o’rnatish xatoligi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5045.5 KB

Ko'chirib olish

Moslamalarda o’rnatish xatoligi Reja: 1.Moslamalarda o’rnatish xatoligini ani qlash . 2. Moslamani aniqlikka hisoblash.

Zagotovkani moslamada o’rnatish xatoligi  ishlov beriletgan o’lcham xatoligining tashkiliy qismi bo’lib uz navbatida bazalash xatoligi  b , mahkamlash xatoligi  m va moslamani o’zini xatoliklari bilan bog’liq bo’lgan o’rnatish xatoligi  ms dan iborat bo’ladi. Bazalash xatoligi deganda o’lchash bazasi bilan o’lchamga sozlangan kesish asbobi orasidagi masofani chegaraviy qiymatlari ayirmasiga aytiladi. O’lchash bazasi bilan o’rnatish bazasi bir sirtda bo’lmasa bazalash xatoligi nolga teng bulmaydi. O’lcham N ishlanganda (2.9-rasm) bazalash xatoligi nolga teng  b = 0, chunki o’lchash bazasi bilan o’rnatish bazalari zagotovkani 1 tekisligida birlashtirilgan. rasm. Zagotovkani moslamada o’rnatish sxemasi. Zagotovkani shu o’rnatilishi saqlanib V o’lchamiga ishlov berilsa bazalash xatoligi S o’lchamini dopuskiga teng bo’ladi.  b = T (2.1) CHunki o’rnatish bazasi 1 o’lchash bazasi 2 bilan birlashtirilmagan.

Zagotovka qamrovchi yoki qamraluvchi sirtlarga oraliq bilan o’rnatilsa, o’lchash bazasini siljishi bilan bog’liq qo’shimcha xatolik paydo bo’ladi (rasm). rasm. Zagotovkani moslamada (opravkada) o’rnatish sxemasi. Zagotovka 1 baza teshigi bilan barmoq 2 ga o’rnatilganda birikmada oraliq bo’lmasa, A o’lchamning bazalash xatoligi nolga teng. Birikmada oraliq bo’lsa, bu xatolik maksimal diametral oraliq qiymatiga oshadi. ba = T/2 + S max (2.2) Mahkamlash xatoligi deganda zagotovkaga ta’sir qiluvchi qisish kuchlari natijasida ishlov berilayotgan o’lcham yo’nalishiga o’lchash bazasi chegaraviy siljishlari ayirmasining proektsiyasi tushuniladi:  m = ( J max - J min )c’s  (2.3) bu yerda: J max , J min - zagotovka siljishlarining chegaraviy qiymatlari;  - o’lchash bazasining siljishlari yo’nalishi bilan ishlanayotgan o’lcham yo’nalishi orasidagi burchak. Siljish qiymati doimiy bo’lsa, zagotovkalar partiyasi uchun mahkamlash xatoligi nolga teng.

O’lchash bazasining siljishlari zagotovkani, o’rnatish elemenlarini, moslama tanasini deformatsiyalari natijasida vujudga keladi, chunki bular orqali qisish kuchi uzatiladi. SHuning uchun mahkamlash xatoligini «moslama tayanchlari- zagotovkani baza sirti» birligining bikrligini, moslama birikmalarining bikrligini va baza sirtlarining tashqi katlamini bir xilligini oshirish hisobiga kamaytirish mumkin. Moslamani noaniqliklari bilan bog’liq o’rnatish xatoligi bir necha tashkil etuvchilardan tashkil topadi.  ŒŒ - tashkil qiluvchi qismi moslama o’rnatish elementlarining joylanish noaniqliklarini bildiradi. Bitta moslama ishlatilganda  ŒŒ sistematik xatolik bo’lib, u dastgohni sozlash mobaynida bartaraf qilinishi mumkin. Xozirgi davrda moslamani tayyorlash  ŒŒ xatoligini 0,01… 0,005 mm chegaralarida olishga imkoniyat beradi.  Œ e tashkil qiluvchi qismi o’rnatish elementlarini kontaktda ishlovchi sirtlari yeyilishini bildiradi. Talab qilingan o’rnatish aniqligiga binoan bu xatolikni qiymati oldindan hisoblangan va cheklangan bo’lishi kerak. Yeyilish darajasi reja bo’yicha davriy nazoratlar mobaynida tekshiriladi va u ruxsat qilingan chegaraga yetgan bo’lsa, moslamani o’rnatish elementlari almashtirilib ta’mirlanadi.  i tashkiliy qismi moslama tanasini dastgoh stolida, dastgoh shpindeli ta’sirida siljishlari va buralishlari natijasida kelib chiqadi. Moslamani dastgohda siljishlarini va buralishlarini yo’naltiruvchi elementlar qo’llash (T-simon pazlar uchun shponkalar, markazlashtiruvchi bo’yinchalar) ularni moslama korpusida to’g’ri joylashtirish hisobiga kamaytirish mumkin. Ko’rsatilgan tadbirlardan to’g’ri foydalanilsa ushbu qiymatni 0,01…0,02 mm gacha kamaytirish mumkin.  ŒŒ ,  Œ e  i - qiymatlari umumiy tarszda tasodifiy qiymatlarni taqsimlanish maydonlarini bildiradi. Birinchi yaqinlashtiruvda bular Gauss taqsimlanish

qonuniga bo’ysunadi deb hisoblasak  ms yig’ma xatolik qiymati quyidagicha aniqlanadi. 2 2 2 с ич ич МС        (2.4) Zagotovkani o’rnatish xatoligi esa, tasodifiy tashkil qiluvchilarning yig’ma taqsimlanish maydoni sifatida quyidagicha topilishi mumkin: 2 2 2 мс м б МС        (2.5) 2.3. Moslamani aniqlikka hisoblash Moslamani aniqlikka hisoblash zagotovkani moslamada o’rnatishning eng afzal sxemasini tanlash maqsadida bajariladi. Moslama talablarga javob berishi uchun quyidagi shart bajarilishi kerak.      (2.6) Ruxsat etilgan o’rnatish xatoligining qiymati bajarilayotgan o’lcham uchun detal chizmasida ko’rsatilgan texnologik dopusk qiymatidan kelib chiqqan tarzda topiladi. Agar dopusk qiymati ishlov berish davridagi xatoliklarning yig’indisiga teng deb hisoblasak, u xolda:            Ш u e c f Т 2 2 2 2 2 ][ 3 3  (2.7) bu yerda:  2 f - texnologik sistemani elastik deformatsiyalari natijasidagi xatoliklar;  c - dastgohni sozlashdagi xatolik;  e - kesish asbobini yeyilishi natijasidagi xatolik;  u - texnologik sistemani issiqlik deformatsiyalari natijasidagi xatolik;   sh - dastgohni geometrik noaniqliklari natijasidagi xatoliklar.

Moslamada ishlanayotgan o’lcham xatoligi dopuskdan oshmasligi shartiga binoan, o’rnatish xatoligini ruxsat qilingan qiymati quyidagicha topilishi kerak:2 2 2 2 2 3 3 ) ( ] [ u e c f Т             (2.8) Ko’rsatilgan xatoliklar qiymatlarini analitik usulda aniqlash ancha mushkuldir, shuning uchun ularning yig’ma qiymatini tahminiy ravishda quyidagicha topish mumkin: ки Ш u e c f           2 2 2 2 3 3 (2.9) Kesib ishlash bilan bog’liq bo’lgan umumiy xatolik qiymatini quyidagicha topishimiz mumkin:  ki = k  (2.10) bu yerda : k = 0,6  0,8;  - ishlov berish iqtisodiy aniqligiga mos ishlov berish xatoligi. Seriyalab ishlab chiqarish sharoiti uchun  b xatoligini hisoblangan qiymati o’rniga  b statistik qiymati qabul qilinishi kerak.  b = k 1  b (2.11) . bu yerda: k 1 = 0,8  0,85 Adabiyotlar 1. Islom Karimov. O’zbekiston XXI asr bo’sag’asida. Toshkent, O’zbekiston, 1997. 2. B.E.Muhamedov Metrologiya. Texnologik ko’rsatkichlarini o’lchash usullari va asboblari Toshkent, - O’qituvchi. 1991. 3. Г.М.Иванов, Н.Д.Кузнецов, В.С.Чистяков. Теплотехнические измерения и приборы. М: Энергоатомиздат. 1984.

4. В.С.Чистяков. краткий справочник по теплотехническим измерениям. – М: Энергоатомиздат. 1990. 5. Н.Д.Кузнецов В.С.Чистяков. Сборник задач и вопросов по теплотехническим измерениям и приборам. . –М: Энергоатомиздат. 1986. 6. Гольцман В.А. Приборы контроля и средств автоматизации тепловых процессов. М.: Высшая школа. 1980. 7. SHoyunusov Sh.SH. Issiqlik texnika o’lchovlari fanidan ma‘ruza matnlari. ToshDTU. 2000. 8. SHoyunusov Sh.SH., Raximdjanov R.T. Issiqlik texnika o’lchovlari fanidan tajriba ishlari uchun-uslubiy qo’llanma. ToshDTU. 1999. 9. Рахимджанов Р.Т., Шоюнусов Ш.Ш., Алимов Х.А. Теплотехнические измерения. Учебное пособие для бакалавров обучаюшихся по направлению «Теплоэнергетика» ТашГТУ 2002.

O'xshashlar

Zagotovkalarni moslamalarda bazalashtirish

Moslamalarda mahkamlash kuchlari

Moslamalarni o’rnatish, mahkamlash elementlari

Yordamchi moslamalar

Moslamalarda kesish asboblarini ishlov berish joyini va yo’nalishini aniqlovchi elementlar, tanalar