Металлургик печлар - Materialshunoslik - Referatlar

Металлургик печлар

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

175 KB

Ko'chirib olish

М еталлургик печлар Режа : 1. Юқори ҳароратда ишлайдиган металлургик ускуналарни асосий вазифалари . 2. Металлургик печларни турлари ва синфланиши.

Металл ишлаб чиқариш билан боғлиқ кўпгина жараёнлар (куйдириш, қайтариш, тоблаш, эритиш, қўймаларни қиздириш) паст (500-900 0 С) ёки юқори (1500-2000 0 С) ҳароратда ўтиши мумкин. Материални керакли ҳароратгача қиздириш печ деб аталадиган махсус қурилмаларда амалга оширилади. Печнинг ишчи ҳудуди ҳар томонлама атроф-муҳитдан ўтга чидамли материаллар билан чегараланган (қопланган) бўлади. Ташқи металл корпус ва ўтга чидамли (ғиштли) қоплама орасига атроф-муҳитга кўп иссиқлик чиқиб кетишини олдини олиш учун иссиқлик сақловчи материал қатлами жойлаштирилади. Печлар қайта ишланаётган материал юкловчи ва туширувчи қурилмалар, ёқилғи ёқадиган ёки бошқа ишчи муҳитга керакли иссиқлик ажратиб берувчи қурилмалар билан жиҳозланган бўлади. Печнинг айрим металл конструкциялари ёки ўтга чидамли қопламани ишлаш вақтидан олдин ишдан чиқишини олдини олиш учун улар сув билан совутилади. Печ тури кўплиги сабабли уларни таснифлаш мақсадга мувофиқ бўлади. Печнинг қўйидаги гуруҳлари фарқланади: 1. Ишчи муҳитнинг тузилиши бўйича: - шахтали – ишчи муҳит вертикал бўйича юқорига қараб чўзилган; - яллиғ қайтарувчи – ишчи муҳит горизонтал бўйича чўзилган; - айланма қувурли – жараёнлар узун цилиндр муҳитда боради; - камерали . 2. Ишлатаётган энергия тури бўйича: - ёқилғили – материални қайта ишлаш учун зарур бўлган иссиқлик, қаттиқ, суюқ ёки газсимон ёқилғини ёқиш ҳисобидан ажралади; - электр – электр энергияни ўзлаштириш ҳисобига иссиқлик ажралади. 3. Иссиқлик узатишни ташкил этиш тамойили бўйича: - иссиқликгенератор печлар – иссиқлик қайта ишланаётган материал ҳажмида ажралади (конвертерлар, индукцияли печлар);

- иссиқликалмашинувчи печлар – қиздирилаётган материалга иссиқлик четдан берилади (қиздиргич, куйдириш печлари); - аралаш турдаги печлар (домна печлари). 4. Мақсадига кўра: - қиздирувчи (қуритувчи, куйдириш, қаттиқ металлни термик қиздириш учун ва б.); - эритувчи – қаттиқ шихтали материални суюқ маҳсулот – эритма ҳолига келтириш учун; - иссиқлик алмашинувчи – печдан газлар билан чиқиб кетаётган иссиқликни ушлаб қолиш ва кейинчалик ундан фойдаланиш (регенераторлар, тозаловчи - котёллар). Кўпинча шахтали печларда жараён узлуксиз, қарама-қарши оқимга асосланган бўлади: рудали материал, ёқилғи ва флюсдан иборат шихта ўз оғирлиги таъсирида юқоридан пастга қараб тушади, пастдан юқорига бўлакли шихтани қиздирадиган газлар ҳаракат қилади. Печнинг пастки қисмидаги махсус туйнукдан – фурмалар орқали ҳарорати 1200 0 С бўлган газлар пуркалади. Айрим ҳолларда печ ичига ҳаво бериш муҳитида фурмалар олдида бўлакли қаттиқ ёкилғини ёниши натижасида печнинг ичкари қисмида ёнадиган газлар ҳосил бўлади. Агар қиздирилган ҳаво пуркаш ишлатилса, ёниш маҳсулотлари ҳарорати 2500 0 С гача етиши мумкин. Қалинлиги 5,0-20,0 м бўлган шихта қатлами ёриқлари орасидан газлар ўтиб, ўз иссиқлигининг бир қисмини шихтага беради ва нисбатан паст ҳарорат 100-400 0 С ҳароратда печдан чиқиб кетади, бу эса шахтали печларда иссиқликдан фойдаланиш коэффициенти юқорилигини билдиради. Шахтали печларнинг ноқулайликларидан бири кукунсимон материалларни қайта ишлаб бўлмаслигидир, чунки улар юқори газодинамик қаршиликка эга.

расм. Домна печи Шахтали печлардан фарқли ўлароқ, айланма қувурли печлар нафақат бўлакли балки кукунсимон сочма материалларни қайта ишлаши мумкин. Айланма қувурли печ диаметри (3-5 м) узун цилиндр (30-150 м) ичидан ўтга чидамли ғиштлар билан ҳимояланган бўлади. Печнинг пўлат қопламасида роликли суянчиқларга таянган икки ёки бир қанча ҳалқасимон бандажлар бор. Печнинг айланиши тишли узатма ёрдамида амалга оширилади. Айланиш тезлиги 1-3 айл/мин га тенг. Печнинг маҳсулот тушириш қисмида суюқ, газсимон ёки чангсимон кўмир ёқадиган қисми (топка) бор. Ёнаётган газларнинг машъали печдаги хом ашё материаллар устидан ўтиб печнинг юклаш қисми охиридан чиқиб кетади. Хом ашёни қиздириш тепадан машъал ҳамда печ деворлари ва пастдан қизиган қоплама орқали амалга оширилади. Печда хом ашёни бир томондан иккинчи томонга қараб силжиши учун айлантириш ўқи горизонтга нисбатан 2-3 0 бурчак остида қия қилинади. Печда материални силжиши туфайли у 500-1000 0 С гача қизийди. Печнинг маҳсулот чиқариш

томонида материални ҳарорати 1300 0 С бўлиши мумкин. Айланма қувурли печларнинг ноқулайлигига шахтали печларга қараганда иссиқликдан фойдаланиш даражаси пастлиги ва кўп чанг чиқишини келтириш мумкин. расм. Айланма қувурли печ. Сочма материалларни термик қайта ишлашда қайнар қатлам печлари ( КС) кенг тарқалмоқда. Уларда донадор маҳсулот ҳаво ёрдамида муаллақ ҳолда туради. Ҳар қайси бўлак газ қобиғи билан қопланганлиги сабабли бу материал айрим хоссалар бўйича суюқликни эслатади. Жараён қайнаётган суюқликни эслатади, шунинг учун бундай қатлам қайновчи қатлам дейилади. Бўлакчаларни фаол аралашиши туфайли қаттиқ ва газсимон фазаларни ўзаро таъсир юзаси ошади, иссиқлик алмашиниш ва кимёвий жараёнлар тезлиги ошади. Қайнар қатлам печларининг ноқулайликларига қатламда бир неча сония бўладиган газ оқимининг иссиқлигидан тўлиқ фойдаланмаслик, шунингдек куйдириш жараёнига сочма материалнинг келиши сабабли кўп чанг чиқишидир. Яллиғ қайтарувчи печлар рудаларни эритиш ва металл эритмаларига ишлов бериш учун хизмат қилади. Кўндаланг деворларда газ (ёки мазут) ва ҳаво узатиш учун каналлар мавжуд. Ёқилғи ёнганда металл юзасига йўналтирилган машъал ҳосил бўлади. Ёниш маҳсулотлари печнинг қарама-қарши деворида жойлашган каналлар орқали чиқариб юборилади. Печга қаттиқ ёки кукунсимон материални ва

суюқ металлни юклаш ён деворлар орқали ёки тепадаги махсус туйнуклар орқали амалга оширилади. Металл кўп миқдордаги иссиқликни ўтга чидамли қоплама ва машъалдан қайтган нур энергияси кўринишида олгани учун бундай печлар яллиғ қайтарувчи печлар дейилади. Конвертерлар махсус эритиш қурилмалари – сиғимлари бўлиб, уларда суюқ қотишма кислород ёки ҳаво оқими билан шамоллантирилади (продувка), бунга мувофиқ оксидланиш натижасида металлдан айрим қўшимчаларни ажратиб ташлаш мумкин. Айрим металлургик қурилмаларда чиқиб кетаётган газлар билан иссиқликнинг йўқолишини камайтириш мақсадида, бу газлар махсус иссиқлик алмашинувчи – рекупелятор ёки регенераторларлардан ўтказилади. Рекуператор – узлуксиз иссиқлик алмашинувчидир. У зич ёпилган камерага ўхшайди. Ундан иссиқлик печ газлари ўтказилади. Бу иссиқ газлар оқими, совуқ газ ёки ҳаво ҳаракатланадиган, камерага нисбатан перпендикуляр йўналишда жойлашган, параллел қувурларга урилиб ўтади. Бундай кесишиб иссиқлик алмашиниш натижасида чиқиб кетаётган печнинг иссиқ газлари ўзининг кўп иссиқлик миқдорини печга йўналтирилаётган совуқ газ ёки ҳаво оқимига беради. Шу тариқа иссиқлик металлургик қурилмага қайтади. Бунинг натижасида ёниш ҳарорати кўтарилади ва ёқилғи сарфи тежаб қолинади. Рекупеляторга келаётган печ газлари оқимининг максимал ҳарорати, иссиқлик алмашинувчи металл элементларнинг иссиқликка бардошлиги билан чегараланади. Юқори ҳароратли газлар иссиқлигини (1700 0 С гача) тўплаш учун даврий ишлайдиган қурилмалар регенераторлардан фойланишади. Улар қўйидагича ишлайди. Ўтга чидамли ғовакли қоплама билан тўлдирилган ва ўтга чидамли ғиштлар билан ҳимояланган камера орқали печдан чиқаётган газлар ўтказилади. Улар иссиқлигининг катта қисми қопламани қиздиришга кетади ва газ камерани паст ҳарорат билан тарк этади.

Қоплама қизигандан сўнг печ газини ўтказиш тўхтатилади ва печ гази бошқа регенераторни қиздириш учун жўнатилади. Биринчи регенераторга қарама-қарши йўналишда ҳаво берилади, у эса регенераторнинг қизиган қопламасидан иссиқликни тортиб олади. Қизиган ҳаво ҳарорати 1200- 1300 0 С ҳароратгача бориши мумкин. Регенераторлар асосан мартен, коксли печларга ўрнатилади.

Фойдаланилган адабиётлар руйхати: 1. Н.И.Уткин «Производство цветных металлов» М. «Интермет Инжиниринг» 2000 й. 2. Под редукцией В.И.Коротича «Начала металлургии» Екатеринбург УГТУ 2000 й. 3. Гудима Н.В. и др. «Технологические расчёты в металлургии тяжёлых цветных металлов». М.; Металлургия 1977 й. 4. Кучерский Н.И. «Золото Кызылкумов» Т. «Шарк»1998 й. 5. «Цветные металлы» журнали 1999- 2004 й. 6. «Ўзбекистон кончилик хабарномаси» журнали. 2000- 2004 й. 7. «Горный журнал» журнали 2000 - 2004 й.

O'xshashlar

Металлургик ёқилғилар

Металлургик жараёнларни таснифланиши

Металлургик ишлаб чиқариш маҳсулотлари ва ярим маҳсулотлари

Хом ашё материалларини металлургик қайта ишлашга тайёрлаш

Қора металлар ишлаб чиқариш асослари