Кесилаётган қатламнинг формалари - Materialshunoslik - Referatlar

Кесилаётган қатламнинг формалари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

643.6201171875 KB

Ko'chirib olish

Кесилаётган қатламнинг формалари Режа: 1. Кесилаётган қатламнинг номинал, ҳақиқий ва қолдиқ кесимлари ва нотекисликларининг бадландликларини аниқлаш. 2. Эркин ва ноэркин кесиш. 3.Кескичнинг геометрик параметрлари кескични чархлаш бурчаклари. 4. Кескични ишчи бурчаклари.

Кесилаётган қатламни аниқроқ ифодалаш учун кесикнинг қалинлиги ва эни тушунчалари киритилади. Кесик эни b деб кесиш юзасига нисбатан ўлчанган, ишланаётган юза ва ишланган юза орасидаги масофага, кесик қатламини а деб кесиш юзасининг икки кетма-кет холатларининг орасидаги масофага айтилади. Кесувчи қирраси тўғри чизиқли бўлган кескич учун (шакл-3). а = S sin  : b = t Sin ϕ . Суриш ва кесиш чуқурлиги қийматларидан ва  бурчак катталиги нисбатларига боғлиқ равишда кесилаётган қатламни кесиш формаси ҳар хил турга бўлиниши мумкин (шакл-3). S S S S t b b а S S t 3 - шакл. Кесилаётган ыатлам кесимини ъар - хил кщринши: а) тщьри, б) радиусли а б) б)  а) F FЫ FХ 5-шакл. Н оминал ва хаыиыий кесиш кесимлари S Н

Кесилаётган қатлам кесимининг кўндаланг майдони қуйидаги формула бўйича ҳисобланади: F = tS = а b . Пландаги асосий бурчак ўзгарганда ҳам кесиш кесими майдони доимийлигича қолади (шакл-4). b2 63 b1 a1 a2 a3 4 –шакл. Кесишдаги кесимни щлчамларига пландаги асосий бурчакнинг таoсири: 1 -900; 2-450; 3-300; Кесилаётган қатламнинг номинал , ҳақиқий ва колдик кесимлари ва нотекисликларининг баландликларини аниқлаш . Кесиш кесимининг ҳақиқий майдони F х номинал ( ҳисобий ) майдони F дан ғадир - будирлик майдони F қ катталиги миқдорида кичик бўлади . F қ ишланган юзада қолади ( шакл -5). F х = F - F қ . Ғадир - будирликнинг баландлиги Н ва майдони F қ кесувчи қирралар шаклига боғлиқ бўлади ( шакл -6). Тўғри чизиқли кесувчи қирралар учун S A B C D  1  H S A K O O 1 L M A1 n H а) б) 6 - шакл. Тщьричизиыли ( а ) ва эгри чизиыли ( б ) кесувчи ыирралар билан хосил бщлган ьадир - будирликнинг баландлигини топиш . Н F Қ = 1 2 SH = 1 2 АВ СД.

Лекин, S =АВ=АД + ДВ. АСД ва ВСД учбурчакларидан:АД = СД tg ϕ1 ;ДВ = СД tg ϕ келиб чиқади. У ҳолда: АВ=СД ( 1 tg ϕ1 + 1 tg ϕ) ва S= Н tg ϕ+tg ϕ1 tg ϕ⋅tg ϕ1 . Шундан: Н = S tg ϕ⋅tg ϕ1 tg ϕ⋅tg ϕ1 ва FК= S2 2⋅ tg ϕ⋅tg ϕ1 tg ϕ+tg ϕ1 . Эгри чизиқли кесувчи қирралар учун (шакл-6, б): S 2=√Н(2r−Н ), бу ердан S2 4 = 2rН − Н 2 Н 2 катталикни ҳисобга олмаган ҳолда: Н= S2 8r Ғадир-будирлик майдони куйдагича топилади: F Қ = F  АА 1 О 1 О - F  ОМО 1 - 2 F  АМО , бу ерда : F  = S r; F  = 1 2 S √r2− S2 4 : F  = 1 2 r 2 arcsin S 2r ; ( а r с sin S 2r =  ). Бу қийматларни формулага қўйиб , қуйидаги ифодани ҳосил киламиз : F Қ = S r - 1 2 S √r2− S2 4 - r аrсsin S 2r Ҳамма амалий ҳисобларда кесиш кесими майдонининг номинал катталигидан фойдаланилади. Бунда ғадир-будирлик майдони одатда 0,5- 1,0% F дан ортиб кетмаслиги инобатга олинади.

Ишлов берилган юза ғадир-будирлигининг ҳисобий баландлигини аниқлаш учун (12) ва (13) формулалардан фойдаланилади. Хозирда турли хил ишлов бериш схемалари асосида ғадир-будирлик баландлигини ҳисоблаш учун формулалар мавжуд. Лекин ғадир-будирлик R z баландлиги ҳисобидан фарқ қилиши мумкин. Бу фарқ аниқ бир кесиш тезлигининг зонасида кичик суриш қийматида тўла намоён бўлади. Н=f( S ,  ,  1 , r ) боғланмага кўра ишланган юзанинг профили кесувчи асбобнинг кесувчи қиррасини геометрик изи сифатида кўриб ўтилади. Ғадир- будирлик баландлигига бир қатор шарт-шароитлар таoсир этади. Буларга қиринди ва қатлам юзасининг пластик ва эластик деформацияси, титраш, кесувчи асбобнинг кейинги юзасида ҳосил бўлаётган юзанинг ишқаланишлари киради. Кутилаётган ғадир-будирлик баландлиги R Z тажрибалар асосидаги формулалар ва жадваллар ёрдамида аниқланади. Эркин ва ноэркин кесиш. Кескичга нисбатан қирриндининг кўчишга қараб эркин кесиш ва ноэркин (мураккаблашган) кесишларга ажратилади. Эркин кесишда қиринди битта тўғри чизиқли кесувчи қирра ёрдамида кесилади ва унинг қисмлари бир йўналишда кўчирилади(шакл-7, а). Ноэркин (мураккаблашган) кесишда қиринди кесувчи қирраларнинг турли бўлимлари ёрдамида кесиб олинади ва унинг қисмлари турли йўналишда кўчишга интилади (шакл-7, б). Кесувчи асбоблар ёрдамида деярли ҳамма ишлов бериш турлари ноэркин кесимни намоён этади. Қиринди ҳосил бўлиш жараёнини соддалаштириш мақсадида эркин кесиш схемаларига мурожаат этиб ўрганилади.

S б щй S к S к a) б) в) 7 - шакл. Эркин (а), (б) ва ноэркин (в) кесиш схемаси S к 8 - шакл. Ыия кесиш схемаси Қиринди кўчишнинг йўналиши кесувчи қирранинг кесиш ҳаракатига нисбатан жойлашишига ҳам боғлиқ бўлади. Кесувчи қирранинг кесиш тезлиги векторига перпендикуляр бўлишини тўғри чизиқли (ортогонал) кесиш деб аталади (шакл-7 а,б). Бунда қиринди текис спирал кўринишда бўлади. Қия (қиябурчак) кесишда кесувчи қирра кесиш тезлиги векторига перпендикуляр бўлмайди, қиринди винтли спирал кўринишда бўлади (шакл- 8). Кескичнинг геометрик параметрлари кескични чархлаш бурчаклари. Кескич ишчи қисмида олдинги - 1, асосий - 2 ва ёрдамчи - 3

кетинги юзалар, асосий - 4 ва ёрдамчи - 5 кесувчи қирралар ва чўққи-6 жойлашган бўлади (шакл-9). Кескични ишчи юзаси ва кесувчи қирраларининг фазовий жойлашишини аниқловчи бурчаклар унинг геометрик параметрларини ёки геометриясини ташқил этади. 9-шакл. Кескич элементлари. 1-олдинги юза; 2 -асосий кетинги юза; 3 -ёрдамчи кетинги юза; 4-асосий кесувчи ыирра; 5 -ёрдамчи кесувчи ыирра; 6-кескичнинг учи. 1 2 3 4 5 6 Пассив холатда (статистик бурчаклар, чархлаш бурчаклари) ва актив холатда (кинематик бурчаклар, ишчи бурчаклар) кескични геометрик параметрлари хақидаги тушунчалар мавжуддир. Бундай тушунчаларни киритишда кўпчилик ишлов бериш турлари статик ва кинематик геометрияли катталиги бўйича фарқланиши билан боғлиқ бўлади. Кескични статик бурчаклари уни тайёрлашда ва чархлашда фойдаланилади. Кинематик бурчаклар кесиш жараёнида амалга оширилади. Кескичнинг бурчакларини аниқлаш учун иккита координата ( I ва II ) ва иккита кесувчи ( III ва IV ) текисликларидан фойдаланилади (шакл-10). Координата текислиги ( I ) бўйлама ( S бўй ) ва кўндаланг ( S кўн ) суришларга параллел қилиб ўтказилади. Бу текисликни асосий текислик деб юритилади. Координата текислиги ( II ) асосий кесувчи қиррадан ўтиб, асосий текисликка пепендикуляр бўлади.

- S б щй  S к  1        1 I II III IV 10-шакл. Кескичнинг координата текисликлари ва бурчаклари. Кесиш юзаси винтли юзани ташқил этади. Бу ўз ўрнида асосий кесувчи қиррага уриниб ўтади ва асосий текисликка перпендикуляр бўлиши мумкин. Кесувчи қирранинг барча нуқталарида кесиш текислиги ўзининг холатига эга. Бу холат кесувчи қирраларнинг ўзаро жойлашиши ва заготовканинг айланиш ўқи ва шу билан бир қаторда заготовканинг айланиш тезлиги ва кескични суришнинг ўзаро муносабатидан иборат бўлади. Асосий III ва ёрдамчи IV кесувчи текисликлар, асосий текисликдаги, асосий ва ёрдамчи кесувчи қирралар проекцияларига перпендикуляр ўтказилади. Асосий текисликда пландаги бурчаклар ўлчанади:  -асосий,  1 - ёрдамчи,  -чўққидаги бурчак. Пландаги асосий ва ёрдамчи бучаклар, асосий текисликдаги кесувчи қирралар проекциялари ва суриш йўналиши орасида ўлчанади. Чўққидаги бурчак эса асосий текисликдаги кесувчи қирралар проекциялари орасида ўлчанади. Координата текислигида ( II ) асосий кесувчи қирранинг қиялик бурчаги-  ўлчанади, бу кесувчи қирра ва кескични чўққисидан ўтган асосий текисликка паралел текислик орасидаги бурчакдир (шакл-10). Бурчак мусбат, манфий ва нолга тенг бўлиши мумкин (шакл-11). Асосий кесувчи текисликда олдинги бурчак ўлчанади (шакл-10). Бу кескични олдинги

юзаси ва кескични чўққиси асосий текисликка паралел текислик. Кетинги бурчак  - асосий кейинги юза ва II координата текислиги орасидаги бурчак. Ўткирлик бурчаги  -олдинги ва кейинги юзалар орасидаги бурчак, кесиш бурчаги  -олдинги юза ва II координата текислиги орасидаги бурчак. Асосий бурчаклар деб аталувчи бу бурчаклар қуйидаги муносабатлар орқали бир-бири билан боғланган:α+β+γ= π 2:  = π 2 -  =  +  . Олдинги бурчак мусбат ва манфий бўлиши мумкин (шакл-12). IV текислигида ёрдамчи кетинги бурчак ўлчанади. Бу бурчак асосий текисликга перпендикуляр бўлган ёрдамчи кесувчи қирра орқали ўтган текислик ёрдамчи кейинги юза орасидаги бурчакдир.  >0  <0 12 - шакл . Олдинги бурчакни щлчаш ыоидаси Айрим холларда бўйлама V ва кўндаланг VI кесувчи текисликларда ўлчанган олдинги ва кейинги бурчаклар катталикларини билиш шарт бўлиб қолади .  >0  =0  <0 a ) б ) в ) 11 - шакл.А сосий кесувчи ыирранинг ыиялик бурчаклари. а) – манфий, б) – нол, в) - мусбат

(шакл. 13). II текисликка параллел ва асосий I текисликга кўндаланг VII текисликни ўтказамиз. А, С, F нуқталар III , V , VI , текисликлар билан VII текисликнинг кесиб ўтувчи чизиғида етадилар, В, Д, К нуқталар эса кескични олдинги юзасида етадилар. О С Д учбурчагидан:tg γб= СД ОС СД=СЕ  ДЕ тузилгандан сўнг бу ерда СЕ=АВ=ОА tg  (АВО учбурчагидан), ДЕ= ВЕ tg  =АС tg  =ОА tg  tg  (ВДЕ ва АСО учбурагидан) ва ОС = ОА cos ϕ (АСО учбурчагидан) қуйидагини тенгликни олишимиз мумкин: tg  б = tg  со s  - tg  sin  О F M учбурчагидан : tg γк= FM FO = FK +KM FO , ҒК = АВ = АО tg  АВО учбурчагидан КМ = ВК t g  = А Ftg  = ОАс tg  tg  . ВКМ ва А FЪ учбурчагидан OF = OA sin ϕ .I V F M E F M E 13-шакл. Кескич бурчакларининг схемаси О F M  nО F M  n к О A BО A BО A B к б б FK

Шундан сўнг қуйидагини ҳосил киламиз : tg к = tg  sin  + tg  cos  . Кетинги бурчаклар орасидаги боғлиқликни аниқлаш учун шундай усулдан фойдаланамиз . Кетинги юза фақат бурчак катталиги орқали олдинги юзадан ажралиб туради .  ,  б ,  к бурчакларга (90 о -  ), (90 о -  б ), (90 о -  к ) бурчаклар мувофиқ бўлади.  ва  бурчаклар олдинги катталигида қолади. Шунинг учун (14ва15) формулаларидан қуйидагиларни оламиз: с tg  б = с tg  cos  - tg  sin  , ctg  к = ctg  sin  + tg  cos  , яъни асосий бурчакларни бўйлама ва кўндаланг кесувчи текисликдаги бурчаклар функцияси сифатида тасаввур этилса (14) - (17) тенгликларни  ва  ларга мувофиқ ечиш мумкин : t g  =t g  б cos  + t g  к sin  , t g  = t g  к cos  - t g  б sin  , ct g  =ct g  б cos  +t g  к sin  , t g  =ct g  к cos  - ct g  б sin  . Кескичнинг бурчак ўлчамларини ва ишчи юзаларининг формаларини тўғри танлаш учун ҳар кайси бурчакнинг вазифасини аниқлаб олиш керак , кесиш жараёнига унинг таъсир этишини тушуниб олиш керак . Шу билан бирга кескич ва заготовка материалини, ишлов бериш шароитини ҳисобга олиш ҳам шарт. Ҳаракат йўналишига нисбатан кескич формаси ва олдинги юзаси жойлашиши қиринди ҳосил бўлиш жараёнига ҳал қилувчи таъсир этади. Олдинги бурчак ортиши билан кесиш кучи ва қириндининг деформацияланиш даражаси камаяди, ажралиб чиқаётган иссиқлик миқдори камаяди. Бу кескичнинг турғунлигига қулай таъсир қилади. Аммо олдинги бурчакнинг ўсиши билан ўткирлик бурчаги камаяди, бу билан кескич кесувчи тиғларининг мустаҳкамлиги ва турғунлиги қисқаради ва кесувчи қиррадан иссиқликни олиб ўтиш имконияти пасаяди.

Амалиётда қўлланадиган кескичларнинг олдинги юзаларининг формалари 4 хил бўлади (шакл-14). Кескичнинг олдинги юзасини чархлаш кесувчи асбобнинг кесувчи қиррасини бир мунча мустаҳкам бўлишини таoминлайди. Пландаги олдинги бурчак тезкесар кескичлар учун  ф =0…5 0 , қаттиқ қотишмадан тайёрланган кескичлар учун  ф =-5 0 …10 0 лар қабул қилинади. Цилиндир бўйича ( R радиусли) олдинги юзани чархлашда олдинги бурчак катталашади, қириндини кесиб ташлаш енгилашади. Бунда кескичнинг кесими кўзга кўринарли даражада сусаймайди. Олдинги юза тезкесар кескичларда 1, 2 ва 3 формалар бўйича, қаттиқ қотишмали ва минералокерамик кескичлар билан пўлатга ишлов беришда 2, 3 ва 4 формалар бўйича, чўянга ишлов беришда 1 форма бўйича чархланади.  f  ф R  14 - шакл. Кескичлар олдинги юзаларининг шакллари: 1 - ясси мусбат олдинги бурчакли; 2 - фаскали ясси манфий бурчакли; 3 - фаскали радиусли; 4 - ясси манфий олдинги бурчакли. 3 4   f  ф 1 2

e 0,4 -0,6 а) e б) 15- шакл. Ыиринди чиыарувчи поьоналар: а) чархланган, б) щрнатилган Тезкесар кесувчи асбоб ёрдамида пўлатга ишлов беришда , текисланадиган юза учун олдинги бурчак қиймати қуйидаги жадвалга биноан қабул қилинади . жадвал - 1. Пўлатнинг қаттиқлик гуруҳи Чўзилишдаги мустаҳкамлик  в кгк/мм 2 чегараси Олдинги бурчак  , град. Юмшоқ 50 25 Щрта қаттиқликда 50-80 18 Қаттиқ 80-120 12 Утувчи тезкесар кескичларнинг олдинги бурчаги  =25 0 …30 0 бўлади. Қаттиқ қотишмали ва минералокерамик кескичларнинг олдинги бурчаги тезкесар кескичларнинг олдинги бурчагига қараганда таҳминан 5 0 га кичик бўлади. 9 та қаттиқ пўлатларга (  в >80 кгс/мм 2 ) ишлов бериш учун қаттиқ қотишмали ва минералокерамик кескичларнинг олдинги бурчаги манфий қийматда чархланади: жадвал - 2 Мустаҳкамлик олдинги чегараси,  в , кгк/мм. Бурчак  , град  110 - 5 > 110 - 10

Чўянга ишлов беришда қаттиқ қотишмали ва минералокерамик кескичларнинг олдинги бурчагининг қийматлари куйдагича бўлади: жадвал - 3 Чўян қаттиқлиги, НВ олдинги бурчак,  , град  220 12 > 220 8 Пўлатларни йўнишда қириндини синдириш учун махсус чоралар кўришни талаб этилади. Олдинги юзага қириндини синдирувчи эни кесим қалинлигига боғлиқ бўладиган поғоналар чархлашга (шакл - 15, а) ёки махсус мосламалар экранлар ўрнатишга тўғри келади (шакл - 15, б). Кетинги  бурчак кесим юзасига нисбатан кескичнинг кетинги юзасини эркин силжитишни таoминлаши керак. Кесувчи асбобнинг ва ишлаб чиқилган буюмнинг контакт майдони, кейинги юзадаги куч қиймати ва кескичнинг ейилиш жадаллиги кетинги бурчак ўлчамига боғлиқ бўлади. Кейинги  бурчак, кесувчи қирранинг юмалоқланиш радиуси ўлчамига ва кескичнинг ўткирлик бурчагига бевосита таъсир этади. Кесиш жараёнида титраш маълум даражада кейинги юзадаги контакт шароитга боғлиқ бўлади. Қора ишлов беришда кейинги бурчак 6 0 …8 0 чегарада танлаб олинади ва тоза ишлов беришда 10 0 …12 0 чегарада бўлади. Ёрдамчи кейинги бурчак асосий кейинги бурчакга тенг бўлади. Кесиб ташловчи кескичларда  1 =1 0 ….2 0 бўлади. Қора ишлов бериш шароитида кетинги бурчакнинг кичрайиши кескичли кесувчи қисмининг танасини мустаҳкам қилиб таёрлаш зарурлигини тақозо этади. Тоза ишлов беришда кесиш кучлари унча катта бўлмаганлиги учун кетинги бурчакни 15 0 га катталаштириш мумкин. Кескичларни чархлаш электрокорунд тошлари (тезкесар пўлат), кремний карбидидан таёрланган тошлар (қаттиқ қотишмалар ва минералокерамика) ёрдамида бажарилади. Олдинги ва кетинги юзаларнинг кесувчи қирралари бўйлаб «ГОИ пастаси» (тезкесар кесскичлар) «бор -

карбиди пастаси» (қаттиқ қотишмали кескичлар) суртилган чўян дисклар ёрдамида 9…10 квалитет тозалагигача олиб борилади (шакл-16).  np  +80 16-шакл. Кескичнинг олдинги ва орыанги текисликлари бщйича чархлаш Кескичларни олмос тошлар ёрдамида тоза чархлаш ва керакли сифатга етказиш (даводка) энг яхши натижаларни беради. Пландаги асосий бурчак 30 о ….90 о чегараларда танлаб олинади. Пландаги асосий бурчак ўзгариши билан кесувчи қирранинг ишчи узунлигини қирқим қалинлигига бўлган таoсири ўзгаради. Бурчак қанчалик кичик бўлса, кесувчи қирранинг ишчи узунлиги шунча катта бўлади ва қирқим қалинлиги шунча кичик бўлади. Бунда кескич турғунлиги катталашади, лекин бу билан детал эгилишини ва титрашини ҳосил қилувчи радиал кесиш кучлари ортади. Бурчакнинг кичик қийматлари унча катта бўлмаган кесиш чуқурлиги билан йўнилаётганда қабул қилинади. Поғонали юзаларга ишлов берилаётганда бурчак  =90 о қилиб қабул қилинади. Шунингдек кичик қувватдаги дастгоҳларда бикр бўлмаган деталлар (узун юпқа валиклар, юпқа деворли деталлар) йўнилаётганда  ҳам бурчак  =90 0 деб қабул қилинади. Кўпроқ холларда  =45 0 тенг деб қабул қилингани маoқулроқ бўлади. Пландаги ёрдамчи бурчак  1 ёрдамчи кесувчи қирранинг нормал шароитда ишлашини таoминлайди ва 5 0 …10 0 дан 30 0 ….45 0 гача чегарада қабул қилинади.

Тезкесар кескичлар учун  =5 0 …10 0 , қаттиқ қотишмалардан чархланган кескичлар учун  1 =15 0 …30 0 , эгилган кескичлар учун  =4 0 …5 0 кесиб ташловчи кескичлар учун  =1 0 …2 0 (шакл 17) чегарада бўлади. Асосий ва ёрдамчи кесувчи қирралар кесишади, ёки бир-бири билан учрашади. Булар тўғри чизиқли ёки эгри чизиқли бўлиши мумкин (шакл-18). Кескич чўққисидаги юмалоқланиш радиуси r  0,5…5 мм, ўтувчи қирра узунлиги f  2мм, ўтувчи қиррадан пландаги бурчак  0 =15…20 о чегарада бўлиши мумкин. Энг яхши натижалар радиусли ўтувчи қиррада ҳосил қилинади. 17-шакл. Кесиб ташловчи кескичнинг пландаги

f 0  0 a) б ) r 18 - шакл . Кесувчи ыирралар а) эгри чизиыли, б) тщьри чизиыли Асосий кесувчи қиранинг қиялик бурчаги  , кескичнинг олдинги юзасини унинг ҳаракати йўналишига нисбатан жойлашишига таъсир қилиши билан бирга, кесувчи қирранинг ишчи узунлигини кесилаётган қатлам қалинлигига бўлган муносабатига ҳам таъсир қилади. Қиялик бурчак  нинг қиймати металларни кесишда кескични заготовкага ўйиб кесиш шароитига катта таъсир ўтказади. Қиялик бурчак  нинг манфий қийматида кескичнинг буюм билан учрашиш жойи энг заиф нуқта кескич чўққиси ҳисобланади.  бурчакнинг мусбат қийматида контактнинг дастлабки нуқтаси кескич чўққисидан силжийди ва унинг синиш имкони қисқаради. Бурчак  қириндининг тушиш йўналишига хал қилувчи таoсир ўтказади (шакл 19). Қора ишлов беришда қириндини қониқарли майдалашишига эришиши мумкин. Бунда қиринди ишлов берилган юзага йўналган бўлади. Тоза ишлов беришда ишлов берилган юзага зиён етказмаслик мақсадида қиринди ишлов бериладиган юзага йўналтирилади. (шакл 19, а) бурчакнинг манфий қийматдан мусбат қийматга ўтишда кескич чўққиси мустаҳкамланади, унинг турғунлиги бир мунча ошади шу билан бирга радиал кесиш кучи ортади. Асосий кесувчи қирранинг қиялик бурчаги -20 о дан +30 о гача бўлган чегарада ўзгариши мумкин ва 4- жадвалга мувофиқ танланади. жадвал-4

Кескич материали Ишлов бериш шароити Кесувчи қирранинг қиялик бурчаги  , град Тезкесар пўлат Қора +5 Тоза -5 Бикр бўлмаган деталлар -20 Қаттиқ қотишма ва минералокерамика Бир текисли қўйим 0  +5 Бир текис бўлмаган қўйим, зарблар +(10 о  30 о ) a) б) в) 19 - шакл . Кесувчи ыирра ыиялик бурчагини нг ыиринди чиыиш йщлига та o сири. а)  <0; б)  =0; в)  >0. Кескичнинг ишчи бурчаклари. Юқорида кескич бурчаклари геометрик тана сифатида кўрилиб чиқилди. Агарда кескич чўққиси заготовканинг айланиш ўқи баландлиги ўрнатилган бўлса, ушлагич ўқи заготовка ўқига пепендикуляр бўлса бу бурчакларнинг қийматлари ўзгармайди (шакл-20, а). Агарда ташқи йўнишда кескич чўққиси заготовканинг айланиш ўқидан юқорида жойлашган бўлса, у ҳолда олдинги бурчак катталашади, кейинги бурчак кичиклашади (шакл-20, б). Агар кескич чўққиси заготовка ўқидан пастда жойлашган бўлса, у ҳолда олдинги бурчак

кичиклашади, кейинги бурчак эса катталашади (шакл-20, в). Ҳақиқий бурчаклар қуйидагича аниқланади:  х =   х =  бу ерда  = azcsin2h R . 20-шакл. Кескични щрнатишнинг олдинги ва орыанги бурчаклар катталигига та oсири: а) марказ бщйича; б) марказдан юыори; в) марказдан пастда   D   Ф Ф а) б) в) h  Ф h Ф Агарда кескич стержени ўқи деталнинг айланиш ўқига перпендикуляр бўлмаса, у ҳолда пландаги бурчак қийматлари  ва  1 ўзгаради (шакл-21, б,в). Пландаги ҳақиқий бурчаклар осонгина топилади.  x =  0 ;  1 x =  1  0 ; Кесувчи асбоблар олдинги ва кейинги юзалардаги контакт ходисалар етарли даражада бурчакларга боғлиқ бўлади. Статик чархлаш бурчаклари ва

кесувчи асбобни ўрнатишдан фарқли ўлароқ бу   ф1  ф  Ф 1  21-шакл. Кескични щрнатишнинг пландаги бурчаклар катталигига та oсири 900 а)  1 ф1 б) в) бурчакларни кинематик бурчаклар ёки ҳаракатдаги бурчаклар деб юритилади . Кесувчи асбобнинг кинематик бурчакларини жойлашиши ҳақидаги саволларни махсус адабиётларда батафсил кўриб чиқиш мумкин . Бўйлама ва кўндаланг йўнишда кинематик бурчакларни аниқлаш учун соддалаштирилган формулалар келтирамиз. Пландаги бурчаги  =90 o бўлган кескич билан бўйлама суришда ишлов бериш, кесиб ташловчи кескичлар билан ишлашда кетинги  бурчак ва олдинги  бурчак кесиш тезлиги вектори V к ва заготовканинг чизиқли айланиш тезлиги V айл орасидаги  бурчак ўлчамида ўзгаради (шакл 22) . 22-шакл. П ландаги бурчаги =90 0 бщлган кескич билан ишлов бериш. Схема бўйича:

 кин =  -  ва  кин =  +  ,  бурчак қиймати (3) формула асосида ҳисобланади.μ=arctg Vйун Vайл =arctg S πД , бу ерда: S - бўйлама суриш, D - заготовка диаметри. Қирқиб ташлашда кескичнинг заготовка марказига яқинлашиши билан кинематик бурчаклар  бурчак ўлчамида ўзулуксиз ўзгариб туради. Кўп холларда бурчакларни ўзгаришини инобатга олмаса ҳам мумкин. Бунда  қиймати жуда кичик бўлади лекин йирик қадамли резбаларга ишлов беришда фреза тишини тиғлашда  бурчак қиймати асосида ҳисоблашга тўғри келади ва кинематик кейинги бурчак 2…3 0 дан кичик бўлмган тақдирда кейинги бурчак чархланади.

Фойдаланилган адабиётлаp: 1. Авагимов В.Д. Машинасозлик материалларини кесиб ишлаш. «Уқитувчи» нашриёти, Тошкент, 1971. 2. Аваков А.А. Физические основ теории стойкости режууих инструментов. М. «Машгиз», 1960. 3.Бобров В.Ф.и др. Развитие науки о резании металлов. Под редакцией. Зорева Н.Н. М. «Машиностроение», 1967. 4. Вулпф А.М. Резание металлов. М. «Машгиз», 1963. 5. Грановский Г.И., Грановский В.Г.Резание металлов. М. «Вусшая школа», 1985. 6. Геллер Ю.А. Инструменталне стали. М. «Металлургия», 1968. 7. Даниленко Б.Д., Файзиматов. Б. Н, Иргашев О.С. Конспект лекций по предметам. «основ обработки материалов резанием», «производственная технология». Част I , II , III . Тип. ФерПИ, 2000. 8. Зорев Н.Н. Вопрос механики процесса резания металлов. М. «Машгиз», 1956.

O'xshashlar

Қиринди ҳосил бўлиш жараёни

Металларни кесишдаги ишқаланиш

Кесиш элементлари ва кескич кесувчи қисмининг геометрик параметрлари

Металларни механик ишлаш тўғрисида маълумот

Материалларнинг ишлов берилувчанлиги ва уни аниқлаш усули