Elash jarayoni - Materialshunoslik - Referatlar

Elash jarayoni

Yuklangan vaqt:

30.09.2022

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2610.5 KB

Ko'chirib olish

Elash jarayoni Reja: 1. Elash jarayonining asoslari. Elashning turlari va qo‘llanilishi 2. Elash samaradorligi va unga ta’sir qiluvchi omillar 3. Elaklarning turlari, tuzilishi va ishlash prinsiplari 4. Qo‘zg‘almas panjarali elaklar 5. Yassi tebranuvchi elaklar 6. Yarim vibratsion elaklar

Elash jarayonining asoslari. Elashning turlari va qo‘llanilishi Elash - foydali qazilmaning yirikligiga qarab, bir yoki bir necha elak orqali elab, sinflarga ajratish jarayonidir. Elashga tushayotgan mahsulot-dastlabki, elak ustida qolgan mahsulot -elak usti, elakdan o‘tgan mahsulot esa -elak osti mahsuloti deyiladi. Elashda qabul qilingan elak ko‘zlari o‘lchamining kattadan kichikka tomon ketma-ket qatori elash shkalasi,ikkita ketma-ket kelgan elak ko‘zlari o‘lchamining bir-biriga nisbati shkala moduli deyiladi. Masalan: 48, 24, 12, 6, 3 mm li shkala uchun modul 2 ga teng; Mahsulotni n ta elakda elashdan so‘ng n+1 ta mahsulot olinadi. Mahsulot yirikligi quyidagicha belgilanadi: -1 +1 yoki 1-1. Masalan: -50+12 mm; 12-50mm. Elashning quyidagi turlari qo‘llaniladi: yordamchi, tayyorlovchi, mustaqil, hamda boyitish mahsulotlaridan suvni ajratish maqsadida ishlatiladigan elash operatsiyasi. 1. Yordamchi elash maydalash va yanchish sxemalarida ishlatilib, dastlabki mahsulot tarkibidagi tayyor (maydalanishi kerak bo‘lmagan) mahsulotni ajratish yoki maydalangan mahsulot yirikligini nazorat qilish uchun ishlatiladi. Bunday elashning birinchi turi - dastlabki, ikkinchisi esa nazoratlovchi elash deyiladi. 2. Tayyorlovchi elash dastlabki mahsulotni alohida-alohida boyitish maqsadida sinflarga ajratish uchun ishlatiladi. 3. Mustaqil elash - elash mahsulotlari iste’molchiga yuboriladigan tayyor mahsulot hisoblansa mustaqil elash deyiladi. Elashning bu turi ko‘pincha ko‘mirni elashda ishlatiladi. Suvsizlantirish maqsadida ishlatiladigan elash boyitish mahsulotlaridan suvni birlamchi ajratishda keng ishlatilmoqda. Dastlabki mahsulotning yirikligi va elak ko‘zining o‘lchamiga qarab elashning quyidagi turlari mavjud.

Ruda bo‘laklari Dastlabki mahsulotning yirikligi, mm Elak ko‘zining o‘lchami, mm Yirik O‘rta Mayda Mayin O‘rta mayin -1200+0 -360+0 -75+0 -10+0 -1+0 300-100 60-25 25-6 5-0,5 0,05 gacha Elash samaradorligi va unga ta’sir qiluvchi omillar Elash samaradorligi har xil kattalikdagi dastlabki zarrachalar aralashmasini elovchi yuzada qay darajada ajralishini xarakterlovchi kattalikdir. Umumiy holda, elash samaradorligi ma’lum sinfning elak osti mahsulotidagi miqdorini shu sinfning dastlabki mahsulotdagi miqdoriga nisbatini ko‘rsatadi. Elak osti mahsuloti deb, dastlabki mahsulotdagi elovchi yuza teshiklaridan kichik o‘lchamli mahsulotga aytiladi. Agar dastlabki mahsulotdagi elak osti mahsulotining umumiy miqdori (Q Э . О ) shu mahsulot uchun granulometrik tarkib egri chizig‘idan) va uning og‘irligi (Q D ) ma’lum bo‘lsa, elash samaradorligi quyidagi formuladan aniqlanadi: bu erda α – dastlabki mahsulotdagi mayda sinfning miqdori.

Real sharoitda uzluksiz ishlaydigan boyitish fabrikalaridagi elak osti mahsulotining og‘irligini (massasini) aniqlash qiyin, shuning uchun elash samaradorligi elak usti mahsuloti tarkibidagi elak osti mahsulotining miqdori, ya’ni elak osti mahsulotining dastlabki va elak usti mahsuloti Q ning miqdori bilan hisoblanadi. Bu holda elash samaradorligini hisoblash uchun quyidagi formuladan foydalaniladi: Shunday qilib, elashga tushayotgan mahsulot tarkibidagi ostki (quyi) sinf miqdorini bilgan holda, shu sinfning elak usti mahsulotidagi miqdorini aniqlab, elash samaradorligini hisoblab topish mumkin. Elash samaradorligi elak ishining mexanik, texnologik parametrlariga va elanayotgan mahsulot xossasiga, elakning ish tartibiga, elash vaqtiga, elovchi yuzaning ko‘rinishi va holatiga,elakning ishlab chiqarish quvvatiga, mahsulotning namligiga va h.k. larga bog‘liq. Elaklarning turlari, tuzilishi va ishlash prinsiplari Elaklar geometrik shakli, elovchi yuzaning hususiyati,uning gorizontal tekislikka nisbatan joylashishi bilan bir-biridan farq qiladi.Elovchi yuzaning shakliga qarab yassi, silindrik (barabanli) yoki yoysimon shakldagi elaklar mavjud. Elovchi yuzaning joylashishiga qarab gorizontal va qiya, ba’zi hollarda vertikal elaklarga bo‘linadi. Mahsulotning elovchi yuza bo‘ylab harakatlanishi xususiyatiga qarab qo‘zg‘almas (ba’zi hollarda elovchi yuza ba’zi elementlarining harakatlanishi), aylanma harakatli qo‘zg‘aluvchi va to‘g‘ri chiziqli harakatlanuvchi qo‘zg‘aluvchi elaklarga bo‘linadi. Foydali qazilmalarni elashda ishlatiladigan elaklar quyidagi guruhlarga bo‘linadi: qo‘zg‘almas panjaralar, valokli aylanuvchi barabanli, yassi tebranuvchi;

yarim vibratsion; vibratsion aylanma vibratsiyali; vibratsion to‘g‘ri chiziqli vibratsiyali; yoysimon va h.k. Hamma elaklar engil, o‘rta va og‘ir turdagi elaklarga bo‘linadi. Ular sochma zichligi 1,16 va 2,7 t/m 3 bo‘lgan mahsulotni elash uchun ishlatiladi. Elaklar xarflar va sonlar bilan belgilanadi. G-groxot; I-inersion; Ssamobalansniy; R-rezonansniy; L-legkogo tipa; xarflardan keyingi birinchi son elakning enini ko‘rsatadi: 1-750 mm; 2-1000 mm; 3-1250mm; 4-1500 mm; 5-1750 mm; 6-2000 mm; 7-2500 mm; 8-3000 mm; 9-3500 mm; 10-1000 mm; undan keyingi son -elak to‘rlarining soni. GIT41- groxot inersionniy tyajelogo tipa, shirina groxota 1500 mm 1odnositniy. GIL -32-groxot inersionniy legkogo tipa, shirina groxota-1250 mm, dvuxsitniy. Qo‘zg‘almas panjarali elaklar Qo‘zg‘almas panjarali elaklar alohida orasi ochiq panjaralardan tashkil topib, gorizontga nisbatan 40-45 0 burchak ostida rudani elash uchun, 30-35 0 burchak ostida ko‘mirni elash uchun o‘rnatiladi. Mahsulot panjaraning yuqori qismiga berilib o‘z oqimi bilan harakatlanadi, bunda mayda mahsulot panjara orasidan o‘tib, yirik mahsulot esa panjara ustidan ajratiladi. Bunday elaklar yirik mahsulotni elash uchun ishlatiladi. Ikkita panjara orasidagi masofa 50 mm va undan ortiq bo‘lishi kerak. Elakning kengligi dastlabki mahsulotdagi eng katta bo‘lak o‘lchamidan kamida 2-3 marta katta, uzunligi esa kengligidan 2 marta katta bo‘lishi kerak. Elovchi panjaralarning panjaralari turli xil ko‘rinishga (profil) ega bo‘lishi mumkin: trapetsiadal, dumaloq, kvadrat, "T" xarfi (tavroviy) ko‘rinishida va h.k. Panjara sifatida oddiy temir yo‘l relslari ham ishlatilishi mumkin. Panjaralar birbiridan ma’lum masofada parallel holda joylashtiriladi va bir-biri bilan boltlar orqali mahkamlanadi. Elovchi panjaralarda elash samaradorligi 60-70% ni tashkil qiladi.

Elovchi panjaralarning ishlab chiqarish quvvati elakning o‘lchamiga, mahsulotning xossasiga va panjaralar orasidagi masofaga bog‘liq. Elovchi panjaraning ishlab chiqarish quvvati quyidagi empirik formula bilan hisoblanadi: Q = 2,4 Fa bu erda: F - panjaraning yuzasi, m 2 a - panjaralar orasidagi masofa, mm. 3-rasm. Qo‘zg‘almas panjarali elaklar. 1-panjara; 2-siquvchi boltlar; 3-tirgak trubkalar. Boyitish fabrikalarida elovchi panjaralar asosan yirik va o‘rta maydalash maydalagichlaridan oldin o‘rnatiladi. Elovchi panjaralarning afzalligi: sodda tuzilishga egaligi va xizmat ko‘rsatishning qulayligi; elektroenergiya sarflanmasligi, korxonada uni xilma-xil materiallardan (eski rels, balka) tayyorlash mumkinligi, ularga mahsulotni avtomashina, temir yo‘l vagonlari va h.k. dan bevosita tushirib olish mumkinligi. Biroq elovchi panjaralar o‘rnatish uchun binoning baland bo‘lishi talab qilinadi va ularda elash samaradorligi past.

Yassi tebranuvchi elaklar Uzatish mexanizmi, qutisi va ramasi orasida qattiq bo‘lmagan kinematik bog‘lanishli tezyurar tebranuvchi elaklar asosan boyitish mahsulotlarini suvsizlantirishda ishlatiladi. BKGO-M2A markali elak (4-rasm) ikkita ketma-ket gorizontal joylashgan qutidan iborat bo‘lib, qiya holdagi sharnirli tayanchga tayanadi (har qaysi qutiga 4 tadan). Ekssentrik uzatma val va tayanchlar bir-biri bilan sharnirli bog‘langan. Val tasmali uzatma orqali elektrodvigateldan harakatga keltiriladi. Val rama bilan 2 ta amortizatsion prujinalar orqali bog‘langan. 4-rasm. Yassi tebranuvchi elaklar. Harakat ikki juft shatunlar yordamida valdan qutichalarga uzatiladi. Kutilarning harakatlanuvchi massasini muvozanatlashtirish uchun ekssentrisitetlar bir-biridan 180 0 ga siljitilgan. Elak quyidagi texnik xarakteristikalarga ega: qutining 1 minutdagi tebranishlari soni 400-450; tebranish amplitudasi 14-26 mm; 2 ta to‘rning maydoni 7,5 m; ko‘mirli konsentratni suvsizlantirishdagi ishlab chiqarish unumdorligi 20-25 t/soat, ko‘mirli shlamlar uchun 12-13 soat.

Yarim vibratsion elaklar 5-rasm. Yarim vibratsion elaklar 1-rama; 2-tayanch; 3-quti; 4-ressor; 5-osilgich; 6-disk; 7-kontur yuk; 8-val; 9-to‘rlar; 10-ko‘zg‘aluvchi podshipniklar; 11-tub podshipniklar;12-shkif; 13- elektrodvigatel. Yarim vibratsion elaklar to‘r o‘rnatilgan qutini ekssentrik val yordamida vertikal tekislikda aylanma harakatlanishi bilan xarakterlanadi. Qo‘zg‘almas ramaga podshipniklarda gorizontal holda ekssentrik val o‘rnatilgan. Elak qutisiga tebranuvchi podshipnik mahkamlangan. Quti unga tortilgan to‘r (2 ta yoki 3 ta ham bo‘lishi mumkin) bilan gorizontga nisbatan 20-30 0 burchak ostida o‘rnatiladi va shunday holatda amortizatorlar yordamida ushlab turiladi. Valga harakat ramaga o‘rnatilgan elektrodvigateldan uzatma va shkiv orqali beriladi. Elak qutisi vertikal tekislikda kichik radiusli aylanma harakat qiladi. Qutining tebranishlar amplitudasi va harakat traektoriyasi faqat o‘rta qismi uchungina doimiydir. Qutining elliptik traektoriya bo‘yicha harakatlanuvchi chetki qismlari o‘rta qismining tebranish amplitudasiga nisbatan erkinroq tebranish va

amplitudaga ega. Quti chetlarining harakatlanish xarakteri amortizatorlarning qattiqligi bilan aniqlanadi.

Adabiyotlar ro’yhati: 1. Abramov A.A., Pererabotka, oboga щ enie i kompleksnoe ispolzovanie tverd ы x polezn ы x iskopaem ы x. t.1 Obogatiteln ы e protsess ы i apparat ы : Uchebnik – 2- e izd., stereotip. 2014. 2. Abramov A.A., Pererabotka, oboga щ enie i kompleksnoe ispolzovanie tverd ы x polezn ы x iskopaem ы x. T.2 Texnologiya pererabotki i obogaщeniya poleznыx iskopaemыx : Uchebnik – 2014. 3. Abramov A.A., Pererabotka, obogaщenie i kompleksnoe ispolzovanie tverdыx poleznыx iskopaemыx. T.2 Texnologiya pererabotki i obogaщeniya poleznыx iskopaemыx : Uchebnik – 2014. 4. Abramov A.A., Texnologiya pererabotki i oboga щ eniya rud svetn ы x metallov. Uchebnoe posobie, v 2 kn. 2015. 5. Avdoxin V.M. Osnovы obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. Uchebnik v 2t. – 2016. 6. Avdoxin V.M. Osnovы obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. Uchebnik v 2t. – 2006. t2. Texnologiya obogaщeniya poleznыx iskopaemыx. 7. Arashkevich V.M. Osnovы obogaщeniya rud, M., Nedra,2019. 8. Egorov V.L. Osnov ы oboga щ eniya rud, M., Nedra,2016

O'xshashlar

Flotatsiya jarayoni

Yanchish jarayoni

Klassifikatsiya jarayoni

Maydalash jarayoni

Qirindining hosil bo'lish jarayoni