Мустақиллик шароитида ўзбек миллий маданияти ривожланишининг назарий масалалари

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

85 KB

Ko'chirib olish

Мустақиллик шароитида ўзбек миллий маданияти ривожланишининг назарий масалалари. Истиқлол йилларида тўпланган тажриба Ўзбекистоннинг XX асрдаги маънавий ҳаёти, жамият аъзолари ижтимоий тафаккуридаги сиёсий – мафкуравий ўзгаришлар ҳақида мулоҳаза қилиш, ўзбек халқи ижтимоий ҳаётида содир бўлган воқеа - ҳодисалар тўғрисида чуқур илмий хулосалар чиқариш имкониятини берди. Бундай хулосалар мустақил Ўзбекистоннинг XXI асрдаги шакли-шамойили тўғрисида ҳаққоний тасаввур яратиш нуқтаи назаридан ҳам муҳим ҳисобланади. XX аср Ўзбекистон тарихи, хусусан, маданий ҳаёти масалалари хусусида қатор адабиётлар нашр этилмоқда, фикрлар билдирилди, хулосалар ясалмоқда. Бу мавжуд ижтимоий ҳолат ва табиий эҳтиёжнинг намоён бўлиши. Мустабид совет тузими даврида ўзбек миллий маданиятининг коммунистик мафкура исканжасида қанчалар жабр кўрганлиги, бунинг миллий аҳлоқ, миллий виждон, миллий турмуш тарзи, миллий ўзликка қай даражада салбий таъсир кўрсатганлиги маълум маънода исботланди. Бироқ коммунистик мафкуранинг ўзбек миллий маданиятига етказган барча зарар- зиёнларннинг даража ва ҳажмини аниқлаш илмий жамоатчилик олдида турган муҳим вазифадир. Масаланинг иккинчи томони ҳам бор. Гап шундаки, ҳозирги айрим фуқаролар мустабид тузим даврида «маданий ривожланиш» юз берганлиги унинг оқибатида миллий юксалиш рўй берган деб тасаввур этадилар. Бундай фикрларнинг, айниқса, айрим зиёлилар орасида мавжудлиги жуда ачинарлидир. Ҳеч қандай таг-заминга, илмий асосга суянмаган бундай фикрларнинг борлиги, назаримизда айримларнинг масалани мазмун ва шакл- шамойилига амал қилмаганлиги, унга беэътибор муносабати натижасида бўлиши мумкин. Тўғри, советлар даврида мактаблар, илмий муассасалар, маданият масканлари барпо этилди, 100 минглаб зиёли вакиллари

«шаклланантирилди» қилинди. Аммо катта маблағлар эвазига амалга оширилган бундай тадбирлардан кўзланган мақсад ўзбек миллий маданияти тараққиётини таъминлаш эмас, аксинча, ўзбек халқининг буюк миллий – маданий меросини йўқ қилиш асосида ундаги бошқа миллатларга қараганда ҳам устивор аҳамият касб этадиган миллий ўзликни англаш жараёнини йўқ қилишдан иборат эди. Қайд этиш лозимки, совет даврида бундай ҳолатга маълум маънода эришилди. Фуқаролардаги ижтимоий сустлик, теварак- атрофда рўй бераётган воқеа-ҳодисаларга бефарқлик, маънавий боқимандалик, ўз миллий маданий меросининг тақдирига лоқайдлик, манқуртлик аломатлари-буларнинг бариси советлар тузимининг миллий маданиятларга нисбатан олиб борган сиёсатининг натижаси эди. Мустақиллик шароитида ўзбек миллий маданиятини ривожлантириш учун барча шарт-шароит, имкониятлар аввало Президент И. Каримов томонидан маънавият-маърифат, миллий-маданий меросга нисбатан илмий- амалий муносабатда ўз аксини топди ва маънавиятнинг ривожланиши эволюциясининг шаклланиши асносида юз берди. Дарҳақиқат, мамлкатимиз ҳукумати, президентнинг жамиятни маънавий барқарорлаштиришни таъминлашга қаратилган муносабати ва бу борадаги кучли сиёсати тасодифий ҳолда кечмади. Аксинча, у кучли миллий-маънавий меросга асосланган ижтимоий ҳодисадир. Унинг шаклланишини Ўзбекистоннинг мустақиллик шароитида ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ривожланиш концепциясидан айри ҳолда тушуниш эса хатодир. Масаланинг моҳияти эса жамиятни маънавий барқарорлаштиришнинг бошқа жабҳалардаги тўб ислоҳатлар билан ҳамоҳанглиги ва уйғунлигидадир. Мустақилликнинг бир йиллик байрами арафасида И. Каримовнинг «Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли», деб номланган асари нашр этилди. Ушбу асарни Ўзбекистоннинг совет мустабид тузими давридаги тижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий- мафкуравий инқироздан чиқиш йўли ҳамда мустақиллик шароитида мамлакатни тараққий эттириш йўлидаги таълимоти сифатида баҳолаш

мумкин. Хўш, ушбу асарнинг жамият маънавий ҳаётида тутган ўрни ва роли нимадан иборат бўлди? Нима учун мазкур китобга сўнгги пайтларда олиму- мутахассислар, кенг жамоатчилик бот-бот эътиборини қаратмоқда? Бунинг сабаби, назаримизда Президент томонидан маънавий омилларнинг мустақилликни мустаҳкамлашнинг муҳим омили сифатида эътироф этилишидадир. Жумладан китобнинг «Мустақил Ўзбекистонни ривожлантиришнинг маънавий-аҳлоқий негизлари» деб аталган бобида жамият тараққиётининг қуйидаги тўрт пойдевори кўрсатиб берилади: умуминсоний қидриятларга содиқлик, халқимизнинг маънавий меросини сақлаш ва ривожлантириш, инсон ўз имкониятларини эркин намойиш қилиш, ватанпарварлик. Масалага шу таҳлитда муносабатда бўлиш маънавиятнинг сиёсий мафкурадан тўлиқ озод бўлганлигидан далолатдир. Ҳақиқатдан ҳам истиқлол йилларида маънавиятнинг ижтимоий функцияси ўзгарди. Гап шундаки, совет мустабид тузуми даврида маданиятнинг вазифаси соф сиёсий мақсаддан келиб чиқарди. Бундай мақсад эса барча воситалар билан жамият устидан якка ҳокимликка эга бўлган партиявий мафкуранинг устиворлигини таъминлашдан иборат эди. Мустақиллик йилларида маданиятнинг бош вазифаси жамият аъзоларида юксак маънавият, аҳлоқий сифатларни қарор топтириш, инсонни қадрлаш, ўзлигини англаш жараёнини қарор топтиришга қаратилди. Масалага шу аснода ёндошишнинг ўзига хос жиҳатлари бўлиб, булар мамлакат юртбошчиси томонидан катта ақл – заковат, илмий тафаккурга асосланган эди. Булар, назаримизда қуйидагилардан иборатдир: Биринчидан , мамлакатимизда мустақилликни мустаҳкамловчи, унга руҳ берувчи омил сифатида маънавият-маърифатга жуда катта аҳамият берилди. Истиқлолий жараёнларни реал кучга айлантириш, амалга оширилаётган ислоҳатларни рўёбга чиқариш, жамият ҳаётида совет мустабид тизими даврида шаклланган мураккаб муаммоларни ҳал этишда маънавий

омилларнинг ўрни ва роли катта эканлиги исботланди. Буларнинг бариси маънавият-маърифатнинг давлат сиёсатининг устивор йўналиши сифатида тан олиниши ҳамда унинг амалга оширилишда ўз аксини топди. Мамлакатимиз Президентининг «Маънавият ва маърифат жамоатчилик маркази фаолиятини янада такомиллаштириш тўғрисида»ги (1996 йил, 9 сентябр) Фармонида ушбу жабҳанинг мамлакат ва миллат тақдирида муҳим рол ўйнаши яна бир карра эслатиб ўтилди. Иккинчидан, истиқлол шароитида, бозор муносабатларига ўтиш ҳамда жамиятнинг ижтимоий-сиёсий, иқтисодий, маънавий-мафкуравий, аҳлоқий янгиланиши даврида Ўзбекистоннинг жаҳон ҳамжамиятига қўшилишида, мураккаб муаммоларни ҳал этишда маънавий-маърифий омиллар тараққиётининг асоси эканлиги тўғрисидаги фикр ижтимоий аҳамият касб этди. Юртбошимизнинг «Жамият тараққиётининг асоси, уни муқаррар ҳалоқатдан қутқариб қоладиган ягона куч-маърифатдир», 1 4 дейишади жуда катта рамзий маъно бор. Ақл-заковатли, юксак маънавиятли кишиларни тарбиялаш орқалигина олдимизга қўйилган юксак мақсадларга эришиш мумкин. Учинчидан, жамият тараққиётининг ҳозирги босқичида маънавият ва маърифат масаласига инсонни руҳий-аҳлоқий жиҳатдан поклантиришга шарт-шароит ва имконият яратадиган омил сифатида қараш юзага келди. Дарҳақиқат, баркамол авлод тарбияси, фуқаролар онги, тафаккурининг ўзгариши, уларнинг теварак-атрофда рўй бераётган воқеа-ҳодисаларга нисбатан муносабатини белгилаш ва аниқлаш, аввало, уларнинг руҳияти унинг даражасига боғлиқдир. «Маънавият ҳақида гап кетар экан, деган эди И.А. Каримов, мен аввало, инсонни руҳий покланиш ва юксалишга даъват этадиган, инсон ички оламни бойитадиган, унинг иймон-иродасини, эътиқодини мустаҳкамлайдиган, виждонини уйғотадиган қудратли ботиний кучни тасаввур қиламан». 1 5 Тўртинчидан, мамлакатда қурилаётган демократик, ҳуқуқий, 1 4 Каримов И. Тарихий хотирасиз келажак й ўқ . Т, 1998 йил., 7 бет. 1 5 Каримов И. Ызбекистон XXI асрга интилмо қ да. Т, 1999 йил., 17 бет.

$инсонпарвар жамият маънавияти ҳеч шубҳасиз ҳозирда шаклланётган миллий истиқлол ғояси ва миллий мафкура билан узвий боғлиқдир. Шўро замонида маданият ва коммунистик мафкура нисбатида маънавий омиллар иккинчи даражали ижтимоий ҳодиса сифатида баҳоланар эди. Бу эса ўз навбатида коммунистик мафкурани маданиятга нисбатан устувор эканлиги, унинг асоси, пойдевори бўлиб хизмат қилиши тўғрисидаги ғайриқонуний «назария»нинг пайдо бўлишига сабаб бўлди. Энди давра ва ушбу масалага нисбатан қарашлар ўзгарди. Бир томондан, миллий мафкура доимо миллий маданият ва маънавият қобиғида, унинг ҳосиласи сифатида юзага келиши тўғрисидаги ҳақиқат қарор топди. Бошқа томондан эса, мафкура ва маънавият ҳеч қачон бир-бирини инкор этмайди, аксинча, эътироф этиши, шу асосда уларнинг ўзаро уйғунлиги миллий тараққиёт учун зарур омил бўлиб хизмат қилиши ижтимоий фикр сифатида шаклланди. Ушбу фикрнинг тўғри эканлигигка Президентнинг «биз барпо этаётган янги жамият юксак маънавий ва аҳлоқий қадриятларга таянади ва уларни ривожлантиришга катта эътибор қаратади. Бу жараён миллий истиқлол ғояси ва мафкурасига, ўсиб келаётган ёш авлодни ватанпарварлик руҳида тарбиялашга асосланади» 1 6 деб таъкид этиши жиддий исботдир. Миллий мафкура ва миллий истиқлол ғоясининг энг асосий вазифаси миллат ва халқни ягона мақсад-озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этиш, ижтимоий-сиёсий барқарор муҳит яратишга, ҳар бир фуқаронинг ягона Ватан бахт-саодати учун доимо масъулият сезиб яшашига чорлаш, аждодларимизнинг бебаҳо мероси, миллий қадрият ва анъаналаримизга муносиб бўлишга эришиш, юксак фазилатли ва комил инсонларни тарбиялашдан иборатдир. Ушбу ҳолатни чуқур таҳлил этаган И.А. Каримов шундай хулоса беради: «Миллий ғоя ва истиқлол мафкураси юртимизда яшаётган барча кишиларнинг маънавий бойлигига, дунёқарашининг негизига айланишига эришиш биз учун энг асосий мақсаддир» 1 7 . 1 6 Каримов И. А. Миллий исти қ лол мафкураси-хал қ эъти қ оди ва буюк келажакка ишончдир. Т., 2000 йил, 18-19 бет. 1 7 Миллий исти қ лол \ояси: асосий тушунча ва тамойиллар. Т., 2000 йил, 8 бет.$

Қайд этилган ушбу фикр методологик-концептуал нуқтаи назардан тамомила янгича қараш тарзида баҳоланиши лозим. Бунда аввало, миллий мафкура ва маънавиятнинг нисбати тўғри аниқлаб берилган ҳамда улар бир- бирини инкор этадиган ижтимоий ҳодисалар эмас, аксинча, ўзаро, уйғунликда мавжуд бўлиши мумкин бўлган феномен маъносида тушунилади. Ва айни пайтда миллий истиқлол ғояси ва миллий мафкура ушбу ҳудудда истиқомат қилаётган ўзбек халқинигина эмас, айни вақтда бошқа кўплаб миллат, эллатлар мафкураларини ҳам тақозо этиши мумкинлиги ҳақида хулосага келиш мумкин. Бешинчидан , маънавий боқимандалик, фикрий мутелик ва улардан келиб чиқадиган ижтимоий лоқайдлик жамиятни муқаррар ҳалокатга олиб келади, жамият аъзоларида эса теварк-атрофда юз бераётган воқеа, ҳодисаларга бефарқлик аломатларини юзага келтиради. Бу эса кўрилаётган жамиятда маънавий инқироз ва ўпирилишларининг олдини олишга катта эътибор беришни тақазо этади. Инсон маънавиятидаги камтиклик, тафаккур ва фикр ноқислиги, мушоҳада ва мулоҳаза қилиш даражасининг пастлиги, энг оддий аҳлоқий сифатларнинг етишмаслиги-буларнинг барчаси пировард натижада жамият маънавий-руҳий ҳолатига салбий таъсир кўрсатиши мумкин. Шу маънода жамият маънавий ҳаётини барқарорлаштиришга қаратилган давлат сиёсатини изчиллик билан олиб борилаётганлигини пировард мақсадга эришишнинг шарти сифатида баҳолаш мумкин. Айни пайтда юртбошимизнинг қуйидаги фикрлари жуда ўринлидир: «Миллат, давлат, жамият тақдири ҳал бўлаётган паллада ўзлигимизни англаш, маънавий илдизларимизни унутмаслик катта аҳамиятга эга. Моддий етишмовчилик албатта оғир синов, лекин унга меҳнат билан, сабр тоқат билан бардош берса, енгиб ўтса бўлади, аммо маънавий инқироз, маънавий қашшоқликдан, уларнинг оқибатида миллатлараро низолардан, биродаркушлик қирғинларидан худонинг ўзи асрасин» 1 8 . 1 8 Каримов И. А. Ыз келажагимизни ў з қў лимиз билан қ урмо қ дамиз. Т., 1999 йил, 6 бет.

Демак, ҳозирги мураккаб ўтиш даврида мустақилликни сақлаб қоладиган ягона куч маънавият экан, бундай энг аввало фуқароларнинг айрим қисмида мавжуд бўлган маънавий инқироз ва кемтикликни бартараф этиш зарур. Олтинчидан, мамлакатда барча соҳаларда рўй бераётган ижобий жараёнлар кучли демкоратик ўзгаришлар билан уйғунликда намоён бўлмоқда. Ҳақиқатдан ҳам демократлаштириш жараёни кучли мазмун билан бойимоқда, у жаҳон андозаларини кўр-кўрона ўзлаштириб олиш асосида эмас, аксинча, миллийликнинг зарур шартларига асосланган ҳолда ривож топмоқда. Демократик жараёнларни чуқурлаштиришнинг йўналишлари жуда кўп. Аммо улар демократия ва маданият нисбати, маънавий омиллар муҳим рол ўйнайди. Дарҳақиқат, маданият демократияни янада жонлантирадиган, жамиятда чуқур ижобий ўзгаришлар пайдо қиладиган ижтимоий кучдир. Мамлакат Президенти демократик жамиятни маънавий қашшоқ кишилар билан қуриб бўлмаслигини, аслида демократия ва маданий тушунчаси Шарқ, хусусан, ўзбек давлатчилик тарихида жуда қадимдан мавжуд эканлигини доимо эслатиб туради. Шарқона раҳбарлик усули бу маданият ва демократиянинг уйғунлигидир. Шунинг учун бўлса керак, юртимизнинг узоқ давлатчилик тарихидаги давлат раҳбарлари жуда нозиктаъб, аллома, донишманд, мутафаккир ва маърифатпарвардир. Маънавият ва демократия масаласида ижод эркинлиги масаласини турри ҳал этиш жуда зарурдир. Ҳақиқий, том маънодаги асар фақатгина санъаткорга эркинлик берилганда ва у жамият томонидан муҳофаза этилгандагина яратилиши мумкин. Бунга мустакилликнинг ўн йиллиги гувоҳдир, зеро юртбошимизнинг истиқлолнинг дастлабки даврларида маданият, санъат ходимлари, адиблари билан ташкил этган учрашувлари, улар фаолиятига нисбатан ғамхўрлик қилиши, кучли ижтимоий муҳофаза тизимининг шаклланиши — буларнинг барчасидан кўзланган мақсад комил

инсон тарбияси, ҳуқуқий давлат талабларига жавоб бера оладиган жамият аъзоларини етиштиришдир. Тараққиётнинг ҳозирги босқичида ижодкор учун эркинлик, бизнинг назаримизда, энг аввало жамият аъзолари, ўзбек миллати томонидан талаб этилаётган, том маънодаги ижтимоий буюртмани бажаришга асосланиши лозим. Демак, шўролар давридаги ижодкорларга берилган «ижтимоий буюртма» коммунистик мафкуранинг сиёсий мақсадларини амалга оширишга йўналтирилган бўлса, Ўзбекистоннинг ҳозирги кундаги ижодкор санъаткорларининг бурч ва масъулияти миллатнинг маънавий эҳтиёжлари туфайли юзага келмоқда. Ўзбекистондаги демократик жараёнлар, айни пайтда, озод шахсни шакллантириш нуқтаи назаридан ҳам ўта долзарбдир. Демократия ва том маънодаги эркин шахс маънавий асосга кўрилгандагина кутилган мақсадга эришиш мумкин. И.А. Каримов таъкидлаганларидек: «Эркин фуқаро маънавиятини, озод шахсни шакллантириш масаласи олдимизда турган энг долзарб вазифадир. Бошқача айтганда, биз ўз ҳақ — ҳуқуқларини танийдиган ўз кучи ва имкониятларига таянадиган, атрофида содир бўлаётган воқеа — ҳодисаларга мустақил муносабат билан ёндошадиган, айни замонда шахсий манфаатларини мамлакат ва халқ манфаатлари билан уйғун ҳолда кўрадиган эркин, ҳар жиҳатдан баркамол инсонларни тарбиялашимиз керак» 1 9 . Еттинчидан, маънавият, миллат тарихи, ўтмиши, бой маданий мероси билан уйғунликда бўлгандагина ижтимоий тараққиёт учун самарали натижа бериши мумкинлиги англаб етилдиистиқлолга қадар маданият ва тарих ўртасида жуда катта «хитой девори» бор эди. Расмий ҳужжатларда мафкуравий тарих ва маданият нисбати жуда катта «сиёсий уйин»га йўғрилган, сийкаллаштирилган эди. Аслида эса тарих ва миллий маданият коммунистик мафкура нуқтаи назарида бир—бирини инкор этарди. Бунинг боиси ҳукмрон мафкуранинг 1 9 Каримов И. А. Ызбекистон XXI асрга интилмо қ да. Т., 1999 йил., 17-18 бетлар. 20 Каримов И. Тарихий хотирасиз келажак й ўқ . Т., 1998йил., 18 бет.

сиёсий мақсадлари билан уйғунлигида ифодаланар эди. Жумладан, миллий маданиятларнинг қай даражада маҳобатли ва қўҳна эканлиги ушбу масалага тарихий аснода муносабатда бўлиш билангина аникланиши мумкин. Бундай ҳол коммунистик мафкура моҳиятига сира ҳам мос келмас эди. Шунинг учун ҳам сиёсий ҳокимият ҳар қандай усуллар билан бўлсада, миллий тарих, чунончи ўзбек миллати тарихини фақатгина урушлар, «синфий курашлар», ўпирилишлар тарихидан иборат, деб кўрсатишга ҳаракат қилди. Мустақиллик ўзбек ҳалқи тарихи «синфий курашлар» тарихи эмас, аксинча маънавият — маърифат, яратиш, бунёд этишдан иборат тарих эканлигини яна бир бор эслатди. «Биз И.А.Каримов халқни номи билан эмас, балки маданияти, маънавияти орқали биламиз, тарихининг таг—томиригача назар ташлаймиз» 2 0 . Саккизинчидан, Ўзбекистондаги ҳозирги ижтимоий — сиёсий ҳолат мамлакатимиздаги 120 дан ортик барча миллат, элатларнинг эркин, эмин ривожланишига шарт — шароитлар яратиб бермоқда. Турли маданиятли, динли фуқароларнинг озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт қуриш каби ягона мақсад ҳамда ғоя асосида бирлашишлари, Ўзбекистонни ўз Ватанлари сифатида тан олишлари мамлакат ҳукумати томонидан олиб борилаётган кучли миллий сиёсат ва миллатлараро тотувлик йўлидаги саъий-ҳаракатнинг натижасидир. Мамлакатимизда миллатлараро тотувликни таъминланганлигининг яна бир муҳим жиҳати бор. У ҳам бўлса ўзбек миллатига хос бўлган бағрикенглик, олийжаноблик, ўзгаларга нисбатан меҳр-оқибатнинг кучлилигидир. Миллатлараро тотувликни таъминлашнинг ҳуқуқий жиҳатлари, юртимизда миллий маданиятлар равнақи учун яратилган шарт- шароитлар, ўзбек менталитетига хос бўлган миллий ва фуқаровий сифатларнинг барчаси юртимизда содир бўлаётган ижтимоий тараққиётга замин яратмоқда. 2

Жаҳоннинг турли бурчакларида миллатлараро низолар, тортишувлар, келишмовчиликлар содир бўлиб турган бир шароитда Ўзбекистондаги ижтимоий барқарорлик ва тотувлик кўп жиҳатдан миллий манфаатларнинг умуминсоний қадриятлар билан уйғунлиги туфайли ҳам юз бермоқда. «Бизнинг миллий хусусиятларимиз — дейди Ислом Каримов, — умуминсоний қадриятлар билан боғланиб кетган. Асрлар давомида халқимиз умумбашарий, умуминсоний қадриятлар такомилига улкан ҳисса қўшган. Турли миллат вакилларига ҳурмат, улар билан баҳамжиҳат яшаш, диний бағрикенглик, дунёвий билимларга интилиш, ўзга халқларнинг илғор тажрибалари ва маданиятини ўрганиш каби хусусиятлар ҳам халқимизда азалдан мужассам» 2 1 . Юқорида келтирилган мулоҳазалар мамлакатимизда юксак маънавий — маърифий муҳит яратилганидан ҳамда унинг жамият ижтимоий — сиёсий, иқтисодий ҳаётига таъсири тобора кучайиб бораётганлигидан далолатдир. Шу билан бирга бундай ҳолат мамлакат ижтимоий тараққиётини таъминлашнинг кучли омили бўлиб хизмат қилмоқда. Демократик, ҳуқуқий, инсонпарвар жамият қурилиши шароитида Ўзбекистонда маънавий маданиятни ривожлантиришнинг концептуал — методологик асослари яратилмоқдақи, бунда Президент И.А.Каримов асарлари, фикр — мулоҳазалари жуда катта аҳамият касб этмоқда, истиқлолнинг ўн йиллиги тажрибасини умумлаштириб ҳозирги босқичда юртимизда маданиятини ривожлантиришнинг қуйидаги омиллари шаклланди, деб таъкидлаш мумкин: — жамият маънавий ривожланиши, фуқаролар маънавий эҳтиёжларини қондиришнинг ҳуқуқий асослари яратилди; — ижодий эркинлик таъминланди, «сиёсий ижтимоий буюртма» амалиётига чек қўйилди, том маънодаги ижодкорлар, истеъдодларига ўз қобилиятларини намоён этиш имконияти туғилди; 2 1 Каримов И. А. Миллий исти қ лол мафкураси-хал қ эъти қ оди ва буюк келажакка ишончдир. Т., 2000 йил., 24 бет. 1

— Ўзбекистондаги маънавий муҳит барпо этилиши лозим бўлган демократик, ҳуқуқий, инсонпарвар жамият талабларига мос келмоқда, жамият ҳаётидаги муаммоларни маънавий-аҳлоқий усуллар билан ҳал этишга уриниш кучаймоқда; — бадиий ижод, маънавий тараққиётда асосан инсонпарварлик, демократия қадриятларига асосланиш, суяниш амалиёти юзага келмоқда. Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 13 йиллик тантаналарида сўзга чиққан Президент Каримов ўтган давр юртимиз учун ҳам ютуқлар , ҳ ам синовлар йили бўлганлигини таъкидлади. Андижонда 2005 йил 13 май кунида содир бўлган террористик ҳаракатлар айрим чет Эл матбуоти ва геосиёсий кучлари томонидан нотўғри талқин этилганлиги қораланди Эркинлик, универсал демократия шиори остида ички ишларга аралашишга уринишлар, маънавиятга нисбатан уюштирилаётган хуружлар авж олаётгани таъкидланди. Барча мамлакатлар учун, уларга хос хусусиятларни ҳисобга олган ҳолда, бирдек мос келадиган яккаю ягона – универсал демократия модели йўқ ва бўлиши ҳам мумкин эмас. Биз танлаб олган йўл, деди Ислом Каримов, -“демократия ва эркинликнинг умумэътироф этилган асосий принципларига таянади. Айни пайтда, мамлакатимизнинг тарихий, миллий ва диний хусусиятларига ва халқимизнинг дунёқарашига асосланади” 2 2 . 2 2 Каримов И. А. Ызбекистон XXI асрга интилмо қ да. Т., 1999 йил., 18 бет.

O'xshashlar

Ўзбек халқининг маданияти, миллий урф - одатлар негизида

Узбекистон мустакиллиги шароитида миллий маданиятимиз ривожининг истиклоли ва истикболининг долзарб масалалари

Мустақиллик йилларида Узбекистонда миллий кадриятларнинг тикланиши ва маданият тараккиёти

Маданият тушунчаси, мазмуни ва моҳияти

Маданият ривожланишининг умумий конуниятлари