Neft qoldiqlarini kokslash jarayonlari. Qizdirilmaydigan kameralarda sekinlik bilan boruvchi kokslash qurilmasi texnologik tizim tavsifi - Konchilik ishi - Referatlar

Neft qoldiqlarini kokslash jarayonlari. Qizdirilmaydigan kameralarda sekinlik bilan boruvchi kokslash qurilmasi texnologik tizim tavsifi

Yuklangan vaqt:

13.11.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

766.8671875 KB

Ko'chirib olish

Neft qoldiqlarini kokslash jarayonlari. Qizdirilmaydigan kameralarda sekinlik bilan boruvchi kokslash qurilmasi texnologik tizim tavsifi Reja: 1. Neft qoldiqlarini kokslash. 2. Kokslash jarayonlari turlari. 3. Qizdirilmaydigan kameralarda sekinlik bilan boruvchi kokslash qurilmasi ishlash printsipi.

Og’ir neft qoldiqlarini krekinglashda qattiq koks, suyuq mahsulotlar va uglevodorod gazlari hosil bo’ladi. Kokslashni bir marta yoki suyuq mahsulotni reakciya zonasiga qaytarish bilan amalga oshirilishi mumkin. Bunda chiqadigan gaz, koks va yengil distillyatlar miqdori xomashyoga ko’ra hisoblaganda ortadi. Jarayonni amalga oshirishdan maqsad. - Neft kokslashni ishlab chiqarish, neftni qayta ishlashdagi og’ir qoldiqlardan nisbatan engil frakstiyalar olish. Uch turdagi kokslash jarayoni mavjud: apparat kubida davriy kokslash; isitilmaydigan apparatda sekinlashtirilgan kokslash; mavxum qaynash katlamida kokslash. Jarayonni amalga oshirish uchun xom ashyo va olinadigan mahsulotlar. Jarayon uchun xom ashyo sifatida gudron, termik krekinglash jarayonida olingan og’ir gazoyl, moylar ishlab chiqarishda xosil bo’lgan asfalt va ekstraktlar. Xom ashyo sifatiga asosiy talab: kokslanish kursatkichi - 10-20 % (massa), elektrod koksi ishlab chiqarishda xom ashyo tarkibidagi oltingugurt miqdori- 1.5 % (massa) gacha. Jarayon natijasida quyidagi mahsulotlar olinadi. 1. Neft koksi - alyuminiy eritishda qo’llaniladigan anodlar ishlab chiqarishda; elektrolitik po’lat, xlor, magniy olishda qo’llaniladigan grafitlangan elektrodlar ishlab chiqarishda, hamda ferrakotishmalar, kremniy va kalstiy karbidi ishlab chiqarishda qo’llaniladi. Kokslash tizimida olingan koks, unga kuyiladigan talablarga javob berish uchun u maxsus pechlarda toblanadi. 2. Gaz - tarkibi termik krekingda olingan gazga uxshash bo’lib, faqat olifinlar miqdori nisbatan kam. 3. Benzin - tarkibida 60 % (massa) to’yinmagan uglevodorodlar bo’lgan, kimyoviy nostabil, oktan soni 60-66 bo’lgan benzin frakstiyasi bo’lib, past navli avtomobil benzini komponenti va ikkilamchi benzinlarni chukur gidrotozalash jarayonida xom ashyo sifatida kullanilishi mumkin. 4. Kerosin-gazoyl frakstiyasi - dizel, pech va gaz turbinalari uchun yoqilg’i, gidrotozalash va katalitik krekinglash jarayoni uchun xom ashyo sifatida qo’llaniladi.

Bosim ostida olib boriladigan termokreking jarayonidan kokslashni farqi, termokrekingda hosil bo’lgan og’ir suyuq kreking – qoldiq tizimdan chiqarilib turiladi, kokslashda esa resirkulyat sifatida reaksiyaning eng og’ir mahsulotidan foydalaniladi. Sanoatda kokslash jarayonlari uch tipga bo’linadi: • Davriy; • Yarim uzluksiz; • Uzluksiz. Davriy kokslsh jarayoni gorizontal ko’rinishidagi uzunligi 10-12m va diametri 2-4,5m gacha bo’lgan kokslash kublarida o’tkaziladi. Xomashyo kubga yuklanadi va kub ostida joylashtirilgan forsunka moslamasi yordamida asta-sekin qizdiriladi. Taxminan 300 0 C temperaturada distillyat bug’lari ajralishi boshlanadi, ular kondensatsiya va sovitish tizimiga tushadi. Kubni qizdirish 450 0 C dan yuqori issiqlik ta`sirida bug’ fazaga ajralish qisqaradi va to’xtaydi. Jarayon tugashi va kub tubida hosil bo’lgan koksni toblash uchun tubdagi temperatura 700-750 0 C gacha ko’tariladi va u 1-3 soat davomida saqlab turiladi. Kubni sovutishdan so’ng, koks tushirish lyuki orqali chiqariladi. Kubning umumiy ish sikli 21 dan 33 soatni tashkil etadi. Birta tubdan 3-5 tonna koks olish mumkin. Davriy kokslash jarayoni qurilmasi kamchiligi ishlab chiqarish quvvati pastligi va ko’p metal sarfini talab etadi. Yarim uzluksiz koklash jarayonlari keramik pechlari va qizdirilmaydigan kokslash kameralarda o’tkaziladi. Kokslash kublaridan farqi quvurli pechda ma`lum xomashyo to’htovsiz qizdirib turiladi. Kokslash mahsulotlari bug’lari rektifkatsion kolonnaga kiritiladi. Kokslash temperaturasi boshlanishida maksimumga (tahminan 1300 0 C) etadi, so’ngra xomashyo koks qatlami hosil bo’lishga sarflanadi va kokslanish temperaturasi bir qancha pasayadi. Hosil qilinadigan koks pirogini ruhsat etilgan qalinligi 130 dan 200mm gachani tashkil etadi. Xomashyo uzatish davomiyligi 2-2,5 soat -1 . So’ngra koks pirogi 1,5-2 soat davomida quritiladi. Koks mehanik surgichlar (itargich) yordamida bo’shatiladi. Odatda qo’llaniladigan pechlar uzunligi 9m, eni 3m va balandligi 1,65m.

Bunda koks pirogi 4 tonna atrofidagi massaga ega bo’ladi va xomashyoga nisbatan 15-20 % ni tashkil etadi. Yarim uzluksiz koklashni yana bir ko’rinishi, qizdirilmaydigan kameralarda sekinlashtirilgan kokslash jarayoni keng tarkalgan. Bu jarayon 30–yillardan boshlab qo’llanilmoqda. Boshqa termik-qoldiqlar, hattoki qattiq bitum ko’rinishli jinslar – gilsonitlar ham hizmat qiladi. Koks–mahsulotning asosiy iste`molchilari alyuminiy ishlab chiqarish sanoatidir. U erda koks alyuminiy rudasidan alyuminiy qotishmasini ajratishda qaytaruvchi (anodmassa) sifatida xizmat qiladi. Shuningdek koksdan grafitlangan elektrodlar ishlab chikarish uchun xomashyo, karbidlar (kaltsiy, kremniy) olishda va uglerodli oltingugurt uchun foydalaniladi. Koksning asosiy ko’rsatkichlari zichligi, oltingugurt miqdori, kulilanish (zolnost) va mikrostuktura darajasi hisoblanadi. Oltingugurtli neft tarkibidan 1,5% (mass.) oltingugurtli koks olinadi. Yuqori oltingugurtli qoldiqlardan olingan koksdagi oltingugurt miqdori 4 % massagacha etadi. Sekinlashtirilgan kokslash qurilmalari yiliga 300, 600 va 1500 ming tonnadan koks ishlab chiqarish quvvatlarida loyihalanadi. Quyidagi 8- rasmda quvvati yiliga 600 ming.ton koks ishlab chiqaruvchi qurilmaning ish tartibi keltirilgan. Qurilma to’rt kokslash kamerasi va ikki quvurli qizdirish pechidan iborat reaktor bo’limi, fraksiyalash bo’limi, issiqlikni qayta tiklash tizimi va mahsulotni sovitish bo’limlarini o’z ichiga oladi (12- rasm). Xomashyo - gudron yoki kreking qoldiq 1-nasos yordamida paralel oqimda 2 va 3-chi pechlar yuqori ekran qismiga beriladi va u 350-380 0 C gacha qizdiriladi. So’ngra xomashyo 3-kolonnani pastki qismiga kaskadli tarelka yuqorisidan kiritiladi. Shuningdek, bu erdan paralel ravishda ishlovchi (5 va 5') kameralarda hosil bo’ladigan koksli mahsulotlarini gaz va bug’lari pastki tarelka ostidan kiritiladi. Xomashyo kolonnadagi to’qnashuv natijasida og’ir fraksiya bug’lari kondenstatciyalanadi va xomashyo bilan aralashadi. Bunga ko’ra kolonna pastida resirkulyat yoki ikkilamchi xomashyo hosil bo’ladi. Ikkilamchi xomashyo 9-

kolonnadan 6-nasos yordamida 2 va 3-chi pechlarga qaytariladi va 490-510 0 C gacha qizdiriladi. Pech quvurlarida koks hosil bo’lishi oldini olish maqsadida yuqori ekran qismiga ~3% gacha turbulizator deb ataluvchi jihozga qizdirilgan suv bug’i beriladi. Suv bug’i berilishi hisobidan oqimni zmeevikning reaktsion qismidan o’tish tezlashadi. Qizdirilgan ortiqcha bug’dan 10 va 11-chi bug’latish kolonnalarida ishlatish mumkin. Bug’ holdagi aralashma pechlaridan so’ng paralel oqimda to’rt yo’lli 7- jo’mraklar orqali ikki teng ishlovchi 5-kameraga kiritiladi. Bu vaqtda qolgan ikki kamera (5’) ishchi davriy siklga tayyorlanadi. Qaynoq hom ashyo kameralar pastidan beriladi va asta-sekinlik bilan to’lib boradi. Hajmi ancha katta ichki diameri 4,6-5,5m va balandligi 27-28m. Parchalanishdagi bug’ mahsulotlari uzluksiz ravishda kamera yuqoridan chiqariladi va 9-kolonnaga yuboriladi, og’ir qoldiq esa qoladi. Suyuq qoldiq sekin-asatalik bilan koksga aylanadi. Kamera taxminan 24 soatda koks bilan to’ladi. Kameralardagi bosim 0,18-0,60 MPa. Kokslash mahsulotlari 9-kolonnada ajratiladi. Kolonna yuqorisidan benzin bug’lari, suv, hamda koks gazlari chiqariladi. Yengil va og’ir gazoylar 10 va 11-chi bug’latish kolonnalaridan 13 va 12-chi nasos yordamida beqaror(stabil bo’lmagan) benzinni qizdirish uchun issiqlik almashtirgich 18 orqali va suv kondensatini isitish uchun 20-issiqlik almashtirgichdan o’tib, sovitish tizimidan so’ng rezervuarga chiqariladi. Reakstion kameralarda reakstiya - koksni sovitish - koksni bushatish - kamerani qizdirish stikli asosida kokslash jarayoni amalga oshiriladi. Kamerada hosil bo’lgan koks yuqori bosimli suv okimi yordamida kesiladi va kameradan chiqariladi. Kesilgan koks bulaklari maydalagichga berilib 150 mm dan katta bo’lmagan bo’laklarga bo’linadi. Maydalangan koks quritilib, elanadi va uch frakstiyaga (150-25 mm; 25-6 mm; 6-0mm) ajratiladi.

12-rasm . Qizdirilma ydigan kameralard a sekinlik bilan boruvchi kokslash qurilmasi texnologik

Bo’shatilgan kameralar o’tkir suv bug’i va kokslash gazlari yordamida qizdirilgach, stikl qayta takrorlanadi. Kameralar koks bilan to’lgandan keyin, kamera xomashyo qabul qilishi to’htatiladi va suv bug’i yordamida qolgan suyuq mahsulotlar va neft bug’lari siqib chiqariladi. Dastlab siqib chiqarilayotgan mahsulotlar 9-kolonnaga, qachonki koks temperaturasi 400-405 0 C pasayganda bug’lar oqimi 4-yig’gichga siqiladi. Koks temperaturasi to 200 0 C gacha pasayguncha suv bug’i berish davom ettiriladi. Keyinchalik kameraga suv beriladi va berilayotgan suv atmosferaga bug’lanish davom etguncha, ya`ni 4-yig’gichni quyish quvurida suv paydo bo’lguncha davom ettiriladi. Kameralardan koks gidravlik usulda gidroburg’u (gidrodolota) va gidrokeskichlar (gidrorezka) yordamida 10-15MPa suv bosimda kesib bo’laklanadi va chiqariladi. Jarayon qiyinchiligi kameralardan koksni tushirish uchun qimmatbaho jihozlar (burg’alash minorasi va anjomlar, yuqori bosimda ishlovchi suv nasoslari) talab etilishidir. Quyidagi jadvalga sekinlik bilan kokslash jarayoni hom ashyo tavsifi va moddiy balansi keltirilgan. 10-jadval Ko’rsatkichlar, xomashyo tavsifi Gudron Kreking qoldiq Zichlik Kokslilik darajasi Oltingugurt miqdori, % 0,990 16 2,8 1,024 23 3,3 Mahsulotlar chiqishi Koks C 4 gacha bo’lgan gazlar Benzin Yengil va og’ir gazoyl Sirkulyatsiyalanish koeffetsenti 24 11 16 49 0,3 35 11 7 47 0,3 Uzluksiz kokslash jarayonlarida asosan reaktorda hosil qilingan koksni to’xtovsiz chiqarib turish imkoniyatga asoslangan. Bunda koks kichik donador

holida chiqariladi.

Adabiyotlar : 1. Альбом технологических схем ы процесс ы переработки нефти и газа.//Под. Ред.Бондаренко Б.И. М., Химия, 198 4 . 1 2 4 с. 2. Гуревич И.Л. Технология переработки нефти и газа, ч. 1; Учеб. для вузов. М., Химия, 1972. 360с. 3. Александров И. А. Перегонка и ректификация в нефтепереработке. М.: Химия, 1981. 352 с.

O'xshashlar

Gidrogenizatsion jarayonlar. Neft mahsulotlari gidrotozalash jarayonlari

Neft mahsulotlari gidrokrekinglash jarayonlari

Termik krekinglash texnologik tizimi

Neft va neft mahsulotlarini qayta ishlashda termodestruksion jarayonlar. Og’ir xomashyoni visbrekinglash tehnologik jarayon qurilmasi

Termokatalitik jarayonlar. Katalitik krekinglash qurilmasi tehnologik jarayon tavsifi