Kislorodli purkashdagi moddalarning tarkibini hisoblash - Konchilik ishi - Referatlar

Kislorodli purkashdagi moddalarning tarkibini hisoblash

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

338.5 KB

Ko'chirib olish

Kislorodli purkashdagi moddalarning tarkibini hisoblash 1. Oltingururtni oksidlash uchun kislorod miqdori: Pechga purkalgan oltingugurt miqdori (4.4 va 4.7-jadvallar) : 4,66+0,1135=4,7735 kg. Shteyn va tashlanma toshqol bilan ketgan (4.6 va 4.8- jadvallar) birikmalar: 2,9181+0,8183=3,7364 kg. 10Fe 2 O 3 +FeS=7Fe 3 O 4 +SO 2 reaksiya bo‘yicha oksidlangan 0,014:2=0,007 kg ga teng. Kislorod bilan purkashda oksidlangan modda 4,7735–(3,7364+0,007)=1,0301 kg ga teng. 1,0301 kg oltingugurtni oksidlash uchun kislorod miqdori: 2. Temirni oksidlash uchun sarf bo‘lgan kislorod miqdori va oksidlanmagan temir miqdori hisoblanadi. Pechga kiritilgan birikmalar 4.4 va 4.7-jadvallarda ko‘rsatilgan, unda 16,49+4,112+0,1019=20,7039 kg oksidlanmagan ko‘rinishdagi (shteyn va 0621,20301,10320,1 2 2 SOOS 

toshqolga) eritma holiga o‘tgan birikmalar (4.6 va 4.8-jadvallarda ko‘r satilgan): 3,0022+1,0399= 4,0421. Eritmada oksidlangan temir miqdori: 20,7039 – 4,0421=16,6618 kg. Eritmada Fe 3 O 4 holatidagi temirning miqdori 4.6 va 4.8 jadvallarda batafsil ko‘rilgan, unda: 1,3598+3,1217=4,4815 kg Fe 3 O 4 holida temir miqdori: konve rter toshqoli bilan pechga yuklanadigani 0,9803 kg (4.7- jadvalda ko‘rsatilgan). Quyidagi reaksiya orqali kvarsli flusdagi FeO ning kislorod bilan Fe 3 O 4 gacha oksidlanishi aniqlanadi: Jam i % 0,1836 2,0634 0,5917 37,5384 5,1514 1,4828 0,6271 33,7636 6,1899 6,6196 5,7885 100 kg 0,1487 1,6707 0,4791 30,3944 4,171 1,2006 0,5077 27,338 5,0119 5,3598 4,6869 80,9688 H oka- zo 4,6869 4,6869 5,7885 CaO 5,35988 5,3598 6,6196 A l2O 3 5,0119 5,0109 6,1899 SiO 2 27,338 27,338 33,7636 O 2 6,7684 1,0493 0,2361 0,0364 8,0902 9,9917 24332 7 059,010 SO OFeOFe  4.8-jadval Tashlanma toshqol tarkibi va miqdori FeS

S 0,0299 0,6308 0,1576 0,8183 1,0106 Fe 1,0399 23,3105 3,1217 27,4721 34,319 Pb 0,4713 0,4713 0,5821 Zn 0,32155 0,96455 1,286 1,58833 Cu 0,1188 0,1188 0,1467 Birikm a- lar Cu2S FeS ZnS FeO Fe3O 4 ZnO PbO SiO 2 A l2O 3 CaO H okazo kg % Jam i kg. O‘zaro ta’sir natijasida kvarsli flusdagi gematitning eritmaga o‘tishi quyidagicha bo‘ladi: kg.24332 7 3295,0 SOOFe FeS  2305,0 7,159 7,1113295,0 10 Fe O 0374,0 91,87 059,085,55 

O‘zaro ta’sir natijasida kvarsli flusdagi gematitning eritmaga o‘tishi quyidagicha bo‘ladi: kg. Eritmada keladigan FeO ko‘rinishda bo‘lgan temir miqdori: 0,9803+0,0374+0,2305=1,2482 kg. Kislorodli purkash natijasida oksidlangan barcha temir: FeOgacha 16,6618–3,2333=13,4285 kg. Fe 2 O 3 gacha 4,4815–1,2482=3,2333 kg. Temirning Fe 3 O 4 gacha quyidagi reaksiya bo‘yicha oksidlanishi kislorod sarfiga bog‘liq 3Fe+2O 2 =Fe 3 O 4 unda kg hosil bo‘ladi.2350,1 85,553 3222333,3    24332 7 3295,0 SOOFe FeS  2305,0 7,159 7,1113295,0 10 Fe O

FeO quyidagi reaksiya bo‘yicha Fe+0,5O 2 =FeO hosil bo‘ladigan bo‘lsa, kg bo‘ladi. 3. Endi uglerodni oksidlash uchun sarf bo‘lgan kislorod miqdorini aniqlash kerak. Klinker asosida shixtani eritishning sanoat miqyosidagi sinov tajribalari shuni ko‘rsatdiki, klinkerda uglerodning 40% CO 2 gacha, 60% SO gacha oksidlanadi. Bundan tashqari, ta’kidlab o‘tilganidek, shixta tarkibidagi 22% rux gazsimon holatga haydaladi. Shu bilan birga, toshqolga o‘tgan butun rux ZnO gacha oksidlanadi, so‘ng uning ma’lum qismi ZnO+C=CO+Zn reaksiya bo‘yicha qaytariladi va gazsimon holatga haydaladi, deb hisoblanadi. ZnO bilan oksidlangan uglerod miqdori: 1,68  0,22=0,3696 kg (4.4-jadvalga qarang). kg. Kislorodli purkash bilan oksidlangan uglerod miqdori (4.2-jadvalda ko‘rsatilgan). 26,99 – 0,09 = 26,9, shu bilan birga SO gacha – 26,9  0,6=16,14 kg SO 2 gacha – 26,9  0,4=10,76 kg Uglerodni oksidlash uchun kislorodning miqdori :847,3 85,55 164285,13  068,0, 3354,03696,009,0615,0  CCOZnCZnO

SO gacha – yoki kg. bu vaqtda 16,14 +21,52 = 37,66 kg SO hosil b o‘ ladi . SO 2 gacha yoki bu vaqtda 10,76+28,6933 =39,4533 kg SO 2 hosil b o‘ ladi. 4. Ruxni oksidlash uchun kerak b o‘ lgan kislorod ning miqdorini aniqlash. Oksidlanmagan rux miqdori: pechga kiritilgan – 1,18 kg (4.2-jadval). Shteyn va tashlanma toshqolga o‘ tgan (4.6 va 4.8-jadvallar). 0,052+0,3215=0,3735 kg. Kislorodli purkash bilan oksidlangan rux miqdori 1,18 – 0,3735=0,8065 kg ga teng. Ruxni oksidlash uchun kislorod miqdori: 5. Qo‘rg‘oshinni oksidlash uchun kislorod miqdori gazsimon holatga o‘tgan qo‘rg‘oshin miqdori (4.4-jadvalda ko‘rsatilgan). 0,78  0,19=0,1482 kg.66, 37 2 52, 21 14, 16 2 CO  2 C 52,21 24 3214,16  4533,396933,2876,10 22 COOC  6933 ,28 12 3276,10  0039,11974,0 5,0 8065,0 2 ZnOOZn O

Oksidlanmagan qo‘rg‘oshin miqdori: pechga yuklangani 0,78–0,1482=0,6318 kg ; eritmaga (shteynga) o‘tgani (4.6-jadval) – 0,244 kg. Kislorodli purkash bilan eritmada oksidlangan qo‘rg‘oshin miqdo rini topish uchun u avvaliga oksidlanadi. Q o‘ rg‘oshinni oskidlash uchun kislorod miqdori: kg O 2 ; Pb = 0,3878 + 0,0299 = 0,4177 kg . Jami kislorod: 1 ,0301+1,2350+3,847+21,52+28,6933+0,1974+0,0299=56,5582 kg. Olingan miqdor hajm ko‘rinishda, ya’ni metr kubda yozilsa, quyidagi hajm kelib chiqadi: m 3 .4177,00299,0 5,0 3878,0 2 PbOOPb  0299,0 19,207 163878,0  575,39 429,1 5582,56 

Oqova gazlarning tarkibi va miqdorini hisoblash Pechdan chiqib ketuvchi oqova gazlarning tarkibida quyidagi moddalar mavjud: 1.Oqova gaz tarkibida: SO 2 Kislorodli purkash bilan oltingugurt oksidlanadi: kg. O‘zaro ta’sir natijasida paydo bo‘lgan SO 2 SO 2 miqdori 2,0621+0,014=2,0761 kg ga teng. 2. Oqova gaz tarkibida CO 2 kislorodli purkash bilan uglerodni oksidlash – 37,66 kg. ZnO ni shixta tarkibidagi uglerod bilan qaytarish natijasida – 0,3354 kg. CO miqdori 37,66+0,3354=37,9956 kg ga teng. 3. Oqova gaz tarkibida SO 2 : Changdagi uglerodni havo tarkibidagi kislorod bilan oksidlash – 0,297 kg; Uglerodni kislorodli purkash bilan oksidlash – 39,4533 kg ; Kvarsli flusni – 0,0824 kg. 0621,20301,10320,1 2 2 SOOS  014,0710 2 4332 OFe FeSOFe  SO

SO 2 miqdori – 0,297+0,0824+39,4533=39,8327 kg ga teng. 4. Oqova gazdagi H 2 O miqdori: Shixtaning namligi 6,0 dan 8,0% oraliqda b o‘ ladi, shuning uchun u 7% ga teng, deb qabul qil inadi , uning hammasi pechdan chiqib ketuvchi oqova gazlar tarkibiga kiradi. Shixta miqdori 100,000+8,24=108,24 kg . Namlik 70% b o‘ lganda, bu 108,24 kg , 93%ni tashkil qiladi, bunda shixta tarkibidagi H 2 O miqdori: kg ga teng bo‘ladi. Pechdan chiqib ketuvchi oqova gazning hajmi, m 3 :1471,8 93 724,108  7259,0 06,64 0761,2 2  SO 3965,30 28  CO 2784,20 442 CO 1386,10 18 4,221471,8 2   OH 37 9956 22 4 , 39 22, 8327  , 4,

Pechdan chiqib ketuvchi oqova gazning hisob natijasi 4.9-jadvalga kiritiladi. Pechdan chiqayotgan oqova gazlar miqdoriga nisbatan qo‘shimcha mis-rux metallarni eritishda ko‘rib chiqilgan va u klinker asosidagi shixta timsolida to‘liq ishlatilishi mumkin. 4.9-jadval Chiqib ketuvchi oqova gazlarning tarkibi va miqdori Gaz Massa H ajm kg % m 3 % S O 2 2,0761 2,3578 0,7259 1,1796 SO 37,9956 43,151 6 30,396 5 49,393 6 SO 2 39,8327 45,238 20,278 4 32,951 9 H 2 O 8,1471 9,2526 10,138 6 16,474 9 Jami 88,0515 100 61,539 4 100

Gaz holatiga o‘tgan uchirma (vozgonlar)ning tarkibi va miqdorini hisoblash Gaz holatidagi uchirmaga rux va qo‘rg‘oshin o‘tadi. Ularning havo kislorodi bilan oksidlanishi hisobga ol inmaydi . Uchirmalar tarkibi: Zn – 1,68 . 0,22=0,3696 kg ; Pb – 0,78 . 0,19=0,1482 kg. Jami gaz holatidagi uchirmalar: 0,3696+0,1482=0,5178 kg. 4.2.7. Eritishning ashyolar tengligi “Vanyukov pechi” eritish usuli bilan klinker asosidagi shixta eritish ning to‘liq ashyolar tengligi yuqoridagi hisoblar natijasi bo‘yicha tuziladi. Pech vannasidagi eritmalar uchun ashyolar tengligi tuziladi. Chang dan chiquvchi gazlar miqdori va shixtaning namligi tenglikda hisobga olinmaydi. Eritishning ashyolar tengligi 4.10-jadvalda keltirilgan. 4.10-jadval

Vanyukov usuli bilan klinker asosidagi shixtaning eritish natijasidagi ashyolar tengligi Kom po - nent Y U KLANGAN Klinker va q aytar chang Konverte r tosh q oli Kvarsli flus Kisloro d Jami kg % kg % kg % kg % kg S u 4,29 4,29 8 0,218 2 2,4 - - 4,508 2 Zn 1,68 1,68 3 0,026 0,2 - - 1,706 Pb 0,78 0,78 1 0,073 5 0,8 - - 0,853 5 Fe 27,4 7 27,5 2 4,364 1 50,0 0,23 06 2,79 9 32,06 47 S 4,66 4,66 9 0,113 5 1,30 6 - - 4,773 5 O 2 2,07 5 2,07 9 1,326 7 15,2 02 0,08 89 1,20 1 56,5 100 60,05 88 S 26,9 9 27,0 4 - - - - 26,99 SiO 2 17,4 9 17,5 2 2,269 3 25,9 7,46 02 92,0 27,33 8 A1 2 O 3 4,69 4,69 9 0,157 1 1,7 0,16 48 2,0 5,011 9

CaO 5,29 5,3 0,069 8 0,7 - - 5,359 8 S O 2 - - - - 0,08 24 1,0 0,082 4 H oka zo 4,39 5 4,40 4 0,209 5 2,4 0,08 24 1,0 4,686 9 Jami 99,8 1 100 8,728 2 100 8,23 78 100 56,5 100 173,3 34 OLINGAN Shteyn Tosh qo l Chi q ib ke tuvchi gaz Uchirmal ar Jami kg % kg % kg % kg % kg S u 4,38 9 35,0004 0,118 8 0,146 7 4,508 Zn 0,05 2 0,4146 1,286 1,588 3 0,36 9 71,3 1,707 Pb 0,23 4 1,9456 0,471 3 0,582 1 0,14 8 28,6 0,853 Fe 4,36 2 34,7819 27,47 2 34,31 9 31,83 41 S 2,91 8 23,2685 0,818 3 1,010 6 1,03 1,30 4 4,775 O 2 0,5 3,986 9 8,090 2 9,991 7 51,5 2 64,6 60,110 9 S - - - - 26,9 9 33,8 26,99 SiO 2 - - 27,33 33,76 27,338

8 36 A1 2 O 3 - - 5,011 9 6,189 9 5,0119 CaO - - 5,359 8 6,619 6 5,3598 SO 2 - - - - 0,0824 H oka zo 0,07 5 0,602 1 4,686 9 5,788 5 0,081 1 0,103 5 4,7624 Jami 12,5 4 100 80,89 74 100 79,37 8 100 0,517 8 100, 0 173,33 42 V anyukov eritish pechi konstruksiyasining asosiy elementlari Zamonaviy eritish agregati b o‘ lgan “Vanyukov pechi” jarayon mahsu lotlarini t o‘ xtovsiz ishlab chiqarish uchun shteynli va toshqolli sifon lar bilan ta’minlangan t o‘ g‘ri burchakli shaxtani o‘ zida namoyon qiladi (rasmga qarang). Pech shaxtasida yon devorlari misli qo‘yilgan kessonlardan yig‘il gan kessonlangan bog‘ mavjud bo‘lib, uning yuqorisida pech shaxtasi olov bardosh g‘ishtlar bilan qo‘yilgan, g‘ishtli devor qalinligi 765 mm bo‘lgan xromomagnezitli g‘ishtdan terilgan va u temir g‘ilofga o‘rna tilgan. Pech ning old qism devorlari misli suv sovutkich va yuqori haro ratga bar dosh beradigan quvur parketlaridan qilingan (6–4 tadan). Birin chi qator yon kessonlarida pech tagidan 1,5–2 m balandlikda pech ning har ikki tomo ni dan purkash uchun misli suv sovutkich

furmalari qo‘yi ladi. Pechning tubi 3 qator olovbardosh (xromomagnezit) g‘ishtdan tes kari arka ko‘rinishida terilgan. Pechning mo‘risi ham xromomagne zitdan terilgan va yon tomon la ri dan misli suv sovutkich maxsus moslash tirilgan plitalar bilan chega ra langan. Suyuq vannada eritish uchun agre gat ning aso siy o‘lcham lari ni tan lashda quyidagi amaliy berilgan ko‘rsa t kichlarni qo‘llash maqsadga muvofiqdir (Norilsk KMK misolida). 1. Modellash yo‘li bilan Vanyukov pechi furmalar qismining eng qiya me’yoriy kengligi – 2–2,5 m deb, qabul qilingan. 2. Sanoat agregatlarida ishlatib kelinayotgan, standart q o‘ yilgan kesson o‘ lchami – 600x1300 mm. 3. Pech tubidan furmagacha b o‘ lgan oraliq qism – 1,6–2,0 m. 4. Suvli sovut k ich furmalarining diametri – 38–40 mm. 5. Pechning kessonlangan qism balandligi – 3900 mm (3 qator kessonlar). 6. Eritish agregatining har xil kimyoviy tarkibidagi shixtalar uchun furmalar qismida 1m 2 kesimiga o‘rtacha solishtirma ishlab chiqarish unum dorligi – 60–70 t/ sut. 7. Bitta furma uchun gaz-kislorod havoli purkash sarfi –1000–1100 m 3 soat. 8. Purkash jarayoni uchun hisoblangan miqdorda va purkash bo‘yi cha ularni ishlatish koeffitsiyenti orqali furmalar soni (miqdori) aniq lanadi – 0,8. 9. Purkash paytida pechni ng ishlatish koeffitsiyenti – 0,9–0,95 . 10. Pechdagi eritmani ng tuynukdan t o‘ kish k o‘ rsatkichlari: tosh qolni – N 3 =2,0– 2,2 m, shteynni N 5 =1,7–2 m oralig‘ida. 11. Eritmaning og‘ish darajalari: Toshqol uchun N 2 – 1,0–1,2 m, shteyn uchun N 4 =0,4–0,5 m. Pech tuynugidan og‘ish darajasini pech dagi eritma ning gidrostatik muvozanat tengligidan aniqlash mumkin:

N 5 ρ sht =N 1 ρ sht +(N 3 — N 1 ) ρ tosh (4.1) Bu n da: N 5 – sifonda shteyn darajasi, metr; N 1 – pechda shteyn darajasi, metr; N 3 – toshqol to ‘ kiluvchi tuynukning balandligi, metr; ρ sht , ρ tosh – shteyn va toshqol zichligi, kg/m 3 . Norilsk KMK da Vanyukov pechlari tajribasidan kelib chiqib, toshqolli va shteynli t o‘ kiluvchi tuynuklar (N 3 , N 5 ), toshqolli va shteyn li suyuq eritish og‘ish (N 2 , N 4 ) o‘ lchamlari quyidagicha qabul qil inadi : N 3 – 2–2,2 m; N 5 – 1,7–2 m; N 2 – 1,0–1,2 m; N 4 – 0,4–0,5 m. Suyuq vannada eritish uchun agregatning o‘lchamlari uning sutkalik (ishlab chiqarishga) unumdorligiga bog‘liq. Masalan, 2000 t/sutka ishlab chiqaruvchi pechning bir qancha parametrlari hisobla nadi . 1.Bunday pechning furmalar qismida kesim maydoni m 2 , bunda 60 – solishtirma unumdorligi, t/m 2 ∙sut; 0,92 – purkashda pechning ishlatish koeffitsiyenti. 2.Furmalar qismidagi pechning kengligi – 2,5 m (qabul qilinadi), uzunligi 36:2,5=14,4 m da hisoblanadi. 3.Asosiy kessonlar qatorining soni – 600 mm (qabul qil inadi ). 4.Bir tomonga va bir qatorga kessonlar soni – 14,4:0,6=24.

5.Kessonlar qatorining soni – 3 (qabul qilinadi). 6.Pech uchun kessonlar soni – 24  2  3=144 ta. Pech shaxtasining chegara elementlari orqali issiqlik y o‘ qolishini hisoblash Issiqlik pechning ostki asosiy erish qismi (tagi), qubba s i (apteyk siz) old devorlari, shteyn zonasidagi m o‘ ri (gorn) kladkasi, tosh qol-shteynli emulsiya zonasidagi sovut k ich kessonlari bilan terilgan asosiy kesson larning sirtlari orqali y o‘ qotiladi. Pechning issiqlik tengligi tenglamalari Eritish agregatining bir soat ishi uchun issiqlik tengligini umumiy k o‘ rinishda quyidagicha yozish mumkin: Q iss +Q f.sh +Q sh.o‘.iss +Q sh =Q sht +Q toshq +Q r/2 +Q yo‘q (4.2) Bunda: Q iss – yoqilg‘i yonishidan issiqlik miqdori, kkal/soat, (kJ/s); Q f.sh – shixtaning fizik issiqligi, kkal/s (kJ/s) ; Q sh.o‘.iss – shixta o‘ zgarishida issiqlik ajralishi, kkal/s, (kJ/s) ; Q sh – shixta issiqligi, kkal/s, (kJ/s);

Q sht – shteyn bilan chiqib ketuvchi issiqlik, kkal/s, (kJ/s) ; Q toshq – toshqol bilan chiqib ketuvchi issiqlik, kkal/s, (kJ/s) ; Q r /2 – oqova gazlar bilan chiqib ketgan issiqlik, kkal/s, (kJ/s); Q yo‘q – olovbardosh devor va sov u tish sistemasi orqali umumiy issiqlikning y o‘ qolishi, kkal/s, (kJ/s). Tenglikning q o‘ shilishi quyidagi formula yordamida aniqlanadi: Q iss =q r ∙V s (4.3) Bu n da: q r – tabiiy gazning yonish issiqligi, kkal/m 3 ; V s – tabiiy gaz sarfi, m 3 . Q f.sh =B  C sh  t sh  1000 (4.4) Bunda: V – shixta bo‘yicha pechning ishlab chiqarish unumdorligi, t/s; S sh – shixtaning issiqlik sig‘imi kkal/kg ∙grad (kJ/kg  grad); t sh – shixta harorati, 0 C. Q sh.o‘.iss –(V  q k.sh +2V s ) 2OC  t n +[(V  q k.sh.+ 2V s )  (1/n–1)]  2N C  t n (4.5)

Bunda: Q k.sh .– bir tonna shixtaga sarflangan kislorod, m 3 /tn; 2OC – kislorodning issiqlik sig‘imi, kkal/kg  grad (kJ/ kg. grad); t n – purkash harorati, 0 C; n – purkashdagi kislorod miqdori; 2N C – azotning issiqlik sig‘imi, kkal/kg  grad, (kJ/kg  grad). Q sh =V  q sh (4.6) Bu n da: q sh – shixtaning solishtirma issiqlik ajralishi, kkal/t (kJ/g) Q sh =V  η sht  S sht  t sht . (4.7) Bunda: Η sht. – ishlov berilayotgan shixta miqdoridan shteynning ajralib chiqishi,t/t; S sht. – shteynning issiqlik sig‘imi, kkal/kg  grad (kJ/kg  grad); t sht. – shteyn harorati, 0 C. Q tosh =V  η tosh  S tosh  t tosh. (4.8) Bunda: η tosh. – ishlov berilayotgan shixta miqdoridan toshqolning chiqishi, t/t; S tosh. –toshqolning issiqlik sig‘imi, kkal/kg  grad (kJ/kg  grad);

t tosh – toshqol harorati, 0 C . (4.9) Bunda:  SO 2 ,  N 2 O – ishlov berilayotgan shixta miqdoridan SO 2 va H 2 O miqdori, chiqib ketuvchi oqova gazlar haroratida SO 2 , H 2 O, N 2 va CO 2 modda larining issiqlik miqdori. Issiqlik yo‘qolishi yig‘indisi (Q yo‘q )ga terilgan olovbardosh g‘isht va pechning konstruktiv sovutkich elementlari orqali yo‘qotishlar kiritiladi. Quyidagi formula b o‘ yicha pechning konstruktiv elementlarda issiqlik y o‘ qolishi hisoblanadi: Q i =q i  S i (4.10) Bunda: Q i – berilgan element bo‘yicha o‘rtacha solishtirma issiqlikning yo‘qolishi, kkal/m 2  s (kJ/m 2  s); q i – berilgan element b o‘ yicha solishtirma issiqlik y o‘ qolishi, kkal/m 2  s (kJ/ m 2  s);т kг H H H H TCO TN TOH tSO / , , , 2 2 2 2              tOH c TOH OH TSO SO r H V H B H B Q 2 2 2 2 2 2 2   TCO c TN c кш H V H n V q B 2 2 1 1 ) 2 (           

S i – elementning sovutilayotgan sirt maydoni. Furmalarning sovushida issiqlikning y o‘ qolishi quyidagiga teng: Q f =q f ∙ m (4.11) Bunda: Q f – hamma furmalarning sovushida o‘rtacha issiqlikning yo‘qolishi, kkal/s (kJ/ s); q f – har bir furmaning sovushida o‘ rtacha issiqlikning y o‘ qolishi, kkal/s (kJ/s); m – furmalar soni. Norilsk TMK dagi Vanyukov pechi issiqlik kelishi va yo‘qolishi b o‘ yicha olib borilgan ilmiy izlanishlar sanoat pechida issiqlikning quyidagi elementlari orqali o‘ rtacha y o‘ qolishlari quyidagi konstruksiya elementlari orqali r o‘ y beradi: - sh teyn zonasida m o‘ ri g‘ishtlari – 1,577  10 3 kkal/m 2  s (6,6  10 3 kJ/m 2  s) - a sosiy kessonlar – 80  10 3 kkal/m 2  s (334,72  10 3 kJ/m 2  s); - q ubba – 40  10 3 kkal/m 2  s (167,36  10 3 kJ/m 2  s); - pechning asosiy erish qismi (tagi)–303 kkal/m 2  s (1267,75 kJ/m  s); - yu qori haroratga bardosh beradigan quvur old qismi devorlari – 80  10 3 kkal/ m 2  s (334,72  10 3 kJ/m 2  s); - f urmalar – 7,56  10 3 kkal/m 2  s (31,63  10 3 kJ/m 2  s) har bir furma uchun. Pechning ishlab chiqarish unumdorligi 2000 t/sut. b o‘ lganda, olov bardosh g‘isht orqali va sovutish tizimi da umumiy issiqlik y o‘ qolishi yuqorida hisoblab, tavsiflangan uslub b o‘ yicha (furmalar qismida maydon – 36 m 2 ) 14  10 6 kkal/s (58,58  10 6 kJ/s) ni tashkil qiladi.

Suyuq vannada eritish o‘ z- o‘ zidan boradigan jarayondir. Uning o‘ z- o‘ zidan borishi purkashni kislorod bilan boyitishdan aniqlanadi. Eri tish agregatining issiqlik tengligi t o‘ g‘ri kelishi uchun bir qator omil larda (xomashyoning aniqlangan k o‘ rinishlari yoki korxonalarda texnik kislorodning yetishmasligi) t o‘ ldirib yoqilg‘ilar ishlatiladi: k o‘ mir, qora moy, tabiiy gaz. Norilsk TMK da tabiiy gaz va yonilg‘ilar ishla tiladi. Tabiiy gazning yonish issiqligi 8200....8600 kkal/m 3 . Issiqlik tengligining umumiy ko‘rinishidan V s tabiiy gazning kerak bo‘lgan miqdorini aniqlash mumkin. Keltirilgan ko‘rinishlarni issiqlik tengligiga qo‘yib va algebraik o‘zgarishlardan so‘ng quyidagi ifoda hosil bo‘ladi: (4.12)       2 22 )11 (2 )( 2 Nnc T SOSOтоштоштошштшт c C nCOtq HtССB V         T COT NT OH nкшштштT NT OHOH HH nH tqtCH nH 222 222 )11 (2 100 )11 (       штN qC nCO 2)11 ( 2

Bu tenglik har xil xomashyo va yoqilg‘ilar uchun qo‘llanilishi mumkin. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI 1. Каримов И.А. Ўзбекистон ХXI аср бўсағасида: xавфсизликка таҳдид, барқарорлик шартлари ва тараққиёт кафолатлари. Тошкент: Ўзбекистон, 1998. 2. Хасанов А.С.,Топилов Т.Т., Асқаров М.А, Атаханов А.С. Кўҳна ва навқирон Олмалиқ. Тошкент, 2001 й, –185 б. 3. Хасанов А.С. История металлургии Узбекистана // Горный вестник Узбекистана. Навоий, 2004. № 3/18. С. 101–104. 4. Khasanov A.S., A.S.Atakhanov, F.R. Ismailova. The history of Uzbekistan’s metallurgy and new technologic processes // Shanghai University of China Nation Republic. Papers of scientific seminar meeting or winner of “Istedod”, 2005, December. R. 30–32. 5. Буряков И.Ф.,Косимов М.Р.,Ростовцев О.М. Тошкент вилоя-тининг археологик ёдгорликлари. Тошкент: Фан, 1975. 6. Массон М.Е. Ахангаран: археолого-топографический очерк. Ташкент, 1953. 7. Буряков И.Ф. и др. Древняя и средневековская культура Чача. Ташкент: Фан, 1979. 8. Хасанов А.С. Физическая химия медного производства Под ред. Санакулова К.С. Навоий, 2003. – 176 с. 9. Сигедин В.Н. Алмалыкская жемчужина. Ташкент: Шарқ, 1995.

10. Хасанов А.С. Развитие производства меди // Вестник ТашГТУ. Ташкент, 2004. №3. С.168 – 173. 11. Обручев В.А. Образование гор и рудных местрождений. Изд. АН России, 1942 . 12. Пригожин М., Дефей Р. Химическая термодинамика. М.: Наука, 1968. – 509с. 13. Карапетянц М.Х. Химическая термодинамика. М.: Химия,1972. –583с. 14. Вольский А.Н., Сергиевская Е.М. Теория металлургических про¬¬цес¬сов. М.: Металлургия, 1968. – 345 с. 15. Купряков Ю.П. Отражательная плавка медных концентратов. М.: Метал¬лургия, 1976. – 262 с.

O'xshashlar

Tashlanma toshqol tarkibini hisoblash

Avtogen jarayon haqida umumiy tushuncha

Muallaq holatda kislorod yordamida eritish

Oqova gaz birikmalarining hajmini hisoblash

Neft va gaz zahiralarini hisoblash