Yurak glikozidlarini - abitsin, selanid olish texnologiyasi - Kimyo

Yurak glikozidlarini - abitsin, selanid olish texnologiyasi

Yuklangan vaqt:

20.09.2019

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

84.5 KB

Ko'chirib olish

Yurak glikozidlarini - abitsin, selanid olish texnologiyasi Reja: 1. Abitsin olish texnolgiyasi da ishlatiladigan xom ashyo tasnifi 2. Abitsin olish texnolgiyasi jarayoni bayoni 3. Selanid olish texnologiyasi jarayoni bayoni

$Abitsin olish texnologiyasi . Abitsin-izomorf aralashma bo‘lib, genuin glikozidlaridan, ya’ni kompleks lanatozidlardan (digilonid) AVS (lanatozid A; R  R1  N, lanatozid V; R  ON R1  N, lanatozid S; R  N R1  ON) aralashmasidir. Abitsin asosan kech kuzda angishvonagul o‘simligining bir yillik davrida olinadi. Abitsin oq kristall poroshok bo‘lib, suv va efirda umuman, 95 spirtda qiyin, xloroformda juda kam eriydi. Biologik faolligi 1 g. preparatda 14000-16500 BTB yoki 2700-3000 MTB bo‘lishi kerak. Abitsin 0,00025 g dan tabletka xolida. 0,02% in’eksion eritma xolida va 0.05% ichish uchun eritma xolida chiqariladi. Glikozidlarni 90 % li metanol bilan ekstraksiyalash Ekstraktorga (soxta tubli 60 ayl.daq. aralashtirgichli. \ilofli va sovitgichi bo‘lgan ekstraktor) maydalanilmagan angishvonagul barglari solinadi. Aralashtirgichdagi 90% li metanol azot yordamida yuboriladi va 3 soat davomida xona xaroratida aralashtirgich ishlab turgan xolda ekastraksiya qilinadi. Xosil bo‘lgan metanolli ekstrakt druk filtr orqali yi\gichga yi\ilad va ekstraksiya qilinadi. Jarayon yana bir marta takrorlanadi so‘ngra ektraktor qobi\iga bu\ yuboriladi va chiqindidagi qolgan metanol xaydaladi. Xaydalgan metanol yana qayta ekstratsiya uchun ishlatiladi. Metanolli ektraktni bu\latish. Metanolli ekastrakt inert gaz yordamida yi\gichga yi\iladi, so‘ngra rotorli plenkali bu\latgichga o‘tkazilib, metanolli ektratsiya boshlan\ich xolatiga nisbatan 1|10 xajm qolguncha bu\latilib, 180-200 m|s tezlikda xaydaladi. R  1-1,5 atm da kub qoldiqqa tuzsiz suv 1:5 nisbatda qo‘shib yana metanol qoldi\i vakuum sirkulyasion apparatda xaydaladi. Solishtirma o\irligi 0,97-0,98 yuo‘lguncha suvli kub qoldiq, nutch filtr orqali filtrlanadi (mumsimon moddalardan ajratish uchun). Filtratdagi qoldiq tuzsiz usv bilan yuviladi va keyingi texnologik jarayonga uzatiladi. Bu\latilgan ekstraktni tozalash. Kub qoldiqni bo‘luvchi voronkaga vakuum yordamida o‘tkaziladi. Uning ustiga bir xil xajmda xloroform qo‘shiladi va 10 min chayqatiladi. Uning ustiga bir$ $xil xajmda xloroform qo‘shiladi va 10 min chayqatiladi va 20 min tindiriladi. Tingandan so‘ng pastki qism yi\gichga yi\iladi. Bo‘lish voronkasiga yana yangi xloroform 1|3 xajm miqdorda qo‘shiladi. Ekstraksiya yana xuddi shu sharoitda 8- 10 marta takrorlanadi. Xloroform va izopropil spirti aralashmasi bilan ekstraksiyalash Tozalangan suvli eritmani voronkaga o‘tkaziladi. Unga suvli eritmani 3|2 qismigacha xloroform va izopropil spirti 3 |1 nisbatda aralashmasi qo‘shiladi. ( 2 marta ekstraksiyalash uchun 3|1 qismi olinadi). Aralashmalar 20 min dan aralashtiriladi. +atlamlar ajralishiga 15 min vaqt beriladi. Ektraksiyalash 8-10 marta takrorlanadi (bunda suvli qism Legal reaksiyasi bermaguncha). Xloroformli-izopropanolli aralashmani bu\latish Xloroform-izopropanolli ekstraktni vakuum-sirkulyasion bu\latish apparatida 0,3 atm bosimda 75-150 mm. sim.ust. bu\latiladi. Bu\latishning oxirgi kerakli xajmgacha tuzsizlantiriligan suv qo‘shilib, bu\latishni xloroform yo‘qolguncha davom ettiriladi. Bu\latish tugagandan so‘ng qoldiqni butilkaga solib keyingi jarayonga o‘tkaziladi. Alyuminiy oksidi bilan tozalash Xromatografik kolonkaning balandligi 600 mm, diametri 300mm bo‘lib, patki qismiga nerjdan tayyorlangan to‘r joylashtirilgan va to‘rning ustiga ikki qavat doka yoki 32 № li kapronli to‘r va bir xil qalinlikdagi paxta joylashtirilgan bo‘lib, uning ustiga 2-3 sm quruq alyuminiy oksidi sepiladi. Boshqa nerjli idishga 50% metanol tayyorlanadi. Alyuminiy oksidini idishga sepiladi ( ya’ni 1 kg xom ashyoga 100 g AL2O3 ) yaxshilab suspenziyalanadi va xromatografik kolonkaga o‘tkaziladi. Alyuminiy oksidi kolonkada cho‘kmaga tushadi, toza metanol esa oqib ketadi. Bu\latilgan xloroform-izopropanolli ektraktni barobar xajmda suyultiriladi va kerakli xajmgacha 50% metanol bilan etkaziladi. YAxshilab aralashtirilib, kolonkadan o‘tkaziladi. So‘ngra 50% li metanol bilan elyuatsiyalanadi. Lyugol reaksiyasi bermaguncha. Elyuatlar yi\ilib xaydash uchun vakkum-sirkulyasion apparatga yuboriladi. Bu\latish kondensatni solishtirma o\irligiga teng bo‘lguncha olib boriladi.$ $Texnik abitsin olish Suvli kub qoldiqni vakuum yordamida shisha reaktorga o‘tkaziladi va etil atsetat bilan 10 min aralashtirilib ekstraksiya qilinadi. So‘ng qatlamlar xosil bo‘lish uchun 20 min tindiriladi. Pastki suvli qism yuqorigi etilatsetat qismidan ajratiladi va suvli qismiga yana etilatsetat yangi porsiyasi solinib, bu jarayon 3 marta takrorlanadi. Yi\ib olingan etilatsetat vakuum-sirkulyasion apparatda bu\latiladi. Kub qoldiqni konussimon kolbaga solib, shu bor xajmiga teng disstillangan suv qo‘shiladi va yaxshilab aralashtirilib va 10 kunga xona xaroratida abitsinni kristallash uchun qoldiriladi. 3q4 chi kunlarida kolbani 5 S sovuqqa qo‘yiladi, vaqt o‘tgandan so‘ng abitsinni shisha filtrda filtrlanadi. CHo‘kma 5 S sovutilgan sovuq suv bilan yuviladi, kristallizatordan o‘tkaziladi va vakuum quritgichda 50-60 S da 3-4 soat quritiladi. CHiqish unumi 25,4%. Texnik abitsinni kristallash Texnik abitsinni maydalab, issiqlikka chidamli tubi yumaloq kolbaga solamiz 96,5 % 1:5 nisbatda etanolda eritiladi. Kolbaga teskari sovutkich o‘rnatilgan bo‘lib, suv xammomi ustida olib boriladi. So‘ngra faollashtirilgan ko‘mir solib yana 10 min kolba qaynatiladi. Issiq spirtli eritmani Byuxner voronkasi orqali filtrlanadi. Filtratni 5 S 18-20 soatga sovutgichga qo‘yiladi. Vaqt o‘tgandan so‘ng shisha filtrda filtrlanadi. Filtratdagi cho‘kma yaxshilab siqiladi va oz miqdorda sovuq etanol bilan yuviladi. So‘ng vakuum quritgich shkafida 50-60 S 5-6 soat quritiladi. CHiqish unumi-85%. Bshlan\ich jarayondan to oxirigacha chiqish unumi-21,6 %. Selanid olish texnologiyasi . AVS lanotozidlar komplekslari ichida lanotozid S (selanid) ko‘pro- axamiyatga ega. Selanid genuin glikozid bo‘lib, adabiyotlarda digilanid yoki lanatozid S nomi bilan ma’lum. Bu rangsiz yoki oq kristall xidsiz kukun. Saqlash mobaynida xavodan 7,5 % namlikni yutadi. Metil spirtida sekin eruvchan, 95% li spirtda kam va sekin eruvchan, xloroformda juda kam va sekin eriydi, amalda suvda erimaydi. 1 g preparat 1400-1600 BTB yoki 3200-3800 MTB saqlash lozim.$ $Preparatda selanid miqdori quruq modda ximobida 95,0-105,0 % bo‘lishi kerak. Selanid dunyo tibbiyot amaliyotida yurak-qon tomirlari kasalliklarini davolashda ishlatiladi. Selanidni digitoksin va strofantin bilan davolash ko‘rsatmalari kabi tavsiya etish mumkin. Texnik selanid olish SHisha reaktorga vakuum yordamida fazalarni tayyorlash uchun pastki teshik orqali xloroform dixloretan, metanol va shu miqdorda disstillangan suv solinadiki, bunda aralashtirilgandan so‘ng engil va o\ir fazalar xajmlari taxminan bir xil bo‘lishi kerak. Reaktordagi aralashma moddalar 10 min davomida aralashtiriladi. Bo‘ktirish va fazalar ajratish uchun 1 sutkaga qoldiriladi. Solishtirma o\irligi 1,315 g sm bo‘lgan o\ir faza va solishtirma o\irligi 0.946 g sm bo‘lgan engil faza olinadi. 60 g abitsin ajratib olish uchun 22 litrdan o\ir va engil faza tayyorlanadi. Ikki litrdan bo‘luv voronkalari 1 dan to 11 gacha nomerlanib tartib bilan shtativga o‘rnatiladi. Barcha voronkalarga 100 mm dan engil faza quyiladi. 1-voronka esa bundan mustasno ravishda 600 ml o\ir faza quyiladi. Texnik selanidni olish. №1 dagi bo‘luv voronkasiga 12 gr abitsin solinadi va vakuum yordamida cho‘kma butunlay erib ketguncha aralashtiriladi. Tindirilgandan so‘ng va fazalar ajratilgandan so‘ng o\ir fazalar 1-chi voronkadan 2-chi bo‘luv voronkasiga o‘tkaziladi, 1-chi bo‘luv voronkasiga esa yana 600 ml o\ir faza quyiladi. Voronkadagi miqdorlar vakuum yordamida 1 min davomida aralashtiriladi va qatlamlar ajralgandan so‘ng o\ir faza 1 karra o‘ngga o‘tkaziladi. 1-chi voronkaga esa yana 600 ml o\ir faza quyiladi. Natijada 1,2,3 bo‘luv vornkalar ikkala faza bilan xam to‘ladi. 2-chi o‘lchov voronkasiga 6,6 gr abitsin solinadi. Voronkalardagi miqdorlar aralashtiriladi, shuningdek 2-chi voronkadagi abitsin to‘la erib ketguncha aralashtiriladi. Jadvalda AVS lanotozidlarni taqsimlash tartibi ko‘rsatilgan. Ikkala faza bilan 1 4 7 1 0 2 5 8 1 1$ $to‘ldirilgan o‘lchov voronkalari soni 2 5 8 1 1 3 6 9 3 6 9 1 4 7 1 0 Abitsin qo‘shilgan voronkalar soni 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 0 11 qo‘shilgan abitsin miqdori. g 1 2 6 ,6 5 ,4 4 ,8 4 ,5 4 ,5 4 ,5 4 ,5 4 ,5 4 ,5 4,5 № 6 voronkaga abitsin qo‘shilib va barcha voronkalardagi miqdorlar aralashtirilganadan so‘ng № 11 voronkadagi o\ir faza butilkaga quyib olinadi, boshqa voronkalardagi o\ir fazalar bir karra o‘nga o‘tkaziladi. SHu tarzda № 1 o‘lchov kolbasida faqat engil faza qoladi, u boshqa butilkaga quyib olinadi. № 1 dagi voronka qatorni oxiriga o‘tkaziladi va nomerlash xam 2,3,4....11.1 kabi bo‘ladi. Barcha voronkalardagi miqdorlar aralashtiriladi va o\ir faza qatlamga ajralgandan so‘ng bitta o‘ngga o‘tkaziladi. № 1 dagi o‘lchov kolbasida faqat o\ir faza № 2 dagi voronkada engil faza qoladi. Bu so‘nggi fazalarga etishmayotgan fazalar o‘tkaziladi, o‘rtadagi №7 dagi voronkaga 4,5 gr abitsin qo‘shiladi. Barcha voronkadagi miqdorlar aralashtiriladi (№7 da aralashtirish cho‘kma eriguncha aralashtiriladi) va №1 voronkadagi o\ir faza olib qo‘yiladi. YOzma ko‘rsatmaga ko‘ra ish quyidagi sxema bo‘yicha davom ettiriladi: 1 o‘ngga o‘tkaziladi va chetdan chap voronkadagi engil faza butilkaga quyib qo‘yiladi. 3 vakuum yordamida voronkadagi barcha miqdorlar aralashtiriladi va bo‘sh voronkalar shtativni o‘ng tomonidan oxiriga o‘tkaziladi. 4 o\ir faza bitta o‘ngga o‘tkaziladi va chetki voronkalar etishmagan fazalar bilan to‘ldirilgan. 5 o‘rtadagi voronkaga abitsin quyiladi aralashtiriladi (o‘rta voronkada aralashtirish abitsin erib ketguncha olib boriladi) № 11 dagi bo‘luv voronkasiga 4.5 gr abitsin qo‘shilgandan so‘ng engil va o\ir fazalarda 20 ta tanlov o‘tkaziladi. Asosiy engil fazadan 15,84 l olinadi, u o‘zini tarkibida 26,24 gr selanid saqlaydi, 6,3 l miqdorda voronkada$ $qolgan engil faza aloxida quyilib olinadi, u o‘zida S va V lanotozidlar aralashmasini saqlaydi. Barcha o g‘ ir fazalar birlashtirilib, 21,345 l olinadi, u 12,9 gr A va V lanatozidlar aralashmasini saqlaydi. O\ir faza yuqorida ko‘rsatmada keltirilgan parametrlar bo‘yicha apkuum-sirkulyasion apparatda 2-3 litr qolgunchv bu\latiladi va tagi yumoloq kolbaga quyilib, rotatsion apparatda quriguncha bu\ latiladi. Kolbadagi quruq maxkam berkitiladigan bankaga o‘tkaziladi. Eslatma. O g‘ ir fazani quruq xolda yi g‘ ib qo‘yiladi keyinchalik atsetidigitoksin va digitoksin olish mumkin. Lanatozid D oz miqdordagi lanatozid S aralashmalarini saqlovchi 15,645 l xajmdagi engil faza vakuum-sirkulyasion apparatdagi metanol butunlay yo‘qolguncha bu\lantiriladi, bunda xaydash apparatda qolgan suvli eritma kuchli ko‘piklanish tufayli xaydalishi qiyinlashib, qolguncha davom ettiriladi 2,5 l gacha bu\lantirilgan selanid kristallana boshlagan engil fazani kolbaga quyib sovutgichli kameraga to‘liq kristallanguncha 5 S da 3-4 soatga qo‘yiladi. CHo‘kmaga tushgan selanid №3 dagi \ovak plastinkali shisha filtrda filtrlanadi, 100 ml sovutilgan disstillangan suv bilan yuviladi, yaxshilab siqiladi, krisstalizatorga o‘tkazilib 50-60 S xaroratda 3-4 soat davomida 50-100 ml. sim.ust. bosimi ostida quritgich shkafida quritiladi. 25,56 texnik selanid olinadi. Jarayon boshidan chiqish unumi-22,19% Tayyor oxirgi maxsulot olish. Teskari xolodilnik bilan maxkamlangan tagi yumaloq kolbaga 25,56 g.texnik selanid joylashtiriladi va 256 ml. etil spirti quyiladi. Massani qaynagan suv xommomida tagida cho‘kma butunlay eriguncha qizdiriladi, so‘ngra 1,25 gr qipiqli kukunsimon yonuvchi ko‘mir engil aralashtirilib turgan xolda oz-ozdan qo‘shib boriladi. q ayta yana suv xammomiga joylashtiriladi va undagi miqdorlar 10 min davomida qaynatiladi. Undan so‘ng qizdirilgan filtrat №3 g‘ ovak plastinkali bir qavat filtr qo g‘ oz o‘rnatilgan shisha filtr orqali filtrlanadi. Filtratli kolba sovutgichga 3-4 soatga qo‘yiladi. CHo‘kmaga tushgan selanid №3 yoki №4 g‘ ovak platinkali shisha filtr orqali ajratib olinadi. 25 ml sovutilgan etanolda yuviladi. CHo‘kma yaxshilab siqiladi. Kristallizator yoki Petri kosachasiga o‘tkaziladi, texnik selanid kabi xuddi shu parametrlarda vakuum$

quritgich shkafida 3-4 soat mobaynida quritiladi. So‘nggi maxsulot 21,7g. olinadi. Matochnik suv xammomida quriguncha bu g‘ latiladi. Texnik selanid olinadi, qayta kristallantiriladi va qo‘shimcha 1,8 g selanid xosil bo‘ladi. Bu g‘ latishdan keyin olingan engil faza voronkalardan taqsimlanib bo‘lingandan so‘ng S va V lanatozidlar aralashmasi yi g‘ iladi va qarama-qarshi oqimli taqsimlanish bosqichida qayta ishlanadi. Uch grammli bitta tortilish aralashmasidan 1,49 g texnik selanid yoki 1,32 g oxirgi maxsulot olinadi. SHu usulda tayyor maxsulotni umumiy chiqishi 24,02 g yoki bosqichdagi chiqish unumi 93,38%. Jarayon boshidan chiqish unumi 20,72%

Adabiyotlar: 1.Muraveva D.A., - Farmakognoziya, M.1961, 2.Xolmatov X.X., U.A.Axmedov – Farmakognoziya, Toshkent,1995. 3.Gosudarstvennaya farmakopeya X izdaniya M. 1968. Str. 4.V.N.Zaxarova, N.I.Libizova, X.A.Aslanov «Lekarstvenn ы e ve щ estva iz rasteniy i sposob ы ix proizvodstva» M.1986g.

O'xshashlar

Glikozidlar va yurak glikozidlar manbalari

Mineral o‘g‘itlar olish texnologiyasi

Bo‘yokdor ro‘yan, sano quruq ekstraktini olish texnologiyasi

Qaynar qatlamda ketadigan kimyoviy texnologik jarayonlar sulfat kislota olish texnologiyasi

Tarkibida terpenoidlar saqlagan dorivor o‘simliklar. Seskviterpen laktonlar- Santonin, tauremizin olish texnologiyasi