- Bosh sahifa
- Referatlar
- Kimyo
- Seolitlar yordamida tabiiy gazni nordon komponenetlardan adsorbstiya usulida tozalash
Seolitlar yordamida tabiiy gazni nordon komponenetlardan adsorbstiya usulida tozalash
Yuklangan vaqt:
19.11.2023
Hajmi:
2714.6220703125 KB
![1. Seolitni tozalash Mavjud metodlarning istalgani bilan olingan Seolit undagi aralashmalardan yaxshilab tozalanishni talab etadi. Oddiy haydash yo’li bilan Seolitni aralshmalardan ajratish qiyinroq, Seolit sofligi to’g’risida sinib o’tish koeffistienti bo’yicha fikr eritish ham qiyin: Seolit, benzol, metilstiklopentanning turli qo’shilishi, shuningdek namning borligi sof Seolit uchun sinib o’tish ko’rsatkichlari qiymatlariga yaqin qiymatni berishi mumkin, ayni vaqtda esa unda bu aralashmalarning ancha miqdori bo’lishi mumkin. Mahsulot sofligining eng to’g’ri mezoni uning kristallanish harorati bo’lib, u Seolit uchun (100 % darajada soflikdagi) +6,55 0 S ga teng. Aralashmalarning Seolitga 1 mol foizi kristallanish haroratini 2,43 0 S ga pasaytiradi. Seolitni tozalash bo’yicha izlanishlarni o’tkazishda Seolitning yuqori konstentrastiya sohasida (97 mol % yuqori) sinib o’tish koeffistienti uning sofligining to’g’ri mezoni emasligini va kristallashuv haroratini aniqlash zarurligi ko’rsatildi. Seolitning undagi aralashmalardan adsorbstion tozalash masalalari ishda [102], shuningdek monografiyada [98] keltirilgan bo’lib, u erda silikagellar, faollashtirilgan ko’mirlar va Stiklogeklardan foydalanib Seolitni 6,50 0 S kristallashuv haroratigacha tozalashning adsorbstion usuli ko’rib chiqilgan: eng qulay adsorbent faollashtirilgan ko’mirdir. Seolit olishning asosiy yo’li – benzolni gidrastiyalash. Keyingi vaqtda Seolitni neftning tor benzin frakstiyalaridan tiomochevina bilan kompleks hosil qilish yordamida ajratish to’g’risida ham ishlar paydo bo’lib, bu sper- reaktifikastiya va bo’lar kristallashishdan ancha soddaroq. Har qanday tarzda olingan Seolit ta’sirlanmagan benzol, metilstiklopentan va boshqa aralashmalardan yaxshilab tozalanishni talab etadi. 14-jadvalda bu uchala uglevodorodlarning xususiyatlari keltirilgan. Oddiy haydash yo’li bilan Seolitni undagi aralashmalardan ajratish qiyin. Uning sofligi to’g’risida sinib o’tish koeffitsientlari bo’yicha fikr yuritish ham qiyin: Seolit, benzol va metilstiklopentanning turlicha qo’shilishi, shuningdek](/data/documents/4e55897a-b7dd-48c7-be59-704be6f4a722/page-2.png)
![namning borligi sof Seolit uchun nD 20 bo’lishi mumkin, ayni vaqtda unda bu aralashmalarning ancha miqdori bo’lishi mumkin. Mahsulot sofligining eng to’g’ri mezoni uning kristallanish harorati bo’lib, u Seolit uchun (100 % soflik darajasi) +6,55 ga teng. Maskarellining benzol-Seolit tizimi kristallanishi haroratlari to’g’risidagi ma’lumotlari ko’rsatadiki [127], muzlatishda eritmadan Seolitning tushib qolish haroratining egrisi juda tez tushadi va evtektik nuqta – 43,70 0 haroratga to’g’ri keladi, bu aralashmada 24,2 % benzol miqdoriga to’g’ri keladi. O’zRFA umumiy va noorganik kimyo institutida oldin Seolitni sinib o’tish koeffistienti va kristallanish harorati bo’yicha tozalash va uning soflik darajasini tekshirish izlanishlari o’tkazilgan edi [102]. Seolitning yuqori konstentrastiyalari sohasida (97 mol % va yuqori) sinib o’tish koeffistienti Seolit sofligining to’g’ri mezoni emasligini va bu erda kristallashish haroratini aniqlash zarurligi ko’rsatilgan edi.](/data/documents/4e55897a-b7dd-48c7-be59-704be6f4a722/page-3.png)
![Ishda foydalanilgan sorbentlarning selektivligi va dinamik sig’imdorligi krioskopik metod bilan aniqlandi: Seolitda organik moddaning 2 % li etalon eritmasi 10 g adsorbent to’ldirilgan shisha kolonka orqali [98] uning to’la to’ydirilishicha o’tkazildi, ya’ni filtrat konstentrastiyasi harorati t 3 boshlang’ich etalon eritma kristallanish haroratiga t 2 teng bo’lguncha. Seolitda eritilgan moddaning to’layoq adsorbstiyasi holida, filtrat t 3 = t 1 teng bo’ladi, va unda A=100 %; sorbentning ushbu modda bo’yicha to’liq faolsizligi holida esa t 3 =t 2 , va unda A=0. Qolgan barcha hollarda t 3 t 1 dan t 2 gacha atrofda o’zgaradi, bu eritma konstentrastiyasining muvofiq o’zgarishini beradi. Boshlang’ich Seolit, eritma va filtratlar kristallanish harorati bo’linishlar 0,1 0 (shkalasi – 30 0 dan +20 0 S gacha) bo’lgan normal termometr bilan aniqlanadi, gradusning yuzdan qismlari lupa yordamida hisoblanadi. Aniqlash uchun 10-20 ml Seolit, eritma yoki filtrat etarli. Seolitda modddalarning 2 % li eritmasiga sekundiga bir tomchi tezlik bilan adsorbentlar orqali xromatografiyalanadi, bu soatiga 4,0 hajm eritmaning 1 hajm adsorbent hajm tezligiga yoki oqimning 1 ml/daq yaqin tezligiga to’g’ri keladi. Qabul qilgichlar sifatida 15-20 ml sig’imli shliflarida tiqinli belgilab chiqilgan probirkalar xizmat qiladi. Adsorbentni kolonkaga solguncha uning pastki toraytirilgan qismiga paxta qatlami ortidan 2 mm ga yaqin yirik g’ovakli oldindan etalonda eritilgan lekin Seolitda erimaydigan istalgan bo’yovchi bilan bo’yalgan alyuminiy oksidi joylashtiriladi (binafsha rang K). Indikatordan keyin yana paxta taglik, keyin esa adsorbent turadi. Boshlang’ich Seolit kristallanishi (t 1 ) va etalon eritma (t 2 ) harorati oldindan aniqlanishi sababli, butun tahlil filtrat kristallanish haroratini (t 3 ) aniqlashdan iborat bo’ladi. Filtrat hajm bo’yicha 12,85 ml porstiyalar bilan olinadi (bu 10 g to’g’ri keladi). Har bir porstiyada kristallanish harorati (t 3 ) aniqlanadi, keyin esa formula bo’yicha adsorbstiyalangan modda miqdori hisoblanadi:A= t3− t2 t1− t2 ⋅100](/data/documents/4e55897a-b7dd-48c7-be59-704be6f4a722/page-7.png)
